సమ్మిళిత వృద్ధికి బాసటగా ఉండే దీర్ఘకాలిక కారకాలతో పరస్పరం అనుసంధానం అయ్యే ఒక మంచి ఆరోగ్య సంరక్షణ వ్యవస్థ అనేది  ఒక స్థితిస్థాపక ఆర్థిక వ్యవస్థకు చాలా ముఖ్యమైనదని ఆర్థిక సర్వే 2023-34 స్పష్టం చేసింది. కేంద్ర ఆర్థిక, కార్పొరేట్ వ్యవహారాల మంత్రి శ్రీమతి నిర్మలా సీతారామన్ పార్లమెంట్ కు సమర్పించిన ఆర్థిక సర్వే 2023-24లో పలు కీలక అంశాలను పేర్కొన్నారు. 

అన్ని అభివృద్ధి విధానాలలో నివారణ, ప్రోత్సాహక ఆరోగ్య సంరక్షణ ధోరణి, మంచి నాణ్యమైన ఆరోగ్య సేవల సార్వత్రిక ప్రాప్యత ద్వారా అన్ని వయస్సుల వారికి మంచి ఆరోగ్యం, శ్రేయస్సు, అందరికీ ఆరోగ్య సంరక్షణ అనేది ప్రభుత్వ నిబద్ధత. అందుకు అనుగుణంగా, 'నాణ్యతను నిర్ధారిస్తూ ప్రభుత్వ ముఖ్య కార్యక్రమాలు, పథకాలను సర్వే ప్రముఖంగా ప్రస్తావించింది. 

• ఆయుష్మాన్ భారత్ ప్రధాన మంత్రి జన్ ఆరోగ్య యోజన (ఏబి-పీఎంజెఏవై):  ద్వితీయ, తృతీయ స్థాయి ఆసుపత్రిలో చేరడం కోసం వెనుకబడిన కుటుంబాలకు సంవత్సరానికి రూ.5 లక్షల ఆరోగ్య బీమా కవరేజీ అందించే లక్ష్యంతో, జూలై 8, 2024 నాటికి 34.73 కోట్ల ఆయుష్మాన్ భారత్ కార్డ్‌లు రూపొందించారు. ఆస్పత్రిలో చేరిన 7.37 కోట్ల మంది ఈ పథకం ద్వారా కవర్ అయ్యారు. ముఖ్యంగా ఈ పథకం లబ్ధిదారుల్లో 49 శాతం మంది మహిళలు ఉన్నారు.
• పీఎం జన్ ఔషధి కేంద్రాలు:  మార్కెట్‌ ధరల కంటే 50-90 శాతం తక్కువ ధరకు నాణ్యమైన మందులను అందించడమే ఈ పథకం లక్ష్యం. ఈ పథకం కింద, 10,000వ జనవరి ఔషధి కేంద్రాన్ని గత సంవత్సరం ఎయిమ్స్, డియోఘర్‌లో ప్రారంభించారు. ఈ కేంద్రాలలో 1965 మందులు, 293 శస్త్రచికిత్స పరికరాలు అందుబాటులో ఉన్నాయి.
• అమృత్ (చికిత్స కోసం సరసమైన మందులు, ప్రామాణికమైన ఇంప్లాంట్లు): వివిధ రాష్ట్రాలు/యూటీలలో 300 కంటే ఎక్కువ అమృత్ ఫార్మసీలు పనిచేస్తున్నాయి. క్రిటికల్ జబ్బులకు రాయితీపై మందులు అందించడమే వీటి లక్ష్యం.
• ఆయుష్మాన్ భవ ప్రచారం: సెప్టెంబరు 2023లో ప్రారంభమైన ఈ ప్రచారం దేశవ్యాప్తంగా ప్రతి గ్రామం/పట్టణంలో ఎంపిక చేసిన ఆరోగ్య సంరక్షణ సేవలను అందించడం, ప్రభుత్వ ప్రధాన పథకాల గురించి పౌరులకు తెలియజేయడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. ప్రచార సమయంలో సాధించిన ప్రశంసనీయమైన మైలురాళ్లు:
• • 16.96 లక్షల వెల్‌నెస్, యోగా మరియు మెడిటేషన్ సెషన్‌లు; 1.89 కోట్ల టెలి సంప్రదింపుల నిర్వహణ 
  • 11.64 కోట్ల మందికి ఉచిత మందులు, 9.28 కోట్ల మందికి ఉచిత డయాగ్నోస్టిక్స్ సేవలు
  • 82.10 లక్షల మంది తల్లులు, 90.15 లక్షల మంది పిల్లలకు యాంటీ-నేటల్ చెకప్ (ఏఎన్సి), ఇమ్యునైజేషన్ అందజేత 
  • ఏడు రకాల స్క్రీనింగ్ (టిబి, హైపర్‌టెన్షన్, డయాబెటిస్, ఓరల్ క్యాన్సర్, బ్రెస్ట్ క్యాన్సర్, సర్వైకల్ క్యాన్సర్, క్యాటరాక్ట్) 34.39 కోట్ల మందికి లబ్ది 
  • 2.0 కోట్ల మంది రోగులు సాధారణ ఓపీడీని సంప్రదించగా, 90.69 లక్షల మంది రోగులు స్పెషలిస్ట్ ఓపీడీని సంప్రదించారు. 65,094 మేజర్ సర్జరీలు, 1,96,156 మైనర్ సర్జరీలు జరిగాయి.
  • 13.48 కోట్ల అభా ఖాతాలు మంజూరు, 9.50 కోట్ల ఆయుష్మాన్ కార్డులు రూపకల్పన, 1.20 లక్షల ఆయుష్మాన్ సభలు నిర్వహణ 
  • 25.25 లక్షల ఆరోగ్య మేళాలలో (31 మార్చి 2024 నాటికి) 20.66 కోట్ల మంది సందర్శన  

• ఆయుష్మాన్ భారత్ డిజిటల్ మిషన్ (ఏబిడిఎం): 2021లో ప్రారంభించిన ఈ పథకం దేశవ్యాప్తంగా జాతీయ డిజిటల్ ఆరోగ్య పర్యావరణ వ్యవస్థను రూపొందించడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. ఈ పథకం కింద, 64.86 కోట్ల ఆయుష్మాన్ భారత్ ఆరోగ్య ఖాతాలు (అభా) జరీ అయ్యాయి. 3.06 లక్షల ఆరోగ్య సౌకర్యాల రిజిస్ట్రీలు రూపొందించారు. 4.06 లక్షల మంది ఆరోగ్య సంరక్షణ నిపుణులు నమోదు చేసుకున్నారు. అభాతో అనుసంధానించిన 39.77 కోట్ల ఆరోగ్య రికార్డులు.
• ఈ సంజీవని:  2019లో ప్రారంభమైన ఈ టెలిమెడిసిన్ రిమోట్ ఏరియాల్లో వర్చువల్ డాక్టర్ కన్సల్టేషన్‌ల కోసం 128 స్పెషాలిటీలలో 26.62 కోట్ల మంది రోగులకు 1.25 లక్షల హెల్త్ & వెల్నెస్ సెంటర్‌లలో సేవలు అందించింది. జూలై 2024 నాటికి 15,857 హబ్‌ల ద్వారా ఏర్పడ్డ వాటిని ఇప్పుడు    ఆయుష్మాన్ ఆరోగ్య మందిరాలు అని పిలుస్తారు. 

***