ভাৰত গণৰাজ্যৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী মহামহিম শ্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে ২০২৫ চনৰ ০৩-০৪ এপ্ৰিলত থাইলেণ্ডৰ আনুষ্ঠানিক ভ্ৰমণ কৰে আৰু থাইলেণ্ড সাম্ৰাজ্যৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী মহামহিম শ্ৰীমতী পেটোংটাৰ্ণ শ্বিনাৱাত্ৰাৰ আমন্ত্ৰণত বেংককত অনুষ্ঠিত হোৱা ষষ্ঠ বিমষ্টেক শীৰ্ষ সন্মিলনত অংশগ্ৰহণ কৰে। বেংককৰ চৰকাৰী ভৱনত প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্বিনাৱাত্ৰাই প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীক আনুষ্ঠানিকভাৱে আদৰণি জনায়।

ভাৰত আৰু থাইলেণ্ডৰ মাজত গভীৰ সভ্যতাগত, সাংস্কৃতিক, ধৰ্মীয় আৰু ভাষিক সম্পৰ্ক আৰু কূটনৈতিক সম্পৰ্ক স্থাপনৰ ৭৮ বছৰ পাৰ হোৱাৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি দুয়োগৰাকী নেতাই প্ৰতিৰক্ষা আৰু নিৰাপত্তা, বাণিজ্য আৰু বিনিয়োগ, সংযোগ, বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তি, উদ্ভাৱন, মহাকাশ, শিক্ষা, স্বাস্থ্য, সংস্কৃতি, পৰ্যটন আৰু জনসাধাৰণৰ আদান-প্ৰদানকে ধৰি দ্বিপাক্ষিক সহযোগিতাৰ বিভিন্ন ক্ষেত্ৰত ব্যাপক আলোচনাত মিলিত হয়। তেওঁলোকে পাৰস্পৰিক স্বাৰ্থৰ উপ-আঞ্চলিক, আঞ্চলিক আৰু বহুপক্ষীয় বিষয়সমূহৰ ওপৰতো আলোচনা কৰে। দুয়োগৰাকী নেতাই সহযোগিতাৰ বিভিন্ন ক্ষেত্ৰ সামৰি কেইবাখনো বুজাবুজি চুক্তিৰ আদান-প্ৰদান কৰে। তেওঁলোকে ভাৰত-থাইলেণ্ড কনছুলাৰ ডাইলগ প্ৰতিষ্ঠাকো আদৰণি জনায়।

প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্বিনাৱাত্ৰা আৰু প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীয়ে ঐতিহাসিক শয়নশীল বুদ্ধক শ্ৰদ্ধাঞ্জলি জনাবলৈ ৱাট ফ্ৰা চেতুফন উইমন মাংখলাৰাম ৰাজাৱাৰমহাৱিহানো ভ্ৰমণ কৰে।

বৰ্তমানৰ সহযোগিতা আৰু দ্বিপাক্ষিক তথা আঞ্চলিক পৰ্যায়তে কেৱল নহয়, বৰং দ্ৰুতগতিত বিকশিত হৈ থকা বিশ্বৰ ভূ-ৰাজনৈতিক পৰিস্থিতিৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত বিশ্বৰ প্ৰেক্ষাপটতো ঘনিষ্ঠ সহযোগিতাৰ সম্ভাৱনাৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি, দুয়োগৰাকী নেতাই বৰ্তমানৰ দ্বিপাক্ষিক সম্পৰ্কক ৰণনীতিগত অংশীদাৰিত্বলৈ উন্নীত কৰিবলৈ সন্মত হয়। এয়া দুয়োখন দেশৰ মাজত সহযোগিতাৰ সম্পূৰ্ণ সম্ভাৱনাক বাস্তৱায়িত কৰিবলৈ বৰ্ধিত অংশীদাৰিত্বৰ এক নতুন অধ্যায়।

