नवी दिल्‍ली, 26 डिसेंबर 2025

प्रवासाच्या मागणीत होणारी जलद वाढ लक्षात घेता, पुढील 5 वर्षांत नवीन गाड्या सुरू करण्याची प्रमुख शहरांची क्षमता सध्याच्या पातळीपेक्षा दुप्पट करणे आवश्यक आहे. येणाऱ्या वर्षांच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी सध्याच्या पायाभूत सुविधांमध्ये वाढ करणे आवश्यक आहे. 2030 पर्यंत गाड्या सुरू करण्याची क्षमता दुप्पट करण्याच्या कामांमध्ये खालील कृतींचा समावेश असेल:

1. सध्याच्या टर्मिनल्समध्ये अतिरिक्त प्लॅटफॉर्म, स्टेबलिंग लाईन्स, पिट लाईन्स आणि पुरेशा शंटिंग सुविधांचा समावेश करणे.
2. शहरी भागात आणि आसपास नवीन टर्मिनल्स ओळखणे/ निश्चित करणे आणि तयार करणे.
3. मेगा कोचिंग कॉम्प्लेक्ससह देखभाल सुविधा.
4. विविध ठिकाणी वाढलेल्या गाड्यांना हाताळण्यासाठी आवश्यक असलेल्या वाहतूक सुविधेच्या कामांसह विभागीय क्षमता वाढवणे, सिग्नलिंग अपग्रेडेशन/अद्ययावतीकरण आणि मल्टीट्रॅकिंग.

टर्मिनल्सची क्षमता वाढवण्याचे नियोजन करताना, टर्मिनल्सभोवतीच्या स्थानकांचा देखील विचार केला जाईल जेणेकरून क्षमता समान प्रमाणात संतुलित होईल. उदाहरणार्थ, पुण्यासाठी, हडपसर, खडकी आणि आळंदी येथे क्षमता वाढवण्याबरोबरच प्लॅटफॉर्म वाढवणे आणि पुणे स्टेशनवर लाईन्स स्थिर करणे यावर विचार करण्यात आला आहे.

वरील प्रक्रिया उपनगरीय तसेच उपनगरीय नसलेल्या वाहतुकीसाठी केली जाईल, दोन्ही विभागांच्या विशिष्ट आवश्यकता लक्षात घेऊन. 48 प्रमुख शहरांचा एक व्यापक आराखडा विचाराधीन आहे (यादी जोडलेली आहे). या योजनेत कालबद्ध पद्धतीने गाड्यांची हाताळणी क्षमता दुप्पट करण्याचे उद्दिष्ट साध्य करण्यासाठी नियोजित, प्रस्तावित किंवा आधीच मंजूर केलेल्या कामांचा समावेश असेल.

2030 पर्यंत क्षमता दुप्पट करण्याची योजना असली तरी, पुढील 5 वर्षांत क्षमता हळूहळू वाढवली जाईल अशी अपेक्षा आहे जेणेकरून क्षमता वाढीचे फायदे त्वरित मिळू शकतील. यामुळे वर्षानुवर्षे वाहतुकीची गरज हळूहळू पूर्ण करण्यास मदत होईल. या योजनेत कृतींचे तीन श्रेणींमध्ये वर्गीकरण केले जाईल, म्हणजे, तात्काळ, अल्पकालीन आणि दीर्घकालीन. प्रस्तावित योजना विशिष्ट असतील, त्यात स्पष्ट वेळापत्रक आणि परिभाषित परिणाम यांचा समावेश असेल. हा उपक्रम विशिष्ट स्थानकांवर लक्ष केंद्रित करत असताना, प्रत्येक विभागीय रेल्वेला त्यांच्या विभागांमध्ये ट्रेन हाताळणी क्षमता वाढवण्याची योजना आखण्यास सांगण्यात आले आहे, जेणेकरून केवळ टर्मिनल क्षमता वाढवली जाईलच असे नाही तर स्थानके आणि यार्डवरील विभागीय क्षमता आणि ऑपरेशनल अडचणी देखील प्रभावीपणे दूर केल्या जातील याची खात्री केली जाईल.

केंद्रीय रेल्वे, माहिती आणि प्रसारण तथा इलेक्ट्रॉनिक्स आणि माहिती तंत्रज्ञान मंत्री अश्विनी वैष्णव म्हणाले, "आम्ही वाढत्या प्रवाशांच्या मागणीला पूर्ण करण्यासाठी आणि गर्दी कमी करण्यासाठी विविध शहरांमध्ये कोचिंग टर्मिनल्सचा विस्तार करत आहोत, विभागीय आणि ऑपरेशनल क्षमता वाढवत आहोत. या निर्णयामुळे आमचे रेल्वे नेटवर्क अपग्रेड होईल आणि देशव्यापी कनेक्टिव्हिटी सुधारेल."

* * *

नितीन फुल्‍लुके/हेमांगी कुलकर्णी/दर्शना राणे

सोशल मिडियावर आम्हाला फॉलो करा:@PIBMumbai    /PIBMumbai    /pibmumbai  pibmumbai[at]gmail[dot]com  /PIBMumbai    /pibmumbai