দেশৰ বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তি মন্ত্ৰী ডঃ জিতেন্দ্ৰ সিং জী, ভাৰত চৰকাৰৰ প্ৰধান বৈজ্ঞানিক উপদেষ্টা অজয় কুমাৰ সুদ, ন'বেল বঁটা বিজয়ী ছাৰ আন্দ্ৰে গেইম, আমাৰ মাজত উপস্থিত সকলো বিজ্ঞানী, উদ্ভাৱক, শিক্ষাবিদ, দেশ-বিদেশৰ বিশিষ্ট ব্যক্তিসকল, ভদ্ৰ পুৰুষ-মহিলাসকল!

আজিৰ অনুষ্ঠানটো বিজ্ঞানৰ সৈতে জড়িত, কিন্তু প্ৰথমে মই ক্ৰিকেটত ভাৰতৰ দৰ্শনীয় বিজয়ৰ কথা ক'ম। সমগ্ৰ ভাৰতবৰ্ষই ক্ৰিকেট দলৰ সফলতাত আনন্দিত। এয়া ভাৰতৰ প্ৰথম মহিলা বিশ্বকাপ। মই আমাৰ মহিলা ক্ৰিকেট দলক অভিনন্দন জনাইছো। আমি তোমাক লৈ গৌৰৱান্বিত। আপোনাৰ সফলতাই দেশৰ কোটি কোটি যুৱক-যুৱতীক অনুপ্ৰাণিত কৰিব।

বন্ধুসকল, কালি ভাৰতে বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিৰ জগতত নিজৰ ধ্বজা উৰুৱালে। কালি, ভাৰতীয় বিজ্ঞানীসকলে ভাৰতৰ সৰ্বাধিক ওজনৰ যোগাযোগ উপগ্ৰহটো সফলতাৰে উৎক্ষেপণ কৰে। এই অভিযানৰ সৈতে জড়িত সকলো বিজ্ঞানী আৰু ইছৰোকো মই অভিনন্দন জনাইছো।

বন্ধুসকল, বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিৰ জগতখনত আজি এক গুৰুত্বপূৰ্ণ দিন। একবিংশ শতিকাৰ এই সময়ছোৱাত সমগ্ৰ বিশ্বৰ বিশেষজ্ঞসকলে একত্ৰিত হৈ উদ্ভাৱনশীল বিজ্ঞান, প্ৰযুক্তি আৰু উদ্ভাৱনক লৈ চিন্তা-চৰ্চা কৰাৰ এক বৃহৎ প্ৰয়োজনীয়তা আহি পৰিছে। এই প্ৰয়োজনীয়তাই এটা ধাৰণা জগাইছিল, আৰু এই ধাৰণাটোৰ পৰা এই সন্মিলনৰ দৰ্শনটো আহিল। মই সুখী যে আজি এই সন্মিলনৰ জৰিয়তে সেই দৃষ্টিভংগীয়ে ৰূপ লৈছে। বহু মন্ত্ৰালয়, ব্যক্তিগত খণ্ড, ষ্টাৰ্ট-আপ আৰু শিক্ষাৰ্থীসকলে এই প্ৰচেষ্টাত একত্ৰিত হৈছে। এয়া আমাৰ বাবে সন্মানৰ কথা যে আজি আমাৰ মাজত এজন ন'বেল বঁটা বিজয়ীও উপস্থিত আছে। মই আপোনালোক সকলোকে বহুত বহুত অভিনন্দন জনাইছো। মই আপোনালোক সকলোকে এই সন্মিলনৰ বাবে শুভকামনা জনাইছো।