ৰণনীতিগত অংশীদাৰিত্ব দুয়োখন দেশ আৰু তেওঁলোকৰ সংশ্লিষ্ট অঞ্চলৰ অবিৰত শান্তি, স্থিৰতা আৰু সমৃদ্ধিৰ বাবে দ্বিপাক্ষিক সম্পৰ্ক শক্তিশালী কৰাৰ পাৰস্পৰিক প্ৰতিশ্ৰুতিৰ ওপৰত আধাৰিত। এই ৰণনীতিগত অংশীদাৰিত্বই দুয়োখন দেশৰ বাবে সুযোগ বৃদ্ধি, ঘনিষ্ঠ সহযোগিতা আৰু উমৈহতীয়া প্ৰত্যাহ্বানসমূহৰ সৈতে যৌথভাৱে সঁহাৰি জনোৱাৰ দিশত আগন্তুক দৃষ্টিভংগী আৰু পাৰস্পৰিকভাৱে লাভজনক পথ নিৰ্ধাৰণৰ বাবে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভেটি হিচাপে কাম কৰিব।

এই ৰণনীতিগত অংশীদাৰিত্ব সহযোগিতাৰ বৰ্তমানৰ বুজাবুজি আৰু তন্ত্ৰৰ ওপৰত আধাৰিত হ’ব, য’ত ৰাজনৈতিক, প্ৰতিৰক্ষা আৰু নিৰাপত্তা, বাণিজ্য আৰু বিনিয়োগ, সংযোগ, শিক্ষা, আৰ্থ-সাংস্কৃতিক উন্নয়ন আৰু জনসাধাৰণৰ মাজত বিনিময়ৰ লগতে পাৰস্পৰিক স্বাৰ্থৰ অন্যান্য ক্ষেত্ৰসমূহ অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব।

এই ৰণনীতিগত  অংশীদাৰিত্বৰ কথা ঘোষণা কৰি দুয়োগৰাকী নেতাই মুক্ত, মুকলি, স্বচ্ছ, নিয়মভিত্তিক, সৰ্বাংগীন, সমৃদ্ধিশালী আৰু স্থিতিস্থাপক ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলত তেওঁলোকৰ ভাগ-বতৰা স্বাৰ্থ পুনৰ দৃঢ়তাৰে কয় আৰু আছিয়ান কেন্দ্ৰীয়তাৰ প্ৰতি তেওঁলোকৰ দৃঢ় সমৰ্থন পুনৰবাৰ প্ৰকাশ কৰে। তেওঁলোকে এঅ’আইপি আৰু ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় পদক্ষেপ (আইপিঅ’আই)ৰ মাজত বৰ্ধিত সহযোগিতাৰ জৰিয়তে অঞ্চলটোত শান্তি, স্থিৰতা আৰু সমৃদ্ধিৰ বাবে ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় আছিয়ান দৃষ্টিভংগীৰ ওপৰত আছিয়ান-ভাৰত যুটীয়া সহযোগিতাৰ বিবৃতি (এঅ’আইপি) ৰূপায়ণৰ বাবে সুনিৰ্দিষ্ট কাৰ্যকলাপ অন্বেষণ কৰাৰ প্ৰতিশ্ৰুতিও পুনৰ দৃঢ় কৰে। ইয়াৰ ভিতৰত অষ্ট্ৰেলিয়াৰ সৈতে আইপিঅ’আইৰ সাগৰীয় পৰিৱেশ স্তম্ভৰ সহযোগী নেতৃত্ব দিয়াৰ ক্ষেত্ৰত থাইলেণ্ডৰ গঠনমূলক ভূমিকাও অন্তৰ্ভুক্ত।

দুয়োখন দেশৰ মাজত সম্পৰ্ক আৰু অধিক ব্যাপক আৰু গভীৰ কৰাৰ প্ৰয়াসত দুয়োগৰাকী নেতাই তলত উল্লেখ কৰা বিষয়ত একমত হয়:

ৰাজনৈতিক সহযোগিতা

ভাগ-বতৰা কৰা আঞ্চলিক স্বাৰ্থৰ বিষয়ে আলোচনা কৰাৰ লগতে আঞ্চলিক আৰু বিশ্ব নিৰাপত্তাজনিত প্ৰত্যাহ্বানসমূহৰ সৈতে মোকাবিলা কৰাৰ লক্ষ্যৰে বহুপক্ষীয় বৈঠকৰ সময়ত নেতৃত্ব পৰ্যায়ত নিয়মীয়াকৈ উচ্চ পৰ্যায়ৰ আদান-প্ৰদানৰ জৰিয়তে ৰাজনৈতিক সংযোগ শক্তিশালী কৰা।

