କେନ୍ଦ୍ର ସୂଚନା ଓ ପ୍ରସାରଣ ଏବଂ ସଂସଦୀୟ ବ୍ୟାପାର ରାଷ୍ଟ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ଡକ୍ଟର ଏଲ. ମୁରୁଗାନ ଗତକାଲି ମୁମ୍ବାଇରେ ଚାଲିଥିବା ୱେଭ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀରେ ପାଞ୍ଚଟି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି । ଏସବୁ ରିପୋର୍ଟ ସାମୂହିକ ଭାବରେ ଭାରତର ଗତିଶୀଳ ଏବଂ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ବିକଶିତ ଗଣମାଧ୍ୟମ ଓ  ମନୋରଞ୍ଜନ ଇକୋସିଷ୍ଟମର ଏକ ବିସ୍ତୃତ ସମୀକ୍ଷା ଉପସ୍ଥାପନ କରିଛି।

ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଜାତୀୟ ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଏଜେନ୍ସି ଦ୍ୱାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ, ଏହି ରିପୋର୍ଟଗୁଡିକ ନିର୍ମାତା ଅର୍ଥନୀତି, କଣ୍ଟେଣ୍ଟ ପ୍ରସ୍ତୁତି, ଆଇନଗତ ଢାଞ୍ଚା, ଲାଇଭ୍ ଇଭେଣ୍ଟ ଶିଳ୍ପ ଏବଂ ଡାଟା ସମର୍ଥିତ ନୀତି ସମର୍ଥନ ବିଷୟରେ ମୂଲ୍ୟବାନ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରେ।

ସୂଚନା ଏବଂ ପ୍ରସାରଣ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ ପରିସଂଖ୍ୟାନ ପୁସ୍ତିକା ତଥ୍ୟ ପରିଚାଳିତ ନୀତି ଏବଂ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବା ପାଇଁ ଏକ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଉତ୍ସ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ। ଏହା ଆଞ୍ଚଳିକ ଧାରା, ଦର୍ଶକଙ୍କ ଆଚରଣ, ରାଜସ୍ୱ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଧାରା ଏବଂ ଆଞ୍ଚଳିକ ତଥା ଜାତୀୟ ଗତିପଥକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରିଥାଏ। ଏହି ପୁସ୍ତିକା ଭବିଷ୍ୟତର ନୀତି ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ଏବଂ ଶିଳ୍ପ ରଣକୌଶଳକୁ ସୂଚନା ଏବଂ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ କରିବା ପାଇଁ ପରିକଳ୍ପନା କରାଯାଇଛି, ଯାହା ନିଶ୍ଚିତ କରେ ଯେ ସେଗୁଡ଼ିକ ଅଭିଜ୍ଞତାଗତ ପ୍ରମାଣ ଏବଂ ବ୍ୟବହାରିକ ବାସ୍ତବତା ଉପରେ ଆଧାରିତ ।

ଏହି ପୁସ୍ତିକାରେ ପରିସଂଖ୍ୟାନ ପୁସ୍ତିକାରେ ସ୍ଥାନିତ କେତେକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ତଥ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ରହିଛି ପଞ୍ଜୀକୃତ ଛାପା ଗଣମାଧ୍ୟମ ସଂଖ୍ୟା ୧୯୫୭ରେ ମାତ୍ର ୫,୯୩୨ରୁ ୨୦୨୪-୨୫ରେ ୧୫୪,୫୨୩ରେ ପହଞ୍ଚିବା। ସେହିପରି ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟ, ଇତିହାସ ଏବଂ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ, ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ଏବଂ ଜୀବନୀ, ଆଧୁନିକ ଭାରତର ନିର୍ମାତା, ବିଜ୍ଞାନ, ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ଓ ପରିବେଶ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବିଷୟବସ୍ତୁ ସମେତ ବିଭିନ୍ନ ବିଷୟବସ୍ତୁ ଉପରେ ମୋଟ ୧୩୦ଟି ପୁସ୍ତକ ସୂଚନା ଏବଂ ପ୍ରସାରଣ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ପ୍ରକାଶନ ବିଭାଗ ଦ୍ୱାରା ୨୦୨୪-୨୫ରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଛି। ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୨୫ ସୁଦ୍ଧା ୧୦୦% ଭୌଗଳିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଡିଟୁଏଚ୍‌ ସେବା ପହଞ୍ଚି ପାରିଛି। ଦୂରଦର୍ଶନ ଫ୍ରି ଡିଶ୍‌ ଚାନେଲ ସଂଖ୍ୟା ୨୦୦୪ରେ ୩୩ରୁ ୨୦୨୫ରେ ୩୮୧କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି । ଆକାଶବାଣୀ ୯୮% ଲୋକଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚିଛି । ଘରେ ସାଟେଲାଇନ ଚାନେଲ ୨୦୦୪-୦୫ରେ ୧୩୦ ଥିବା ବେଳେ ୨୦୨୪-୨୫ରେ ଏହା ୯୦୮କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ସେହିପରି ଘରୋଇ ଏଫଏମ୍‌ ଷ୍ଟେସନ ସଂଖ୍ୟା ୨୦୦୧ରେ ମାତ୍ର ୪ ଥିବା ବେଳେ ୨୦୨୪ରେ ୩୮୮କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ୧୯୮୩ ରେ ୭୪୧ଟି ଭାରତୀୟ ଫିଚର ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇଥିଲା, ଯାହା ୨୦୨୪-୨୫ରେ ୩୪୫୫ କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା। ୨୦୨୪-୨୫ ସୁଦ୍ଧା ଏହା ସମଷ୍ଟିଗତ ଭାବେ ୬୯,୧୧୩ ସେ ପହଞ୍ଚିଥିଲା। ଏହାବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ମହୋତ୍ସବ, ଡିଜିଟାଲ ମିଡିଆ, ଓଟିଟି, ଇଣ୍ଡିଆନ୍‌ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍‌ ଅଫ୍‌ କ୍ରିଏଟିଭ୍‌ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି, କ୍ରିଏଟ୍‌ ଇନ୍‌ ଇଣ୍ଡିଆ ଚାଲେଞ୍ଜ ଆଦି ସମ୍ପର୍କରେ ତଥ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଏଥିରେ ସ୍ଥାନ ପାଇଛି ।

