ଶିଶୁ, କିଶୋର ବାଳିକା, ଗର୍ଭବତୀ ମହିଳା ଏବଂ ସ୍ତନ୍ୟପାନ କରାଉଥିବା ମାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପୁଷ୍ଟିକର ଫଳାଫଳକୁ ସୁଦୃଢ କରିବା ଲାଗି ପୋଷଣ ଅଭିଯାନ ହେଉଛି ଭାରତର ସରକାରଙ୍କ ଫ୍ଲାଗସିପ୍ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ । ରାଜସ୍ଥାନର ଝୁନ୍‍ଝୁନ୍‍ ଠାରେ  ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମହିଳା ଦିବସ ଅବସରରେ ୮ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୧୮ ରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ପୋଷଣ (ସାମଗ୍ରିକ ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟ ପାଇଁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ବ୍ୟାପକ ଯୋଜନା) ଅଭିଯାନ ମିଶନ ମୋଡରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବା ସହିତ ପୁଷ୍ଟିହୀନତା ତଥା ଠିକଣା ସମସ୍ୟା ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି । ପୋଷଣ ଅଭିଯାନର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇ ମିଶନ୍ ପୋଷଣ ୨.୦ (ସକ୍ଷମ ଅଙ୍ଗନବାଡି ଏବଂ ପୋଷଣ ୨.୦) ପୁଷ୍ଟିକର ବିଷୟବସ୍ତୁ, ବିତରଣ, ପ୍ରସାରଣ ଏବଂ ମଜବୁତ କରିବା ପାଇଁ ୨୦୨୧-୨୦୨୨ ବଜେଟ୍ ରେ ଏକ ସମନ୍ୱିତ ପୁଷ୍ଟିକର ସହାୟତା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଭାବରେ ଘୋଷଣା କରାଯାଇଛି ଯାହା ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ, ସୁସ୍ଥତା ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେବା ସହିତ ରୋଗ ଏବଂ ପୁଷ୍ଟିହୀନତା କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରତିରୋଧକ ଶକ୍ତି ବୃଦ୍ଧି କରିଥାଏ ।

ପୋଷଣ ଅଭିଯାନ ହେଉଛି ଏକ ଜନ ଆନ୍ଦୋଳନ କିମ୍ବା “ଲୋକ ଆନ୍ଦୋଳନ” ଯାହାକି ସ୍ଥାନୀୟ ସଂସ୍ଥାର ଜନ ପ୍ରତିନିଧୀ, ରାଜ୍ୟ / କେନ୍ଦ୍ର ଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳର ସରକାରୀ ବିଭାଗ, ସାମାଜିକ ସଂଗଠନ ଏବଂ ସର୍ବସାଧାରଣ ତଥା ବେସରକାରୀ କ୍ଷେତ୍ରର ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଅଂଶଗ୍ରହଣକୁ ବହୁଳ ଭାବେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିଥାଏ ।  ଗୋଷ୍ଠି ସଂଗଠନକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ଏବଂ ଲୋକଙ୍କ ଅଂଶଗ୍ରହଣକୁ ବଢାଇବା ପାଇଁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ମାସକୁ ସାରା ଦେଶରେ ପୋଷଣ ମାସ ଭାବରେ ପାଳନ କରାଯାଏ ।

ଚଳିତ ବର୍ଷ, ଯେହେତୁ ଭାରତ ଆଜାଦୀ କା ଅମୃତ ମହୋତ୍ସବ ପାଳନ କରୁଛି, ଶୀଘ୍ର ଏବଂ ଦ୍ରୁତ ପ୍ରସାରକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ, ସାମଗ୍ରିକ ପୁଷ୍ଟିକର ଉନ୍ନତି ଦିଗରେ ଧ୍ୟାନ ଏବଂ ସମନ୍ୱିତ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ପାଇଁ ସମଗ୍ର ମାସକୁ ସାପ୍ତାହିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି । ମହିଳା ଓ ଶିଶୁ ବିକାଶ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ରାଜ୍ୟ / କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ ସହିତ ସମନ୍ୱୟ ରକ୍ଷା କରି ମାସସାରା ଏକାଧିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ଯୋଜନା କରିଛି ।

ନିମ୍ନଲିଖିତ ସାରଣୀଟି ଚଳିତ ବର୍ଷ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଉଥିବା ବିଷୟବସ୍ତୁକୁ ଦର୍ଶାଏ:

