ਸਰਕਾਰ ਹਰ ਸਾਲ ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਕਿ ਰੋਜ਼ਮੱਰਾ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਮਕਬੂਲ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ ਅਤੇ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ ਕਿ ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨ ਲੋਕ ਭਲਾਈ ਲਈ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਦੇਣ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਰ ਸਾਲ 29 ਜੂਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋ. ਪੀ. ਸੀ. ਮਹਾਲਨੋਬਿਸ ਦੀ ਜਯੰਤੀ ‘ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।  ਇਸ ਦਿਨ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅੰਕੜਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਮੁੱਲ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਗਲੋਬਲ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਵੀਡੀਓ ਕਾਨਫਰੰਸਿੰਗ ਜ਼ਰੀਏ ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦਿਵਸ,2020 ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਦਾ ਵਿਭਿੰਨ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਚੈਨਲਾਂ ਜ਼ਰੀਏ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਸਿੱਧਾ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਸਾਲ ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦਿਵਸ, 2020 ਦਾ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ਾ ਟਿਕਾਊ ਵਿਕਾਸ ਟੀਚਾ (ਐੱਸਡੀਜੀ) -3 (ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਸਵਸਥ ਜੀਵਨ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਸਾਰਿਆਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਣਾ) ਅਤੇ ਐੱਸਡੀਜੀ- 5 (ਲੈਂਗਿਕ ਸਮਾਨਤਾ ਹਾਸਲ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਅਤੇ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਸਸ਼ਕਤ ਬਣਾਉਣਾ) ਸੀ।

ਕੇਂਦਰੀ ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਲਾਗੂਕਰਨ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ   (ਸੁਤੰਤਰ ਚਾਰਜ)  ਅਤੇ ਯੋਜਨਾ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਓ ਇੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦਿਵਸ,2020 ਦੀ ਸਭਾ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਸਲਾਹਕਾਰ ਪਰਿਸ਼ਦ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨ ਸੰਸਥਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਡਾ. ਬਿਬੇਕ ਦੇਬਰਾਏ,ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨ ਕਮਿਸ਼ਨ  (ਐੱਨਐੱਸਸੀ) ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਪ੍ਰੋ. ਬਿਮਲ ਕੁਮਾਰ ਰਾਏ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨਵਿਦ ਸਹਿ-ਸਕੱਤਰ (ਐੱਮਓਐੱਸਪੀਆਈ) ਸ਼੍ਰੀ ਪ੍ਰਵੀਣ ਸ਼੍ਰੀਵਾਸਤਵ, ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਸਕੱਤਰ ਡਾ. ਪ੍ਰੀਤੀ ਸੂਦਨ,ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਵ੍ ਇੰਡੀਅਨ ਚੈਂਬਰਸ ਆਵ੍ ਕਾਮਰਸ ਐਂਡ ਇੰਡਸਟ੍ਰੀ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ ਅਪੋਲੋ ਹਾਸਪਿਟਲਸ ਐੱਟਰਪ੍ਰਾਇਜ਼ਜ ਲਿਮਿਟਿਡ ਦੀ ਸੰਯੁਕਤ ਮੈਨੇਜਿੰਗ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਡਾ. ਸੰਗੀਤਾ ਰੈੱਡੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨ ਸੰਸਥਾਨ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਪ੍ਰੋ .  ਸੰਘਮਿਤ੍ਰਾ ਬੰਦੋਪਾਧਿਆਏ ਨੇ ਇਸ ਮੌਕੇ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਅਤੇ ਇ ਸਦੇ ਮਹੱਤਵ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਹਿਲੂਆਂ ‘ਤੇ ਸਭਾ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਕੋਆਰਡੀਨੇਟਰ ਸੁਸ਼੍ਰੀ ਰੇਨਤਾ ਲੋਕ ਡੇਸਾਲਿਅਨ,  ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਮਹਿਲਾ ਦੀ ਉਪ-ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਡਾ. ਅਨੀਤਾ ਭਾਟੀਆ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਵ੍ ਸਟੈਟਿਸਟਿਕਸ ਐਂਡ ਜਿਓਗ੍ਰਾਫੀ, ਮੈਕਸਿਕੋ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ ਡਾ .  ਐਨਰਿਕ ਆਰਡਾਜ, ਯੂਐੱਨ ਈਐੱਸਸੀਏਪੀ, ਬੈਂਕਾਕ ਦੇ ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨ ਪ੍ਰਭਾਗ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਡਾ. ਗੇਮਾ ਵਾਨ ਹਲਡਰੇਨ ਜਿਹੇ ਕੁਝ ਅਤੰਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਆਪਣਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਦੇ ਇਲਾਵਾ, ਕੇਂਦਰ/ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਹਿਤਧਾਰਕਾਂ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਵੀਡੀਓ ਕਾਨਫਰੰਸਿੰਗ ਜ਼ਰੀਏ ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ।

ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਲਾਗੂਕਰਨ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ‘ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋ. ਪੀ. ਸੀ. ਮਹਾਲਨੋਬਿਸ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਵਾਰਡ’ ਨਾਮ ਨਾਲ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਇਨਾਮ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜੋ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ, ਰਾਜ/ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨਵਿਦਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਉਪਲੱਬਧੀ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਸਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋ. ਪੀ. ਸੀ. ਮਹਾਲਨੋਬਿਸ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਵਾਰਡ 2020 ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਗਵਰਨਰ ਡਾ. ਚੱਕਰਵਰਤੀ ਰੰਗਰਾਜਨ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ।

ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਟਿਊਟਆਵ੍ ਮੈਡੀਕਲ ਸਟੈਟਿਸਟਿਕਸ (ਐੱਨਆਈਐੱਮਐੱਸ) ਅਤੇ ਇੰਡੀਅਨ ਕੌਂਸਲ ਆਵ੍ ਮੈਡੀਕਲ ਰਿਸਰਚ (ਆਈਸੀਐੱਮਆਰ) ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਨਿਦੇਸ਼ਕ ਡਾ.  ਅਰਵਿੰਦ ਪਾਂਡੇ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਲਾਗੂਕਰਨ ਮੰਤਰਾਲੇ ਵਿੱਚ ਸਾਬਕਾ ਐਡੀਸ਼ਨਲ ਜਨਰਲ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਡਾ. ਅਖਿਲੇਸ਼ ਚੰਦਰ ਕੁਲਸ਼ਰੇਸ਼ਠ ਨੂੰ ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਅਹਿਮ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਸੰਯੁਕਤ ਰੂਪ ਨਾਲ ਪ੍ਰੋ. ਪੀ. ਵੀ. ਸੁਖਾਤਮੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਸੰਪੂਰਨ ਭਾਰਤੀ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਆਯੋਜਿਤ ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨ  ਲਈ ਪ੍ਰਾਸੰਗਿਕ ਵਿਸ਼ੇ ‘ਤੇ ਆਨ ਦ ਸਪਾਟ ਨਿਬੰਧ ਲੇਖਨ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗਿਤਾ ਦੇ ਵਿਜੇਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਟਿਕਾਊ ਵਿਕਾਸ ਟੀਚਾ (ਐੱਸਡੀਜੀ) ਨੂੰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਵੱਧਣ ਦੀਆਂ ਵਿਭਿੰਨ ਵਿਸ਼ਾਗਤ ਵਸਤਾਂ ‘ਤੇ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀਆਂ ਵੀ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ।  ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਟਿਕਾਊ ਵਿਕਾਸ ਟੀਚਿਆਂ ‘ਤੇ ਰਿਪੋਰਟ ਦਾ ਅੱਪਡੇਟ ਸੰਸਕਰਣ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਕੇਤਕ ਫ੍ਰੇਮਵਰਕ (ਐੱਨਆਈਐੱਫ) ਪ੍ਰਗਤੀ ਰਿਪੋਰਟ, 2020  (ਸੰਸਕਰਣ 2.1) ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ  ਦੇ ਨਾਲ, ਅੱਪਡੇਟ ਐੱਨਆਈਐੱਫ ਅਤੇ ਐੱਸਡੀਜੀ ਡੇਟਾ ਸਨੈਪਸ਼ੌਟ ਪੁਸਤਿਕਾ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ।

ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਲਾਗੂਕਰਨ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਈਐੱਸਐੱਸ ਕਾਡਰ ਕਰਮੀਆਂ ਦੀ ਤੈਨਾਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਰੀਅਰ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨ ਸੇਵਾ (ਆਈਐੱਸਐੱਸ) ਕੈਡਰ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਪੋਰਟਲ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦਿਵਸ, 2020 ਦੇ ਤਹਿਤ ਪੂਰੇ ਸਾਲ ਇਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਵਿਸ਼ੇ ’ਤੇ ਸੈਮੀਨਾਰ ਅਤੇ ਕਾਰਜਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਚਲਾਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਲਾਗੂਕਰਨ ਮੰਤਰਾਲਾ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ’ਤੇ ਚਰਚਾ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰਾ ਉਪਲੱਬਧ ਹੈ।

*****

ਵੀਆਰਆਰਕੇ/ਵੀਜੇ