केन्द्रीय स्वास्थ्य तथा परिवार कल्याण मन्त्री डा. मनसुख माण्डवियाले विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनका महानिर्देशक डा. ट्रेड्रोस र विश्वभरिका स्वास्थ्य मन्त्रीहरूको उपस्थितिमा ‘सबैका लागि स्वास्थ्य’ विषयमाथि केन्द्रित विश्व स्वास्थ्य सभाको 76 औँ सत्रलाई सम्बोधन गरे।

स्वास्थ्य आपतकालीन तयारी, चिकित्सा प्रतिरोधी उपायमा पहुँच र डिजिटल स्वास्थ्यको जी20 भारतका स्वास्थ्य प्राथमिकताहरू पुन: गणना गर्दै डा. माण्डवियाले भने, “कोभिड-19 महामारीको अभूतपूर्व परिस्थितिले थप जोड़िएको संसारको लागि एजेण्डालाई बलियो बनाउन मद्दत गरेको छ, जुन भविष्यको स्वास्थ्य चुनौतीहरूको सामना गर्न तयार छ।” केन्द्रीय स्वास्थ्य मन्त्रीले क्षेत्रीय नेटवर्क र डिजिटल स्वास्थ्यका लागि वैश्विक पहलमार्फत वितरण गरिएको उत्पादन र अनुसन्धान तथा विकासको साथ वैश्विक चिकिसत्सा प्रतिरोधी उपाय मञ्च प्रस्ताव गरे। थप विस्तार गर्दै उनले भने, “वैश्विक चिकित्सा प्रतिरोधी उपाय मञ्चले सबै देशहरूमा सुरक्षित, उच्च गुणस्तर, लागत-प्रभावी चिकित्सा प्रतिरोधी उपायहरूमा समान पहुँच सुनिश्चित गर्ने लक्ष्य राखेको छ।”

विश्वव्यापी डिजिटल विभाजनलाई जोड्ने आवश्यकतामाथि जोड दिँदै डा. माण्डवियाले थपे, “डिजिटल स्वास्थ्यमा विश्वव्यापी पहलले विश्व र विशेष गरी न्यून तथा मध्यम आय भएका देशहरू (एलएमआईसी) मा डिजिटल उपकरणहरूको अनुकूलन र प्रजातन्त्रीकरणको लागि डिजिटल सार्वजनिक वस्तुहरूको प्रवर्द्धनमा सहमति निर्माण गर्न मद्दत गर्नेछ।” उनले डिजिटल स्वास्थ्यमा वैश्विक पहलको उद्देश्य संस्थागत ढाँचाको रूपमा काम गर्नु र अत्याधुनिक प्रविधिहरूको प्रयोग गरी उद्देश्य डिजिटल समाधानहरूको लागि चुस्त र उपयुक्त प्रदान गर्नु हो भनेर दोहोर्याए। डा. माण्डवियाले पनि नी-क्षय मञ्चलाई स्वास्थ्य प्रविधिहरूमा नवाचार र लगानीको उदाहरणको रूपमा उद्धृत गरे, क्षयरोग उन्मूलन गर्ने, अन्त-देखि-अन्त बिरामी हेरचाह, प्रदायक कार्यप्रवाह र मञ्चमा समावेश गरिएको हेरचाहको क्यास्केडको डिजिटाइजेशनद्वारा प्रमाणित आफ्नै गणितीय मोडेलको लाभमा भारतको प्रतिबद्धतालाई दोहोर्याए।

“सबैका लागि स्वास्थ्य”- को एजेण्डालाई प्राथमिकता दिएकोमा विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनको प्रशंसा गर्दै डा. माण्डवियाले भने, “विषयवस्तुले जी20 भारतको अध्यक्षतामा ‘एक पृथ्वी, एक परिवार, एक भविष्य’ र “अन्त्योदय” को अवधारणाको साथ प्रतिध्वनित गरेको छ अर्थात अन्तिम माइलमा अन्तिम व्यक्तिमा पुग्नु।” विश्वमा कोभिड-19 को प्रभावलाई प्रकाश पार्दै केन्द्रीय स्वास्थ्य मन्त्रीले भने कि महामारीले वास्तवमा हाम्रो स्वास्थ्य सेवा प्रणालीमा असर पारेको छ। ‘सबैका लागि स्वास्थ्य’ को हाम्रो दृष्टिकोणलाई वास्तविकतामा रूपान्तरण गर्न र आगामी पुस्ताहरूका लागि स्वस्थ भोलि सुनिश्चित गर्न गति कायम राख्नु र मिलाएर काम गर्नु महत्त्वपूर्ण छ।

केन्द्रीय स्वास्थ्य मन्त्रीको सम्बोधनको पूर्ण पाठ यस प्रकार छ:

