గౌరవనీయులైన ఉపరాష్ట్రపతి, సీనియర్ సభ్యులు అందరూ, ఈరోజు హాజరైన ప్రముఖ పార్లమెంటేరియన్లు మరియు ఇతర ప్రముఖులందరూ.

వెంకయ్య జీ నాకు తెలిసినంత వరకు, వీడ్కోలు సాధ్యం కాదని నేను అనుకుంటున్నాను. 11వ తేదీ తర్వాత కూడా, మీరు కొంత పని కోసం లేదా కొంత సమాచారం కోసం లేదా మీ జీవితంలో ఏదైనా ముఖ్యమైన అభివృద్ధి గురించి విచారించడానికి కాల్ పొందవచ్చు. అంటే ఒక విధంగా చెప్పాలంటే ప్రతి క్షణం చురుగ్గా ఉంటాడు. అతను ప్రతి క్షణంలో అందరి మధ్య ఉంటాడు మరియు ఇది అతని గొప్ప ధర్మం. ఆయన జీవితాన్ని వెనక్కి తిరిగి చూసుకుంటే, నేను పార్టీ సంస్థ కోసం పనిచేసిన కాలం మరియు అటల్‌జీ ప్రభుత్వం ఏర్పడిన కాలం గురించి మాట్లాడాలనుకుంటున్నాను. మంత్రి మండలి ఏర్పాటైంది. నేను సంస్థాగత వ్యవహారాలను నిర్వహిస్తున్నందున, సహజంగానే నాకు మరియు వెంకయ్య జీ మధ్య పరస్పర చర్య కొంచెం ఎక్కువగా ఉండేది. దక్షిణాది నుంచి వెంకయ్య లాంటి సీనియర్‌ నేత కచ్చితంగా మంత్రి అవుతారని అంతా భావించారు. ఎవరు మంత్రి అవుతారో, ప్రతి మంత్రికి ఎలాంటి పని, శాఖ లభిస్తుందనేది ప్రధానమంత్రి ప్రత్యేకాధికారం అయినప్పటికీ, తనకు ఆకర్షణీయమైన శాఖలు అక్కర్లేదని ఆయన నాతో అన్నారు. ప్రధానమంత్రి పట్టించుకోకపోతే గ్రామాభివృద్ధికి కృషి చేస్తానన్నారు. గ్రామీణాభివృద్ధి ఆయన ఆలోచనలో పడింది. అంటే, ఈ అభిరుచి దానికదే భారీ విషయం.

వెంకయ్య జీ కోసం అటల్‌జీకి ఇతర పనులు ఉన్నాయి, కానీ వెంకయ్య జీ మనస్సులో ఇది ఉన్నందున, అటల్‌జీ అవసరమైన నిర్ణయం తీసుకున్నారు మరియు వెంకయ్య జీ ఆ పనిని చాలా చక్కగా నిర్వహించారు. ఇప్పుడు అతని క్రెడిట్‌లో మరొకటి ఉంది. వెంకయ్య జీ బహుశా గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖను మాత్రమే కాకుండా, పట్టణాభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖను కూడా చూసుకున్న వ్యక్తి. అంటే ఒక రకంగా చెప్పాలంటే అభివృద్ధిలో ప్రధానమైన రెండు అంశాల్లోనూ తన పాండిత్యాన్ని ప్రదర్శించాడు.

