ভাৰত-ৰাছিয়াঃ স্থায়ী আৰু সম্প্ৰসাৰিত সহযোগিতা

১৷ ভাৰতৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে ২০২৪ চনৰ ৮-৯ জুলাইত ৰাছিয়াৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ভ্লাদিমিৰ পুটিনৰ সৈতে ২২সংখ্যক ভাৰত– ৰাছিয়া বাৰ্ষিক সন্মিলনত মিলিত হয়৷

২৷ ভ্ৰমণৰ সময়ত ৰাষ্ট্ৰপতি ভ্লাদিমিৰ পুটিনে ভাৰত আৰু ৰাছিয়াৰ মাজত বিশেষ কৌশলগত অংশীদাৰিত্ব আৰু দেশৰ জনসাধাৰণৰ মাজত বন্ধুত্বপূৰ্ণ সম্পৰ্ক গঢ়ি তোলাত বিশিষ্ট অৱদান আগবঢ়োৱাৰ বাবে প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীক ৰাছিয়াৰ সৰ্বোচ্চ অসামৰিক সন্মান "অৰ্ডাৰ অৱ চেন্ট এণ্ড্ৰু দ্য এপষ্টল" বঁটাৰে সন্মানীত কৰে।

ৰাজনৈতিক সম্পৰ্ক

৩৷ ভাৰত আৰু ৰাছিয়াৰ মাজত বিশেষ কৌশলগত অংশীদাৰিত্বৰ অবিৰত শক্তিশালী আৰু গুৰুত্বতা দোঁহাৰে দুয়োগৰাকী নেতাই।

৪৷ বিশ্বাস, পাৰস্পৰিক বুজাবুজি আৰু কৌশলগত অভিসৰণৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি গঢ় লৈ উঠা এই সময়-পৰীক্ষিত সম্পৰ্কৰ বিশেষ প্ৰকৃতিৰ বাবে দুয়োগৰাকী নেতাই অতিশয় শলাগ লয়। ২০২৩ চনত ভাৰতৰ এছচিঅ’ আৰু জি-২০ৰ অধ্যক্ষতা আৰু ২০২৪ চনত ব্ৰিকছৰ ৰাছিয়াৰ অধ্যক্ষতাকে ধৰি সকলো স্তৰতে নিয়মীয়াকৈ দ্বিপাক্ষিক সংযোগে ক্ৰমবৰ্ধমান দ্বিপাক্ষিক অংশীদাৰিত্বক অধিক গভীৰ আৰু সম্প্ৰসাৰণত সহায় কৰিছিল।

৫৷ দুয়োগৰাকী নেতাই ৰাজনৈতিক আৰু কৌশলগত, সামৰিক আৰু নিৰাপত্তা, বাণিজ্য আৰু বিনিয়োগ, শক্তি, বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তি, পাৰমাণৱিক, মহাকাশ, সাংস্কৃতিক, শিক্ষা আৰু মানৱীয় সহযোগিতাৰ সম্পৰ্কে মূল্যায়ন কৰে। তেওঁলোকে পৰম্পৰাগত ক্ষেত্ৰসমূহত সহযোগিতা আৰু অধিক শক্তিশালী কৰাৰ সমান্তৰালভাৱে দুয়োপক্ষই সহযোগিতাৰ নতুন পথসমূহ সক্ৰিয়ভাৱে অন্বেষণ কৰি আছে সন্তুষ্টি প্ৰকাশ কৰে।

৬৷ প্ৰচলিত গুৰুত্বপূৰ্ণ, প্ৰত্যাহ্বানমূলক আৰু অনিশ্চিত ভূ-ৰাজনৈতিক পৰিস্থিতিৰ পটভূমিত ভাৰত-ৰাছিয়াৰ সম্পৰ্ক সুস্থিৰ হৈ আছে বুলি উভয়পক্ষই আঙুলিয়াই দিয়ে। দুয়োপক্ষই সমসাময়িক, সুষম, পাৰস্পৰিকভাৱে উপকাৰী, বহনক্ষম আৰু দীৰ্ঘম্যাদী অংশীদাৰিত্ব গঢ়ি তুলিবলৈ চেষ্টা কৰিছে। সহযোগিতা ক্ষেত্ৰসমূহৰ সমগ্ৰ বৰ্ণালীত ভাৰত-ৰাছিয়াৰ সম্পৰ্কৰ বিকাশ বৈদেশিক নীতিৰ এক মিলিত অগ্ৰাধিকাৰ। দুয়োগৰাকী নেতাই কৌশলগত অংশীদাৰিত্বৰ সম্পূৰ্ণ সম্ভাৱনা মুকলি কৰাৰ বাবে সকলো প্ৰচেষ্টা চলাবলৈ সন্মত হয়।

বৈদেশিক মন্ত্ৰালয়ৰ পৰ্যায়ত সহযোগিতা

৭৷ দুয়োগৰাকী নেতাই নিৰন্তৰ বিকশিত আৰু জটিল ভূ-ৰাজনৈতিক পৰিস্থিতিৰ মাজেৰে দ্বিপাক্ষিক অংশীদাৰিত্বক লালন-পালন আৰু পৰিচালনা আৰু পৰিৱৰ্তিত পৰিস্থিতিৰ সৈতে খাপ খুৱাই লোৱাৰ বাবে বৈদেশিক মন্ত্ৰালয়সমূহৰ মাজত ঘনিষ্ঠ সহযোগিতা আৰু বৈদেশিক মন্ত্ৰীসকলৰ মাজত সঘনাই হোৱা বৈঠক আৰু বিনিময়ৰ শলাগ লয়। নিয়মীয়া বৈঠকে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বিষয়সমূহৰ ওপৰত আৰু বিভিন্ন আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় আৰু বহুপক্ষীয় সংস্থাসমূহত ইজনে সিজনৰ মূল স্বাৰ্থ, স্থিতিৰ বিষয়ে গভীৰ বুজাবুজি আৰু প্ৰশংসাত সহায় কৰিছে।

৮৷ ভাৰতৰ বৈদেশিক পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰালয় আৰু ৰাছিয়াৰ বৈদেশিক পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰালয়ৰ মাজত ২০২৩ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত স্বাক্ষৰিত ২০২৪-২৮ চনৰ বাবে বৈদেশিক কাৰ্যালয়ৰ পৰামৰ্শৰ প্ৰট’কলক দুয়োগৰাকী নেতাই আদৰণি জনায় যিয়ে বেছিভাগ বিষয়ৰ ওপৰত বিনিময় আৰু আলোচনাৰ ভেটি স্থাপন কৰে দ্বিপাক্ষিক, বৈশ্বিক আৰু আঞ্চলিক বিষয়সমূহৰ ওপৰত হেঁচা প্ৰয়োগ কৰে৷ তেওঁলোকে দ্বিপাক্ষিক, ৰাষ্ট্ৰসংঘ সম্পৰ্কীয়, সন্ত্ৰাসবাদ বিৰোধী, কনছুলাৰ আৰু সম্পত্তিৰ বিষয়সমূহৰ লগতে পাৰস্পৰিক স্বাৰ্থৰ আঞ্চলিক আৰু বৈশ্বিক বিষয়সমূহৰ ওপৰত বৈদেশিক কাৰ্যালয়ৰ পৰামৰ্শ নিয়মীয়াকৈ অনুষ্ঠিত কৰাটোত সন্তুষ্টি প্ৰকাশ কৰে।

