પ્રજાસત્તાક ભારત સરકાર અને સંયુક્ત આરબ અમીરાત (યુએઈ)ની સરકાર વચ્ચે 13મી ફેબ્રુઆરી, 2024ના રોજ યુએઈના અબુ ધાબી ખાતે 13મી ફેબ્રુઆરી, 2024ના રોજ હસ્તાક્ષર થયેલી દ્વિપક્ષીય રોકાણ સંધિ (બીઆઇટી) 31 ઓગસ્ટ, 2024થી અમલમાં આવી હતી. યુએઈ સાથે આ નવી બીઆઈટીનો અમલ બંને દેશોના રોકાણકારોને રોકાણ સંરક્ષણમાં સાતત્ય પ્રદાન કરે છે, કારણ કે ભારત અને યુએઈ વચ્ચે ડિસેમ્બર, 2013માં હસ્તાક્ષર કરવામાં આવેલા દ્વિપક્ષીય રોકાણ પ્રોત્સાહન અને સુરક્ષા કરાર (બિપ્પા) 12 સપ્ટેમ્બર, 2024ના રોજ સમાપ્ત થઈ ગયા હતા.

યુએઈ ભારતમાં પ્રાપ્ત થયેલા કુલ પ્રત્યક્ષ વિદેશી રોકાણ (એફડીઆઈ)માં 3 ટકાના હિસ્સા સાથે સાતમા ક્રમનો સૌથી મોટો દેશ છે, જેમાં એપ્રિલ, 2000થી જૂન, 2024 સુધીમાં આશરે 19 અબજ ડોલરનું સંચિત રોકાણ થયું છે. ભારત એપ્રિલ 2000થી ઓગસ્ટ 2024 સુધીમાં યુએઈમાં તેના કુલ ઓવરસીઝ ડાયરેક્ટ ઇન્વેસ્ટમેન્ટના 5 ટકા હિસ્સો પણ બનાવે છે, જે 15.26 અબજ ડોલર છે. ભારત – યુએઈ બીઆઈટી 2024 મધ્યસ્થતા દ્વારા વિવાદના સમાધાન માટે સ્વતંત્ર ફોરમ પ્રદાન કરતી વખતે સારવાર અને બિન-ભેદભાવના લઘુતમ ધોરણોની ખાતરી આપીને આરામનું સ્તર વધારશે અને રોકાણકારોનો આત્મવિશ્વાસ વધારશે તેવી અપેક્ષા છે. જો કે, રોકાણકાર અને રોકાણ સંરક્ષણ પ્રદાન કરતી વખતે, નિયમન કરવાના રાજ્યના અધિકારના સંબંધમાં સંતુલન જાળવવામાં આવ્યું છે અને તે દ્વારા પર્યાપ્ત નીતિગત જગ્યા પૂરી પાડે છે.

બીઆઈટી પર હસ્તાક્ષર અને અમલીકરણ બંને દેશોની આર્થિક સહકાર વધારવાની અને વધુ મજબૂત અને સ્થિતિસ્થાપક રોકાણ વાતાવરણ બનાવવાની સહિયારી પ્રતિબદ્ધતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે. આ સંધિથી દ્વિપક્ષીય રોકાણો વધારવાનો માર્ગ મોકળો થશે, જેનાથી બંને દેશોમાં વેપાર-વાણિજ્ય અને અર્થતંત્રને લાભ થશે.

ભારત-યુએઈ બીઆઈટી 2024ની કેટલીક મુખ્ય લાક્ષણિકતાઓ આ મુજબ છે: -

1. પોર્ટફોલિયો રોકાણના કવરેજ સાથે રોકાણની ક્લોઝ્ડ એસેટ-આધારિત વ્યાખ્યા
2. ન્યાયનો ઇનકાર નહીં કરવાની જવાબદારી સાથે રોકાણ સાથે વ્યવહાર, યોગ્ય પ્રક્રિયાનો કોઈ મૂળભૂત ભંગ નહીં, કોઈ લક્ષિત ભેદભાવ નહીં અને કોઈ સ્પષ્ટપણે અપમાનજનક અથવા મનસ્વી વર્તન નહીં
3. કરવેરા, સ્થાનિક સરકાર, સરકારી ખરીદી, સબસીડીઓ અથવા અનુદાન અને ફરજિયાત લાઇસન્સ ને લગતાં પગલાં માટે અવકાશ પૂરો પાડે છે.
4. રોકાણકાર-રાજ્ય વિવાદ સમાધાન (આઇએસડીએસ) લવાદ મારફતે 3 વર્ષ માટે સ્થાનિક ઉપાયો ફરજિયાતપણે થાક સાથે
5. સામાન્ય અને સુરક્ષા અપવાદો
6. રાજ્ય માટે નિયમન કરવાનો અધિકાર
7. જો રોકાણ ભ્રષ્ટાચાર, છેતરપિંડી, રાઉન્ડ ટ્રિપિંગ વગેરે સાથે સંકળાયેલું હોય તો કોઈ પણ રોકાણકાર દાવો કરતું નથી.
8. રાષ્ટ્રીય સારવાર અંગેની જોગવાઈ,
9. આ સંધિ જપ્તીથી રોકાણને રક્ષણ પૂરું પાડે છે, પારદર્શકતા, તબદિલી અને નુકસાન માટે વળતરની જોગવાઈ કરે છે.

ભારત-યુએઈ 2024 બીઆઈટીને નાણાં મંત્રાલયના આર્થિક બાબતોના વિભાગ, વેબસાઇટ પર એક્સેસ કરી શકાય છે:

https://dea.gov.in/sites/default/files/BIT%20MoU%20Engilsh.pdf

AP/GP/JD