એક ઐતિહાસિક નિર્ણયમાં, કેન્દ્ર સરકારે ગુડ્સ અને સર્વિસ ટેક્સ (GST)માં વ્યાપક ઘટાડાની જાહેરાત કરી છે, જેનો સીધો લાભ સહકારી, ખેડૂતો અને ગ્રામીણ સાહસો સહિત 10 કરોડથી વધુ ડેરી ખેડૂતોને થશે. આ સુધારા સહકારી ક્ષેત્રને મજબૂત બનાવશે, તેમના ઉત્પાદનોને વધુ સ્પર્ધાત્મક બનાવશે, તેમના ઉત્પાદનોની માંગ અને તેમની આવકમાં વધારો કરશે. તે ગ્રામીણ ઉદ્યોગસાહસિકતાને પ્રોત્સાહન આપશે, ફૂડ પ્રોસેસિંગ ક્ષેત્રમાં સહકારી સંસ્થાઓને પ્રોત્સાહન આપશે અને લાખો પરિવારો માટે આવશ્યક ચીજવસ્તુઓ પોસાય તેવી બનાવશે. GST દરમાં ઘટાડાથી કૃષિ અને પશુપાલનમાં રોકાયેલા સહકારી મંડળીઓને ફાયદો થશે, ટકાઉ ખેતી પદ્ધતિઓને પ્રોત્સાહન મળશે અને નાના ખેડૂતો અને ખેડૂત ઉત્પાદક સંગઠનો (FPOs)ને સીધો લાભ મળશે. વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં #NextGenGST સુધારાઓનું અમૂલ જેવી સૌથી મોટી સહકારી બ્રાન્ડ્સ સહિત સમગ્ર ડેરી સહકારી ક્ષેત્ર દ્વારા સ્વાગત કરવામાં આવ્યું છે.

ડેરી ક્ષેત્રમાં, ખેડૂતો અને ગ્રાહકોને GSTમાં સીધી રાહત આપવામાં આવી છે. દૂધ અને ચીઝ, બ્રાન્ડેડ હોય કે બ્રાન્ડેડ, GST માંથી મુક્તિ આપવામાં આવી છે. માખણ, ઘી અને અન્ય આવા ઉત્પાદનો પર GST 12%થી ઘટાડીને 5% કરવામાં આવ્યો છે. લોખંડ, સ્ટીલ અને એલ્યુમિનિયમથી બનેલા દૂધના ડબ્બા પર GST પણ 12%થી ઘટાડીને 5% કરવામાં આવ્યો છે.

આ પગલાં ડેરી ઉત્પાદનોને વધુ સ્પર્ધાત્મક બનાવશે, ડેરી ખેડૂતોને સીધી રાહત આપશે અને મહિલાઓની આગેવાની હેઠળના ગ્રામીણ ઉદ્યોગસાહસિકતા અને સ્વ-સહાય જૂથો (SHGs)ને મજબૂત બનાવશે, ખાસ કરીને જેઓ દૂધ પ્રક્રિયામાં રોકાયેલા છે. પોષણક્ષમ ડેરી ઉત્પાદનો દરેક ઘરને આવશ્યક પ્રોટીન અને ચરબીના સ્ત્રોત પૂરા પાડશે અને ડેરી સહકારી મંડળીઓની આવકમાં વધારો કરશે.

ફૂડ પ્રોસેસિંગ અને ઘરગથ્થુ વસ્તુઓમાં મોટી રાહત આપવામાં આવી છે. ચીઝ, નમકીન, માખણ અને પાસ્તા પર GST 12% અથવા 18% થી ઘટાડીને 5% કરવામાં આવ્યો છે. જામ, જેલી, યીસ્ટ, ભુજિયા અને ફળોના પલ્પ/જ્યુસ આધારિત પીણાં પર હવે 5% GST લાગશે. ચોકલેટ, કોર્ન ફ્લેક્સ, આઈસ્ક્રીમ, પેસ્ટ્રી, કેક, બિસ્કિટ અને કોફી પરનો GST પણ 18% થી ઘટાડીને 5% કરવામાં આવ્યો છે.