সংসদীয় সহযোগিতা

৯৷ উভয়পক্ষই আন্তঃসংসদীয় ঘনিষ্ঠ পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া-কলাপ লক্ষ্য কৰি ভাৰত-ৰাছিয়া সম্পৰ্কৰ এক মূল্যৱান উপাদান হিচাপে দুয়োটা সদনৰ আন্তঃসংসদীয় আয়োগ আৰু সংসদীয় বন্ধুত্ব গোটৰ নিয়মীয়া বৈঠকৰ গুৰুত্বৰ ওপৰত আলোকপাত কৰে। তেওঁলোকে ২০২৩ চনৰ অক্টোবৰ মাহত ৰাছিয়া কাউন্সিলৰ অধ্যক্ষই নৱম জি-২০ সংসদীয় অধ্যক্ষ সন্মিলনৰ বাবে নতুন দিল্লী ভ্ৰমণৰ শলাগ লয়।

ৰাষ্ট্ৰীয় নিৰাপত্তা পৰিষদৰ মাজত সহযোগিতা

১০৷ দুয়োগৰাকী নেতাই দ্বিপাক্ষিক আৰু আঞ্চলিক বিষয়সমূহৰ ওপৰত ৰাষ্ট্ৰীয় নিৰাপত্তা উপদেষ্টা আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় নিৰাপত্তা পৰিষদৰ পৰ্যায়ত নিৰাপত্তা আলোচনাৰ গুৰুত্বৰ ওপৰত আৰু নিয়মীয়া পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া-কলাপক আদৰণি জনায় যিয়ে দুয়োখন দেশৰ মাজত দ্বিপাক্ষিক লগতে বৈশ্বিক আৰু পাৰস্পৰিক চিন্তাৰ আঞ্চলিক বিষয়সমূহ আলোকপাত কৰে।

বাণিজ্য আৰু অৰ্থনৈতিক অংশীদাৰিত্ব

১১৷ ২০২৩ চনত দ্বিপাক্ষিক বাণিজ্যৰ উল্লেখযোগ্য বৃদ্ধিৰ কথা সন্তুষ্টিৰে লক্ষ্য কৰে যিটো ২০২৫ চনৰ বাবে দুয়োগৰাকী নেতাই নিৰ্ধাৰণ কৰা দ্বিপাক্ষিক বাণিজ্যৰ লক্ষ্যৰ প্ৰায় দুগুণ। দীৰ্ঘম্যাদীভাৱে সুষম আৰু বহনক্ষম দ্বিপাক্ষিক বাণিজ্য লাভ কৰিবলৈ ঔদ্যোগিক সহযোগিতা শক্তিশালী কৰাৰ জৰিয়তে, বিশেষকৈ উন্নত উচ্চ প্ৰযুক্তিৰ ক্ষেত্ৰত নতুন প্ৰযুক্তিগত আৰু বিনিয়োগৰ অংশীদাৰিত্ব গঢ়ি তোলা আৰু সহযোগিতাৰ নতুন পথ আৰু ৰূপ বিচাৰি উলিওৱাৰ জৰিয়তে ৰাছিয়ালৈ ভাৰতীয় ৰপ্তানি বৃদ্ধি কৰাৰ প্ৰয়োজনীয়তাত দুয়োগৰাকী নেতাই জোৰ দিয়ে।

১২৷ দ্বিপাক্ষিক বাণিজ্যৰ বৃদ্ধি আৰু অধিক ত্বৰান্বিত আৰু বজাই ৰখাৰ লক্ষ্যৰে দুয়োগৰাকী নেতাই ২০৩০ চনৰ ভিতৰত দ্বিপাক্ষিক বাণিজ্যৰ লক্ষ্য ১০০ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰ নিৰ্ধাৰণ কৰাত সন্মত হয়।

১৩৷ দুয়োগৰাকী নেতাই ২০২৩ চনৰ এপ্ৰিল মাহত নতুন দিল্লীত অনুষ্ঠিত ভাৰত-ৰাছিয়া আন্তঃচৰকাৰী বাণিজ্য, অৰ্থনৈতিক, বৈজ্ঞানিক, কাৰিকৰী আৰু সাংস্কৃতিক সহযোগিতা আয়োগৰ (আই আৰ আই জি চি-টি ই চি) আৰু ভাৰত-ৰাছিয়া ব্যৱসায়িক মঞ্চৰ ২৪সংখ্যক অধিবেশন  আৰু ২০২১ চনৰ পৰিবহণ, নগৰ উন্নয়ন আৰু ৰেলৱেৰ ওপৰত কৰ্মগোট আৰু উপ-কৰ্মগোটৰ উদ্বোধনী বৈঠকক আদৰণি জনায়। তেওঁলোকে দ্বিপাক্ষিক অৰ্থনৈতিক সম্পৰ্কৰ অধিক সম্প্ৰসাৰণ আৰু বৈচিত্ৰ্যতা নিশ্চিত কৰাৰ বাবে আয়োগৰ কামৰ শলাগ লয়। ২০২৪ চনৰ দ্বিতীয়াৰ্ধত ৰাছিয়াত আইআৰআইজিচি-টিইচিৰ পৰৱৰ্তী অধিবেশন অনুষ্ঠিত কৰিবলৈ সন্মত হয়।

১৪৷ দুয়োগৰাকী নেতাই বাণিজ্য আৰু অৰ্থনৈতিক সহযোগিতাৰ গভীৰতালৈ অতিৰিক্ত প্ৰেৰণা প্ৰদান কৰিব বিচৰা আৰু দুয়োখন ৰাষ্ট্ৰৰ মাজত সামগ্ৰী আৰু সেৱাৰ বাণিজ্যৰ গতিশীল বৃদ্ধিৰ ধাৰা বজাই ৰখাৰ উদ্দেশ্য আৰু উল্লেখযোগ্য বৃদ্ধি নিশ্চিত কৰাৰ ইচ্ছাৰ দ্বাৰা পৰিচালিত ৰাছিয়া-ভাৰত অৰ্থনৈতিক সহযোগিতাৰ আশাব্যঞ্জক ক্ষেত্ৰসমূহৰ উন্নয়নৰ বাবে ২০৩০ চনলৈকে এক কাৰ্যসূচী (কাৰ্যসূচী-২০৩০) প্ৰস্তুত কৰিবলৈ সংশ্লিষ্ট সংস্থাসমূহক নিৰ্দেশ দিয়ে। কাৰ্যসূচী-২০৩০ৰ দ্বাৰা প্ৰদান কৰা পদক্ষেপ, প্ৰকল্প, ব্যৱস্থা আৰু কাৰ্য্যকলাপসমূহ ৰূপায়ণত অৰিহণা যোগাবলৈ উভয়পক্ষই পুনৰ দৃঢ়তাৰে কয়। ইয়াৰ ৰূপায়ণৰ সামগ্ৰিক সমন্বয় আই আৰ আই জি চি-টি ই চিয়ে কৰিব। ইয়াৰ কৰ্মগোট আৰু উপ-কৰ্মগোটসমূহৰ লগতে দুয়োখন দেশৰ সংশ্লিষ্ট সংস্থাসমূহক কাৰ্যসূচী-২০৩০ৰ নিৰীক্ষণ, নিয়ন্ত্ৰণ আৰু সমৰ্থন নিশ্চিত কৰিবলৈ নিৰ্দেশ দিয়া হৈছে।