বন্ধুসকল, একবিংশ শতিকাৰ এই যুগত অভূতপূৰ্ব পৰিৱৰ্তন হৈছে। আজি আমি বিশ্ব শৃংখলত এক নতুন পৰিৱৰ্তনৰ সাক্ষী হৈছো। এই পৰিৱৰ্তনৰ গতি ৰৈখিক নহয়, বৰং বিৰল। এই ভাৱনাৰে আজি ভাৰতে উদ্ভাৱনশীল বিজ্ঞান, প্ৰযুক্তি আৰু উদ্ভাৱনৰ সৈতে জড়িত এই সকলো দিশক আগুৱাই লৈ গৈ আছে আৰু ইয়াৰ ওপৰত নিৰন্তৰভাৱে গুৰুত্ব প্ৰদান কৰি আছে। এতিয়া, এটা উদাহৰণ হ'ল গৱেষণাৰ পুঁজি। আপোনালোক সকলোৱে দীৰ্ঘদিন ধৰি 'জয় জোৱান, জয় কিষাণ'ৰ দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে পৰিচিত। গৱেষণাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰি আমি ইয়াত জয় বিজ্ঞান আৰু জয় অনুসন্ধান যোগ কৰিছো। আমি অনুসন্ধান ৰাষ্ট্ৰীয় গৱেষণা ফাউণ্ডেশ্যন গঠন কৰিছো, যাতে আমাৰ বিশ্ববিদ্যালয়সমূহত গৱেষণা আৰু উদ্ভাৱন প্ৰসাৰিত হ'ব পাৰে। ইয়াৰ সমান্তৰালভাৱে আমি গৱেষণা, উন্নয়ন আৰু উদ্ভাৱন আঁচনিও আৰম্ভ কৰিছো। ইয়াৰ বাবে ১ লাখ কোটি টকা ধাৰ্য কৰা হৈছে। আপোনালোকে হয়তো ভাবিছে যে এই ১ লাখ কোটি টকা মোদীজীৰ হাতত থাকিব, সেইবাবে আপোনালোকে হাতত হাত দিয়া নাই। এই ১ লাখ কোটি টকা আপোনালোকৰ বাবে, আপোনালোকৰ সামৰ্থ্য বৃদ্ধিৰ বাবে, আপোনালোকৰ বাবে সুযোগৰ নতুন দুৱাৰ মুকলি কৰাৰ বাবে। আমাৰ প্ৰচেষ্টা হৈছে ব্যক্তিগত খণ্ডতো গৱেষণা আৰু বিকাশক প্ৰোৎসাহিত কৰা। প্ৰথমবাৰৰ বাবে, উচ্চ-ক্ষতিশংকা আৰু উচ্চ-প্ৰভাৱযুক্ত প্ৰকল্পৰ বাবেও মূলধন উপলব্ধ কৰা হৈছে।

বন্ধুসকল, আমি ভাৰতত উদ্ভাৱনৰ এক আধুনিক পৰিৱেশ গঢ়ি তুলিবলৈ গৱেষণাৰ সহজতাৰ ওপৰতো গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছো। এই দিশত আমাৰ চৰকাৰে বিত্তীয় নিয়ম আৰু ক্ৰয় নীতিৰ ক্ষেত্ৰত বহুতো সংস্কাৰ সাধন কৰিছে। আমি নিয়মাৱলী, প্ৰোৎসাহন আৰু যোগান শৃংখলত সংস্কাৰো কৰিছো, যাতে প্ৰ'টোটাইপবোৰ পৰীক্ষাগাৰৰ পৰা বজাৰলৈ দ্ৰুত গতিত যাব পাৰে।