ଏହି ରିପୋର୍ଟରେ ଡିଜିଟାଲ ଯୁଗରେ ଭାରତର ସ୍ରଷ୍ଟା ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାର ଅଭୂତପୂର୍ବ ପରିମାଣ ଏବଂ ପ୍ରଭାବ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରାଯାଇଛି। ୨ ରୁ ୨୫ ଲକ୍ଷ ସକ୍ରିୟ ଡିଜିଟାଲ୍ ସ୍ରଷ୍ଟାଙ୍କ ସହିତ, ଭାରତ ବିଶ୍ୱର ଦ୍ରୁତ ଅଭିବୃଦ୍ଧିଶୀଳ ସ୍ରଷ୍ଟା ଇକୋସିଷ୍ଟମ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ। ଏହି ସ୍ରଷ୍ଟାମାନେ ଉପଭୋକ୍ତା ଖର୍ଚ୍ଚରେ ବାର୍ଷିକ ୩୫୦ ବିଲିୟନ ଡଲାରରୁ ଅଧିକ ପ୍ରଭାବ ସୃଷ୍ଟି କରିସାରିଛନ୍ତି । ୨୦୩୦ ସୁଦ୍ଧା ଏହି ସଂଖ୍ୟା ୧ ଟ୍ରିଲିୟନ ଡଲାରରୁ ଅଧିକ ହେବ ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଛି।

ଏହି ରିପୋର୍ଟ ଅଂଶୀଦାରମାନଙ୍କୁ ସଂଖ୍ୟାଗତ ପରିମାପକ ବାହାରେ ଦେଖିବା ଏବଂ କାହାଣୀକାର, ସଂସ୍କୃତି ନିର୍ମାତା ଏବଂ ଅର୍ଥନୈତିକ ଡ୍ରାଇଭର ଭାବରେ ସୃଷ୍ଟିକର୍ତ୍ତାଙ୍କ ଉଦୀୟମାନ ଭୂମିକାକୁ ସ୍ୱୀକାର କରିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଛି। ବ୍ୟବସାୟ ପାଇଁ, ଏହି ପରିବର୍ତ୍ତନର ଅର୍ଥ ହେଉଛି କାରବାର ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଭାବପ୍ରବଣ ଯୋଗଦାନରୁ ଦୂରେଇ ଯିବା ଏବଂ ପ୍ରାମାଣିକତା, ବିଶ୍ୱାସ ଓ ସୃଜନଶୀଳ ଦକ୍ଷତା ଉପରେ ଆଧାର କରି ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଭାଗିଦାରୀ ନିର୍ମାଣ କରିବା।

ଆର୍ନଷ୍ଟ ଆଣ୍ଡ ୟଙ୍ଗଙ୍କ ଦ୍ୱାରା 'ଏ ଷ୍ଟୁଡିଓ କଲଡ୍ ଇଣ୍ଡିଆ "-ଭାରତକୁ ଏକ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ବିଷୟବସ୍ତୁ କେନ୍ଦ୍ର ଭାବେ ଦେଖାଯାଉଛି ।

ଏହି ରିପୋର୍ଟରେ ଭାରତକୁ କେବଳ ବିଷୟବସ୍ତୁ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ଦେଶ ଭାବେ ନୁହେଁ, ବରଂ ବିଶ୍ୱ ପାଇଁ ଏକ ଷ୍ଟୁଡିଓ ଭାବେ ମଧ୍ୟ ଉପସ୍ଥାପିତ କରାଯାଇଛି। ଏହା ଭାରତର ସାମର୍ଥ୍ୟକୁ ରେଖାଙ୍କିତ କରେ-ଭାଷାଗତ ବିବିଧତା, ସାଂସ୍କୃତିକ ସମୃଦ୍ଧି ଏବଂ ବୈଷୟିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ନିପୁଣ ପ୍ରତିଭା-ଯାହା ଦେଶକୁ ସୀମା ବାହାରେ କାହାଣୀ ଲେଖିବା ପାଇଁ ଅବସ୍ଥାପିତ କରେ।