भारतले “सबैका लागि स्वास्थ्य”को एजेण्डालाई प्राथमिकता दिनको लागि डब्ल्यूएचओलाई स्वीकार गर्दछ जुन स्वास्थ्य सेवा पारिस्थितिकी तन्त्रलाई बलियो बनाउने हाम्रा सामूहिक प्रयासहरूको मुख्य विषय हो। भारतको अन्त्योदयको मार्गदर्शक सिद्धान्तसँग सम्बद्ध छ, जसको अर्थ अन्तिम माइलसम्म अन्तिम व्यक्तिसम्म पुग्नु हो, यो विषयवस्तुले आजको विश्वको अन्तरसम्बन्धलाई प्रकाश पार्दछ।

अप्रत्याशित कोभिड-19 सङ्कटले जोडिएको संसारको हाम्रो एजेण्डालाई अझ बलियो बनाएको छ र त्यसैलाई ध्यानमा राख्दै माननीय प्रधानमन्त्री श्री नरेन्द्र मोदी जीले एक पृथ्वी, एक परिवार, एक भविष्यको मार्गदर्शक सिद्धान्तका साथ भारतको जी20 अध्यक्षताको घोषणा गरे। हाम्रो जी-20 अध्यक्षता अन्तर्गत भारतले विश्वव्यापी स्वास्थ्य कभरेज प्राप्त गर्न स्वास्थ्य आपतकालीन तयारी, चिकित्सा प्रतिरोधी उपायहरूमा पहुँच र डिजिटल स्वास्थ्यलाई प्राथमिकता दिएको छ। भारत क्षयरोगको बोझ हटाउन सक्रिय कदम चाल्न पनि उत्तिकै प्रतिबद्ध छ। भारतले आफ्नै गणितीय मोडेल विकास गरेको छ जुन अधिक यथार्थवादी छ र सबै स्थानीय प्रमाणमा कारकहरू छन्।

स्वास्थ्य प्रविधिहरूमा हाम्रो बल प्रयोग गर्दै नि-क्षय मञ्चले अन्त-देखि-अन्त बिरामी हेरचाह, प्रदायक कार्यप्रवाह र हेरचाहको क्यास्केडको डिजिटलाइजेशन प्रदान गर्दछ। महामहिम, हामीले विश्वव्यापी डिजिटल विभाजनलाई पूरा गर्न क्षेत्रीय सञ्जालहरू मार्फत वितरण गरिएको उत्पादन र अनुसन्धान तथा विकासको साथसाथै डिजिटल स्वास्थ्यका लागि वैश्विक पहलको साथ वैश्विक चिकित्सा निरोधक उपाय मञ्च पनि प्रस्ताव गर्दैछौं।---

वैश्विक चिकित्सा प्रतिरोधी उपाय मञ्चले सबै देशहरूमा सुरक्षित, उच्च-गुणवत्ता, लागत-प्रभावी चिकित्सा प्रतिरोधी उपायहरूमा समान पहुँच सुनिश्चित गर्ने लक्ष्य राखेको छ। ग्लोबल इनिसिएटिभ अन डिजिटल हेल्थले संस्थागत ढाँचाको रूपमा काम गर्नेछ र अत्याधुनिक प्रविधिहरूको प्रयोगको साथ उद्देश्य डिजिटल समाधानहरूको लागि चुस्त र उपयुक्त प्रदान गर्ने लक्ष्य राख्नेछ। यस पहलमार्फत हामी विश्वका लागि र विशेष गरी न्यून तथा मध्यम आय भएका देशहरू (एलएमआईसी) को लागि डिजिटल उपकरणहरूको अनुकूलन र प्रजातन्त्रीकरणको लागि डिजिटल सार्वजनिक वस्तुहरूको प्रवर्द्धनमा सहमति निर्माण गर्दैछौं। महामहिम, स्वास्थ्य सेवा प्रणालीमा जारी कोभिड थकानको बाबजुद, हामीले हाम्रा प्रयासहरूमा निरन्तर रहनुपर्छ। सबैका लागि स्वास्थ्य एक महान् आकांक्षा मात्र होइन, तर एक महत्त्वपूर्ण अनिवार्यता हो।

म सबैलाई सिद्धान्तबाट कार्यमा लाग्न र स्वस्थ भोलिको लागि समान संसारको लागि मिलाएर काम गर्न आग्रह गर्न चाहन्छु। धन्यवाद!

डा. माण्डवियाको वक्तव्य यी लिङ्कहरूमा हेर्न सकिन्छ:

https://www.youtube.com/watch?v=gdjySw1_IAo

https://www.youtube.com/watch?v=52lYgc326eg

डा. माण्डवियाको मन्तव्यका लागि ट्विटर लिङ्कहरू यस प्रकार छन्:

https://twitter.com/mansukhmandviya/status/1660995459945750529

https://twitter.com/mansukhmandviya/status/1661027076533813249

https://twitter.com/mansukhmandviya/status/1661034966736830467

****