ଚଳିତ ବର୍ଷ ପୋଷଣ ମାସର ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଅଙ୍ଗନବାଡି, ସ୍କୁଲ୍ ପରିସର, ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସ୍ଥାନରେ ଉପଲବ୍ଧ ଥିବା ସମସ୍ତ ହିତାଧିକାରୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପୋଷଣ ବାଟିକା ପାଇଁ ବୃକ୍ଷରୋପଣ ଅଭିଯାନ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେବ ।  ବୃକ୍ଷରୋପଣ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପରେ ପୁଷ୍ଟିକର ଫଳ ଗଛ, ସ୍ଥାନୀୟ ପନିପରିବା ଏବଂ ଔଷଧୀୟ ଉଦ୍ଭିଦ ଏବଂ ଔଷଧୀୟ ବୃକ୍ଷ ରୋପଣ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେବ । କୋଭିଡ ଟୀକାକରଣ ପାଇଁ ସଚେତନା ଅଭିଯାନ ଏବଂ କୋଭିଡ ମାର୍ଗଦର୍ଶିକା ପାଳନ ମଧ୍ୟରେ ଏହା ଆୟୋଜିତ ହେବ । ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଉଚ୍ଚତା ଏବଂ ଓଜନ ମାପ ପାଇଁ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଅଭିଯାନ (୬ ବର୍ଷରୁ କମ୍‌) ପୋଷଣ ମାସ ସମୟରେ କରାଯିବ । ଗର୍ଭବତୀ ମହିଳାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସ୍ଥାନୀୟ ଭାବରେ ଉପଲବ୍ଧ ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟ ବିଷୟରେ ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ ପାଇଁ ସ୍ଲୋଗାନ ଲେଖିବା ଏବଂ ରନ୍ଧନ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଆୟୋଜିତ ହେବ । ସରକାରୀ ଏବଂ କର୍ପୋରେଟ୍ ସଂସ୍ଥାର କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷେତ୍ରରେ ୫-ମିନିଟ୍ ଯୋଗ ପ୍ରୋଟୋକଲ୍ (ୱାଇ- ବିରାମ କିମ୍ବା ଯୋଗ ବିରାମ) ଉପରେ ଅଧିବେଶନ ହେବ, ଆଞ୍ଚଳିକ / ସ୍ଥାନୀୟ ଖାଦ୍ୟର ମହତ୍ୱ ବିଷୟରେ ସଚେତନତା ଅଭିଯାନ, ଆଞ୍ଚଳିକ ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟ ଥିବା ପୁଷ୍ଟିକର କିଟ୍ ବଣ୍ଟନ (ଯଥା ସୁକଡି-ଗୁଜୁରାଟ, ପାଞ୍ଜରୀ-ପଞ୍ଜାବ, ସତୁ-ବିହାର, ଚିକି-ମହାରାଷ୍ଟ୍ର), ରକ୍ତହୀନତା ଶିବିର, ଅତିଶୟ ପୁଷ୍ଟିହୀନ ପିଲାମାନଙ୍କର ଚିହ୍ନଟ ପାଇଁ ବ୍ଲକ ୱାରୀ ଅଭିଯାନ, ୫ବର୍ଷ ବୟସ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପିଲାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅତିଶୟ ପୁଷ୍ଟିହୀନତାର ବିସ୍ତାରକୁ ମୁକାବିଲା କରିବା ପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ, ଅତିଶୟ ପୁଷ୍ଟିହୀନ ଶିଶୁମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଗୋଷ୍ଠି ପରିଚାଳିତ ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟ ଯୋଗାଣ ।

ପୋଷଣ ମାସ ସମୟରେ ପୁଷ୍ଟିକର ସଚେତନତା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟ / କେନ୍ଦ୍ର ଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳରେ ତୃଣମୂଳ ସ୍ତର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କରାଯିବ । ମହିଳା ଏବଂ ଶିଶୁ ବିକାଶ ବିଭାଗ, ଅଙ୍ଗନୱାଡି କର୍ମୀ, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଏବଂ ପରିବାର କଲ୍ୟାଣ ବିଭାଗ ଆଶା, ଏଏନ୍‍ଏମ୍‍, ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର, ଗୋଷ୍ଠୀ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର, ବିଦ୍ୟାଳୟ ମାଧ୍ୟମରେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷା ଏବଂ ସାକ୍ଷରତା ବିଭାଗ, ପଞ୍ଚାୟତିରାଜ ବିଭାଗ ଏବଂ ସ୍ୱୟଂ ସହାୟକ ଗୋଷ୍ଠୀ ଭଳି ବିଭାଗ / ସଂଗଠନ, ଗ୍ରାମୀଣ ବିକାଶ ମାଧ୍ୟମରେ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକଳାପଗୁଡିକ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବ ଏବଂ ମହିଳା ଏବଂ ଶିଶୁମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ସୁସ୍ଥ ଭବିଷ୍ୟତ ନିଶ୍ଚିତ କରିବାକୁ ମାସସାରା ସାମଗ୍ରିକ ପୁଷ୍ଟିକର ବାର୍ତ୍ତା ବିସ୍ତାର କରିବ ।

ଏକ ର୍ନିଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଏବଂ ସାମଗ୍ରିକ ଲକ୍ଷ୍ୟ ସହିତ ଉନ୍ମୋଚିତ ହୋଇଥିବା ପୋଷଣ ଅଭିଯାନ ଛୋଟ ପିଲା, କିଶୋର ବାଳିକା, ଗର୍ଭବତୀ ଏବଂ ସ୍ତନ୍ୟପାନ କରାଉଥିବା ମହିଳା, ପରିବାର ଭିତରେ ଥିବା ସ୍ୱାମୀ, ପିତା, ଶାଶୁ ଏବଂ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା ପ୍ରଦାନକାରୀ (ଏଏନ୍‍ଏମ୍‍, ଆଶା, ଅଙ୍ଗନବାଡିକର୍ମୀ)ଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପୋଷଣ ଆଚରଣ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ପୁଷ୍ଟିକର ସଚେତନତା ଏବଂ ଉତ୍ତରଦାୟିତ୍ୱ ବଢାଇବାକୁ ଏକ ସକରାତ୍ମକ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ । ପୋଷଣ ମାସର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଏକ ସମନ୍ୱିତ ଢଙ୍ଗରେ ଶୀଘ୍ର ପୋଷଣ ଅଭିଯାନର ସାମଗ୍ରିକ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବା ।

HS