GST ઓછો કરવાથી ખાદ્ય ચીજો પરનો ઘરગથ્થુ ખર્ચ ઘટશે, અર્ધ-શહેરી અને ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં માંગ વધશે અને ફૂડ પ્રોસેસિંગ અને ડેરી સહકારી મંડળીઓના વિકાસને પ્રોત્સાહન મળશે. આનાથી ફૂડ પ્રોસેસિંગ અને ડેરી સહકારી મંડળીઓ અને ખાનગી ડેરીઓ મજબૂત થશે અને ખેડૂતોની આવકમાં વધારો થશે. આ ઉપરાંત, પેકિંગ પેપર, બોક્સ અને ક્રેટ પરનો GST ઘટાડીને 5% કરવામાં આવ્યો છે, જે સહકારી મંડળીઓ અને ખાદ્ય ઉત્પાદકો માટે લોજિસ્ટિક્સ અને પેકેજિંગ ખર્ચ ઘટાડશે.

કૃષિ મશીનરી ક્ષેત્રમાં, 1800 સીસીથી ઓછી ક્ષમતાવાળા ટ્રેક્ટર પરનો GST ઘટાડીને 5% કરવામાં આવ્યો છે. આનાથી ટ્રેક્ટર વધુ સસ્તું બનશે અને માત્ર પાક ઉત્પાદક ખેડૂતો જ નહીં પરંતુ પશુપાલન અને મિશ્ર ખેડૂતોને પણ ફાયદો થશે, કારણ કે તેનો ઉપયોગ ઘાસચારાની ખેતી, ઘાસચારાના પરિવહન અને કૃષિ પેદાશ વ્યવસ્થાપનમાં થઈ શકે છે. ટ્રેક્ટરના ટાયર, ટ્યુબ, હાઇડ્રોલિક પંપ અને અન્ય ઘણા ભાગો પરનો GST 18%થી ઘટાડીને 5% કરવામાં આવ્યો છે, જેનાથી ખર્ચમાં વધુ ઘટાડો થશે અને સહકારી મંડળીઓને સીધો ફાયદો થશે.

ખાતર ક્ષેત્રમાં, એમોનિયા, સલ્ફ્યુરિક એસિડ અને નાઈટ્રિક એસિડ જેવા મુખ્ય કાચા માલ પરનો GST 18%થી ઘટાડીને 5% કરવામાં આવ્યો છે. આનાથી કર માળખામાં સુધારો થશે, ખાતર કંપનીઓ માટે ઇનપુટ ખર્ચમાં ઘટાડો થશે, ખેડૂતો માટે ભાવવધારો અટકાવશે અને વાવણીના સમયે ખાતરો ઉપલબ્ધ થશે. આનો સીધો લાભ સહકારી સંસ્થાઓને થશે.

તેવી જ રીતે, બાર બાયો-પેસ્ટીસાઇડ અને કેટલાક સૂક્ષ્મ પોષકતત્ત્વો પરનો GST 12%થી ઘટાડીને 5% કરવામાં આવ્યો છે. આનાથી બાયો-આધારિત કૃષિ ઇનપુટ્સ વધુ સસ્તું બનશે, ખેડૂતો રાસાયણિક જંતુનાશકોથી બાયો-પેસ્ટીસાઇડ તરફ આગળ વધશે, માટીનું સ્વાસ્થ્ય અને પાકની ગુણવત્તામાં સુધારો થશે, અને નાના ઓર્ગેનિક ખેડૂતો અને FPO (ખેડૂત ઉત્પાદન સંગઠનો) ને સીધો ફાયદો થશે. આ પગલું સરકારના કુદરતી ખેતીના મિશન સાથે સુસંગત છે અને સહકારી સંસ્થાઓને પણ ફાયદો થશે.

વાણિજ્યિક વાહનોમાં, ટ્રક અને ડિલિવરી વાન જેવા માલસામાન વાહનો પરનો GST 28% થી ઘટાડીને 18% કરવામાં આવ્યો છે. ટ્રક ભારતની સપ્લાય ચેઇનનો આધાર છે અને લગભગ 65-70% માલસામાનનું વહન કરે છે. આનાથી ટ્રકોનો મૂડી ખર્ચ ઘટશે, પ્રતિ ટન-કિલોમીટર ભાડું ઘટશે અને તેની કાર્યક્ષમતા વધશે અને આની અસર કૃષિ ઉત્પાદનોના પરિવહનને સસ્તું બનાવવા, લોજિસ્ટિક્સ ખર્ચ ઘટાડવા અને નિકાસ સ્પર્ધાત્મકતા વધારવામાં જોવા મળશે. ઉપરાંત, માલવાહક વાહનોના થર્ડ-પાર્ટી વીમા પરનો GST 12%થી ઘટાડીને 5% કરવામાં આવ્યો છે અને ઇનપુટ ટેક્સ ક્રેડિટ (ITC)ની સુવિધા પણ પૂરી પાડવામાં આવી છે, જે આ પ્રયાસોને વધુ મજબૂત બનાવશે.

SM/NP/GP/JD