বৈদেশিক মন্ত্ৰী পৰ্যায়ত দ্বিপাক্ষিক সহযোগিতাৰ যুটীয়া সমিতিৰ বিদ্যমান ব্যৱস্থাৰ অধীনত সংশ্লিষ্ট বৈদেশিক পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰালয়/বিদেশ মন্ত্ৰালয়ৰ বৈদেশিক মন্ত্ৰী আৰু জ্যেষ্ঠ বিষয়াসকলৰ মাজত নিয়মীয়াকৈ বৈঠক অনুষ্ঠিত কৰা আৰু জ্যেষ্ঠ বিষয়াৰ পৰ্যায়ত বৈদেশিক কাৰ্যালয়ৰ পৰামৰ্শ।

দুয়োখন দেশৰ মাজত নিয়মীয়া সংসদীয় আদান-প্ৰদানক প্ৰসাৰ কৰা

প্ৰতিৰক্ষা আৰু নিৰাপত্তা সহযোগিতা

প্ৰতিৰক্ষা সহযোগিতাৰ বৰ্তমানৰ ব্যৱস্থাসমূহ শক্তিশালী কৰা, লগতে দুয়োখন দেশৰ প্ৰতিৰক্ষা খণ্ডৰ মাজত অধিক সহযোগিতাক প্ৰসাৰ কৰা। ইয়াৰ ভিতৰত উপযুক্ত ব্যৱস্থা স্থাপনকে ধৰি প্ৰতিৰক্ষা প্ৰযুক্তি, প্ৰতিৰক্ষা উদ্যোগ, গৱেষণা, প্ৰশিক্ষণ, বিনিময়, অনুশীলন আৰু সামৰ্থ্য বিকাশৰ ওপৰত বিশেষ গুৰুত্ব দিয়া হ’ব।

সংশ্লিষ্ট নিৰাপত্তা আৰু আইন প্ৰয়োগকাৰী সংস্থা/সংগঠনসমূহৰ মাজত নিয়মীয়া আলোচনা আৰু আদান-প্ৰদানৰ জৰিয়তে নিৰাপত্তা সহযোগিতা বৃদ্ধি কৰা, লগতে থাইলেণ্ডৰ ৰাষ্ট্ৰীয় নিৰাপত্তা পৰিষদ আৰু ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় নিৰাপত্তা পৰিষদৰ সচিবালয়ৰ মাজত উপ-ৰাষ্ট্ৰীয় নিৰাপত্তা উপদেষ্টা/সচিব প্ৰধান পৰ্যায়ৰ ৰণনীতিগত  আলোচনা অন্তৰ্ভুক্ত কৰি, ক্ৰমাৎ প্ৰত্যাহ্বানমূলক হৈ পৰা বিশ্ব আৰু আঞ্চলিক নিৰাপত্তা পৰিৱেশৰ সৈতে মোকাবিলা কৰা। তথ্য আৰু চোৰাংচোৱাৰ আদান-প্ৰদান আৰু পৰম্পৰাগত আৰু অগতানুগতিক নিৰাপত্তা বিষয় যেনে প্ৰতিৰক্ষা, সামুদ্ৰিক সুৰক্ষা, চাইবাৰ সুৰক্ষা, সন্ত্ৰাসবাদ বিৰোধী, আইন প্ৰয়োগকাৰী বিষয় আৰু চাইবাৰ অপৰাধ, আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় অৰ্থনৈতিক অপৰাধ, ধন সৰবৰাহ বিৰোধী আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংগঠিত অপৰাধ যেনে মানৱ, নিচাযুক্ত দ্ৰব্য, অস্ত্ৰ আৰু বন্যপ্ৰাণী সৰবৰাহৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়াত উত্তম পদ্ধতিসমূহৰ আদান-প্ৰদানৰ জৰিয়তে সহযোগিতা কৰা।

