રાષ્ટ્રીય સ્વચ્છ ગંગા મિશન હેઠળ, મહાકુંભ 2025 માટે 152.37 કરોડ રૂપિયાના ખર્ચે વિશેષ સ્વચ્છતા વ્યવસ્થાપન પગલાં અમલમાં મૂકવામાં આવી રહ્યા છે. આ પહેલો આધુનિક ટેકનોલોજી અને પરંપરાગત પ્રથાઓને જોડે છે જેથી કાર્યક્રમ માટે સ્વચ્છ અને ટકાઉ વાતાવરણ સુનિશ્ચિત થાય.

મહાકુંભ 2025 ના આયોજન માટે ટોચની પ્રાથમિકતાઓ ગંગાની પવિત્રતા જાળવવી, અસરકારક કચરાનું સંચાલન અને પ્લાસ્ટિક-મુક્ત ઝોન બનાવવાનો છે. આ કાર્યક્રમ પર્યાવરણીય જવાબદારીના માપદંડ તરીકે રજૂ કરવામાં આવી રહ્યો છે, જેમાં મેળાના સમગ્ર વિસ્તારમાં સ્વચ્છતા જાળવવા પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે.

મેળા પરિસરમાં 28,000 થી વધુ શૌચાલય સ્થાપિત કરવામાં આવ્યા છે, જેમાં સેપ્ટિક ટાંકીઓથી સજ્જ 12,000 ફાઇબર રિઇનફોર્સ્ડ પ્લાસ્ટિક (FRP) શૌચાલય અને સોક પિટ સાથે 16,100 પ્રિફેબ્રિકેટેડ સ્ટીલ શૌચાલયનો સમાવેશ થાય છે. આ શૌચાલયો સ્વચ્છતા સુનિશ્ચિત કરતી વખતે પર્યાવરણને અનુકૂળ અભિગમને પ્રોત્સાહન આપવાનો હેતુ ધરાવે છે. વધુમાં, ભક્તોને અનુકૂળ અને સ્વચ્છ અનુભવ મળે તે માટે 20,000 સમુદાય મૂત્રનલિકાઓ સ્થાપિત કરવામાં આવી છે, સાથે સાથે પર્યાવરણને અનુકૂળ પ્રથાઓને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવ્યું છે.

અસરકારક કચરા વ્યવસ્થાપન સુનિશ્ચિત કરવા માટે ઇવેન્ટ વિસ્તારમાં 20,000 કચરાપેટીઓ સ્થાપિત કરવામાં આવી છે. આનાથી કચરાના સ્ત્રોત પર જ અલગીકરણ તેમજ તેના પુનઃઉપયોગ અને રિસાયક્લિંગને પ્રોત્સાહન મળશે. કચરાના સંગ્રહ અને નિકાલને વધુ સુવ્યવસ્થિત કરવા માટે, 37.75 લાખ લાઇનર બેગ પૂરી પાડવામાં આવી છે. આ સુવ્યવસ્થિત કચરો વ્યવસ્થાપન પ્રણાલી ઇવેન્ટ વિસ્તારને સ્વચ્છ અને પર્યાવરણને અનુકૂળ બનાવશે. મહાકુંભ 2025 માટે અપનાવવામાં આવેલી વ્યૂહરચનાઓ માત્ર સ્વચ્છતા માટે ઉચ્ચ ધોરણો સ્થાપિત કરશે નહીં પરંતુ પર્યાવરણીય ટકાઉપણું પ્રત્યે ભારતની પ્રતિબદ્ધતા પણ દર્શાવશે.

મહાકુંભ 2025 એ ફક્ત એક ધાર્મિક પ્રસંગ નથી પરંતુ પર્યાવરણ સંરક્ષણ અને સ્વચ્છતાનું એક ઉત્તમ ઉદાહરણ છે. તે ગંગાની પવિત્રતા જાળવવા, લાંબા ગાળાના કચરા વ્યવસ્થાપન અને પ્લાસ્ટિક-મુક્ત ઝોન બનાવવા માટેના સરકારના પ્રયાસોને પ્રતિબિંબિત કરે છે. આ પવિત્ર પ્રસંગ દ્વારા સમાજમાં સ્વચ્છતા અને પર્યાવરણ સંરક્ષણ અંગે જાગૃતિ લાવવામાં આવશે. મહાકુંભ 2025 માટેની આ સ્વચ્છતા પહેલ ફક્ત વર્તમાન પેઢીને જ નહીં પરંતુ ભવિષ્યની પેઢીઓને પણ પ્રેરણા આપશે.

AP/IJ/GP/JD