అతను బహుశా మొదటి ఉపరాష్ట్రపతి, రాజ్యసభ సభ్యుడిగా ఉన్న మొదటి రాజ్యసభ ఛైర్మన్. చాలా తక్కువ మందికి ఈ అదృష్టం ఉంది. బహుశా వెంకయ్య జీ ఒక్కరే దీన్ని పొందారు. ఇప్పుడు రాజ్యసభలో ఎక్కువ కాలం ఉండి, పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు చూస్తున్న వ్యక్తి అంటే, ఆయనకు సభలో జరిగేవి, 'తెర వెనుక', వివిధ పార్టీలు చేసే పనులు, సాధ్యమయ్యే చర్యలు అన్నీ తెలుసు. ట్రెజరీ బెంచీలు. ఈ విషయాలన్నింటిపై ఆయనకు చాలా మంచి ఆలోచన ఉంది, అందుకే చైర్మన్‌గా ఆయనకు రెండు వైపులా బాగా తెలుసు. ఒకవైపు ఈ అనుభవం ట్రెజరీ బెంచ్‌కు ఉపయోగపడుతుండగా మరోవైపు ప్రతిపక్షాల మిత్రులకు కూడా ఇబ్బంది కలుగుతుంది. అయితే సభను మరింత సమర్ధవంతంగా నిర్వహించేందుకు, దేశానికి ఉత్తమమైన వాటిని పొందేందుకు మార్గాలను ఆయన ఆలోచించారు. పార్లమెంటరీ కమిటీలు మరింత ఉత్పాదకతతో కూడుకున్నవి మరియు విలువ జోడింపు కోసం ఫలితం-ఆధారితంగా ఉండేలా ఆయన హామీ ఇచ్చారు. పార్లమెంటరీ కమిటీల పనితీరుపై ఇంత శ్రద్ధ చూపిన మొదటి చైర్మన్ వెంకయ్య జీ. వాటి పట్ల తన సంతోషాన్ని, అసంతృప్తిని వ్యక్తం చేస్తూ దాన్ని మెరుగుపర్చడానికి నిరంతరం కృషి చేశాడు.

ఈ రోజు మనం వెంకయ్య గారి పనిని మెచ్చుకుంటూ, పార్లమెంటు సభ్యులుగా మన నుండి ఛైర్మన్‌గా ఆయన ఆశించిన అంచనాలను కూడా నెరవేర్చాలని సంకల్పించాలని నేను ఆశిస్తున్నాను. ఆయన సలహాలను మన జీవితంలో పాటిస్తే, అది గొప్ప సేవ అని నేను నమ్ముతున్నాను.

వెంకయ్య తన సమయాన్ని ఎక్కువగా ప్రయాణాలకు వినియోగించేవారు. ఆయన వ్యక్తిగతంగా వివిధ ప్రాంతాలను సందర్శించేవారు. గత అయిదు దశాబ్దాల ఆయన జీవితం అది. కానీ కరోనా కాలంలో, ఒక రోజు మనం మామూలుగా కూర్చుని కబుర్లు చెప్పుకుంటున్నాము. నేను అడిగాను, ఈ కరోనా మహమ్మారి మరియు లాక్‌డౌన్ కారణంగా, ఎవరు ఎక్కువగా ఇబ్బంది పడతారు? నా ప్రశ్నకి అందరూ అవాక్కయ్యారు. నేను మళ్ళీ అడిగాను, ఎవరు ఎక్కువ బాధపడతారు? ఎవరూ సమాధానం చెప్పలేదు. "ఈ పరిస్థితిలో ఎక్కువగా బాధపడేది వెంకయ్యనాయుడే" అని చెప్పాను. ఎందుకంటే అతను ఎప్పుడూ ఏదో ఒక కార్యకలాపం లేదా పనిలో ఉంటాడు. ఒకే చోట కూర్చోవడం అతనికి గొప్ప శిక్ష. కానీ అతను వినూత్నమైన వ్యక్తి. అతను ఈ కరోనా కాలాన్ని సృజనాత్మకంగా ఉపయోగించుకున్నాడు. అతను "టెలి-ట్రావెల్" చేసేవాడు. ఈ పదజాలం సరైనదో కాదో నాకు తెలియదు. అతను ఉదయం తన టెలిఫోన్ డైరీతో కూర్చునేవాడు మరియు రోజూ 30, 40 లేదా 50 మందికి కాల్ చేసేవాడు; అతను గత 50 సంవత్సరాలలో దేశవ్యాప్తంగా పర్యటిస్తున్నప్పుడు ఎదుర్కొన్న వ్యక్తులు, అతని ప్రజా జీవితంలో లేదా రాజకీయ జీవితంలో వ్యక్తులు. అతను వారి యోగక్షేమాలను ఆరా తీస్తాడు, సమాచారం వెతుకుతాడు, కరోనాకు సంబంధించిన వారి సమస్యలను అడిగి తెలుసుకుంటాడు మరియు వీలైతే వారికి సహాయం చేస్తాడు.