অৰ্থনৈতিক, বাণিজ্য আৰু বিনিয়োগ সহযোগিতা

ভাৰত আৰু থাইলেণ্ডৰ মাজত যৌথ বাণিজ্য সমিতিৰ বৰ্তমানৰ ব্যৱস্থাৰ অধীনত সংশ্লিষ্ট বাণিজ্য/বাণিজ্য আৰু উদ্যোগ মন্ত্ৰালয়সমূহৰ মাজত নিয়মীয়াকৈ বৈঠক আৰু আদান-প্ৰদান অনুষ্ঠিত কৰা। দুয়োখন দেশৰ মাজত বাণিজ্য আৰু বিনিয়োগক প্ৰসাৰিত কৰাৰ বাবে বৰ্তমানৰ ব্যৱস্থাসমূহৰ বাৰ্ষিক বৈঠক নিশ্চিত কৰা; বিশ্বৰ যোগান শৃংখলত দুয়োখন দেশৰ মাজত সম্পৰ্ক শক্তিশালী কৰাৰ লগতে দুয়োখন দেশৰ ব্যক্তিগত খণ্ডৰ আস্থা বৃদ্ধি কৰাৰ লক্ষ্যৰে বাণিজ্যৰ সুবিধা আৰু বজাৰ প্ৰৱেশৰ সমস্যা সমাধানৰ বাবেও সহমতত উপনীত হয়; ইয়াৰ ভিতৰত পাৰস্পৰিকভাৱে সহমতত উপনীত হোৱা ক্ষেত্ৰত মানদণ্ডৰ সমন্বয়, সমানতা আৰু পাৰস্পৰিক স্বীকৃতিৰ সহযোগিতা; আৰু বাণিজ্য আৰু বিনিয়োগৰ নতুন ক্ষেত্ৰৰ বাবে প্ৰস্তুতি চলোৱা, বিশেষকৈ ভৱিষ্যৎমুখী উদ্যোগ, যেনে নবীকৰণযোগ্য শক্তি, বৈদ্যুতিক বাহন, ডিজিটেল প্ৰযুক্তি, ৰবটিক্স, আইচিটি, মহাকাশ প্ৰযুক্তি, জৈৱ প্ৰযুক্তি, সৃষ্টিশীল উদ্যোগ আৰু ষ্টাৰ্টআপ।

ক্ৰমবৰ্ধমান দ্বিপাক্ষিক বাণিজ্যক আদৰণি জনোৱা হয়, ২০২৩-২৪ চনত ই প্ৰায় ১৫ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰত উপনীত হৈছিল। মূল্য সংযোজিত সামুদ্ৰিক সামগ্ৰী, স্মাৰ্টফোন, বৈদ্যুতিক বাহন, খাদ্য প্ৰক্ৰিয়াকৰণ, পেট্ৰলিয়াম সামগ্ৰী, অটো উপাদান, সেৱা আৰু ঔষধৰ দৰে খণ্ডত বহনক্ষম বাণিজ্যক প্ৰসাৰ কৰা।

থাইলেণ্ড আৰু ভাৰতৰ মাজত এক ব্যাপক মুক্ত বাণিজ্য এলেকা স্থাপনৰ কাঠামো চুক্তি আৰু আছিয়ান-ভাৰত সামগ্ৰীৰ বাণিজ্য চুক্তি (AITIGA)কে ধৰি বৰ্তমানৰ চুক্তি আৰু কাঠামোৰ অধীনত বাণিজ্যৰ সুবিধা আৰু গভীৰ সহযোগিতাক প্ৰসাৰ কৰা। স্থানীয় মুদ্ৰাভিত্তিক নিষ্পত্তি ব্যৱস্থা স্থাপনৰ অন্বেষণ কৰি দ্বিপাক্ষিক বাণিজ্যক অধিক গতি প্ৰদান কৰা।

আছিয়ান-ভাৰত সামগ্ৰীৰ বাণিজ্য চুক্তি (AITIGA) পৰ্যালোচনা কৰি ব্যৱসায়ৰ বাবে ইয়াক অধিক ব্যৱহাৰকাৰী-বন্ধুত্বপূৰ্ণ, সহজ আৰু বাণিজ্য-সুবিধাজনক কৰি তোলাত সহায় কৰা। ইয়াৰ লক্ষ্য ২০২৫ চনৰ ভিতৰত পৰ্যাপ্ত ফলাফল লাভ কৰা আৰু ভাৰত আৰু আছিয়ান দেশসমূহৰ মাজত যোগান শৃংখল শক্তিশালী কৰা।