১৫। ৰাষ্ট্ৰীয় মুদ্ৰা ব্যৱহাৰ কৰি দ্বিপাক্ষিক নিষ্পত্তি ব্যৱস্থাক প্ৰসাৰিত কৰাৰ বাবে উভয়পক্ষই একেলগে কাম কৰি যাবলৈ সন্মত হয়। উভয়পক্ষই তেওঁলোকৰ বিত্তীয় বাৰ্তা প্ৰেৰণ ব্যৱস্থাৰ আন্তঃকাৰ্য্যক্ষমতাৰ বাবে পৰামৰ্শ অব্যাহত ৰাখিবলৈ সন্মত হয়। তেওঁলোকে দ্বিপাক্ষিক বাণিজ্যত অধিক বৃদ্ধিৰ সুবিধাৰ বাবে বীমা আৰু পুনৰ বীমাৰ বিষয়সমূহৰ বাবে পাৰস্পৰিকভাৱে গ্ৰহণযোগ্য সমাধান বিচাৰি উলিওৱাৰ গুৰুত্ব উল্লেখ কৰে।

১৬। সুৰক্ষামূলক ব্যৱস্থা আৰু প্ৰশাসনিক বাধাকে ধৰি বাণিজ্যত অ-শুল্ক/শুল্ক বাধাসমূহ দূৰ কৰাৰ বাবে দুয়োগৰাকী নেতাই ভাৰত আৰু ইউৰেছিয়ান অৰ্থনৈতিক সংঘৰ মাজত সামগ্ৰীৰ ওপৰত মুক্ত বাণিজ্য চুক্তিৰ বাবে সম্পূৰ্ণ আলোচনা আৰম্ভ কৰিবলৈ ২০২৪ চনৰ মাৰ্চ মাহত অনুষ্ঠিত প্ৰাৰম্ভিক বৈঠকৰ শলাগ লয়। সেৱা আৰু বিনিয়োগৰ ক্ষেত্ৰত দ্বিপাক্ষিক মুক্ত বাণিজ্য চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰাৰ বাবে আলোচনা আৰম্ভ কৰাৰ সম্ভাৱনা অন্বেষণ কৰিবলৈও দুয়োগৰাকী নেতাই তেওঁলোকৰ সংশ্লিষ্ট বিষয়াসকলক নিৰ্দেশ দিয়ে।

১৭। দ্বিপাক্ষিক সম্পৰ্কৰ বিকাশৰ বাবে ঔদ্যোগিক সহযোগিতাৰ বৃহৎ তাৎপৰ্য্য লক্ষ্য কৰি উভয়পক্ষই পৰিবহণ অভিযান্ত্ৰিক, ধাতুবিজ্ঞান, ৰাসায়নিক উদ্যোগ আৰু পাৰস্পৰিক আগ্ৰহৰ অন্যান্য খণ্ডসমূহত উৎপাদন সহযোগিতা শক্তিশালী কৰাৰ বাবে তেওঁলোকৰ পাৰস্পৰিক আকাংক্ষা নিশ্চিত কৰে। উভয়পক্ষই অগ্ৰাধিকাৰ ক্ষেত্ৰসমূহত আশাব্যঞ্জক যৌথ প্ৰকল্পসমূহ ৰূপায়ণৰ বাবে অনুকূল পৰিস্থিতি সৃষ্টি কৰাৰ উদ্দেশ্য প্ৰকাশ কৰে। উভয়পক্ষই ঔদ্যোগিক সামগ্ৰীৰ পাৰস্পৰিক বাণিজ্যিক প্ৰবাহ সম্প্ৰসাৰণ আৰু দ্বিপাক্ষিক বাণিজ্যত তেওঁলোকৰ অংশীদাৰিত্ব বৃদ্ধিৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।

১৮। উভয়পক্ষই পুনৰ দৃঢ়তাৰে কয় যে ২০২৪ চনৰ মে’ মাহত স্বাক্ষৰিত অনুমোদিত অৰ্থনৈতিক অপাৰেটৰৰ সংশ্লিষ্ট প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ পাৰস্পৰিক স্বীকৃতিৰ ক্ষেত্ৰত ৰাছিয়াৰ ফেডাৰেল শুল্ক সেৱা আৰু ভাৰতীয় পৰোক্ষ কৰ আৰু শুল্ক কেন্দ্ৰীয় ব’ৰ্ডৰ মাজত হোৱা চুক্তিখনে নামকৰণৰ সম্প্ৰসাৰণ আৰু ৰাছিয়া-ভাৰত বাণিজ্যৰ পৰিমাণ বৃদ্ধি কৰাৰ লগতে যোগান শৃংখলৰ নিৰাপত্তা নিশ্চিত কৰিছে।

১৯। ৰাছিয়া চৰকাৰ আৰু ভাৰত গণৰাজ্য চৰকাৰৰ মাজত প্ৰব্ৰজন আৰু গতিশীলতা অংশীদাৰিত্ব চুক্তিৰ ওপৰত আলোচনা অব্যাহত ৰাখিবলৈ উভয়পক্ষই সন্মতি প্ৰকাশ কৰে।

২০। ভাৰত-ৰাছিয়াৰ যুটীয়া সাৰ সমিতিৰ পৰিকাঠামোৰ ভিতৰত কোম্পানী টু কোম্পানী দীৰ্ঘম্যাদী চুক্তিৰ ভিত্তিত ভাৰতলৈ সাৰ বহনক্ষম যোগানৰ ক্ষেত্ৰত সহযোগিতা অব্যাহত ৰাখিবলৈ উভয়পক্ষই সন্মতি প্ৰকাশ কৰে।

২১। নেতাসকলে প্ৰথমবাৰৰ বাবে অনুষ্ঠিত ভাৰত-ৰাছিয়া বিনিয়োগ মঞ্চ আৰু ২০২৪ চনৰ এপ্ৰিল মাহত মস্কোত অগ্ৰাধিকাৰ বিনিয়োগ প্ৰকল্পৰ ৱৰ্কিং গ্ৰুপৰ সপ্তম বৈঠকক আদৰণি জনায়, য’ত দুয়োপক্ষই “মেক ইন ইণ্ডিয়া” আৰু “ আত্মনিৰ্ভৰশীল ভাৰত” কাৰ্যসূচী আৰু ৰাছিয়াত বিনিয়োগ প্ৰকল্পত ভাৰতীয় কোম্পানীসমূহক অংশগ্ৰহণৰ সুবিধা প্ৰদানৰ বাবে সন্মত হৈছে। ভাৰত চৰকাৰৰ ঔদ্যোগিক কৰিডৰ কাৰ্যসূচীৰ অধীনত গ্ৰীণফিল্ড ঔদ্যোগিক চহৰসমূহত উৎপাদনৰ সুবিধা স্থাপনৰ বাবে ভাৰতে ৰাছিয়াৰ ব্যৱসায়ীসকলক আমন্ত্ৰণ জনায়।

২২। উভয়পক্ষই দূৰসংযোগ, উপগ্ৰহ যোগাযোগ, ৰাজহুৱা প্ৰশাসন আৰু নগৰীয়া পৰিৱেশৰ ডিজিটেলাইজেচন, মোবাইল যোগাযোগ, তথ্য সুৰক্ষা আদিকে ধৰি যোগাযোগ প্ৰযুক্তিৰ ক্ষেত্ৰত সহযোগিতা সম্প্ৰসাৰণৰ বাবে আগ্ৰহ নিশ্চিত কৰে।

