ఇటీవలి సంవత్సరాలలో, మౌలిక సదుపాయాల ప్రణాళికలు, నమూనాలు, ఆస్తుల సామర్థ్యాన్ని మెరుగుపరచడానికి మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధి వివిధ అంశాలను సాంకేతికతతో అనుసంధానించారని కేంద్ర ఆర్థిక, కార్పొరేట్ వ్యవహారాల మంత్రి శ్రీమతి నిర్మలా సీతారామన్ నేడు పార్లమెంటులో ప్రవేశపెట్టిన 2023-24 ఆర్థిక సర్వే పేర్కొంది. పీఎం గతిశక్తి, భువన్, భారత్ మ్యాప్స్, ఏక గవాక్ష విధానం, పరివేష్ పోర్టల్, నేషనల్ డేటా అనలిటిక్స్ ప్లాట్ ఫాం, యూనిఫైడ్ లాజిస్టిక్స్ ఇంటర్ఫేస్ ప్లాట్ ఫాం, ప్రో-యాక్టివ్ గవర్నెన్స్, టైమ్లీ ఇంప్లిమెంటేషన్ (ప్రగతి), ఇండియా ఇన్వెస్ట్‌మెంట్ గ్రిడ్ (ఐఐజీ), దాదాపు అన్ని మంత్రిత్వ శాఖలకు ఇలాంటి డ్యాష్ బోర్డ్స్, డేటా స్టాక్స్ ద్వారా సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని గణనీయంగా ఉపయోగించుకోగలిగామని సర్వే పేర్కొంది.


టెలికమ్యూనికేషన్ రంగం

గత దశాబ్దంలో ప్రధానంగా టెలికమ్యూనికేషన్ సేవల వినియోగం, అంతర్లీన సాంకేతికతలు భారీ మార్పులకు లోనయ్యాయని ఆర్థిక సర్వే పేర్కొంది. టెలికమ్యూనికేషన్ సేవలు, నెట్‌వర్క్ లు, స్పెక్ట్రమ్ కేటాయింపు, సంబంధిత అంశాలపై చట్టాలను సవరించడానికి, ఏకీకృతం చేయడానికి టెలికమ్యూనికేషన్స్ చట్టం 2023ను రూపొందించారు.

టెలికమ్యూనికేషన్ పరికరాల పనితీరు, విశ్వసనీయత, పరస్పర చర్యలను నిర్ధారించడానికి టెస్ట్ ల్యాబ్ ల ప్రాముఖ్యతను ప్రధానంగా ప్రస్తావిస్తూ, ఈ ప్రత్యేక సౌకర్యాలు రౌటర్లు, స్విచ్ లు, బేస్ స్టేషన్లు, కమ్యూనికేషన్ ప్రోటోకాల్స్ వంటి వివిధ టెలికమ్యూనికేషన్ పరికరాల పనితీరును అంచనా వేయడానికి అధునాతన పరీక్షా మౌలిక సదుపాయాలను కలిగి ఉన్నాయని సర్వే పేర్కొంది. టెలికాం ఉత్పత్తుల ఈఎంఐ/ఈఎంసీ, భద్రతా మదింపులు, సాంకేతిక అవసరాలు, ఆర్ఎఫ్ టెస్టింగ్ కోసం 69కి పైగా ల్యాబ్ లను అనుగుణ్యత అంచనా సంస్థలుగా నియమించింది.
'మిలీనియం ఎస్ఆర్ఎస్' చొరవలో భాగంగా స్పెక్ట్రమ్ రెగ్యులేటరీ సాండ్ బాక్స్ (ఎస్ఆర్ఎస్) లేదా వైర్లెస్ టెస్ట్ జోన్లు (వైట్ జోన్లు) కోసం ప్రభుత్వం మార్గదర్శకాలను ప్రవేశపెట్టిందని సర్వే పేర్కొంది. పరిశోధనాభివృద్ధి కార్యకలాపాలను సులభతరం చేయడానికి, స్పెక్ట్రమ్ బ్యాండ్ల అన్వేషణను, సాంకేతిక పురోగతిని ప్రోత్సహించడానికి ఈ నిర్ణయం సరళీకృత నియంత్రణ ఫ్రేమ్ వర్క్ ను అందిస్తుంది" అని సర్వే పేర్కొంది. వివిధ ఫ్రీక్వెన్సీ బ్యాండ్లలో ప్రయోగాల కోసం వైట్ జోన్లను పట్టణ, మారుమూల ప్రాంతాలుగా వర్గీకరించామని, విద్యా సంస్థలు, పరిశోధనాభివృద్ధి ప్రయోగశాలలు, టెలికాం సేవలు అందించే సంస్థలకు, ఇతరులకు అర్హతలు వర్తిస్తాయని సర్వే తెలిపింది.