বৰ্তমানৰ বিনিয়োগ নীতি আৰু পৰিকল্পনাসমূহক ফলপ্ৰসূভাৱে প্ৰসাৰিত কৰিবলৈ থাইলেণ্ডৰ বিনিয়োগ ব’ৰ্ড আৰু ইনভেষ্ট ইণ্ডিয়াকে ধৰি দুয়োখন দেশৰ বিনিয়োগ প্ৰসাৰ সংস্থাসমূহৰ মাজত অধিক ঘনিষ্ঠ সহযোগিতা প্ৰসাৰ কৰা, বিশেষকৈ এক্ট ইষ্ট পলিচি তথা মেক ইন ইণ্ডিয়াৰ জৰিয়তে ইগনাইট থাইলেণ্ডৰ দৃষ্টিভংগী আগবঢ়াই নিয়া, আৰু দ্বিপাক্ষিক বিনিয়োগ বৃদ্ধিৰ বাবে দুয়োখন দেশৰ বিশেষ অৰ্থনৈতিক মণ্ডল (SEZ) আৰু ঔদ্যোগিক কৰিডৰৰ ব্যৱহাৰ।

দুয়োখন দেশৰ ব্যক্তিগত খণ্ডৰ মাজত বিনিময় আৰু যৌথ প্ৰকল্প আৰু সহযোগিতাৰ প্ৰসাৰৰ মূল ব্যৱস্থা হিচাপে কাম কৰিবলৈ বাৰ্ষিক ভিত্তিত ভাৰত-থাইলেণ্ড যৌথ ব্যৱসায়িক মঞ্চ (আইটিজেবিএফ)ৰ নিয়মীয়া বৈঠক অনুষ্ঠিত কৰা।

উদ্যোগী, ক্ষুদ্ৰ আৰু মজলীয়া উদ্যোগ আৰু ষ্টাৰ্টআপৰ মাজত বিনিময় প্ৰসাৰিত কৰাৰ বাবে উপযুক্ত ব্যৱস্থা অন্বেষণ কৰা। ভাৰত আৰু থাইলেণ্ডৰ ষ্টাৰ্টআপ ইক’ছিষ্টেমৰ বাবে সামৰ্থ্য বিকাশ আৰু বজাৰৰ প্ৰৱেশ বৃদ্ধিৰ উমৈহতীয়া ৰণনীতিগত  লক্ষ্যসমূহ মনত ৰাখি দুয়োপক্ষই পাৰস্পৰিক গুৰুত্বপূৰ্ণ ক্ষেত্ৰসমূহৰ ওপৰত মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী আৰু বিশেষজ্ঞ অধিবেশন, কেন্দ্ৰীভূত বিনিয়োগকাৰীৰ পিচিং, কৰ্পৰেট আৰু ব্যৱসায়িক সংস্থাসমূহৰ সৈতে ব্যৱসায়িক পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া-কলাপ, উদ্ভাৱন প্ৰত্যাহ্বান, দুয়োখন দেশৰ একাডেমিক প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ একত্ৰীকৰণ আৰু ক্ৰছ-ইনকিউবেচন মডেলক সমৰ্থন কৰাকে ধৰি ষ্টাৰ্টআপ সম্পৰ্কীয় কাৰ্যসূচী আয়োজন কৰিবলৈ সন্মত হয়।

ভাৰত আৰু থাইলেণ্ডৰ বিত্তীয় সেৱা প্ৰদানকাৰীসকলৰ মাজত ঘনিষ্ঠ সহযোগিতা প্ৰসাৰিত কৰি দুয়োখন দেশৰ মাজত অৰ্থনৈতিক আৰু বিত্তীয় সম্পৰ্ক শক্তিশালী কৰাৰ বাবে বাণিজ্য, বিনিয়োগ আৰু সীমা অতিক্ৰম কৰি ধন পৰিশোধৰ সুবিধা প্ৰদান কৰা।

বিশেষকৈ নবীকৰণযোগ্য শক্তি আৰু শক্তি দক্ষতা প্ৰযুক্তিৰ ক্ষেত্ৰত জৈৱ-বৃত্তাকাৰ-সেউজ অৰ্থনীতি আৰু পৰিৱেশ অনুকূল জীৱনশৈলীকে ধৰি বহনক্ষম অৰ্থনৈতিক উন্নয়নৰ বাবে সহযোগিতাক প্ৰসাৰ কৰা, যাতে দুয়োপক্ষৰ নিজ নিজ জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ লক্ষ্য পূৰণ কৰিব পৰা যায়।

