ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੂੰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਏਈਐਫਆਈ (ਐਡਵਰਸ ਇਵੈਂਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਟੀਕਾਕਰਨ) ਕਮੇਟੀ ਵੱਲੋਂ ਸੌਂਪੀ ਗਈ ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਕੋਵਿਡ ਟੀਕਾਕਰ ਦੇ ਬਲੀਡਿੰਗ ਹੋਣ ਖੂਨ ਜੰਮਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਘੱਟ ਹਨ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦੀ ਸੰਭਾਵਤ ਜਾਂਚ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ।

11 ਮਾਰਚ 2021 ਨੂੰ ਟੀਕਾਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ “ਐਮਬੋਲਿਕ ਅਤੇ ਥ੍ਰੋਮੋਬੋਟਿਕ ਘਟਨਾਵਾਂ” ਬਾਰੇ ਖ਼ਾਸਕਰ ਐਸਟਰਾਜ਼ੇਨੇਕਾ-ਆਕਸਫੋਰਡ ਟੀਕਾ [ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਕੋਵੀਸ਼ੇਲਡ ਬਾਰੇ] ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਅਲਰਟ ਕੀਤਾ ਹੈ । ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਾੜੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ (ਏ.ਈ.) ਦਾ ਗਹਿਰਾਈ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਗਿਆ।

ਨੈਸ਼ਨਲ ਏਈਐਫਆਈ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਕਿ 03 ਅਪ੍ਰੈਲ 2021 ਤੱਕ 75,435,381 ਟੀਕੇ ਦੀਆਂ ਖੁਰਾਕਾਂ ਲਗਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ (ਕੋਵਿਸ਼ੀਲਡ - 68,650,819; ਕੋਵੈਕਸਿਨ - 6,784,562), ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ 65,944,106 ਪਹਿਲੀ ਅਤੇ 9,491,275 ਦੂਜੀ ਖੁਰਾਕ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਕੋਵਿਡ -19 ਟੀਕਾਕਰ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ - ਦੇਸ਼ ਦੇ 753ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿਚੋਂ 684 ਵਿੱਚੋਂ ਕੋ-ਵਿਨ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਰਾਹੀਂ 23,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾੜੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ। ਇਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਿਰਫ 700 ਕੇਸ (@ 9.3 ਕੇਸ / ਮਿਲੀਅਨ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਖੁਰਾਕਾਂ) ਗੰਭੀਰ ਅਤੇ ਅਤਿ ਗੰਭੀਰ ਸੁਭਾਅ ਦੇ ਦੱਸੇ ਗਏ ਹਨ।

ਏਈਐਫਆਈ ਕਮੇਟੀ ਨੇ 498 ਗੰਭੀਰ ਅਤੇ ਅਤਿ ਗੰਭੀਰ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਕੇਸ ਸਮੀਖਿਆ ਮੁਕੰਮਲ ਕਰ ਲਈ ਹੈ,ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 26 ਕੇਸਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਵਿਤ ਥ੍ਰੋਮਬੋਐਮਬੋਲਿਕ ਹੋਣ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮਿਲੀ ਹੈ (ਇੱਕ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗਤਲਾ ਬਣਨਾ ਜੋ ਢਿੱਲਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖੂਨ ਦੀ ਧਾਰ ਰਾਹੀਂ ਖੂਨ ਦੀ ਦੂਜੀ ਨਾੜੀ ਵੱਲ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ) ਕੋਵਿਸ਼ੀਲਡ ਟੀਕੇ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ ਦਰ 0.61 ਕੇਸ ਪ੍ਰਤੀ ਮਿਲੀਅਨ ਖੁਰਾਕਾਂ ਹਨ।

ਕੋਵੋਕਸਿਨ ਟੀਕੇ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੋਈ ਸੰਭਾਵਿਤ ਥ੍ਰੋਮਬੋਐਮਬੋਲਿਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਆਈਆਂ।

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਏਈਐਫਆਈ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਕਿ ਥ੍ਰੋਮਬੋਐਮੋਲਿਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਛੋਟਾ ਪਰ ਨਿਸ਼ਚਤ ਜੋਖਮ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਇਹਨਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ ਦਰ 0.61 / ਮਿਲੀਅਨ ਖੁਰਾਕਾਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਯੂਕੇ ਦੀ ਰੈਗੂਲੇਟਰ ਮੈਡੀਕਲ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਅਥਾਰਟੀ (ਐਮਐਚਆਰਏ) ਦੁਆਰਾ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੇ 4 ਮਾਮਲੇ ਪ੍ਰਤੀ ਮਿਲੀਅਨ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹਨ। ਜਰਮਨੀ ਨੇ ਪ੍ਰਤੀ ਮਿਲੀਅਨ ਖੁਰਾਕਾਂ ਵਿਚ 10 ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹੈ ਕਿ ਥਰਮੋਬੋਐਮੋਲਿਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਆਮ ਜਨਸੰਖਿਆ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਾਹਿਤ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜੋਖਮ ਯੂਰਪੀਅਨ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 70 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘੱਟ ਹੈ।

