“উৎসৱৰ উৎসৱ” হিচাপে উদযাপন কৰা ২৫ সংখ্যক হৰ্ণবিল উৎসৱে এই বছৰ শূন্য-আৱৰ্জনা আৰু একক ব্যৱহাৰৰ প্লাষ্টিক (এছইউপি)-মুক্ত হৈ বহনক্ষমতাৰ দিশত এক উল্লেখযোগ্য পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিছে। নাগালেণ্ডৰ চহকী সংস্কৃতি, সংগীত, আৰু পৰম্পৰা প্ৰদৰ্শনৰ বাবে পৰিচিত এই উৎসৱে পৰিৱেশ-বন্ধুত্বপূৰ্ণ অনুষ্ঠান পৰিচালনাৰ ক্ষেত্ৰত এক শক্তিশালী আদৰ্শ দাঙি ধৰিছে। দৈনিক ২ লাখতকৈ অধিক দৰ্শনাৰ্থীৰ সংখ্যাৰ সৈতে, এই পদক্ষেপে পৰিৱেশ সংৰক্ষণ আৰু বহনক্ষম পদ্ধতিসমূহক প্ৰসাৰিত কৰাৰ ক্ষেত্ৰত এক উল্লেখযোগ্য মাইলৰ খুঁটি হিচাপে চিহ্নিত কৰিছে।

এইবাৰ, হৰ্ণবিল মহোৎসৱ উদ্বোধন কৰে নাগালেণ্ডৰ মুখ্যমন্ত্ৰী নেইফিউ ৰিঅ’ই। ভাৰতত পৰিৱেশ অনুকূল অনুষ্ঠানৰ বাবে এক মাপকাঠী হোৱাৰ লক্ষ্যৰে, বিশ্বব্যাপী বহনক্ষমতাৰ লক্ষ্যৰ সৈতে এই উৎসৱটো সংগতিপূৰ্ণ। কঠোৰ আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনা পদ্ধতি ৰূপায়ণ কৰি আৰু সম্প্ৰদায়টোক জড়িত কৰি, ই সাংস্কৃতিক উদযাপনসমূহক পৰিৱেশ সংৰক্ষণৰ সৈতে কেনেকৈ মিলিব পাৰি সেই দিশত অগ্ৰসৰ হয়।

উৎসৱটোক শূন্য-আৱৰ্জনা আৰু একক ব্যৱহাৰৰ প্লাষ্টিক (এছইউপি)-মুক্ত অনুষ্ঠান হিচাপে গঢ়ি তুলিবলৈ কেইবাটাও প্ৰভাৱশালী ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰা হয়।

পৰিৱেশৰ প্ৰভাৱ হ্ৰাস কৰাৰ প্ৰয়াসত ষ্ট্ৰ, ডিচপ’জেবল প্লেট, কাপ, প্লাষ্টিকৰ বেগকে ধৰি সকলো একক ব্যৱহাৰৰ প্লাষ্টিক নিষিদ্ধ কৰা হয়। এই পদক্ষেপক সমৰ্থন কৰিবলৈ বিক্ৰেতাসকলে বাঁহৰ ষ্ট্ৰ, জৈৱ-বিঘ্নিত কাটলেৰী, পাত ভিত্তিক প্লেট, আৰু কাগজৰ বেগ আদি বহনক্ষম বিকল্প ব্যৱহাৰ কৰিব লাগিছিল, যিবোৰ পৰিৱেশ-বন্ধুত্বপূৰ্ণ আৰু পচন সাৰ দুয়োটা। এই বিকল্পসমূহে আৱৰ্জনা কম কৰাত সহায় কৰিছিল আৰু সেউজ, পৰিষ্কাৰ পৰিৱেশৰ প্ৰসাৰ ঘটাইছিল। এই পদক্ষেপৰ সফলতা নিশ্চিত কৰিবলৈ নিবেদিত বলবৎকাৰী দল আৰু স্বেচ্ছাসেৱকসকলে মানি চলাৰ বাবে স্থানটো সক্ৰিয়ভাৱে নিৰীক্ষণ কৰিছিল। তেওঁলোকে বিক্ৰেতাসকলৰ সৈতে জড়িত হৈছিল, পথ প্ৰদৰ্শন কৰিছিল, আৰু কেৱল অনুমোদিত সামগ্ৰীহে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে নে নাই সেয়া নিশ্চিত কৰিবলৈ নিয়মীয়া পৰীক্ষা চলাইছিল। দৰ্শনাৰ্থীসকলক পৰিৱেশ-সচেতন বাছনি কৰিবলৈ উৎসাহিত কৰিবলৈ শৈক্ষিক চিন আৰু সজাগতা অভিযানো স্থাপন কৰা হৈছিল, যিয়ে বহনক্ষমতাৰ প্ৰতি দায়বদ্ধতাক আৰু অধিক শক্তিশালী কৰি তোলে।

