ચાલુ પોષણ માહ 2022 દરમિયાન, બાળકો, કિશોરીઓ સગર્ભા અને સ્તનપાન કરાવતી માતાઓમાં એનિમિયા નિવારણ અને સારવાર માટે, વિવિધ પ્રવૃત્તિઓ જેમ કે T3 કેમ્પ (ટેસ્ટ, ટ્રીટ, ટોક), IFA વિતરણ, સેમિનાર, એનિમિયા માટે આયુષ, વેબિનાર્સ, ક્વિઝ અને રેસીપી. સમગ્ર દેશમાં સ્પર્ધા, પરંપરાગત ખાદ્ય પ્રથાઓ, જાગૃતિ રેલીઓ યોજવામાં આવી રહી છે.

એનિમિયા એ એવી સ્થિતિ છે જેમાં લાલ રક્ત કોશિકાઓની સંખ્યા (આરબીસી), અને પરિણામે તેમની ઓક્સિજન-વહન ક્ષમતા, શરીરની શારીરિક જરૂરિયાતોને પહોંચી વળવા માટે અપૂરતી હોય છે.

આયર્નની ઉણપના વિકાસ અને ત્યારબાદ આયર્નની ઉણપનો એનિમિયાના વિકાસમાં આહારની આદતો મહત્ત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. જ્યારે આયર્નની ઉણપનો એનિમિયા સૌથી સામાન્ય સ્વરૂપ છે અને આહારમાં ફેરફાર દ્વારા સારવાર કરવી પ્રમાણમાં સરળ છે. સામાન્ય વસ્તીમાં આયર્ન ડેફિસિયન્ટ એનિમિયાને રોકવા માટે આહારમાં ફેરફાર/ફોર્ટિફિકેશન/વૈવિધ્યકરણ અને આરોગ્યપ્રદ વાતાવરણની જોગવાઈ દ્વારા આયર્નનું સેવન વધારવા માટેના ખોરાક આધારિત અભિગમો એ મહત્વપૂર્ણ ટકાઉ વ્યૂહરચના છે.

એનિમિયાનો સામનો કરવાની તેની વ્યાપક વ્યૂહરચનાના ભાગરૂપે, ભારત સરકારે બહુવિધ રાજ્યોમાં યોજનાઓ/કાર્યક્રમો માટે કેન્દ્રીય મંત્રાલયો તરફથી મુખ્ય ખાદ્ય કિલ્લેબંધીનો સમાવેશ કર્યો છે.

જન આંદોલન કૂચ હેઠળ સામાજિક અને બિહેવિયર ચેન્જ કોમ્યુનિકેશન (SBCC) વ્યૂહરચનાના ભાગરૂપે, પોષણ પખવાડા, 2022 દરમિયાન એનિમિયા પર લગભગ 6,278 એનિમિયા કેમ્પ, શહેરી ઝૂંપડપટ્ટીમાં 1,853 આઉટરીચ પ્રવૃત્તિઓ, વિદ્યાર્થીઓ માટે 855 ક્વિઝ સ્પર્ધાઓ અને 1,63,436 પ્રવૃત્તિઓ હાથ ધરવામાં આવી હતી.

ઉલ્લેખનીય છે કે, WCD મંત્રાલયે આયુષ મંત્રાલય સાથે સંકલન કરીને પોષણ પખવાડા, 2022 દરમિયાન કુલ 12.77 લાખ પ્રવૃત્તિઓ હાથ ધરી હતી જેમાં એનિમિયા નિવારણ પર 5,03,411 પ્રવૃત્તિઓ, ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન એનિમિયા માટે આયુષ પર 7,18,149 પ્રવૃત્તિઓ અને 56,168 પ્રવૃત્તિઓનો સમાવેશ થાય છે. એનિમિયાને દૂર કરવા આયુષની ભૂમિકા પર વેબિનાર આધારિત પ્રવૃત્તિઓ.

આ ઉપરાંત, પોષણ માહ 2021 દરમિયાન, ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન એનિમિયા માટે આયુષ પર 27,55,905 પ્રવૃત્તિઓ અને 63,013 એનિમિયા કેમ્પ આધારિત પ્રવૃત્તિઓ હાથ ધરવામાં આવી હતી.

પોષણ અભિયાન એ કુપોષણના જીવન ચક્રના મુદ્દાઓને ઉકેલવા માટે એક પ્રોગ્રામેટિક અભિગમ છે. મુખ્ય મંત્રાલયો/વિભાગો, મુખ્યત્વે આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલય (MoH&FW) સાથે સંકલન કરીને એનિમિયામાં ઘટાડો એ પોશન અભિયાનનો એક મહત્વપૂર્ણ ઉદ્દેશ્ય છે. વિવિધ વ્યૂહાત્મક પગલાંઓ દ્વારા હાલના આરોગ્ય પ્લેટફોર્મમાં પોષણ દરમિયાનગીરીના સંકલનને સુધારવા માટેના પ્રયાસોની શ્રેણી ચાલી રહી છે.

પોષણ અભિયાન હેઠળ, સામુદાયિક જોડાણ, લાભાર્થીઓના સશક્તિકરણ અને બહેતર પોષણ તરફ વર્તણૂકમાં ફેરફાર માટે પ્રક્રિયાઓને મજબૂત કરવાના પ્રયાસો પણ કરવામાં આવી રહ્યા છે, જેના માટે અભિયાન આંગણવાડી કેન્દ્રોમાં સમુદાય આધારિત ઇવેન્ટ્સ (CBEs)નું આયોજન કરવા માટેનું પ્લેટફોર્મ પૂરું પાડે છે. કોમ્યુનિટી બેઝ્ડ ઈવેન્ટ્સ હેઠળ, પોષણમાં સુધારો કરવા અને બીમારી ઘટાડવા, એનિમિયા નિવારણ, પૌષ્ટિક આહારનું મહત્વ, આહારની વિવિધતા વગેરે માટે જાહેર આરોગ્યને લગતા સંદેશાઓનું સંચાલન કરવામાં આવે છે. ઘણા રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોએ આયર્નની ઉણપને ઘટાડવા માટે રસોઈ માટે લોખંડના વાસણોનો ઉપયોગ, આયુર્વેદ ઉત્પાદનો અને પૂરક પોષણ સાથેના ફોર્મ્યુલેશનને એકીકૃત કરવા જેવી સ્વદેશી શ્રેષ્ઠ પદ્ધતિઓ વિકસાવી છે.

પોષણમાહ 2022 દરમિયાન રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો દ્વારા એનિમિયા પર હાથ ધરવામાં આવેલી પ્રવૃત્તિઓની ઝલક

YP/GP/NP

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com