সম্পৰ্ক

ভাৰত আৰু থাইলেণ্ডৰ মাজত ভৌতিক, ডিজিটেল আৰু বিত্তীয় সকলো ধৰণৰ সম্পৰ্ক বৃদ্ধি কৰা আৰু আঞ্চলিক সম্পৰ্ক শক্তিশালী কৰা, য’ত ভাৰত-ম্যানমাৰ-থাইলেণ্ড ত্ৰিপাক্ষিক ঘাইপথ আৰু ইয়াৰ পূব দিশলৈ সম্প্ৰসাৰণকে ধৰি ভাৰত, ম্যানমাৰ আৰু থাইলেণ্ড মটৰ গাড়ী চুক্তি ক্ষিপ্ৰতাৰে কৰা, উপকূলীয় জাহাজ পৰিবহণৰ মাধ্যমত আঞ্চলিক সামুদ্ৰিক সংযোগ শক্তিশালী কৰা, আৰু বন্দৰৰ পৰা বন্দৰৰ সৈতে সংযোগ বৃদ্ধি কৰা  আৰু দুয়োখন দেশৰ নাগৰিক পৰিবহণ কৰ্তৃপক্ষক দুয়োখন দেশৰ মাজত বিমান সংযোগ বৃদ্ধিৰ বাবে আলোচনাত মিলিত হোৱাৰ প্ৰক্ৰিয়া অব্যাহত ৰাখিবলৈ উৎসাহিত কৰা অন্তৰ্ভুক্ত।

সামাজিক-সাংস্কৃতিক, শৈক্ষিক আৰু জনসাধাৰণৰ আদান-প্ৰদান

মানুহৰ মাজত আদান-প্ৰদানৰ ইতিবাচক গতি লাভ কৰাৰ লগতে দুয়োখন দেশৰ মাজত পৰ্যটনৰ সম্ভাব্য ক্ষেত্ৰসমূহক প্ৰসাৰ কৰা।

শৈক্ষিক সহযোগিতাৰ প্ৰসাৰৰ বাবে দুয়োখন দেশৰ শিক্ষাৰ দায়িত্বত থকা মন্ত্ৰালয়সমূহৰ মাজত সহযোগিতাৰ ব্যৱস্থা শক্তিশালী কৰা। ইয়াৰ ভিতৰত অৰ্হতাৰ পাৰস্পৰিক স্বীকৃতি, ভাৰত আৰু থাইলেণ্ডত বিশ্ববিদ্যালয় পৰ্যায়ৰ শিক্ষা গ্ৰহণ কৰা ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ বাবে বৃত্তিৰ বিনিময় বৃদ্ধি, ছাত্ৰ বিনিময়, যৌথ গৱেষণা আৰু ফেল’শ্বিপৰ সুবিধা প্ৰদান আদি অন্তৰ্ভুক্ত। দক্ষতা বিকাশ, ইংৰাজী ভাষা প্ৰশিক্ষণ, কাৰিকৰী আৰু বৃত্তিমূলক শিক্ষা আৰু প্ৰশিক্ষণ (টিভিইটি), থাই আৰু হিন্দী অধ্যয়ন, আৰু দুয়োখন দেশৰ শৈক্ষিক আৰু প্ৰশিক্ষণ প্ৰতিষ্ঠানৰ মাজত সহযোগিতা প্ৰসাৰ কৰা।

সাংস্কৃতিক বিনিময় কাৰ্যসূচী (চিইপি)ত চিনাক্ত কৰা অনুসৰি পৰিবেশন কলা, প্ৰদৰ্শনী, আলোচনা চক্ৰ, সন্মিলন, পুৰাতত্ত্ব, আৰ্কাইভ, সংগ্ৰহালয়, গৱেষণা আৰু নথিপত্ৰ, আৰু উৎসৱকে ধৰি সাংস্কৃতিক পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া-কলাপ আৰু সহযোগিতাৰ গভীৰতাৰ জৰিয়তে দুয়োখন দেশৰ মাজত সম্পৰ্ক শক্তিশালী কৰা।