উৎসত আৱৰ্জনা পৃথকীকৰণৰ পৰা আৰম্ভ কৰি, এক বিস্তৃত আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনা ব্যৱস্থা স্থাপন কৰা হৈছিল। ভিজা, শুকান আৰু পুনঃব্যৱহাৰযোগ্য আৱৰ্জনাসমূহৰ বাবে লেবেলযুক্ত বিনসমূহ সমগ্ৰ সভাস্থলীতে ৰখা হৈছিল, প্ৰশিক্ষিত স্বেচ্ছাসেৱকসকলে দৰ্শনাৰ্থীসকলক সঠিক নিষ্কাশন নিশ্চিত কৰিবলৈ আৰু আচৰণ পৰিৱৰ্তনক উৎসাহিত কৰাত সহায় কৰিছিল। এটা নিৰ্দিষ্ট শুকান আৱৰ্জনা সজাই পৰাই তোলা ষ্টেচনে প্লাষ্টিক, কাগজ, কাঁচ, আৰু ধাতুৰ দৰে শ্ৰেণীত সামগ্ৰী সংগ্ৰহ কৰে, পুনঃব্যৱহাৰযোগ্য সামগ্ৰী অনুমোদিত কেন্দ্ৰলৈ প্ৰেৰণ কৰে। ভিজা আৱৰ্জনাবোৰ পচন সাৰ ইউনিট ব্যৱহাৰ কৰি ঠাইতে প্ৰক্ৰিয়াকৰণ কৰা হৈছিল, স্থানীয় কৃষি পথাৰ আৰু সামূহিক বাগিচাত উপকৃত হোৱা পচন সাৰ উৎপাদন কৰা হৈছিল, যাৰ ফলত এটা বৃত্তাকাৰ আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনা আৰ্হিৰ সৃষ্টি হৈছিল।

আৱৰ্জনা আৰু হ্ৰাস কৰিবলৈ, খাদ্যৰ ষ্টলত কলৰ পাত আৰু বাগাছে-ভিত্তিক প্লেটৰ দৰে পুনৰ ব্যৱহাৰযোগ্য বা পচন সাৰযোগ্য বাচন ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল, আনহাতে দৰ্শনাৰ্থীসকলক নিজৰ বাচন-বৰ্তন আনিবলৈ বা সভাস্থলীত পুনৰ ব্যৱহাৰযোগ্য বাচন ক্ৰয় কৰিবলৈ উৎসাহিত কৰা হয়। প্লাষ্টিকৰ বটলৰ ব্যৱহাৰক নিৰুৎসাহিত কৰিবলৈ সমগ্ৰ উৎসৱস্থলীত পানী পুনৰ ভৰোৱা ষ্টেচন স্থাপন কৰা হয়, আৰু দৰ্শনাৰ্থীসকলক নিজাকৈ পুনৰ ব্যৱহাৰযোগ্য বটল আনিবলৈ প্ৰৰোচিত কৰা হয়, ক্ৰয়ৰ বাবে পুনৰ ভৰোৱা বিকল্প উপলব্ধ। ইয়াৰ উপৰিও হৰ্ণবিল উৎসৱত ৪২টা শৌচাগাৰ স্থাপন কৰা হয়, য’ত ৩৬টা মৰুং (খাদ্য এলেকা) আৰু ৬টা ৰাজহুৱা স্থানত অৱস্থিত। গোটেই অনুষ্ঠানটোত এই শৌচাগাৰসমূহ নিয়মিতভাৱে চাফা আৰু ৰক্ষণাবেক্ষণ কৰা হয়।

মহোৎসৱত বহনক্ষম আচৰণৰ প্ৰসাৰৰ ক্ষেত্ৰত আইইচিৰ অভিযানে গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছিল। তথ্যসমৃদ্ধ প্ৰদৰ্শনীসমূহ সমগ্ৰ স্থানত স্থাপন কৰা হৈছিল যিয়ে দৰ্শনাৰ্থীসকলক বাস্তৱ সময়ৰ গাইড আৰু পৰিৱেশ-বন্ধুত্বপূৰ্ণ পদ্ধতি গ্ৰহণৰ বাবে ব্যৱহাৰিক টিপছ প্ৰদান কৰিছিল। ইয়াৰ উপৰিও, স্বেচ্ছাসেৱকসকলে উপস্থিতসকলে শূন্য আৱৰ্জনা প্ৰট’কলসমূহ বুজি পোৱা আৰু মানি চলাটো নিশ্চিত কৰিবলৈ ঠাইতে সজাগতা অধিবেশন অনুষ্ঠিত কৰে।