পৰিবহণ আৰু সংযোগ

২৩। উভয়পক্ষই সুস্থিৰ আৰু দক্ষ পৰিবহণ কৰিডৰৰ নতুন স্থাপত্য নিৰ্মাণৰ পদ্ধতিসমূহ ভাগ-বতৰা কৰে আৰু ইউৰেছিয়াত আশাব্যঞ্জক উৎপাদন আৰু বিপণন শৃংখলৰ বিকাশৰ প্ৰতি তীক্ষ্ণ মনোযোগ দিয়ে, য’ত বৃহত্তৰ ইউৰেছিয়ান স্থানৰ ধাৰণাটো কাৰ্যকৰী কৰাৰ উদ্দেশ্যেও নিহিত হৈ আছে। এই প্ৰসংগত চেন্নাই-ভ্লাডিভষ্টক পূব সামুদ্ৰিক কৰিডৰ আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় উত্তৰ-দক্ষিণ পৰিবহণ কৰিডৰ ৰূপায়ণৰ লগতে আন্তঃগাঁথনিৰ ক্ষমতা বৃদ্ধিৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰি লজিষ্টিক সংযোগ সম্প্ৰসাৰণৰ বাবে সক্ৰিয়ভাৱে কাম কৰিবলৈ সাজু হোৱা বুলি উভয়পক্ষই প্ৰস্তুতি প্ৰকাশ কৰে উত্তৰ সাগৰীয় পথৰ সম্ভাৱনা।

২৪। মালবাহী পৰিবহণৰ সময় আৰু খৰচ হ্ৰাস কৰাৰ বাবে আৰু ইউৰেছিয়ান মহাকাশত সংযোগ বৃদ্ধিৰ বাবে দুয়োপক্ষই আইএনএছটিচি পথৰ ব্যৱহাৰ তীব্ৰতৰ কৰাৰ যৌথ প্ৰচেষ্টা অব্যাহত ৰাখিব। পৰিবহণ আৰু লজিষ্টিক ক্ষেত্ৰত সহযোগিতা স্বচ্ছতা, বহল অংশগ্ৰহণ, স্থানীয় অগ্ৰাধিকাৰ, আৰ্থিক বহনক্ষমতা আৰু সকলো দেশৰ সাৰ্বভৌমত্ব আৰু ভূভাগৰ অখণ্ডতাৰ প্ৰতি সন্মানৰ নীতিৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কৰা হ’ব।

২৫। উত্তৰ সাগৰীয় পথৰ জৰিয়তে ৰাছিয়া আৰু ভাৰতৰ মাজত জাহাজ চলোৱাৰ ক্ষেত্ৰত উভয়পক্ষই সহযোগিতাৰ সমৰ্থন কৰে। ইয়াৰ বাবে তেওঁলোকে উত্তৰ সাগৰীয় পথৰ ভিতৰত সহযোগিতাৰ বাবে আই আৰ আই জি চি-টি ই চিৰ ভিতৰত এক যৌথ কৰ্ম সংস্থা স্থাপনৰ বাবে আগ্ৰহ প্ৰকাশ কৰে।

২৬। মস্কোত অসামৰিক বিমান পৰিবহণৰ উপ-কাৰ্যগোটৰ বৈঠকৰ ফলাফল (ফেব্ৰুৱাৰী, ২০২৩) উভয়পক্ষই সন্তুষ্টিৰে লক্ষ্য কৰে। উভয়ে অসামৰিক বিমান পৰিবহণ আৰু অসামৰিক বিমান নিৰাপত্তাৰ ক্ষেত্ৰত সহযোগিতা আগবঢ়াবলৈ সন্মত হয়।

শক্তি অংশীদাৰিত্ব

২৭। বিশেষ আৰু সুবিধাপ্ৰাপ্ত কৌশলগত অংশীদাৰিত্বৰ এক উল্লেখযোগ্য স্তম্ভ হিচাপে শক্তি খণ্ডত শক্তিশালী আৰু ব্যাপক সহযোগিতাৰ গুৰুত্ব উভয়পক্ষই পুনৰ দোঁহাৰে। এই প্ৰসংগত উভয়পক্ষই শক্তি সম্পদৰ দ্বিপাক্ষিক বাণিজ্যৰ বিশেষ গুৰুত্ব অব্যাহত ৰখাৰ কথা উল্লেখ কৰে আৰু নতুন দীৰ্ঘম্যাদী চুক্তিৰ সন্ধানত সন্মত হয়।

২৮। কয়লা খণ্ডত চলি থকা সহযোগিতাৰ শলাগ লৈ ভাৰতলৈ ৰন্ধন কয়লাৰ যোগান আৰু অধিক বৃদ্ধিৰ সম্ভাৱনা আৰু ৰাছিয়াৰ পৰা ভাৰতলৈ এন্থাচাইট কয়লা ৰপ্তানিৰ সুযোগসমূহ অন্বেষণ কৰিবলৈ সন্মত হয়।

ৰাছিয়াৰ সুদূৰ পূব আৰু আৰ্কটিকত সহযোগিতা

২৯। ৰাছিয়াৰ সুদূৰ পূব আৰু আৰ্কটিক অঞ্চলত বাণিজ্য আৰু বিনিয়োগৰ সহযোগিতা তীব্ৰতৰ কৰিবলৈ উভয়পক্ষই তেওঁলোকৰ প্ৰস্তুতি পৰ্যালোচনা কৰে। এই সন্দৰ্ভত ২০২৪-২০২৯ চনৰ বাবে ৰাছিয়াৰ সুদূৰ পূবত বাণিজ্য, অৰ্থনৈতিক আৰু বিনিয়োগৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰত-ৰাছিয়াৰ সহযোগিতাৰ কাৰ্যসূচীৰ লগতে ৰাছিয়াৰ আৰ্কটিক অঞ্চলত সহযোগিতাৰ নীতিৰ স্বাক্ষৰিত হোৱাক উভয়পক্ষই আদৰণি জনায়। বিশেষকৈ কৃষি, শক্তি, খনন, জনশক্তি, হীৰা, ঔষধ, সামুদ্ৰিক পৰিবহণ আদি খণ্ডত ভাৰত আৰু ৰাছিয়াৰ সুদূৰ পূৰ্বাঞ্চলৰ মাজত অধিক সহযোগিতাৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় কাঠামো প্ৰদান কৰিব সহযোগিতা কাৰ্যসূচীয়ে।

৩০। ৰাছিয়াৰ সুদূৰ পূব আৰু ভাৰতীয় ৰাজ্যসমূহৰ অঞ্চলসমূহৰ মাজত আন্তঃআঞ্চলিক আলোচনাৰ বিকাশৰ প্ৰয়োজনীয়তা আৰু ব্যৱসায়, বাণিজ্য, শৈক্ষিক, সাংস্কৃতিক বিনিময় আৰু প্ৰকল্পৰ বিকাশৰ বাবে যুটীয়া সম্পৰ্ক স্থাপনক উৎসাহিত কৰাৰ প্ৰয়োজনীয়তা পুনৰ দোঁহাৰে।

৩১। ৰাছিয়াৰ পক্ষই আগ্ৰহী ভাৰতীয় বিনিয়োগকাৰীসকলক ৰাছিয়াৰ সুদূৰ পূবৰ উন্নত উন্নয়নৰ ভূখণ্ডৰ পৰিসৰৰ ভিতৰত উচ্চ প্ৰযুক্তিৰ বিনিয়োগ প্ৰকল্প ৰূপায়ণ কৰিবলৈ আমন্ত্ৰণ জনাইছে। ভাৰতীয় পক্ষই ২০২৪ চনৰ জানুৱাৰী মাহত অনুষ্ঠিত ভাইব্ৰেণ্ট গুজৰাট গ্ল’বেল ছামিটত ৰাছিয়াৰ সুদূৰ পূব আৰু আৰ্কটিক উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ৰ প্ৰতিনিধি দলৰ অংশগ্ৰহণৰ শলাগ লয়। চেইণ্ট পিটাৰ্ছবাৰ্গ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় অৰ্থনৈতিক মঞ্চত (জুন ২০২৩) ভাৰতীয় প্ৰতিনিধি দলৰ অংশগ্ৰহণক আদৰণি জনায় ইষ্টাৰ্ণ ইকনমিক ফ’ৰাম (ছেপ্টেম্বৰ ২০২৩)। উভয়পক্ষই দ্বিপাক্ষিক বাণিজ্য, অৰ্থনৈতিক আৰু বিনিয়োগ সহযোগিতাৰ প্ৰসাৰৰ বাবে এই অৰ্থনৈতিক মঞ্চসমূহৰ আঁৰত আয়োজন কৰা ভাৰত-ৰাছিয়া ব্যৱসায়িক আলোচনাৰ অৱদানৰ কথা উল্লেখ কৰে।