ఎలక్ట్రానిక్స్, ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ రంగం

కొత్తగా వస్తున్న సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని అందిపుచ్చుకోవడానికి ఇండియా ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటెలిజెన్స్ కార్యక్రమాన్ని మిషన్ కేంద్రీకృత విధానంగా ప్రభుత్వం భావించిందని సర్వే 2023-24 పేర్కొంది.
పరిపాలనలో ఏఐ, ఐపీ, ఆవిష్కరణల కోసం ఏఐ, కంప్యూట్, సిస్టమ్స్ కోసం ఏఐ , డేటా కోసం ఏఐ, స్కిల్ కోసం ఏఐ, ఏఐ ఎథిక్స్ అండ్ గవర్నెన్స్ వంటి అంశాలు భారత కృత్రిమ మేధకు మూలస్తంభాలుగా సర్వే పేర్కొంది.  'ఏఐ ఇన్ ఇండియా, ఏఐ ఫర్ ఇండియా' నిర్మాణంలో భాగంగా ఇండియాఏఐ మొదటి ఎడిషన్ ను 2023 అక్టోబర్లో విడుదల చేసినట్లు సర్వే పేర్కొంది.
గ్లోబల్ పార్ట్నర్షిప్ ఆన్ ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటెలిజెన్స్ (జిపిఎఐ) వ్యవస్థాపక సభ్యదేశంగా, జిపిఎఐ లక్ష్యాలు మరియు లక్ష్యాలకు భారతదేశం దోహదం చేసిందని, కృత్రిమ మేధ యొక్క బాధ్యతాయుతమైన అభివృద్ధి, మోహరింపు మరియు దత్తత కోసం వివిధ దేశీయ కార్యక్రమాలపై పనిచేస్తోందని సర్వే పేర్కొంది. అంతేకాకుండా, ఆల్ ఇన్నోవేషన్ స్తంభాల ప్రాప్యతను ప్రజాస్వామ్యీకరించడానికి మరియు భారతదేశం యొక్క ఆల్ ఎకోసిస్టమ్ యొక్క ప్రపంచ పోటీతత్వాన్ని నిర్ధారించడానికి సమగ్ర భారతదేశ మిషన్ కోసం రూ .10,300 కోట్లకు పైగా కేటాయించడానికి కేంద్ర కేబినెట్ ఆమోదం తెలిపింది. భారతదేశాన్ని డిజిటల్ సాధికార సమాజం మరియు నాలెడ్జ్ ఎకానమీగా మార్చడానికి జూలై 2015 లో ప్రారంభించిన డిజిటల్ ఇండియా కార్యక్రమం కింద, పౌర-కేంద్రీకృత సేవలను అందించడానికి వివిధ డిజిటల్ కార్యక్రమాలు చేపట్టబడ్డాయని సర్వే పేర్కొంది.

బిల్డింగ్ ఇన్ఫర్మేషన్ మోడలింగ్ (బిఐఎం)

భారతదేశంలో సంక్లిష్టమైన మౌలిక సదుపాయాల ప్రాజెక్టులకు, బిల్డింగ్ ఇన్ఫర్మేషన్ మోడలింగ్ ను అవలంబించడం ద్వారా సగటు ప్రాజెక్ట్ 39 నెలల ఆలస్యాన్ని తగ్గించవచ్చని, మౌలిక సదుపాయాల నిర్మాణ ఖర్చులను కూడా 30 శాతం వరకు, నిర్వహణ ఖర్చులను 20 శాతం వరకు, సమాచార, వ్యవస్థాగత అసమర్థతలను 20 శాతం వరకు, నిర్మాణ రంగానికి సంబంధించిన కర్బన ఉద్గారాలను 38 శాతం వరకు తగ్గించవచ్చని ఆర్థిక సర్వే పేర్కొంది.  నీటి వినియోగం 10 శాతం వరకు, నిర్మాణ పరిశోధనాభివృద్ధిలో పెట్టుబడులను ఒక శాతం మెరుగుపరుస్తుందని పేర్కొంది. అదనపు మౌలిక సదుపాయాలలో పొదుపును తిరిగి పెట్టుబడి పెట్టడం ద్వారా 4 మిలియన్లకు పైగా నైపుణ్యం కలిగిన వృత్తిపరమైన ఉపాధి, సుమారు 2.5 మిలియన్ల అదనపు నిర్మాణ రంగ ఉద్యోగాలకు దారితీస్తుంది.
భౌతికంగా నిర్మించడానికి ముందు డిజిటల్ పద్ధతిలో నిర్మించడమే బిఐఎమ్ యొక్క ఉద్దేశం అని సర్వే పేర్కొంది. బిఐఎం అమలు చేయడం ద్వారా ఏర్పడే సమస్యలు, పరిష్కారాలను  నీతి ఆయోగ్ గుర్తించిందని పేర్కొంది. "భారతదేశంలో బిఐఎంను వేగంగా అమలు చేసే దిశగా పర్యావరణ వ్యవస్థను సృష్టించడానికి రోడ్ మ్యాప్ ఆధారంగా, సెంట్రల్ విస్టా, నూతన పార్లమెంట్, సెంట్రల్ సెక్రటేరియట్ తో సహా పలు కీలక మౌలిక సదుపాయాల ప్రాజెక్టులకు మార్గదర్శకత్వాన్ని, వ్యూహాలను అందించినట్లు" సర్వే పేర్కొంది.

నేషనల్ క్యాపిటల్ రీజియన్ ట్రాన్స్‌పోర్ట్ కార్పొరేషన్, వివిధ పట్టణాలలోని మెట్రో రైళ్ళు, ఎంపిక చేసిన సంక్లిష్ట పారిశ్రామిక, పర్యాటక ప్రాజెక్టులు, వివిధ విమానాశ్రయాలు, కొన్ని మంత్రిత్వ శాఖలు, విభాగాలు బిఐఎంను విస్తృతంగా ఉపయోగించుకుంటున్నాయని ఆర్థిక సర్వే పేర్కొంది. ఎన్‌హెచ్ఎఐ అంతటా డేటా లేక్ రూపంలో విస్తృతమైన డిజిటలైజేషన్ ప్రక్రియను రోడ్డు రవాణా, రహదారుల మంత్రిత్వ శాఖ  మొత్తానికి  విస్తరించబడుతోంది.

***