হৰ্ণবিল উৎসৱৰ শূন্য আৱৰ্জনা পদ্ধতিয়ে পৰিৱেশৰ ওপৰত যথেষ্ট প্ৰভাৱ পেলাইছে, বিশেষকৈ একক ব্যৱহাৰৰ প্লাষ্টিক (এছইউপি) আৱৰ্জনা হ্ৰাস কৰাত। প্ৰতিদিনে প্ৰায় ১ লাখ এছইউপি সামগ্ৰী ব্যৱহাৰ কৰাত বাধা দিয়া হৈছিল, যাৰ ফলত ১০ দিনীয়া উৎসৱটোত মুঠ প্ৰায় ১০ লাখ সামগ্ৰী কম হৈছিল, যাৰ ফলত অঞ্চলটোত প্লাষ্টিক প্ৰদূষণ যথেষ্ট হ্ৰাস পাইছিল। ইয়াৰ উপৰিও, এছইউপিৰ ব্যৱহাৰ বন্ধ কৰি এই উৎসৱে সম্ভৱতঃ ৫০ মেট্ৰিক টনতকৈ অধিক CO₂ নিৰ্গমন এৰাই চলিছিল, যাৰ ফলত ইয়াৰ কাৰ্বন ফুটপ্ৰিণ্ট হ্ৰাস পোৱাত অৰিহণা যোগাইছিল। পৰিৱেশ অনুকূল সামগ্ৰীৰ স্থানীয় উৎসৰ ফলত পৰিবহণ সম্পৰ্কীয় নিৰ্গমন আৰু অধিক হ্ৰাস পায়। তদুপৰি প্লাষ্টিকৰ আৱৰ্জনা ৰোধ কৰি এই উৎসৱে মিথেন আৰু ইথিলিন, শক্তিশালী সেউজ গৃহ গেছ নিৰ্গমন কৰাত সহায় কৰিছিল, যাৰ ফলত বিশ্ব জলবায়ুৰ লক্ষ্যৰ সৈতে মিল খাইছিল আৰু নাগালেণ্ডৰ বায়ুৰ গুণাগুণ উন্নত হৈছিল। এই উৎসৱে ছৰ্টিং ষ্টেচন ৰূপায়ণ কৰি আৰু পুনঃব্যৱহাৰক উৎসাহিত কৰি বৃত্তাকাৰ অৰ্থনীতিৰ প্ৰসাৰ ঘটায়, কাগজ, কাঁচ, আৰু ধাতুৰ দৰে পুনঃব্যৱহাৰযোগ্য সামগ্ৰী অনুমোদিত কেন্দ্ৰলৈ প্ৰেৰণ কৰি সম্পদ সংৰক্ষণ আৰু শক্তিৰ ব্যৱহাৰ হ্ৰাস কৰাটো নিশ্চিত কৰে।

নাগালেণ্ডত হৰ্ণবিল ফেষ্টিভেলৰ শূন্য আৱৰ্জনা পদক্ষেপৰ সফলতাই বিশ্বজুৰি বৃহৎ পৰিসৰৰ অনুষ্ঠানৰ বাবে আৰ্হি হিচাপে কাম কৰিব পাৰে। উৎসৱ, কনচাৰ্ট, আৰু ৰাজহুৱা সমাৱেশত একেধৰণৰ ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰি আমি পৰিৱেশৰ খোজ বহু পৰিমাণে হ্ৰাস কৰিব পাৰোঁ, পৰিৱেশ তন্ত্ৰক সুৰক্ষা দিব পাৰোঁ আৰু জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিব পাৰোঁ। এই পদক্ষেপ নাগালেণ্ডৰ বাবে কেৱল এক বৃহৎ সাফল্যই নহয়, বৰং জলবায়ু পৰিৱৰ্তন আৰু প্লাষ্টিক প্ৰদূষণৰ বিৰুদ্ধে যুঁজত বিশ্ব সমাজৰ বাবেও এক উজ্জ্বল নিদৰ্শন।

**********

JN/SK