বন্ধুসকল,

বিগত কেইটামান বছৰত ভাৰতক এক উদ্ভাৱন কেন্দ্ৰ হিচাপে গঢ়ি তোলাৰ বাবে গ্ৰহণ কৰা নীতি আৰু সিদ্ধান্তৰ প্ৰভাৱ এতিয়া স্পষ্টভাৱে দেখা গৈছে। মই অতি সন্তোষেৰে আপোনালোকৰ সন্মুখত কিছু পৰিসংখ্যা দাঙি ধৰিব বিচাৰো। যদিও মই প্ৰকৃতিৰ দ্বাৰা সহজে সন্তুষ্ট হ'ব পৰা মানুহ নহয়। কিন্তু মোৰ এই সন্তুষ্টি অতীতৰ প্ৰেক্ষাপটত আছে; মোৰ ভৱিষ্যতৰ প্ৰেক্ষাপটত এতিয়াও বহু সন্তুষ্টি বাকী আছে। মোৰ বহু দূৰ যাবলৈ আছে। বিগত দশকত আমাৰ গৱেষণা আৰু বিকাশ ব্যয় দুগুণ হৈছে, ভাৰতত পঞ্জীয়ন কৰা পেটেণ্টৰ সংখ্যা ১৭গুণ বৃদ্ধি পাইছে। আনকি ষ্টাৰ্ট-আপৰ ক্ষেত্ৰতো ভাৰত এতিয়া বিশ্বৰ তৃতীয় সৰ্ববৃহৎ ষ্টাৰ্ট-আপ ইক'ছিষ্টেমত পৰিণত হৈছে। আজি আমাৰ ৬ হাজাৰতকৈও অধিক গভীৰ প্ৰযুক্তি ষ্টাৰ্ট আপে স্বচ্ছ শক্তি, উন্নত সামগ্ৰী আদিৰ দৰে ক্ষেত্ৰসমূহত কাম কৰি আছে। ভাৰতৰ ছেমি কণ্ডাক্টৰ ক্ষেত্ৰতো এতিয়া উন্নতি হৈছে। জৈৱ অৰ্থনীতিৰ কথা ক'বলৈ হ'লে ২০১৪ চনত ইয়াৰ মূল্য আছিল ১০ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰ, আজি ইয়াৰ মূল্য হৈছে ১৪০ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰ। বন্ধুসকল, বিগত কেইটামান বছৰত আমি কেইবাটাও সূৰ্যোদয় ডোমেইনত স্থানান্তৰিত হৈছো। ভাৰতে এই সকলো ক্ষেত্ৰতে নিজৰ প্ৰতিশ্ৰুতিপূৰ্ণ উপস্থিতিৰ কথা উল্লেখ কৰিছে-সেউজ হাইড্ৰ'জেন, কোৱান্টাম কম্পিউটিং, গভীৰ সাগৰীয় গৱেষণা, গুৰুত্বপূৰ্ণ খনিজ। বন্ধুসকল, যেতিয়া বিজ্ঞানৰ পৰিসৰ বৃদ্ধি পায়, যেতিয়া উদ্ভাৱন অন্তৰ্ভুক্তিমূলক হয় আৰু যেতিয়া প্ৰযুক্তিয়ে পৰিৱৰ্তন আনে, তেতিয়া ডাঙৰ সাফল্যৰ ভেটি শক্তিশালী আৰু প্ৰস্তুত হয়। বিগত ১০-১১ বছৰৰ ভাৰতৰ যাত্ৰা এই দৃষ্টিভংগীৰ এক উদাহৰণ। ভাৰত এতিয়া প্ৰযুক্তিৰ গ্ৰাহক নহয়, বৰঞ্চ প্ৰযুক্তিৰ জৰিয়তে পৰিৱৰ্তনৰ পথ প্ৰদৰ্শক হৈ পৰিছে। ক'ভিডৰ সময়ছোৱাত আমি অভিলেখ সময়ৰ ভিতৰতে স্বদেশী ভেকচিন প্ৰস্তুত কৰিছিলো। আমি বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ টিকাকৰণ কাৰ্যসূচী ৰূপায়ণ কৰিছিলো।

বন্ধুসকল, এনে বৃহৎ পৰিসৰত নীতি আৰু কাৰ্যসূচীসমূহ সফলতাৰে ৰূপায়ণ কৰাটো কেনেকৈ সম্ভৱ? এয়া সম্ভৱপৰ হৈ উঠিছে কিয়নো আজি বিশ্বৰ প্ৰথম আৰু সৰ্বাধিক সফল ডিজিটেল ৰাজহুৱা আন্তঃগাঁথনিৰ গৰাকী হৈছে ভাৰত। আমি ২ লাখ গাঁও পঞ্চায়তক অপ্টিকেল ফাইবাৰৰ সৈতে সংযোগ কৰিছো। আমি ম'বাইল ডাটা গণতান্ত্ৰিক কৰি তুলিছো।

