પ્રધાનમંત્રી ફસલ બીમા યોજના (PMFBY) એ આગામી ખરીફ 2022 સીઝન સાથે અમલીકરણના 7મા વર્ષમાં સફળતાપૂર્વક પ્રવેશ કર્યો છે, જે 18મી ફેબ્રુઆરી 2016ના રોજ મધ્યપ્રદેશના સિહોર ખાતે પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદી દ્વારા તેની શરૂઆતની જાહેરાતથી અમલીકરણના 6 વર્ષ પૂર્ણ કર્યા છે.

ભારત સરકારની મુખ્ય યોજના, PMFBYનો ઉદ્દેશ્ય કુદરતી આફતોને કારણે પાકના નુકસાન/નુકશાનનો ભોગ બનેલા ખેડૂતોને નાણાકીય સહાય પૂરી પાડવાનો છે. PMFBY હેઠળ 36 કરોડથી વધુ ખેડૂતોની અરજીઓનો વીમો લેવામાં આવ્યો છે, જેમાં 4થી ફેબ્રુઆરી, 2022 સુધીમાં યોજના હેઠળ રૂ. 1,07,059 કરોડથી વધુ દાવાઓ ચૂકવવામાં આવ્યા છે.

6 વર્ષ પહેલા શરૂ કરાયેલી આ યોજનાને 2020માં સુધારી દેવામાં આવી હતી જેથી ખેડૂતોની સ્વૈચ્છિક સહભાગિતાને સક્ષમ બનાવી શકાય. તે ખેડૂત માટે કોઈપણ ઘટનાના 72 કલાકની અંદર પાકના નુકસાનની જાણ કરવા માટે અનુકૂળ બન્યું - પાક વીમા એપ્લિકેશન, CSC કેન્દ્ર અથવા નજીકના કૃષિ અધિકારી દ્વારા, દાવો લાભ પાત્ર ખેડૂતના બેંક ખાતામાં ઇલેક્ટ્રોનિક રીતે ટ્રાન્સફર કરવામાં આવે છે.

PMFBYના નેશનલ ક્રોપ ઈન્સ્યોરન્સ પોર્ટલ (NCIP), ખેડૂતોની સરળતાથી નોંધણી માટે ક્રોપ ઈન્સ્યોરન્સ મોબાઈલ એપ સાથે જમીનના રેકોર્ડનું એકીકરણ, NCIP દ્વારા ખેડૂત પ્રીમિયમનું રેમિટન્સ, સબસિડી રિલીઝ મોડ્યુલ અને NCIP દ્વારા ક્લેમ રિલીઝ મોડ્યુલ આ યોજનાની કેટલીક મુખ્ય લાક્ષણિકતાઓ છે.

તેની રાજ્ય/જિલ્લા સ્તરની ફરિયાદ સમિતિ દ્વારા, આ યોજના ખેડૂતોને તેમની ફરિયાદો પાયાના સ્તરે રજૂ કરવા સક્ષમ બનાવે છે. આમાં IEC પ્રવૃત્તિઓ જેમ કે દ્વિ-વર્ષીય બે વાર ઉજવવામાં આવતા પાક વીમા સપ્તાહ, PMFBY પાઠશાળા, સોશિયલ મીડિયા ઝુંબેશ, ટોલ-ફ્રી હેલ્પલાઈન અને ઈમેલ કમ્યુનિકેશન જેવી IEC પ્રવૃત્તિઓ દ્વારા ખેડૂતોની ફરિયાદો સ્વીકારવી અને તેનું નિરાકરણ પણ સામેલ છે.

આ યોજના સૌથી વધુ સંવેદનશીલ ખેડૂતોને નાણાકીય સહાય પૂરી પાડવામાં સક્ષમ છે, કારણ કે આ યોજનામાં નોંધાયેલા લગભગ 85% ખેડૂતો નાના અને સીમાંત ખેડૂતો છે. ભારતના નાણામંત્રી શ્રીમતી નિર્મલા સીતારમણે તેમના 2022-23ના બજેટ ભાષણ દરમિયાન કરેલ તાજેતરની જાહેરાત મુજબ પાક વીમા માટે ડ્રોનનો ઉપયોગ કરીને પાયાના સ્તરે યોજનાના સરળ અમલીકરણ માટે ટેકનોલોજીના એકીકરણને વધુ મજબૂત બનાવશે.

નોંધનીય છે કે આ યોજના તમામ અમલી રાજ્યોમાં ખેડૂતોને પાક વીમા પોલિસીઓ પહોંચાડવા માટે ઘરઆંગણે વિતરણ અભિયાન શરૂ કરશે. ઝુંબેશનો ઉદ્દેશ્ય એ સુનિશ્ચિત કરવાનો છે કે તમામ ખેડૂતો તેમની નીતિઓ, જમીનના રેકોર્ડ, દાવાની પ્રક્રિયા અને PMFBY હેઠળ ફરિયાદ નિવારણ અંગેની તમામ માહિતીથી સારી રીતે વાકેફ અને સજ્જ છે.

SD/GP/MR

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com