বৰ্ধিত বিশৃংখলাপূৰ্ণ গোলকীয় বিত্তীয় প্ৰণালীক পুনৰ শৃংখলাবদ্ধ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত দ্ৰুতগতিত বিকশিত হোৱা অৰ্থনীতিসমূহৰ অন্যতম হিচাপে বিশ্বৰ দৃষ্টি ভাৰতলৈ স্থানান্তৰিত হৈছে। প্ৰত্যাহ্বানসমূহৰ ভিতৰত ভাৰতে এক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় অৰ্থনৈতিক ব্যৱস্থা গঢ়ি তোলাৰ দিশত কাম কৰিব যি সকলোৰে বাবে ন্যায়সঙ্গত, নিৰপেক্ষ, সমাৱেশী আৰু সমতাপূৰ্ণ হব। কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ গুৰুত্ব হ'ব বিস্তৃত-আধাৰ বিশিষ্ট আৰু সামগ্ৰিক অৰ্থনৈতিক বিকাশ সৃষ্টি কৰা। বিত্তীয় নীতি সংস্কাৰ, স্থিতিস্থাপকতা আৰু তৎপৰতাক আধাৰিত কৰা হ'ব। এই পদ্ধতিয়ে কেৱল বিকাশৰ গতিকে ত্বৰান্বিত নকৰিব বৰঞ্চ চৰকাৰক আকস্মিক গোলকীয় আৰু ঘৰুৱা প্ৰত্যাহ্বানৰ প্ৰতি কাৰ্যকৰীভাৱে সঁহাৰি দিবলৈ সক্ষম কৰাৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় বেষ্টনীও সৃষ্টি কৰিব। আজি সংসদত কেন্দ্ৰীয় বিত্ত আৰু কৰ্পোৰেট পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰী শ্ৰীমতী নিৰ্মলা সীতাৰমণে উপস্থাপন কৰা মধ্যম্যাদী বিত্তীয় নীতি তথা বিত্তীয় নীতি তথা ৰণনীতি সম্পৰ্কীয় বিবৃতিত এই কথা উল্লেখ কৰা হৈছে।

মেক্ৰো-ইকনমিক ফ্ৰেমৱৰ্ক ষ্টেটমেণ্ট ২০২৪-২৫-ত ৰাষ্ট্ৰীয় পৰিসংখ্যা কাৰ্যালয়ে প্ৰকাশ কৰা প্ৰথম আগতীয়া প্ৰাকলনৰ উদ্ধৃতি দিয়া হৈছে, যি ২০২৪-২৫ বিত্তীয় বৰ্ষত ভাৰতৰ প্ৰকৃত আৰু নূন্যতম  জিডিপি বৃদ্ধিৰ হাৰ ক্ৰমে ৬.৪ শতাংশ আৰু ৯.৭ শতাংশ বুলি প্ৰক্ষেপ কৰিছে। ২০২৫-২৬ বিত্তীয় বৰ্ষৰ বাজেট, ২০২৪-২৫ বিত্তীয় বৰ্ষৰ প্ৰথম আগতীয়া প্ৰাক কলনতকৈ নামমাত্ৰ জিডিপি ১০.১ শতাংশ বৃদ্ধি হ'ব বুলি অনুমান কৰা হৈছে।