ଭାରତ ଆନିମେସନ୍ ଏବଂ ଭିଏଫଏକ୍ସ ସେବାରେ୪୦ ପ୍ରତିଶତରୁ ୬୦ ପ୍ରତିଶତ ମୂଲ୍ୟ ଲାଭ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ, ଯାହା ଏକ ବୃହତ, କୁଶଳୀ କାର୍ଯ୍ୟବଳ ଦ୍ୱାରା ସମର୍ଥିତ। ଭାରତୀୟ ଓ. ଟି. ଟି. ବିଷୟବସ୍ତୁ ଉପରେ ୨୫ ପ୍ରତିଶତ ଦୃଶ୍ୟ ଏବେ ବିଦେଶୀ ଦର୍ଶକଙ୍କ ଠାରୁ ଆସୁଥିବା ବେଳେ, ଭାରତୀୟ କାହାଣୀ କାହାଣୀର ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବା ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଆକର୍ଷଣକୁ ମଧ୍ୟ ଏହି ରିପୋର୍ଟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି। ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ କେବଳ ବ୍ୟାବସାୟିକ ନୁହେଁ-ଏହା ସାଂସ୍କୃତିକ କୂଟନୀତିର ଏକ ମୁହୂର୍ତ୍ତକୁ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରେ, ଯେଉଁଥିରେ ଭାରତର କାହାଣୀ ସମଗ୍ର ମହାଦେଶରେ ଭାବପ୍ରବଣ ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ ସଂଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରେ।

ଭାରତର ଲାଇଭ୍‌ ଇଭେଣ୍ଟ ଶିଳ୍ପ ଉପରେ ଶ୍ୱେତପତ୍ର ଏହି କ୍ଷେତ୍ରର ଦୃଢ଼ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ଉପଭୋକ୍ତା ଗତିଶୀଳତା ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରେ। ବର୍ଷକୁ ବର୍ଷ ୧୫ ପ୍ରତିଶତ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର ସହିତ, ଏହି ଶିଳ୍ପ କେବଳ ୨୦୨୪ ରେ ୧୩ ଶହ କୋଟି ଟଙ୍କାର ରାଜସ୍ୱ ଯୋଡ଼ିଥିଲା।

ପ୍ରାୟ ପାଞ୍ଚ ଲକ୍ଷ ପ୍ରଶଂସକ ବର୍ତ୍ତମାନ ଇଭେଣ୍ଟରେ ଯୋଗଦେବାକୁ ସହର ମଧ୍ୟରେ ଯାତ୍ରା କରୁଛନ୍ତି, ଯାହା ଭାରତରେ ଇଭେଣ୍ଟ-ଆଧାରିତ ପର୍ଯ୍ୟଟନର ବୃଦ୍ଧିକୁ ନିଶ୍ଚିତ କରୁଛି ବୋଲି ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଛି। ପ୍ରିମିୟମ୍ ଏବଂ କ୍ୟୁରେଟେଡ୍ ଅଭିଜ୍ଞତାର ଚାହିଦା ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି, ଏବଂ ଶିଲଂ, ଭଦୋଦରା ଏବଂ ଜାମସେଦପୁର ପରି ଟିୟର-୨ ସହର ସାଂସ୍କୃତିକ ହବ୍ ଭାବରେ ଉଭା ହେଉଛି।

ଏହି ରିପୋର୍ଟରେ ଭାରତକୁ କେବଳ ବିଶ୍ୱ ସାଂସ୍କୃତିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଜଣେ ଦର୍ଶକ ଭାବେ ନୁହେଁ, ବରଂ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସ୍ପଟଲାଇଟ୍ରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ମଞ୍ଚ ଭାବେ ପୁନଃ ପରିକଳ୍ପନା କରିବା ଲାଗି ଆହ୍ୱାନ ଦିଆଯାଇଛି।

ଏହି ଉନ୍ମୋଚନ ସମାରୋହରେ ସୂଚନା ଓ ପ୍ରସାରଣ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ସଚିବ ଶ୍ରୀ ସଞ୍ଜୟ ଜାଜୁ, ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ବରିଷ୍ଠ ଅର୍ଥନୈତିକ ପରାମର୍ଶଦାତା ଶ୍ରୀ ଆର୍. କେ. ଜେନା, ଯୁଗ୍ମ ସଚିବ ଏମ୍. ମୀନୁ ବାତ୍ରା, ଏବଂ ଯୁଗ୍ମ ସଚିବ ଏବଂ ଏନ୍.ଏଫ୍.ଡି.ସି. ଏମଡି ଶ୍ରୀ ପୃଥୁଲ୍ କୁମାର ପ୍ରମୁଖ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ ।

*******

P.S.