ক্ৰীড়াৰ ক্ষেত্ৰত সহযোগিতাৰ সম্ভাব্য ক্ষেত্ৰসমূহ অন্বেষণ কৰা, যেনে ক্ৰীড়া অখণ্ডতা, ক্ৰীড়া শাসক সংস্থা, ক্ৰীড়া বিজ্ঞান আৰু গৱেষণা, ক্ৰীড়া উদ্যোগ, আৰু ক্ৰীড়া পৰ্যটন, লগতে পাৰস্পৰিক আগ্ৰহৰ ক্ষেত্ৰত বিশেষজ্ঞ আৰু অনুশীলনকাৰীৰ আদান-প্ৰদান।

ভাৰতৰ উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল (এনইআৰ)ৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ সহযোগিতা স্থাপন কৰা আৰু বিশেষকৈ পৰ্যটন, সংস্কৃতি, শিক্ষা, ব্যৱসায় আৰু কাৰিকৰী সহযোগিতাৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰত আৰু থাইলেণ্ডৰ মাজত আদান-প্ৰদান বৃদ্ধি কৰা।

কৃষি, জৈৱ প্ৰযুক্তি, আইচিটি আৰু মহাকাশ প্ৰযুক্তিৰ দৰে অগ্ৰাধিকাৰ ক্ষেত্ৰসমূহত যৌথ গৱেষণা প্ৰকল্প, কৰ্মশালা আৰু বিনিময়ৰ জৰিয়তে বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিৰ ক্ষেত্ৰত বৰ্ধিত আদান-প্ৰদান আৰু ঘনিষ্ঠ সহযোগিতাৰ জৰিয়তে বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিৰ প্ৰতি দায়বদ্ধ মন্ত্ৰালয়সমূহৰ মাজত সহযোগিতা শক্তিশালী কৰা আৰু সুযোগ সৃষ্টি কৰা।

স্বাস্থ্য, চিকিৎসা সামগ্ৰী, লগতে পৰম্পৰাগত চিকিৎসাৰ ক্ষেত্ৰত দুয়োখন দেশৰ মাজত ঘনিষ্ঠ সহযোগিতা প্ৰসাৰ কৰা। ইয়াৰ ভিতৰত তথ্যৰ আদান-প্ৰদান বৃদ্ধি, গৱেষণা আৰু উন্নয়ন আৰু মানৱ সম্পদ উন্নয়ন আদি অন্তৰ্ভুক্ত।

মহিলাৰ সৰ্বাংগীন উন্নয়নৰ লগত জড়িত আদান-প্ৰদান আৰু সহযোগিতা স্থাপন কৰা। ইয়াত মহিলা উদ্যোগীকৰণ বৃদ্ধিৰ বাবে নেতৃত্ব, সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ আৰু ব্যৱসায়িক দক্ষতা অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।

আঞ্চলিক, বহুপক্ষীয় আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সহযোগিতা

বিশেষকৈ ৰাষ্ট্ৰসংঘত ভাৰত আৰু থাইলেণ্ডৰ মাজত সহযোগিতা বৃদ্ধি কৰি পাৰস্পৰিক চিন্তা আৰু আগ্ৰহৰ বিশ্বব্যাপী বিষয়সমূহত দুয়োপক্ষৰ গঠনমূলক ভূমিকাক প্ৰসাৰিত কৰা।

আঞ্চলিক আৰু উপ-আঞ্চলিক কাঠামোৰ ভিতৰত ভাৰত আৰু থাইলেণ্ডৰ মাজত সহযোগিতা শক্তিশালী কৰা, য'ত আছে এছ'চিয়েচন অৱ ছাউথ ইষ্ট এছিয়ান নেচনছ (আছিয়ান), আয়েয়াৱাদি-চাও ফ্ৰায়া-মেকং ইকনমিক ক'অপাৰেচন ষ্ট্ৰেটেজি (ACMECS), মেকং-গংগা সহযোগিতা (MGC), বে অৱ বেংগল ইনিচিয়েটিভ ফৰ মাল্টি-ছেক্টৰেল টেকনিকেল এণ্ড ইকনমিক ক'অপাৰেচন (BIMSTEC), ইণ্ডিয়ান অ'চেন ৰিম এছ'চিয়েচন (আইঅ'আৰএ), এছিয়া ক'অপাৰেচন ডাইলগ (এচিডি) আৰু ইণ্ডোনেছিয়া-মালয়েছিয়া-থাইলেণ্ড গ্ৰ’থ ট্ৰায়েংগল (আইএমটি-জিটি)। আঞ্চলিক আৰু উপ-আঞ্চলিক প্ৰত্যাহ্বানসমূহ ব্যাপক আৰু ফলপ্ৰসূভাৱে মোকাবিলা কৰাৰ লক্ষ্যৰে এই কাঠামোসমূহৰ মাজত সহযোগিতা আৰু পৰিপূৰকতাক প্ৰসাৰ কৰা।