৩২। উভয়পক্ষই পূব অৰ্থনৈতিক মঞ্চৰ পৰিকাঠামোকে ধৰি এছিয়া-পেচিফিক অঞ্চলৰ আগশাৰীৰ ব্যৱসায়িক ক্ষেত্ৰসমূহত সহযোগিতা বিকাশৰ গুৰুত্ব স্বীকাৰ কৰে।

নাগৰিক পাৰমাণৱিক সহযোগিতা, মহাকাশত সহযোগিতা

৩৩। কৌশলগত অংশীদাৰিত্বৰ এক উল্লেখযোগ্য উপাদান হিচাপে পাৰমাণৱিক শক্তিৰ শান্তিপূৰ্ণ ব্যৱহাৰৰ ক্ষেত্ৰত সহযোগিতাৰ গুৰুত্ব উভয়পক্ষই উল্লেখ কৰে। কুডানকুলামত বাকী থকা পাৰমাণৱিক শক্তি কেন্দ্ৰৰ ইউনিটসমূহ নিৰ্মাণৰ ক্ষেত্ৰত লাভ কৰা অগ্ৰগতিক উভয়পক্ষই আদৰণি জনায় আৰু যোগান যোগানৰ সময়সীমাকে ধৰি সূচী মানি চলাৰ ওপৰত সন্মতি প্ৰকাশ কৰে। দুয়োপক্ষই পূৰ্বে স্বাক্ষৰিত চুক্তি অনুসৰি ভাৰতৰ দ্বিতীয় স্থানত অধিক আলোচনাৰ গুৰুত্বৰ কথা উল্লেখ কৰে। ৰাছিয়াৰ ডিজাইনৰ ভিভিআৰ ১২০০, সঁজুলিৰ স্থানীয়কৰণ আৰু এনপিপিৰ উপাদানসমূহৰ যৌথ উৎপাদনৰ লগতে তৃতীয় দেশত সহযোগিতাৰ ওপৰত কাৰিকৰী আলোচনা অব্যাহত ৰাখিবলৈ উভয়পক্ষই সন্মত হয়। ইন্ধন চক্ৰ, কেকেএনপিপি চলোৱাৰ বাবে জীৱনচক্ৰৰ সমৰ্থন আৰু অশক্তি প্ৰয়োগকে ধৰি পাৰমাণৱিক শক্তিৰ ক্ষেত্ৰত সহযোগিতা বহল কৰাৰ উদ্দেশ্য উভয়পক্ষই নিশ্চিত কৰে।

৩৪। মহাকাশত সহযোগিতাৰ গুৰুত্ব লক্ষ্য কৰি উভয়পক্ষই ভাৰতীয় মহাকাশ গৱেষণা সংস্থা আৰু ৰাছিয়াৰ ৰাজ্যিক মহাকাশ নিগম "ৰস্কোচমছ"ৰ মাজত মানৱ মহাকাশ উৰণ কাৰ্যসূচী, উপগ্ৰহৰ নেভিগেচনকে ধৰি শান্তিপূৰ্ণ উদ্দেশ্যৰ বাবে মহাকাশৰ ব্যৱহাৰৰ ক্ষেত্ৰত বৰ্ধিত অংশীদাৰিত্বক আদৰণি জনায় আৰু গ্ৰহ অন্বেষণ ৰকেট ইঞ্জিনৰ বিকাশ, উৎপাদন আৰু ব্যৱহাৰৰ ক্ষেত্ৰত পাৰস্পৰিকভাৱে উপকাৰী সহযোগিতাৰ সম্ভাৱনা অন্বেষণ কৰিবলৈ সন্মত হয়।

সামৰিক আৰু সামৰিক কাৰিকৰী সহযোগিতা

৩৫। সামৰিক আৰু সামৰিক-কাৰিকৰী সহযোগিতা পৰম্পৰাগতভাৱে ভাৰত আৰু ৰাছিয়াৰ মাজত বিশেষ আৰু সুবিধাপ্ৰাপ্ত কৌশলগত অংশীদাৰিত্বৰ স্তম্ভ হৈ আহিছে, যিটো সামৰিক আৰু সামৰিক বিষয়ৰ আন্তঃচৰকাৰী আয়োগৰ দ্বাৰা পৰিচালিত কেইবা দশকৰ যৌথ প্ৰচেষ্টা আৰু ফলপ্ৰসূ সহযোগিতাৰ জৰিয়তে শক্তিৰ পৰা কাৰিকৰী সহযোগিতা (আই আৰ আই জি চি-এম এণ্ড এম টি চি) দুয়োখন দেশৰ শক্তিলৈ বৃদ্ধি পাইছে। উভয়ে ২০২৪ চনৰ দ্বিতীয়াৰ্ধত মস্কোত আই আৰ আই জি চি-এম এণ্ড এম টি চিৰ ২১সংখ্যক অধিৱেশন অনুষ্ঠিত কৰিবলৈ সন্মত হয়।ভাৰতৰ স্বাৱলম্বীতাৰ অভিযানৰ প্ৰতি সঁহাৰি জনাই এই অংশীদাৰিত্বই বৰ্তমান যৌথ গৱেষণা আৰু উন্নয়ন, সহ-বিকাশ আৰু উন্নত প্ৰতিৰক্ষা প্ৰযুক্তিৰ যৌথ উৎপাদনৰ প্ৰতি পুনৰ অভিমুখী হৈ আছে। উভয়পক্ষই যৌথ সামৰিক সহযোগিতা কাৰ্য্যকলাপৰ গতি বজাই ৰখা আৰু সামৰিক প্ৰতিনিধি দলৰ বিনিময় সম্প্ৰসাৰণৰ প্ৰতিশ্ৰুতি নিশ্চিত কৰে।

৩৬। দুয়োপক্ষই মেক-ইন-ইণ্ডিয়া কাৰ্যসূচীৰ অধীনত ৰাছিয়াৰ মূল অস্ত্ৰ আৰু প্ৰতিৰক্ষা সঁজুলিৰ ৰক্ষণাবেক্ষণৰ বাবে ভাৰতত অতিৰিক্ত অংশ, উপাদান, এগ্ৰিগেট আৰু অন্যান্য সামগ্ৰীৰ যৌথ উৎপাদনক প্ৰযুক্তি হস্তান্তৰ আৰু ভাৰতীয় সশস্ত্ৰ বাহিনীৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ লগতে পৰৱৰ্তী সময়ত পক্ষসমূহৰ অনুমোদন সাপেক্ষে পাৰস্পৰিকভাৱে বন্ধুত্বপূৰ্ণ তৃতীয় দেশলৈ ৰপ্তানি কৰিবলৈ উৎসাহিত কৰে। এই সন্দৰ্ভত উভয়পক্ষই প্ৰযুক্তিগত সহযোগিতাৰ ওপৰত নতুন কৰ্মগোট গঠন আৰু ইয়াৰ বিধানসমূহৰ বিষয়ে আই আৰ আই জি চি-এম এণ্ড এম টি চিৰ পৰৱৰ্তী বৈঠকৰ সময়ত আলোচনা কৰাত সন্মতি প্ৰকাশ কৰে।