ਸਿਹਤ ਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲਾ ਹੈਲਥਕੇਅਰ ਵਰਕਰਾਂ ਅਤੇ ਟੀਕੇ ਦੇ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵੱਖਰੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਲਾਹ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੋਵਿਡ -19 ਟੀਕਾ (ਖ਼ਾਸਕਰ ਕੋਵਿਸ਼ੀਲਡ) ਤੋਂ 20 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅੰਦਰ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ੱਕੀ ਥ੍ਰੋਮਬੋਐਮਬੋਲਿਕ ਲੱਛਣਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਦੀ ਉਸ ਸਹੂਲਤ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇਵੇ ਜਿੱਥੇ ਟੀਕਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ:

1.ਸਾਹ ਨਾ ਆਉਣਾ

2.ਛਾਤੀ ਵਿਚ ਦਰਦ;

3.ਅੰਗਾਂ ਵਿਚ ਦਰਦ / ਅੰਗ ਦਬਾਉਣ 'ਤੇ ਦਰਦ ਜਾਂ ਅੰਗਾਂ ਵਿਚ ਸੋਜ (ਬਾਂਹ ਜਾਂ ਕੱਛ ਵਿਚ);

4.ਟੀਕੇ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮਲਟੀਪਲ, ਪਿੰਨਹੈੱਡ ਦੇ ਅਕਾਰ ਦੇ ਲਾਲ ਚਟਾਕ ਜਾਂ ਚਮੜੀ ਦੇ ਚਟਾਕ;

5.ਉਲਟੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜਾਂ ਬਿਨਾਂ ਉਲਟੀਆਂ ਦੇ ਪੇਟ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਦਰਦ;

6.ਉਲਟੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜਾਂ ਬਿਨਾਂ ਦੌਰੇ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਗੈਰ ਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿਚ ਦੌਰੇ;

7.ਉਲਟੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜਾਂ ਬਿਨਾਂ ਉਲਟੀਆਂ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਅਤੇ ਨਿਰੰਤਰ ਸਿਰ ਦਰਦ (ਮਾਈਗਰੇਨ ਜਾਂ ਪੁਰਾਣੇ ਸਿਰ ਦਰਦ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿੱਚ);

8.ਅੰਗਾਂ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ / ਅਧਰੰਗ ਜਾਂ ਸਰੀਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਾਸੇ ਜਾਂ ਸਰੀਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿਚ (ਚਿਹਰੇ ਸਮੇਤ);

9.ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਾਰਨ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਉਲਟੀਆਂ;

10.ਧੁੰਦਲੀ ਨਜ਼ਰ ਜਾਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਜਾਂ ਦੋਹਰਾ ਨਜ਼ਰ ਹੋਣਾ;

11.ਮਾਨਸਿਕ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਜਾਂ ਘਬਰਾਹਟ ਜਾਂ ਚੇਤਨਾ ਵਿਚ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਹੋਣਾ

12.ਕੋਈ ਹੋਰ ਲੱਛਣ ਜਾਂ ਸਿਹਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਜੋ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਜਾਂ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਚਿੰਤਤ ਹੈ

ਕੋਵੀਸ਼ੀਲਡ , ਕੋਵਿਡ -19 ਟੀਕਾ, ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਕੋਵਿਡ -19 ਕਾਰਨ ਹੋਈਆਂ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਅਤੇ ਮੌਤਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦੀ ਅਤਿ ਸੰਭਾਵਤ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਇਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਲਾਭ ਦੇ ਜੋਖਮ ਵਾਲੀ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 27 ਅਪ੍ਰੈਲ 2021 ਨੂੰ ਕੋਵੀਸ਼ੀਲਡ ਟੀਕੇ ਦੀਆਂ 13.4 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖੁਰਾਕਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਸਿਹਤ ਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲਾ ਸਾਰੇ ਕੋਵਿਡ -19 ਟੀਕਿਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਨਿਰੰਤਰ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ੱਕੀ ਮਾੜੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

******

ਐਮਵੀ