উন্নয়নশীল দেশসমূহৰ কণ্ঠস্বৰ যৌথভাৱে উত্থাপন কৰিবলৈ জি ৭৭ আৰু দক্ষিণ-দক্ষিণ সহযোগিতাৰ দৰে বহুপক্ষীয় কাঠামোত থাইলেণ্ড আৰু ভাৰতৰ মাজত সহযোগিতা শক্তিশালী কৰা।

২০২২ চনত ফ্নমপেনত আছিয়ান-ভাৰত আলোচনা সম্পৰ্কৰ ৩০ বছৰীয়া জয়ন্তী উদযাপনৰ বাবে ১৯ সংখ্যক আছিয়ান-ভাৰত শীৰ্ষ সন্মিলনত স্থাপন কৰা আছিয়ান-ভাৰত ব্যাপক ৰণনীতিগত  অংশীদাৰিত্বক যৌথভাৱে শক্তিশালী কৰা। আছিয়ানৰ কেন্দ্ৰীয়তাৰ বাবে ভাৰতৰ নিৰন্তৰ সমৰ্থন আৰু উদীয়মান আঞ্চলিক বাস্তুকলাত আছিয়ানৰ নেতৃত্বাধীন তন্ত্ৰত সক্ৰিয় সহযোগিতাক আদৰণি জনোৱা।

অঞ্চলটোৰ আৰ্থ-সামাজিক উন্নয়ন আৰু সংযোগ বৃদ্ধিৰ বাবে মেকং-গংগা সহযোগিতা (এমজিচি) কাঠামোৰ অধীনত সহযোগিতা আৰু অধিক শক্তিশালী কৰা আৰু যুগ যুগ ধৰি চলি অহা সভ্যতাৰ সম্পৰ্ক আৰু অধিক শক্তিশালী কৰা।

বিমষ্টেকৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য আৰু দুখন বৃহত্তম অৰ্থনীতি হিচাপে ভাৰত আৰু থাইলেণ্ডৰ অগ্ৰণী আৰু সক্ৰিয় ভূমিকাক প্ৰসাৰ কৰা, যাতে বে অৱ বেংগলৰ সমৃদ্ধিশালী, স্থিতিস্থাপক আৰু মুকলি সমুদায়ৰ দিশত কাম কৰিব পৰা যায়। ইয়াৰ দ্বাৰা সদ্য গ্ৰহণ কৰা বিমষ্টেক চনদৰ অধীনত দিয়া প্ৰতিশ্ৰুতি আৰু দক্ষিণ আৰু দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ মাজত সেঁতু হিচাপে বিমষ্টেকৰ অনন্য চৰিত্ৰৰ সুবিধাও লোৱা হ’ব। পৰিবহণ সংযোগৰ বাবে বিমষ্টেকৰ গুৰু আঁচনি আৰু সামুদ্ৰিক পৰিবহণ সহযোগিতাৰ চুক্তিকে ধৰি আনুষংগিক চুক্তিসমূহ ৰূপায়ণৰ জৰিয়তে বিমষ্টেক পৰিবহণ সংযোগ শক্তিশালী কৰা।

থাইলেণ্ড সাম্ৰাজ্যৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী আৰু ভাৰত গণৰাজ্যৰ প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে সামৰিক অংশীদাৰিত্বৰ ফলপ্ৰসূ ৰূপায়ণৰ দিশত এক যৌথ কাৰ্য্য পৰিকল্পনা প্ৰস্তুত কৰিবলৈ, সংশ্লিষ্ট সংস্থাসমূহৰ সৈতে সমন্বয় স্থাপন কৰিবলৈ থাইলেণ্ড সাম্ৰাজ্যৰ বৈদেশিক পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰালয় আৰু ভাৰতীয় গণৰাজ্যৰ বহিঃ পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰালয়ক ৰণনীতিগত  দায়িত্ব দিবলৈ সন্মতি প্ৰকাশ কৰে।

**********

MJPS/SR