শিক্ষা আৰু বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিৰ ক্ষেত্ৰত সহযোগিতা

৩৭। উভয়পক্ষই বিজ্ঞান, প্ৰযুক্তি আৰু উদ্ভাৱনৰ ক্ষেত্ৰত দ্বিপাক্ষিক সহযোগিতাৰ অধীনত বিভিন্ন শৈক্ষিক গতিশীলতা প্ৰকাৰ, শৈক্ষিক কাৰ্যসূচী আৰু গৱেষণা প্ৰকল্প ৰূপায়ণকে ধৰি শৈক্ষিক আৰু বৈজ্ঞানিক সংস্থাসমূহৰ মাজত অংশীদাৰিত্ব গঢ়ি তোলাৰ ক্ষেত্ৰত পাৰস্পৰিক আগ্ৰহ নিশ্চিত কৰে, লগতে ভাৰতত আগ্ৰহী ৰাছিয়ান শৈক্ষিক আৰু বৈজ্ঞানিক সংস্থাসমূহৰ শাখা মুকলি কৰাত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।

৩৮। দুয়োখন দেশৰ মন্ত্ৰালয় আৰু বৈজ্ঞানিক ভেটিৰ জৰিয়তে ৰাছিয়াৰ বিজ্ঞান আৰু উচ্চ শিক্ষা মন্ত্ৰালয় আৰু ভাৰত গণৰাজ্য চৰকাৰৰ বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তি বিভাগৰ মাজত ২০২১ চনত ৰাছিয়া-ভাৰত গৱেষণা প্ৰকল্প ৰূপায়ণকে ধৰি ৰোডমেপৰ সফল ৰূপায়ণৰ কথা উভয়পক্ষই গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।

৩৯। বিজ্ঞান, প্ৰযুক্তি আৰু উদ্ভাৱনৰ ক্ষেত্ৰত যৌথ গৱেষণাৰ গুৰুত্বৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰি দুয়োপক্ষই ২০২১ চনৰ বিজ্ঞান, প্ৰযুক্তি আৰু উদ্ভাৱন সহযোগিতাৰ বাবে ৰোডমেপৰ কাঠামোত একেলগে কাম কৰি দুয়োখন দেশৰ মাজত উদ্ভাৱন সম্পৰ্কীয় সহযোগিতা বৃদ্ধি কৰিবলৈ আৰু মনোনিৱেশ কৰিবলৈ সন্মত হয়। দুয়োপক্ষই প্ৰযুক্তি অংশীদাৰিত্ব উন্নত কৰাৰ বাবে উদ্ভাৱনী উদ্যোগীকৰণ আৰু আন্তঃক্লাষ্টাৰ পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়াৰ বাবে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় কেন্দ্ৰ সৃষ্টিৰ বিষয়ে অন্বেষণ কৰিবলৈ সন্মত হয়।

৪০। উভয়পক্ষই সহযোগিতাৰ সম্ভাৱ্য ক্ষেত্ৰসমূহ চিনাক্ত কৰে যেনে-কৃষি আৰু খাদ্য বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তি, জাহাজ নিৰ্মাণ আৰু মেৰামতি, নীলা অৰ্থনীতি, সাগৰীয় উদ্যোগ আৰু সাগৰীয় সম্পদ, ৰাসায়নিক বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তি, শক্তি, পানী, জলবায়ু, আৰু প্ৰাকৃতিক সম্পদ, স্বাস্থ্য আৰু চিকিৎসা প্ৰযুক্তি , জীৱন বিজ্ঞান, আৰু জৈৱ প্ৰযুক্তি, প্ৰয়োগমূলক গণিত আৰু তথ্য বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তি, বস্তু বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তি, পদাৰ্থ বিজ্ঞান আৰু জ্যোতিৰ্পদাৰ্থবিজ্ঞান, মেৰু গৱেষণা আৰু নেন'প্ৰযুক্তি।

৪১। ভাৰত চৰকাৰৰ বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তি বিভাগ আৰু ৰাছিয়াৰ বিজ্ঞান আৰু উচ্চ শিক্ষা মন্ত্ৰালয়ৰ লগতে ৰাছিয়ান বিজ্ঞান ফাউণ্ডেশ্যনৰ সৈতে যৌথ গৱেষণা প্ৰকল্পৰ বাবে যৌথ নিবিদা সফল ৰূপায়ণৰ দিশতো উভয়পক্ষই পাৰস্পৰিক আগ্ৰহৰ ক্ষেত্ৰসমূহ লক্ষ্য কৰে।

৪২। উভয়পক্ষই আই আৰ আই জি চি-টি ই চিৰ পৰিকাঠামোৰ ভিতৰত উচ্চ শিক্ষাৰ ওপৰত এটা কৰ্মগোট গঠন কৰাৰ উদ্দেশ্য পুনৰবাৰ উল্লেখ কৰে, য’ত এই ক্ষেত্ৰত পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়াৰ সাময়িক বিষয়সমূহৰ সমাধানৰ বাবে দুখন দেশৰ আগ্ৰহী বিভাগ আৰু সংস্থাসমূহৰ প্ৰতিনিধিসকলক জড়িত কৰা হ’ব।

৪৩। শিক্ষা আৰু শৈক্ষিক ডিগ্ৰীৰ পাৰস্পৰিক স্বীকৃতিৰ ক্ষেত্ৰত উভয়পক্ষই তেওঁলোকৰ আলোচনা অব্যাহত ৰাখিবলৈ সন্মত হয়।

৪৪। দ্বিপাক্ষিক শৈক্ষিক আৰু বৈজ্ঞানিক সম্পৰ্ক বৃদ্ধি আৰু সম্প্ৰসাৰণৰ লক্ষ্যৰে ৰাছিয়া-ভাৰত ঘুৰণীয়া মেজমেল, আলোচনা চক্ৰ, সন্মিলন আৰু অন্যান্য কাৰ্যসূচী অনুষ্ঠিত কৰাৰ বাবে উভয়পক্ষই সমৰ্থন জনায়।

৪৫। শিক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰত আৰু ৰাছিয়াৰ মাজত পৰম্পৰাগতভাৱে শক্তিশালী সহযোগিতাক স্বীকৃতি দি উভয়পক্ষই বিশ্ববিদ্যালয় আৰু শিক্ষানুষ্ঠানসমূহৰ মাজত সংযোগ প্ৰসাৰিত কৰাৰ ক্ষেত্ৰত নিজৰ প্ৰচেষ্টা অব্যাহত ৰাখিবলৈ সন্মত হয় আৰু এই ক্ষেত্ৰত প্ৰায় ৬০খন ৰাছিয়াৰ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অংশগ্ৰহণেৰে ভাৰতত আয়োজিত শিক্ষা সন্মিলনক ​​২০২৪ চনৰ এপ্ৰিল মাহত আদৰণি জনায়।

সাংস্কৃতিক সহযোগিতা, পৰ্যটন আৰু মানুহৰ পৰা মানুহৰ মাজত আদান-প্ৰদান

৪৬। উভয়পক্ষই এই কথাত একমত যে সাংস্কৃতিক পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া-কলাপ ৰাছিয়া-ভাৰত বিশেষ আৰু বিশেষ সুবিধাপ্ৰাপ্ত কৌশলগত অংশীদাৰিত্বৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ উপাদান। উভয়পক্ষই দুয়োখন দেশৰ এনচেম্বল, থিয়েটাৰ, পুথিভঁৰাল, সংগ্ৰহালয়, সৃষ্টিশীল বিশ্ববিদ্যালয় আৰু অন্যান্য সাংস্কৃতিক প্ৰতিষ্ঠানৰ মাজত প্ৰত্যক্ষ যোগাযোগ আৰু অধিক সহযোগিতা স্থাপনক সমৰ্থন আৰু উৎসাহিত কৰে।

