પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ આજે શ્રી સ્વામિનારાયણ ગુરુકુલ રાજકોટ સંસ્થાનના 75મા અમૃત મહોત્સવને વીડિયો કોન્ફરન્સીંગ દ્વારા સંબોધન કર્યું હતું.

સભાને સંબોધન કરતા, પ્રધાનમંત્રીએ શ્રી સ્વામિનારાયણ ગુરુકુલ રાજકોટ સંસ્થાન સાથે સંકળાયેલા દરેકને 75 વર્ષ પૂરા થવા પર અભિનંદન પાઠવ્યા હતા અને આ યાત્રામાં શાસ્ત્રીજી મહારાજ શ્રી ધર્મજીવનદાસજી સ્વામીના પ્રચંડ પ્રયાસોની પ્રશંસા કરી હતી. પ્રધાનમંત્રીએ ટિપ્પણી કરી હતી કે ભગવાન શ્રી સ્વામી નારાયણના નામનું માત્ર સ્મરણ કરવાથી જ વ્યક્તિ નવી ચેતનાનો અનુભવ કરી શકે છે.

પ્રધાનમંત્રીએ અમૃત કાળના સમયગાળામાં થઈ રહેલા શુભ પ્રસંગના સંયોગની નોંધ લીધી. પ્રધાનમંત્રીએ તેને આનંદનો અવસર ગણાવ્યો કારણ કે સમગ્ર ઇતિહાસમાં આવા સંયોગો દ્વારા ભારતીય પરંપરાને શક્તિ આપવામાં આવી છે. પ્રધાનમંત્રીએ ઈતિહાસમાં આ સંગમો એટલે કે કર્તવ્ય અને પરિશ્રમ, સંસ્કૃતિ અને સમર્પણ, આધ્યાત્મિકતા અને આધુનિકતાના સંગમનું વર્ણન કર્યું. પ્રધાનમંત્રીએ શિક્ષણની ઉપેક્ષા અને સ્વતંત્રતા પછી તરત જ પ્રાચીન ભારતીય શિક્ષણ પ્રણાલીના ગૌરવને પુનર્જીવિત કરવાની ફરજ પર શોક વ્યક્ત કર્યો હતો. જ્યાં અગાઉની સરકારો પડી ભાંગી હતી ત્યાં પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે, રાષ્ટ્રીય સંતો અને આચાર્યોએ પડકાર ઝીલ્યો. "સ્વામિનારાયણ ગુરુકુલ આ 'સુયોગ'નું જીવંત ઉદાહરણ છે" પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું. સ્વતંત્રતા ચળવળના આદર્શોના પાયા પર આ સંસ્થાનો વિકાસ થયો હતો.

"સાચા જ્ઞાનનો ફેલાવો એ સૌથી મહત્વપૂર્ણ કાર્ય છે, અને આ વિશ્વમાં જ્ઞાન અને શિક્ષણ પ્રત્યેની ભારતની નિષ્ઠા છે જેણે ભારતીય સંસ્કૃતિના મૂળ સ્થાપિત કર્યા છે",એવી  પ્રધાનમંત્રીએ ટિપ્પણી કરી. પ્રધાનમંત્રીએ માહિતી આપી હતી કે ગુરુકુલ વિદ્યા પ્રતિષ્ઠાનમની શરૂઆત રાજકોટમાં માત્ર સાત વિદ્યાર્થીઓ સાથે થઈ હતી, પરંતુ આજે વિશ્વભરમાં તેની ચાલીસ શાખાઓ છે જે વિશ્વભરમાંથી હજારો વિદ્યાર્થીઓને આકર્ષે છે. તેમણે વધુમાં ઉમેર્યું હતું કે, છેલ્લા 75 વર્ષમાં ગુરુકુલે વિદ્યાર્થીઓના મન અને હૃદયને સારા વિચારો અને મૂલ્યોથી વિકસાવ્યા છે, જેથી તેમનો સર્વાંગી વિકાસ થઈ શકે. "આધ્યાત્મિકતાના ક્ષેત્રમાં સમર્પિત વિદ્યાર્થીઓથી લઈને ISRO અને BARCના વૈજ્ઞાનિકો સુધી, ગુરુકુલની પરંપરાએ દેશના દરેક ક્ષેત્રને પોષ્યું છે",એમ તેમણે કહ્યું. પ્રધાનમંત્રીએ ગુરુકુલની પ્રથા પર પ્રકાશ પાડ્યો જ્યાં ગરીબ વિદ્યાર્થીઓ પાસેથી માત્ર એક રૂપિયાની ફી વસૂલવામાં આવે છે, જેનાથી તેમના માટે શિક્ષણ મેળવવાનું સરળ બને છે.