అతను సమయాన్ని బాగా ఉపయోగించుకున్నాడు. ఆ మారుమూల ప్రాంతాల్లోని సాధారణ కార్మికులను ఆయన పిలిస్తే, అది వారిలో ఎంతో ఉత్సాహాన్ని నింపింది. అంతేకాకుండా, కరోనా కాలంలో వెంకయ్య జీ నుండి కాల్ రాని ఒక్క ఎంపీ కూడా ఉండకపోవచ్చు. వారి యోగక్షేమాలను అడిగి తెలుసుకున్నారు మరియు వారి టీకా స్థితి గురించి ఆందోళన చెందారు. అంటే కుటుంబ పెద్దలా అందరినీ చూసుకునేవాడు. అది అతని ప్రయత్నం.

వెంకయ్య గారికి మరో గుణం ఉంది. వారు మనకు దూరంగా ఉండలేడని నేను చెబుతూనే ఉంటాను. కాబట్టి, నేను అదే ఉదాహరణ ఇస్తున్నాను. ఒకసారి ఎన్నికల ప్రచారం కోసం బీహార్‌ వెళ్లాల్సి వచ్చింది. అకస్మాత్తుగా అతని హెలికాప్టర్ పొలాల్లో అత్యవసరంగా ల్యాండింగ్ చేయవలసి వచ్చింది. ఇప్పుడు ఆ ప్రాంతంలో కొన్ని భద్రతా సమస్యలు కూడా ఉన్నాయి. కానీ సమీపంలోని ఒక రైతు వచ్చి అతనికి సహాయం చేసి తన మోటార్‌సైకిల్‌పై సమీపంలోని పోలీసు స్టేషన్‌కు తీసుకెళ్లాడు.

ఇప్పుడు భారతదేశంలోని అతని ప్రజా జీవితాన్ని చూస్తే, వెంకయ్య జీ చాలా పెద్ద వ్యక్తి అయినప్పటికీ ఈ రోజు కూడా ఆ రైతు కుటుంబంతో ఆయనకు సన్నిహిత సంబంధం ఉంది. అదేమిటంటే, బీహార్‌లోని మారుమూల గ్రామంలో సంక్షోభ సమయంలో అతను ఒకరి నుండి సహాయం పొందాడు. కానీ నేటికీ ఆ రైతు గురించి వెంకయ్య చాలా గర్వంగా మాట్లాడేవారు. ఇది వెంకయ్య గారి గొప్ప ధర్మాలలో ఒకటి.

అందుకే చురుకైన సహోద్యోగిగా, గైడ్‌గా ఎప్పుడూ మాతో ఉంటాడని చెబుతున్నాను. అతని అనుభవం మనకు ఉపయోగపడుతుంది. అలాంటి అనుభవాల సముదాయంతో ఇప్పుడు వెంకయ్య జీ సమాజంలో కొత్త బాధ్యత వైపు పయనించనున్నారు. అవును, ఈ ఉదయం అతను ఈ పదవిని స్వీకరించినప్పుడు, తన బాధకు కారణం తన పార్టీకి రాజీనామా చేయవలసి ఉంటుందని నాకు చెప్పాడు; అతను తన జీవితమంతా గడిపిన పార్టీ. దానికి కొంత రాజ్యాంగ బాధ్యత ఉంది. అయితే ఆ ఐదేళ్ల లోటును వెంకయ్య జీ తప్పకుండా భర్తీ చేస్తారని అనుకుంటున్నాను. ఆ పాత స్నేహితులందరినీ ప్రోత్సహించడం, ప్రోత్సహించడం, ప్రోత్సహించడం అనే అతని పని ఖచ్చితంగా కొనసాగుతుంది. వెంకయ్య జీ జీవితం మనకు గొప్ప ఆస్తి మరియు గొప్ప వారసత్వం. ఆయన దగ్గర నేర్చుకున్నదేదైనా పాసవుదాం.