৪৭। পৰম্পৰাগতভাৱে শক্তিশালী সাংস্কৃতিক সংযোগক আলোকপাত কৰি উভয়পক্ষই ২০২১-২০২৪ চনৰ বাবে ৰাছিয়াৰ সংস্কৃতি মন্ত্ৰালয় আৰু ভাৰত গণৰাজ্য চৰকাৰৰ সংস্কৃতি মন্ত্ৰালয়ৰ মাজত সাংস্কৃতিক বিনিময় কাৰ্যসূচীৰ সফল ৰূপায়ণৰ শলাগ লয়, যিয়ে মানুহৰ মাজত যোগাযোগ বৃদ্ধি কৰাত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে। পাৰস্পৰিকভাৱে সাংস্কৃতিক আৰু চলচ্চিত্ৰ মহোৎসৱ অনুষ্ঠিত কৰাৰ পাৰস্পৰিক লাভজনক প্ৰথা অব্যাহত ৰাখিবলৈ সহমতত উপনীত হয়। সাংস্কৃতিক আদান-প্ৰদানৰ ভৌগোলিক সম্প্ৰসাৰণ আৰু যুৱক-যুৱতী আৰু লোকশিল্প গোটসমূহৰ অধিক জড়িত কৰাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰতো আলোকপাত কৰা হয়। এই সন্দৰ্ভত উভয়পক্ষই সন্তুষ্টিৰে লক্ষ্য কৰে যে ২০২৩ চনৰ ছেপ্টেম্বৰ মাহত ৰাছিয়াৰ আঠখন চহৰত ভাৰতীয় সংস্কৃতিৰ উৎসৱ আৰু ২০২৪ চনত ভাৰতত ৰাছিয়ান সংস্কৃতিৰ উৎসৱৰ সফল আয়োজন কৰা হৈছে।

৪৮। দ্বিপাক্ষিক সম্পৰ্কক প্ৰসাৰিত কৰাৰ ক্ষেত্ৰত যুৱক-যুৱতীসকলৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকাক লক্ষ্য কৰি দুয়োগৰাকী নেতাই ২০২৪ চনৰ মাৰ্চ মাহত অনুষ্ঠিত ছোচি বিশ্ব যুৱ মহোৎসৱ আৰু ২০২৪ চনৰ মাৰ্চ আৰু জুন মাহত কাজানত "গেমছ অৱ দ্য ফিউচাৰ" আৰু ব্ৰিকছ গেমছত ছাত্ৰ-ছাত্ৰী আৰু যুৱ উদ্যোগীসকলৰ ভাৰতীয় প্ৰতিনিধি দল আৰু ভাৰতীয় ক্ৰীড়াবিদ আৰু খেলুৱৈসকলৰ সক্ৰিয় অংশগ্ৰহণৰ জৰিয়তে যুৱক-যুৱতীৰ মাজত বিনিময় বৃদ্ধিত আগ্ৰহ প্ৰকাশ কৰে।

৪৯। উভয়পক্ষই সাংস্কৃতিক বিনিময়ৰ উপৰিও দুয়োখন দেশৰ বিষয়ে অধিক সমসাময়িক বুজাবুজি প্ৰসাৰিত কৰাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰতো গুৰুত্ব আৰোপ কৰে য’ত বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তি, সেউজ শক্তি, মহাকাশ আদিৰ দৰে ক্ষেত্ৰত বৃহৎ পৰিসৰৰ প্ৰদৰ্শনী আৰু বিনিময় অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে।এই সন্দৰ্ভত উভয়পক্ষই এই কথাত সন্মতি প্ৰকাশ কৰে উভয় দেশতে মানুহৰ আদান-প্ৰদান বৃদ্ধি আৰু অৰ্থনৈতিক, শৈক্ষিক, বৈজ্ঞানিক আৰু নাগৰিক সমাজক একত্ৰিত কৰাৰ বাবে "ক্ৰছ/বহু খণ্ডৰ বিনিময়" অনুষ্ঠিত কৰা হ’ব।

৫০। ভাৰতত ৰাছিয়ান ভাষা আৰু ৰাছিয়াত ভাৰতীয় ভাষাক ব্যাপকভাৱে প্ৰচাৰৰ ক্ষেত্ৰত উভয়পক্ষই যৌথ প্ৰচেষ্টা অব্যাহত ৰাখিবলৈ সন্মত হয়, য’ত সংশ্লিষ্ট শিক্ষানুষ্ঠানসমূহৰ মাজত যোগাযোগ গঢ়ি তোলাও অন্তৰ্ভুক্ত।

৫১। ভাৰত আৰু ৰাছিয়াৰ বিশেষজ্ঞ, থিংক টেংক আৰু প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ মাজত বৰ্ধিত আদান-প্ৰদান আৰু যোগাযোগৰ বিষয়ে উভয়পক্ষই প্ৰশংসাৰে লক্ষ্য কৰে। বছৰ বছৰ ধৰি এই আলোচনাৰ ধাৰাই ভাৰত আৰু ৰাছিয়াৰ কৌশলগত আৰু নীতি নিৰ্ধাৰক মহল আৰু ব্যৱসায়ীসকলৰ মাজত পাৰস্পৰিক বুজাবুজি বৃদ্ধি কৰিছে যাতে কৌশলগত অংশীদাৰিত্বক আৰু অধিক শক্তিশালী কৰিব পৰা যায়।

৫২। উভয়পক্ষই ৰাছিয়া আৰু ভাৰতৰ মাজত পৰ্যটকৰ আদান-প্ৰদান ক্ৰমাগতভাৱে বৃদ্ধি পোৱাৰ প্ৰশংসা কৰে। পৰ্যটনৰ ক্ষেত্ৰত সহযোগিতা আৰু গভীৰ কৰিবলৈ উভয়পক্ষই পৰ্যটকৰ প্ৰবাহ বৃদ্ধিৰ লক্ষ্যৰে চৰকাৰী আৰু ব্যক্তিগত খণ্ড দুয়োটা পৰ্যায়তে সহযোগিতা আগবঢ়াবলৈ সন্মত হয়। এই প্ৰসংগত মস্কো আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যটন আৰু ভ্ৰমণ এক্সপ’ ২০২৩ আৰু ২০২৪ আৰু অ’টিডিৱাইকেএইচ-২০২৩ৰ দৰে জনপ্ৰিয় ৰাছিয়ান ভ্ৰমণ প্ৰদৰ্শনীত ইনক্ৰিডিবল ইণ্ডিয়া দলৰ নেতৃত্বত ভাৰতীয় ট্যুৰ অপাৰেটৰ, ভাৰতীয় ৰাজ্যসমূহৰ পৰ্যটন বিভাগসমূহে অংশগ্ৰহণ কৰাটো লক্ষ্য কৰে।

৫৩। দুয়োখন দেশৰ দ্বাৰা ই-ভিছা প্ৰৱৰ্তনকে ধৰি ভিছাৰ আনুষ্ঠানিকতা সৰলীকৰণক উভয়পক্ষই আদৰণি জনায়। ভৱিষ্যতেও ভিছা ব্যৱস্থা অধিক সৰলীকৰণৰ কাম অব্যাহত ৰাখিবলৈ সন্মতি প্ৰকাশ কৰে।

