કેન્દ્રીય નાણાં અને કોર્પોરેટ બાબતોના મંત્રી શ્રીમતી નિર્મલા સીતારમણે 1 ફેબ્રુઆરી, 2025 ના રોજ સંસદમાં કેન્દ્રીય બજેટ 2025-26 રજૂ કર્યું હતું. કુલ કેન્દ્રીય બજેટમાં જેન્ડર બજેટ ફાળવણીનો હિસ્સો નાણાકીય વર્ષ 2025-26માં વધીને 8.86 ટકા થયો છે, જે નાણાકીય વર્ષ 2024-25માં 6.8 ટકા હતો.

નાણાકીય વર્ષ 2025-26ના જેન્ડર બજેટ સ્ટેટમેન્ટમાં મહિલાઓ અને છોકરીઓના કલ્યાણ માટે 4.49 લાખ કરોડ રૂપિયાની ફાળવણીની જાણકારી આપવામાં આવી છે. જે નાણાકીય વર્ષ 2024-25માં જીબીએસની 3.27 લાખ કરોડ રૂપિયાની ફાળવણીની તુલનામાં 37.25 ટકાનો વધારો છે.

નાણાકીય વર્ષ 2024-25માં 38 મંત્રાલયો/વિભાગો અને 5 કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોની સામે આ વર્ષે કુલ 49 મંત્રાલયો/વિભાગો અને 5 કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોએ ફાળવણીની જાણ કરી છે. જીબીએસમાં મંત્રાલયો/વિભાગો દ્વારા તેની શરૂઆતથી અત્યાર સુધીમાં આ સૌથી વધુ રિપોર્ટિંગ કરવામાં આવ્યું છે. જીબીએસ 2025-26માં 12 નવા મંત્રાલયો/વિભાગોએ પશુપાલન અને ડેરી વિભાગ, બાયોટેકનોલોજી વિભાગ, ખાદ્ય અને જાહેર વિતરણ વિભાગ, નાણાકીય સેવાઓ વિભાગ, મત્સ્યોદ્યોગ વિભાગ, જમીન સંસાધન વિભાગ, ફાર્માસ્યુટિકલ્સ વિભાગ, જળ સંસાધન વિભાગ, આરડી એન્ડ જીઆર, ખાદ્ય પ્રસંસ્કરણ ઉદ્યોગ મંત્રાલય, પંચાયતી રાજ મંત્રાલય,  બંદર, જહાજ અને જળમાર્ગ મંત્રાલય તથા રેલવે મંત્રાલય

આ 49 મંત્રાલયો/વિભાગો અને 5 કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોએ જેન્ડર બજેટ સ્ટેટમેન્ટના ભાગ એ, ભાગ બી અને ભાગ સીમાં ફાળવણીની જાણ કરી છે. 17 મંત્રાલયો/વિભાગો અને 5 કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો દ્વારા ભાગ એ (100 ટકા મહિલા વિશિષ્ટ યોજનાઓ)માં રૂ. 1,05,535.40 કરોડ (કુલ જીબીએસ ફાળવણીના 23.50 ટકા)ની નોંધ કરવામાં આવી છે. ભાગ સીમાં 22 મંત્રાલયો/વિભાગો (મહિલાઓ માટે 30 ટકાથી ઓછી ફાળવણી)માં 37 મંત્રાલયો/વિભાગો અને 4 કેન્દ્ર શાસિત પ્રદેશો (મહિલાઓ માટે 30-99 ટકા ફાળવણી) દ્વારા રૂ. 3,26,672.00 કરોડ (72.75 ટકા) નોંધવામાં આવ્યા છે.

નાણાકીય વર્ષ 2025-26 માટે જેન્ડર બજેટમાં તેમની ફાળવણીના 30 ટકાથી વધુની જાણ કરનારા ટોચના 10 મંત્રાલયો/વિભાગો મહિલા અને બાળ વિકાસ મંત્રાલય (81.79 ટકા), ગ્રામીણ વિકાસ વિભાગ (65.76 ટકા), ખાદ્ય અને જાહેર વિતરણ વિભાગ (50.92 ટકા),  આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ વિભાગ (41.10 ટકા), નવી અને પુનઃપ્રાપ્ય ઊર્જા મંત્રાલય (40.89 ટકા), નવી અને પુનઃપ્રાપ્ય ઊર્જા મંત્રાલય  (40.89 ટકા),સામાજિક ન્યાય અને અધિકારીતા (39.01 ટકા),  ઉચ્ચ શિક્ષણ વિભાગ (33.94 ટકા),  શાળા શિક્ષણ અને સાક્ષરતા વિભાગ (33.67 ટકા),  ગૃહ મંત્રાલય (33.47 ટકા) અને  પેયજળ અને સ્વચ્છતા વિભાગ (31.50 ટકા).

AP/IJ/GP/JD