২০২৪-২৫ বিত্তীয় বৰ্ষত মুদ্ৰাস্ফীতিৰ চাপ হ্ৰাস পাইছে, ২০২৩-২৪ বৰ্ষত ৫.৪ শতাংশৰ তুলনাত গড় খুচুৰা মুদ্ৰাস্ফীতি ৪.৯ শতাংশলৈ হ্ৰাস পাইছে (এপ্ৰিল-ডিচেম্বৰ) বুলি মেক্ৰ'-ইকনমিক ফ্ৰেমৱৰ্ক বিবৃতিত উল্লেখ কৰা হৈছে। এই হ্ৰাসৰ ধৰা বিনাইন কোৰ (অনা-খাদ্য, অ-ইন্ধন) মুদ্ৰাস্ফীতিৰ প্ৰৱণতাৰ দ্বাৰা সঞ্চালিত হৈছিল। সামগ্ৰিক খুচুৰা মুদ্ৰাস্ফীতি ২০২৪-২৫ বিত্তীয় বৰ্ষত (এপ্ৰিল-ডিচেম্বৰ) ৪±২ শতাংশৰ মুদ্ৰাস্ফীতি-বন্ধনীৰ ভিতৰত আছিল। চৰকাৰে গ্ৰহণ কৰা যোগান-ফালৰ পদক্ষেপে খাদ্যৰ মুদ্ৰাস্ফীতি নিয়ন্ত্ৰণ কৰাত সহায় কৰিছে। বিবৃতিটোত ভৱিষ্যদ্বাণী কৰা হৈছে যে ২০২৫-২৬ বিত্তীয় বৰ্ষত মুদ্ৰাস্ফীতি হ্ৰাস হোৱাৰ সম্ভাৱনা আছে। ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেঙ্ক-য়ে ২০২৫-২৬ বিত্তীয় বৰ্ষৰ প্ৰথমটো চতুৰ্থাংশ আৰু দ্বিতীয়টো চতুৰ্থাংশত মুদ্ৰাস্ফীতি ক্ৰমে ৪.৬ শতাংশ আৰু ৪.০ শতাংশ হ'ব বুলি অনুমান কৰিছে। যদিও সামগ্ৰীৰ মূল্যৰ দৃষ্টিভংগী সৌহাৰ্দ্যপূৰ্ণ হৈ আছে, ভূ-ৰাজনৈতিক ট্ৰিগাৰে মূল্যৰ চাপ বৃদ্ধি কৰিব পাৰে।

মেক্ৰ'-ইকনমিক ফ্ৰেমৱৰ্ক বিবৃতি ২০২৪-২৫-ত উল্লেখ কৰা হৈছে যে কভিড-১৯ মহামাৰী বৰ্ষত কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে গ্ৰহণ কৰা বিচক্ষণ  বিত্তীয় নীতি ৰণনীতি, যি দেশৰ উন্নয়নৰ প্ৰয়োজনীয়তা প্ৰদান কৰাৰ সময়ত আকাংক্ষিত বিত্তীয় নীতিৰ ফলাফল সৃষ্টি কৰিছে। সংশোধিত প্ৰাক কলন ২০২৪-২৫-ত চৰকাৰে ইয়াৰ বিত্তীয় ঘাটিৰ লক্ষ্য জিডিপি-ৰ ৪.৮ শতাংশলৈ সংশোধন কৰিছে। ২০২১-২২ বিত্তীয় বৰ্ষৰ বাজেটত কৰা প্ৰতিশ্ৰুতিৰ সৈতে সংগতি ৰাখি ২০২৫-২৬ বিত্তীয় বৰ্ষত দেশখনে ৪.৫ শতাংশৰ তলত বিত্তীয় ঘাটি আৰু জিডিপি অনুপাত প্ৰাপ্ত কৰাৰ পথত আছে।

কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ ঋণ আৰু জিডিপি অনুপাত ২০২৪-২৫ বিত্তীয় বৰ্ষৰ ৫৭.১ ৰ পৰা ২০২৫-২৬ বিত্তীয় বৰ্ষত ৫৬.১ লৈ হ্ৰাস পোৱাৰ পূৰ্বানুমান কৰা হৈছে। বিত্তীয় একত্ৰীকৰণৰ পথ অনুসৰি – ২০২৬-২৭ বিত্তীয় বৰ্ষৰ পৰা ২০৩০-৩১ বিত্তীয় বৰ্ষলৈ, যিকোনো ডাঙৰ বৃহত্তৰ-অৰ্থনৈতিক ব্যাঘাতকাৰী বহিঃজাত সংকট(বোৰ) সংশোধন কৰে, আৰু সাম্ভাব্য বিকাশৰ প্ৰৱণতা আৰু আকস্মিক বিকাশৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ কথা মনত ৰাখি চৰকাৰে প্ৰতি বছৰে (২০২৬-২৭ বিত্তীয় বৰ্ষৰ পৰা ২০৩০-৩১ বিত্তীয় বৰ্ষলৈকে) বিত্তীয় ঘাটি নিয়ন্ত্ৰণত ৰাখিবলৈ চেষ্টা কৰিব যাতে অৱনমিত হোৱাৰ পথত থকা কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ ঋণৰ হাৰ ২০৩১চনৰ মাৰ্চৰ ৩১ তাৰিখ পৰ্যন্ত প্ৰায় ৫০±১ শতাংশ জিডিপি স্তৰলৈ নিব পৰা যায়। ইয়াৰ লগতে ৰাজহ ঘাটিও হ্ৰাস হোৱাৰ প্ৰৱণতা আছে আৰু ২০২৪-২৫ বিত্তীয় বৰ্ষত জিডিপিৰ ৪.৮ শতাংশৰ পৰা ২০২৫-২৬ বিত্তীয় বৰ্ষত জিডিপিৰ ৪.৪ শতাংশলৈ হ্ৰাস হোৱাৰ সম্ভাৱনা আছে।

               সংশোধিত প্ৰাককলন   বাজেটৰ প্ৰাককলন

                ২০২৪-২৫  ২০২৫-২৬

১              বিত্তীয় ঘাটি ৪.৮           ৪.৪

২              ৰাজহ ঘাটি ১.৯           ১.৫

৩             প্ৰাথমিক ঘাটি              ১.৩          ০.৮

৪              কৰ ৰাজহ (সৰ্বমুঠ)      ১১.৯         ১২.০

৫              অনা কৰ ৰাজহ           ১.৬          ১.৬

৬             কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ ঋণ    ৫৭.১         ৫৬.১

তালিকা: বিত্তীয় সূচক – জিডিপিৰ শতাংশ হিচাপে ৰোলিং লক্ষ্য

২০২৫-২৬ বিত্তীয় বৰ্ষৰ বাজেট আৱণ্টনৰ বিষয়ে ক'লে ই মূলধন ব্যয়ৰ বাবে ১১.২১ লাখ কোটি টকা (জিডিপিৰ ৩.১ শতাংশ) নিৰ্ধাৰণ কৰাৰ প্ৰসংগত আলোকপাত কৰিব। ইয়াত অন্তৰ্ভুক্ত আছে ১.৫০ লাখ কোটি টকাৰ ব্যয়ৰ সৈতে সূতমুক্ত দীৰ্ঘম্যাদী ঋণৰ জৰিয়তে ৰাজ্যসমূহক মূলধনৰ সমৰ্থন। বাজেটৰ মূলধনী ব্যয় হৈছে ২০১৯-২০ বিত্তীয় বৰ্ষৰ ব্যয়ৰ প্ৰায় ৩.৩ গুণ।

বিবৃতিটোত উল্লেখ কৰা হৈছে যে ২০২৫-২৬ বিত্তীয় বৰ্ষৰ বিত্তীয় ঘাটিৰ বাবে, তাৰিখযুক্ত চিকিউৰিটীৰ পৰা মুঠ বজাৰৰ ঋণ ১১.৫৪ লাখ কোটি টকা বুলি অনুমান কৰা হৈছে আৰু বাকী থকা ধনৰ যোগাৰ ক্ষুদ্ৰ সঞ্চয় আৰু অন্যান্য উৎসৰ পৰা হ'ব বুলি আশা কৰা হৈছে। একেোৱা সময়ৰ বাবে মুঠ বজাৰৰ ঋণ ১৪.৮২ লাখ কোটি টকা হ'ব বুলি অনুমান কৰা হৈছে।

*****

NB/VM/NBJ/KB