বন্ধুসকল,

বছৰ বছৰ ধৰি আমাৰ মহাকাশ কাৰ্যসূচীয়ে চন্দ্ৰ আৰু মঙল গ্ৰহলৈ যোৱাৰ সমান্তৰালভাৱে আমি আমাৰ কৃষক আৰু মৎস্যজীৱীসকলক মহাকাশ বিজ্ঞানৰ সুবিধাসমূহৰ সৈতেও সংযুক্ত কৰিছো। আৰু নিশ্চিতভাৱে, আপোনালোক সকলোৱে এই সাফল্যৰ বাবে অৱদান আগবঢ়াইছে।

বন্ধুসকল, যেতিয়া উদ্ভাৱন অন্তৰ্ভুক্তিমূলক হয়, তেতিয়া ইয়াৰ প্ৰধান হিতাধিকাৰীসকল ইয়াৰ নেতাও হয়। ভাৰতৰ মহিলাসকল ইয়াৰ সৰ্ববৃহৎ উদাহৰণ। আপোনালোকে দেখিছে, যেতিয়া বিশ্বৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত ভাৰতৰ মহাকাশ অভিযানৰ কথা কোৱা হয়, ভাৰতীয় মহিলা বিজ্ঞানীসকলৰ বিষয়েও যথেষ্ট আলোচনা হয়। আনকি পেটেণ্ট দাখিলৰ ক্ষেত্ৰতো, ভাৰতত মহিলাসকলে বছৰি দাখিল কৰা পেটেণ্টৰ সংখ্যা এক দশক পূৰ্বে ১০০তকৈও কম আছিল। এতিয়া বছৰি ৫ হাজাৰতকৈও অধিক হৈছে। ষ্টেম শিক্ষাতো মহিলাৰ অংশ প্ৰায় ৪৩ শতাংশ, যিটো বিশ্বব্যাপী গড়তকৈ অধিক। মই বিশ্বৰ এখন উন্নত দেশৰ বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তি মন্ত্ৰীৰ সৈতে লিফটত উঠিছিলো। লিফটত কথা পাতি থাকোতে তেওঁ মোক সুধিলে, "ভাৰতৰ ছোৱালীবোৰে বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিবিদ্যাৰ প্ৰতি আগ্ৰহী নে? অৰ্থাৎ, তেওঁৰ মনত এইটো এটা ডাঙৰ বিস্ময় আছিল। যেতিয়া মই তেওঁক ক'লো যে মোৰ দেশত এনে বহুসংখ্যক লোক আছে, তেওঁ হতবাক হৈ পৰিল। ভাৰতৰ কন্যাসকলে এই কথা প্ৰমাণ কৰিছে। আৰু আজিও, মই দেখিছোঁ আমাৰ কন্যা আৰু ভগ্নীসকল ইয়াত বহি আছে। এই পৰিসংখ্যাবোৰে আমাক কয় যে ভাৰতত বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিৰ ক্ষেত্ৰত মহিলাসকলে কিমান দ্ৰুতগতিত অগ্ৰগতি লাভ কৰিছে। বন্ধুসকল, ইতিহাসত এনে কিছু মুহূৰ্ত আছে যিয়ে বহু প্ৰজন্মক প্ৰেৰণা যোগায়। কেইবছৰমান পূৰ্বে আমাৰ শিশুসকলে চন্দ্ৰযানৰ যাত্ৰা প্ৰত্যক্ষ কৰিছিল, ইয়াৰ সফলতাও প্ৰত্যক্ষ কৰিছিল আৰু এই সফলতাই তেওঁলোকক বিজ্ঞানৰ প্ৰতি আকৰ্ষিত কৰাৰ এক ডাঙৰ কাৰণ আৰু সুযোগ প্ৰদান কৰিলে। আৰু তেওঁলোকে সফলতা আৰু বিফলতা দুয়োটাই দেখিছিল। গ্ৰুপ কেপ্টেইন শুভাংশু শুক্লাৰ শেহতীয়া মহাকাশ ষ্টেচনৰ ভ্ৰমণে শিশুসকলৰ মাজত এক নতুন কৌতূহলৰ সৃষ্টি কৰিছে। আমি নতুন প্ৰজন্মৰ মাজত উদ্ভৱ হোৱা এই কৌতূহলৰ সুযোগ ল'ব লাগে। বন্ধুসকল, বিজ্ঞান, প্ৰযুক্তি আৰু উদ্ভাৱনৰ দিশত যিমানেই মেধাৱী যুৱক-যুৱতীক আমি আগুৱাই নিব পাৰো, সিমানেই ভাল হ'ব। এই দৃষ্টিভংগীৰে সমগ্ৰ দেশতে প্ৰায় ১০,০০০ অটল টিংকাৰিং লেব স্থাপন কৰা হৈছে। এই পৰীক্ষাগাৰসমূহত ১ কোটিতকৈও অধিক শিশুৱে কৌতূহল আৰু সৃজনীশক্তিৰ সৈতে পৰীক্ষা-নিৰীক্ষা কৰি আছে। আৰু আপোনালোকক জনাবলৈ পাই সুখী হ'ম যে এই পৰীক্ষাগাৰসমূহৰ সফলতাৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত আমি ২৫ হাজাৰ নতুন অটল টিংকাৰিং লেব স্থাপন কৰিবলৈ আগবাঢ়িছো। বিগত কেইটামান বছৰত দেশত শ শ নতুন বিশ্ববিদ্যালয় স্থাপন কৰা হৈছে আৰু সাতখন নতুন আইআইটি আৰু ১৬খন ট্ৰিপল আইটি স্থাপন কৰা হৈছে। নতুন শিক্ষা নীতিৰ জৰিয়তে আমি নিশ্চিত কৰিছো যে যুৱক-যুৱতীসকলে তেওঁলোকৰ স্থানীয় ভাষাত বিজ্ঞান আৰু অভিযান্ত্ৰিকৰ দৰে ষ্টেম পাঠ্যক্ৰম গ্ৰহণ কৰিব পাৰিব। বন্ধুসকল, আমাৰ চৰকাৰৰ 'প্ৰধানমন্ত্ৰী গৱেষণা ফেল'শ্বিপ' যুৱ গৱেষকৰ মাজত অতি সফল হৈছে। এই আঁচনিৰ অধীনত প্ৰদান কৰা অনুদানে যুৱক-যুৱতীসকলক যথেষ্ট সহায় কৰিছে। এতিয়া আমি পৰৱৰ্তী পাঁচ বছৰত ১০,০০০ ফেল'শ্বিপ প্ৰদান কৰি দেশত গৱেষণা আৰু বিকাশক আৰু অধিক শক্তিশালী কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছো।