మాతృభాషను, భాషాభిమానాన్ని నెలకొల్పేందుకు ఆయన చేస్తున్న ప్రయత్నాలను ముందుకు తీసుకెళ్లేందుకు మరిన్ని ప్రయత్నాలు జరుగుతాయి.

మీకు ఆసక్తి ఉంటే, నేను "భాషిణి" గురించి మాట్లాడాలనుకుంటున్నాను. ఇది భారత ప్రభుత్వం ప్రారంభించిన వెబ్‌సైట్. "భాషిణి"లో మన భారతీయ భాషలను అర్థం చేసుకోవడానికి మరియు అనువదించడానికి మరియు దానిని మరింత అభివృద్ధి చేయడానికి అన్ని సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇది మనకు ఎంతో ఉపయోగపడే గొప్ప సాధనం. కానీ నా మనసులో ఏదో ఉంది. స్పీకర్ సార్ మరియు హరివంశ్ జీ మనం ఈ దిశలో పని చేయగలమా అని చూడాలని నేను కోరుకుంటున్నాను. హరివంశ్ జీకి ఈ రంగంపై అవగాహన ఉంది. కాబట్టి, ఖచ్చితంగా ఈ దిశలో పని చేయవచ్చు. డిక్షనరీలో కొత్త పదాలను చేర్చే సంప్రదాయం ప్రపంచానికి ఉంది. మరియు అలాంటి మాటలు కూడా అధికారికంగా ప్రకటించబడ్డాయి. ఒక దేశంలోని నిర్దిష్ట భాష నుండి ఒక నిర్దిష్ట పదం ఆంగ్ల నిఘంటువులో చోటు పొందినప్పుడల్లా దానికి గొప్ప ప్రాముఖ్యత ఉంటుంది. ఇది ఎంతో గర్వించదగ్గ విషయం. ఉదాహరణకు, 'గురు' అనే పదం ఇంగ్లీష్ డిక్షనరీలో భాగమైంది. ఇలాంటి పదాలు చాలా ఉన్నాయి.

ఉభయ సభల్లోనూ మాతృభాషలో ప్రసంగాలు చేస్తున్నప్పుడు ప్రజల నుంచి రకరకాల అద్భుతమైన మాటలు వెలువడుతున్నాయి. మరియు ఆ భాష తెలిసిన వ్యక్తులకు, నిర్దిష్ట పదం చాలా సముచితంగా మరియు ఆసక్తికరంగా అనిపిస్తుంది. ప్రతి సంవత్సరం ఇలాంటి కొత్త పదాలను సంకలనం చేసే పనిని మన ఉభయ సభలు చేపట్టవచ్చా? ఇలాంటి పదాలు మన భాషల్లోని వైవిధ్యాన్ని తెలియజేస్తాయి. అటువంటి పదాలను సంకలనం చేసే ఈ సంప్రదాయాన్ని మనం సృష్టిస్తే, మన మాతృభాషతో ముడిపడిన వెంకయ్య జీ వారసత్వాన్ని మనం ముందుకు తీసుకెళ్లవచ్చు. మరియు మనం ఈ పని చేసినప్పుడల్లా, వెంకయ్య గారి మాటలు మనకు ఎల్లప్పుడూ గుర్తుకు వస్తాయి మరియు మేము ఒక శక్తివంతమైన పత్రాన్ని సంకలనం చేస్తాము.

మరోసారి మీ అందరికి శుభాకాంక్షలు. వెంకయ్య జీ, అతని కుటుంబ సభ్యులందరికీ చాలా ధన్యవాదాలు మరియు నా శుభాకాంక్షలు!