Haba wanrah ia ka Mang Tyngka 2024-25 jong ka Sorkar Pdeng ha Parliament mynta ka sngi, ka Myntri Tnat Kam Pla Tyngka jong ka Sorkar Pdeng, Nirmala Sitharaman ka la ong ba ka Mang Tyngka da kaba peit bniah ia ki khyndai tylli ki kam ba kongsan kan pynsted ia ka jingiaid lynti sha ka thong Viksit Bharat.

Haba ban jur ia ka jingtrei borbah jong ka sorkar ban pynsuk ia ka khajna, kyntiew ia ki kam jong ki nongsiew khajna bad pynduna ka jingiakajia, ka Myntri Kam Pla Tyngka ka la ong kane ka la ioh jingiaroh na ki nongsiew khajna. 58 per cent ka corporate tax ka wan na ka rukom siew khajna kaba la pynsuk ha u snem mang tyngka 2022-23 bad palat ar na ka lai shah ki la shim ia ka rukom siew khajna ba thymmai ha u snem ba ladep katkum ka data kaba don, ka la bynrap.

Ha ka jingiaid shaphrang bad ka kam ban pynsuk ia ka khajna, ka Myntri Kam Pla Tyngka ka la kdew ia katto katne ki sienjam ha ka jingai jingkren jong ka halor ka Mang Tyngka. Ha ka jingpynbna ia ka jingpeit bniah ia ka Income-tax Act, 1961 ha ki hynriew bnai ban pynlong ia ka kaba lyngkot bad kaba shai, ka Nirmala Sitharaman ka la ong, “Kane kan wanrah ia ka jingshngain ha ka jingsiew khajna sha ki nongsiew khajna ban pynduna ia ki jingiakajia bad ki kam kiba hap leit sha ka ain.”

Ha kawei pat ka sienjam ban pynduna ka jingbym thikna ha ka khajna bad ki jingiakajia, la tyrwa ia ka jingpynsuk ia ka kam ban peit biang. Ha ka jingbatai ia ka jingtyrwa, ka Myntri Kam Pla Tyngkaka la ong ba ia ka jingpeit nangne shakhmat lah ban sdang biang hadien lai snem naduh u snem ba dei peit lada ka jingkamai kaba lait ka long T 50 lak ne palat ia kane, haduh san snem naduh ba kut u snem ba dei peit. Ka Myntri Kam Pla Tyngka ka la pynbna ba ha ki case ba hap leit wad, ka jingbuh por kalong hynriew snem hashuwa u snem leit wad, haba ianujor bad ka por ba la don lypa kaba long shiphew snem.

Da ka jingsdang ia ka rukom ban pynsuk ia ka khajna na ka bynta ki jingai jingiarap bad jong ka TDS ha ka Finance Bill, ka Nirmala Sitharaman ka la tyrwa ba ki artylli ki lad lait siew khajna ki kynhun ai jingiarap yn pyniasohhlang sha kawei. Ka 5 per cent ka bai TDS ha kaba iadei bad bun ki jingsiew la pyniasohlang sha ka 2 per cent ka bai TDS bad 20 per cent ka bai TDS ha ka jingthied biang ia ki unit da ki mutual fund lane UTI kaba sei. La tyrwa ban pynduna ia ka bai TDS ha ki nongpyniaid e-commerce na ka 1 sha ka 0.1 per cent. Shuh shuh, ka la tyrwa ba ka credit jong ka TDS yn ai ha ka TDS ban ot na ka tulop. Shuh shuh, ka jingithuh ba ym long beain ka jingpynslem ia ka jingsiew jong ka TDS haduh ka tarik ba la buh ban file ia ka statement na ka bynta kane, la bynrap ka Myntri Sorkar Pdeng.

Haba kren shaphang ka jingpynkylla digital ia baroh ki kam jong ki nongsiew khajna hapoh ka GST bad kham bun ki kam hapoh ka Customs and Income tax, ka Nirmala Sitharaman ka la pynbna ba baroh ki kam ba dang sah kynthup ka jingpynbeit bad ka hukum kaba plié lad ia kiwei kiwei ki hukum yn pynkylla digital ha kaba ym donkam ia ki kot ki sla ha kine ki arsnem ban wan.

Ha ka jingpdiang ia ki jingjop ba paw ha ki rynsan ai jingujor, ka Myntri Kam Pla Tyngka ka la ban jur ba ka jingiakajia bad ki jingkyrpad kin bteng ban ioh ka jingphaikhmat jong ka sorkar. Ha ka jingiaid shaphrang bad kane ka jingthmu, ka skhim Vivad se Vishwas, 2024 ban pynbeit ia ki jingiakajia kiba iadei bad ka income tax kiba dang sah la pynbna ha ka jingai jingkren shaphang ka mang tyngka. Shuh shuh, la tyrwa ban kyntiew ia ki pud pisa ban phah ia ki jingkyrpad ba iadei bad ki direct tax, excise bad service tax ha ki Tax Tribunal, ki High Court bad Supreme Court kalong haduh T. 60 lak, T. 2 klur bad T. 5 klur. Ka jingphaikhmat ban pynduna ka jinghap leit sha ka ain bad pynthikna ka jingskhem ha ka kam khajna hapdeng ki ri, yn pyniar ia ki kyndon safe harbor ha ryngkat ka jingpynsuk ia ka kam transfer pricing assessment, la ong ka Myntri.

Haba kren halor ka jingpyniar ia ka jinglum khajna ka Sitharaman ka la pynbna artylli ki sienjam ba kongsan. Kaba nyngkong, ka Security Transactions Tax ha ki future bad ki jingmut shaphang ki security la tyrwa ban kyntiew sha ka 0,02 per cent bad 0.1 per cent. Kaba ar, ka jingot khajna ia ka jingkamai ba ioh ne ka jingthied biang ia ki share ka dei kaba la tyrwa ban wanrah kum ka sienjam jong ka equity, la bynrap ka Myntri.

Ha ka jingbatai shaphang ka jingktah jong kine ki jingtyrwa, ka Sitharaman ka la pynkut da kaba ong ba ka jingkamai kumba T.37,000klur – T. 29,000 klur ha ki direct tax bad T. 8,000 ha ki indirect tax- yn pyllait katba ka jingkamai kumba T. 30,000 klur tyngka. Kumta ka jingkamai kaba la pyllait ka long kumba T 7000 klur ha ka shisnem.

***