বন্ধুসকল,

বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিৰ পৰিৱৰ্তনশীল শক্তি উপলব্ধি কৰাটো অতি জৰুৰী আৰু সেইবোৰক নৈতিক আৰু অন্তৰ্ভুক্তিমূলক কৰি তোলা। উদাহৰণস্বৰূপে, কৃত্ৰিম বুদ্ধিমত্তাৰ কথা ক'ব পাৰি, আজি এ.আই.ক খুচুৰা বিক্ৰীৰ পৰা লজিষ্টিকলৈকে, গ্ৰাহক সেৱাৰ পৰা শিশুৰ ঘৰুৱা কামলৈকে সকলোতে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে। সেইবাবে, ভাৰতত আমি এআইৰ শক্তি সমাজৰ প্ৰতিটো শ্ৰেণীৰ বাবে উপযোগী কৰি তুলিছো। ভাৰতৰ এআই মিছনত ১০,০০০ কোটিৰো অধিক টকা বিনিয়োগ কৰা হৈছে।

বন্ধুসকল,

আজি ভাৰতে নৈতিক আৰু মানৱ-কেন্দ্ৰিক এআইৰ বাবে বিশ্বব্যাপী পৰিকাঠামো গঢ়ি তুলিছে। আমাৰ আগন্তুক এআই গৱৰ্ণেন্স ফ্ৰেমৱৰ্ক এই দিশত এক ডাঙৰ পদক্ষেপ হ'ব। ইয়াৰ লক্ষ্য হৈছে উদ্ভাৱন আৰু সুৰক্ষাৰ সমান্তৰালভাৱে বিকাশ সাধন কৰা। অহা বছৰৰ ফেব্ৰুৱাৰীত ভাৰতে যেতিয়া বিশ্বজনীন এআই সন্মিলন আয়োজন কৰিব, তেতিয়া অন্তৰ্ভুক্তিমূলক, নৈতিক আৰু মানৱকেন্দ্ৰিক এআইৰ প্ৰচেষ্টাই নতুন গতি লাভ কৰিব।