જ્ઞાનને જીવનની સર્વોચ્ચ પ્રાપ્તિ તરીકે ગણવાની ભારતીય પરંપરાનો ઉલ્લેખ કરતાં પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે જ્યારે વિશ્વના અન્ય ભાગોને તેમના શાસક રાજવંશો સાથે ઓળખવામાં આવે છે, ત્યારે ભારતીય ઓળખ તેના ગુરુકુલો સાથે જોડાયેલી હતી. "આપણા ગુરુકુળો સદીઓથી નિષ્પક્ષતા, સમાનતા, સંભાળ અને સેવાની ભાવનાનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે",એમ તેમણે ઉમેર્યું. તેમણે નાલંદા અને તક્ષશિલાને ભારતના પ્રાચીન ગૌરવના સમાનાર્થી તરીકે યાદ કર્યા. “શોધ અને સંશોધન એ ભારતીય જીવનશૈલીનો અભિન્ન ભાગ છે. સ્વ-શોધથી દિવ્યતા સુધી, આયુર્વેદથી અધ્યાત્મ (અધ્યાત્મ) સુધી, સામાજિક વિજ્ઞાનથી સૌર વિજ્ઞાન સુધી, ગણિતથી ધાતુશાસ્ત્ર અને શૂન્યથી અનંત સુધી દરેક ક્ષેત્રમાં સંશોધન અને નવા તારણો કાઢવામાં આવ્યા હતા. "ભારતે, તે અંધકાર યુગમાં, માનવતાને પ્રકાશના કિરણો આપ્યા જેણે આધુનિક વિજ્ઞાનની વિશ્વની સફર માટે માર્ગ મોકળો કર્યો",એમ તેમણે ઉમેર્યું. પ્રધાનમંત્રીએ ભારતીય પ્રાચીન ગુરુકુળ પ્રણાલીની લિંગ સમાનતા અને સંવેદનશીલતા પર પણ પ્રકાશ પાડ્યો હતો અને ‘કન્યા ગુરુકુલ’ શરૂ કરવા બદલ સ્વામિનારાયણ ગુરુકુલની પ્રશંસા કરી હતી.

પ્રધાનમંત્રીએ ભારતના ઉજ્જવળ ભવિષ્યને ઘડવામાં શિક્ષણ પ્રણાલી અને શૈક્ષણિક સંસ્થાઓની ભૂમિકા પર ભાર મૂક્યો હતો અને કહ્યું હતું કે આઝાદી કા અમૃત કાળમાં દરેક સ્તરે દેશમાં શિક્ષણ માળખા અને નીતિઓનો વિકાસ કરવા માટે દેશ ઝડપી ગતિએ આગળ વધી રહ્યો છે. . પ્રધાનમંત્રીએ માહિતી આપી હતી કે દેશમાં આઈઆઈટી, આઈઆઈઆઈટી, આઈઆઈએમ અને એઈઆઈએમએસની સંખ્યામાં વધારો થયો છે અને 2014 પહેલાના સમયની સરખામણીમાં મેડિકલ કોલેજોની સંખ્યામાં 65 ટકાનો વધારો જોવા મળ્યો છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે નવી શૈક્ષણિક નીતિ સાથે, દેશ એવી શૈક્ષણિક પ્રણાલી તૈયાર કરી રહ્યું છે જે ભવિષ્યવાદી છે. પરિણામે, નવી પેઢીઓ જે નવી સિસ્ટમમાં તેમનું શિક્ષણ મેળવશે તે દેશના આદર્શ નાગરિકો બનશે.

પ્રધાનમંત્રીએ આગામી 25 વર્ષની યાત્રામાં સંતોના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો. “આજે ભારતના સંકલ્પો નવા છે અને તેને સાકાર કરવાના પ્રયાસો પણ છે. આજે દેશ ડિજિટલ ઈન્ડિયા, આત્મનિર્ભર ભારત, સ્થાનિક માટે વોકલ, દરેક જિલ્લામાં 75 અમૃત સરોવર અને એક ભારત શ્રેષ્ઠ ભારતના વિઝન સાથે આગળ વધી રહ્યો છે. સામાજિક પરિવર્તન અને સામાજિક સુધારણાના આ પ્રોજેક્ટ્સમાં ‘સબકા પ્રયાસ (દરેકનો પ્રયાસ) કરોડો લોકોના જીવનને પ્રભાવિત કરશે. પ્રધાનમંત્રી ગુરુકુલના વિદ્યાર્થીઓને ઓછામાં ઓછા 15 દિવસ માટે ઉત્તરપૂર્વ ભારતનો પ્રવાસ કરવા અને રાષ્ટ્રને વધુ મજબૂત કરવા માટે લોકો સાથે જોડાવા વિનંતી કરી. તેમણે બેટી બચાવો અને પર્યાવરણ સંરક્ષણ જેવા વિષયો પર પણ સ્પર્શ કર્યો અને લોકોને એક ભારત શ્રેષ્ઠ ભારતને મજબૂત કરવા માટે સાથે આવવા વિનંતી કરી. "મને ખાતરી છે કે સ્વામિનારાયણ ગુરુકુલ વિદ્યા પ્રતિષ્ઠાનમ જેવી સંસ્થાઓ ભારતના સંકલ્પોની આ યાત્રાને બળ આપતી રહેશે",એમ કહી પ્રધાનમંત્રી સમાપન કર્યું.

પૃષ્ઠભૂમિ

શ્રી સ્વામિનારાયણ ગુરુકુલ રાજકોટ સંસ્થાની સ્થાપના 1948માં ગુરુદેવ શાસ્ત્રીજી મહારાજ શ્રી ધર્મજીવનદાસજી સ્વામી દ્વારા રાજકોટ ખાતે કરવામાં આવી હતી. સંસ્થાએ વિસ્તરણ કર્યું છે અને હાલમાં વિશ્વભરમાં તેની 40 થી વધુ શાખાઓ છે, જે 25,000 થી વધુ વિદ્યાર્થીઓને શાળા, સ્નાતક અને અનુસ્નાતક શિક્ષણ માટેની સુવિધાઓ પૂરી પાડે છે.

YP/GP/NP

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com