বন্ধুসকল,

এতিয়া সময় হৈছে আমি দুগুণ শক্তিৰে উদীয়মান এলেকাবোৰত কাম কৰিব লাগে। আমাৰ বিকাশশীল ভাৰতৰ লক্ষ্যত উপনীত হ'বলৈও ই অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। মই আপোনালোকৰ সৈতে কিছু ধাৰণা ভাগ বতৰা কৰিব বিচাৰো, আমি খাদ্য সুৰক্ষাৰ দিশটো অতিক্ৰম কৰি পুষ্টি সুৰক্ষাৰ দিশত আগবাঢ়িব লাগে। আমি কি পৰৱৰ্তী প্ৰজন্মৰ জৈৱিকভাৱে সমৃদ্ধ শস্য উদ্ভাৱন কৰিব নোৱাৰো নে যিয়ে বিশ্বক অপুষ্টিৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ সহায় কৰিব? আমি কম খৰচত মাটিৰ স্বাস্থ্য উন্নতকাৰী আৰু জৈৱিক সাৰৰ ক্ষেত্ৰত এনে উদ্ভাৱন আনিব নোৱাৰোনে, যি ৰাসায়নিক সাৰৰ বিকল্প হ'ব পাৰে আৰু মাটিৰ স্বাস্থ্য উন্নত কৰিব পাৰে? ব্যক্তিগতকৃত ঔষধ আৰু ৰোগৰ ভৱিষ্যদ্বাণীৰ বাবে নতুন দিশ প্ৰদান কৰিবলৈ আমি ভাৰতৰ জিনোমিক বৈচিত্ৰতাৰ উন্নত মানচিত্ৰ প্ৰস্তুত কৰিব পাৰোনে? আমি বিশুদ্ধ শক্তি সংৰক্ষণৰ ক্ষেত্ৰত নতুন আৰু সুলভ উদ্ভাৱন কৰিব নোৱাৰোনে, যেনে বেটাৰী? প্ৰতিটো ক্ষেত্ৰতে আমি চাব লাগিব যে আমি বিশ্বব্যাপী কি কি গুৰুত্বপূৰ্ণ ইনপুটৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল আৰু সেইবোৰত স্বনিৰ্ভৰশীলতা কেনেকৈ লাভ কৰিব পাৰি।

বন্ধুসকল,

মোৰ বিশ্বাস যে আপোনালোক সকলোৱে, যিসকল বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিৰ জগতৰ সৈতে জড়িত, এই প্ৰশ্নসমূহৰ ঊৰ্ধ্বত গৈ নতুন সম্ভাৱনীয়তা আৱিষ্কাৰ কৰিব। যদি আপোনাৰ কিবা ধাৰণা আছে, তেন্তে মই আপোনাৰ সৈতে আছো। আমাৰ চৰকাৰে গৱেষণাক পুঁজি যোগান ধৰিবলৈ আৰু বিজ্ঞানীসকলক সুযোগ প্ৰদান কৰিবলৈ সম্পূৰ্ণৰূপে প্ৰতিশ্ৰুতিবদ্ধ। মই এই সন্মিলনত এক সামূহিক ৰোডমেপ প্ৰস্তুত হোৱাটো বিচাৰো। মোৰ সম্পূৰ্ণ বিশ্বাস আছে যে এই সন্মিলনে ভাৰতৰ উদ্ভাৱন যাত্ৰাক নতুন শিখৰত উপনীত কৰাব। মই পুনৰবাৰ আপোনালোক সকলোকে শুভকামনা জনাইছো।

জয় বিজ্ঞান, জয় অনুসন্ধান।

বহুত ধন্যবাদ।

***

MJPS/VJ/SS/DB