ৰাষ্ট্ৰসংঘ আৰু বহুপক্ষীয় মঞ্চত সহযোগিতা

৫৪। ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ বিষয়সমূহৰ ওপৰত দুয়োখন দেশৰ মাজত উচ্চ পৰ্যায়ৰ ৰাজনৈতিক আলোচনা আৰু সহযোগিতা লক্ষ্য কৰি উভয়পক্ষই ইয়াক আৰু অধিক গভীৰ কৰিবলৈ সন্মত হয়। দুয়োপক্ষই বহুপক্ষীয়তাক পুনৰ সজীৱ কৰাৰ গুৰুত্বৰ ওপৰত জোৰ দিয়ে, য’ত ৰাষ্ট্ৰসংঘই বিশ্বৰ বিষয়ত কেন্দ্ৰীয় সমন্বয়ৰ ভূমিকা পালন কৰে। উভয়পক্ষই আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় আইনৰ প্ৰতি সন্মানৰ প্ৰাধান্যৰ ওপৰত আলোকপাত কৰে আৰু সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ আভ্যন্তৰীণ বিষয়ত হস্তক্ষেপ নকৰাৰ নীতিকে ধৰি ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ চনদত উল্লেখ কৰা উদ্দেশ্য আৰু নীতিসমূহৰ প্ৰতি তেওঁলোকৰ দায়বদ্ধতাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।

৫৫। ৰাছিয়াই ২০২১-২২ চনৰ ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ নিৰাপত্তা পৰিষদৰ অস্থায়ী সদস্য হিচাপে ভাৰতৰ কাৰ্যকাল আৰু সংস্কাৰিত বহুপক্ষীয়তাবাদ, ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ শান্তি ৰক্ষা আৰু সন্ত্ৰাসবাদ বিৰোধীৰ দিশত ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ অগ্ৰাধিকাৰ আৰু প্ৰচেষ্টাৰ শলাগ লয়। দুয়োপক্ষই এই কথা আলোকপাত কৰে যে ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ অধিকাংশ জৰুৰী বিষয়ত ভাৰতৰ উপস্থিতিয়ে ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ অধিকাংশ জৰুৰী বিষয়ত অধিক সমন্বয় স্থাপনৰ এক মূল্যৱান সুযোগ প্ৰদান কৰে।

৫৬। দুয়োপক্ষই সমসাময়িক বিশ্ব বাস্তৱতাক প্ৰতিফলিত কৰিবলৈ আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় শান্তি আৰু নিৰাপত্তাৰ বিষয়সমূহৰ সৈতে মোকাবিলা কৰাত ইয়াক অধিক প্ৰতিনিধিত্বমূলক, ফলপ্ৰসূ আৰু কাৰ্যক্ষম কৰি তুলিবলৈ ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ ব্যাপক সংস্কাৰৰ আহ্বান জনায়। সংস্কাৰিত আৰু সম্প্ৰসাৰিত ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ নিৰাপত্তা পৰিষদৰ ভাৰতৰ স্থায়ী সদস্যপদৰ বাবে ৰাছিয়াই দৃঢ় সমৰ্থন পুনৰবাৰ প্ৰকাশ কৰে।

৫৭। উভয়পক্ষই জি-২০ ফৰ্মেটৰ ভিতৰত বিশেষকৈ জি-২০ৰ ভাৰতৰ সভাপতিত্বৰ অধীনত ২০২৩ চনত "বসুধৈৱ কুটুম্বকম" বা "এক পৃথিৱী এক পৰিয়াল এক ভৱিষ্যত" শীৰ্ষক বিষয়বস্তুৰ অধীনত তেওঁলোকৰ ফলপ্ৰসূ সহযোগিতাৰ ওপৰত আলোকপাত কৰে যিয়ে জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীৰ বহনক্ষম উন্নয়নৰ বাবে জীৱনশৈলী(LiFE)ৰ পদক্ষেপৰ বাবে উত্থাপন কৰে। ৰাষ্ট্ৰপতি ভ্লাদিমিৰ পুটিনে প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীৰ নেতৃত্বত জি-২০ৰ ভাৰতীয় অধ্যক্ষতাৰ সফলতাক অতিশয় শলাগ লয় যিয়ে সকলোৰে বাবে ন্যায্য আৰু সমতাপূৰ্ণ বৃদ্ধি, মানৱকেন্দ্ৰিক পদ্ধতিৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰাৰ লগতে সমাৱেশী উন্নয়নৰ বাবে সক্ষম কৰা  আৰু বহুপক্ষীয়তাবাদৰ ওপৰত নৱীকৃত বিশ্বাসক ডিজিটেল ৰাজহুৱা আন্তঃগাঁথনি (ডিপিআই)কে ধৰি উদ্ভাৱন আৰু ডিজিটেল প্ৰযুক্তিক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয় হিচাপে সমৰ্থন কৰে। ভাৰতৰ সফল জি-২০ অধ্যক্ষতাৰ বাবে ৰাছিয়াই ধাৰাবাহিকভাৱে সমৰ্থন আগবঢ়োৱাত ভাৰতীয় পক্ষই শলাগ লয়।

৫৮। উভয়পক্ষই গুৰুত্ব আৰোপ কৰে যে ভাৰতৰ জি-২০ অধ্যক্ষতাৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ ব্যৱহাৰিক উত্তৰাধিকাৰ আছিল আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় অৰ্থনৈতিক আৰু বিত্তীয় সহযোগিতাৰ মূল মঞ্চৰ কাৰ্যসূচীত গ্ল’বেল ছাউথৰ দেশসমূহৰ অগ্ৰাধিকাৰসমূহ একত্ৰিত কৰা, লগতে আফ্ৰিকান ইউনিয়নৰ প্ৰৱেশ মঞ্চৰ সম্পূৰ্ণ সদস্যৰ শাৰীত স্থান লাভ কৰে। ২০২৩ চনত ভাৰতীয় অধ্যক্ষতাত ভইচ অৱ গ্ল’বেল ছাউথৰ ভাৰ্চুৱেল সন্মিলন অনুষ্ঠিত হোৱাতো উভয়পক্ষই আদৰণি জনায়, যিয়ে বহুমেৰু বিশ্ব ব্যৱস্থা গঢ়ি তোলা আৰু বৈশ্বিক বিষয়ত উন্নয়নশীল দেশসমূহৰ স্থিতি শক্তিশালী কৰাৰ সপক্ষে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ সংকেত প্ৰেৰণ কৰে। তেওঁলোকে বিশ্ব অৰ্থনৈতিক প্ৰত্যাহ্বানসমূহৰ যৌথ সমাধান বিকশিত কৰাৰ বাবে, নতুন দিল্লী জি-২০ নেতা ঘোষণাপত্ৰত উল্লেখ কৰা সেউজ উন্নয়ন চুক্তিত কল্পনা কৰা ধৰণে জলবায়ু বিত্ত আৰু প্ৰযুক্তিৰ বৰ্ধিত প্ৰৱেশ সংগঠিত কৰাৰ বাবে আৰু ন্যায্য সংস্কাৰ নিশ্চিত কৰাৰ বাবে জি-২০ৰ ভিতৰত আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় অৰ্থনৈতিক শাসন প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ, বিশেষকৈ বহুপক্ষীয় উন্নয়ন বেংকসমূহৰ সমন্বয় শক্তিশালী কৰি যাবলৈ সন্মত হয়।

৫৯। উভয়পক্ষই ব্ৰিকছৰ ভিতৰত নিজৰ কৌশলগত অংশীদাৰিত্ব আৰু ঘনিষ্ঠ সমন্বয় শক্তিশালী কৰাৰ গুৰুত্বৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে আৰু জোহান্সবাৰ্গত পঞ্চদশ সন্মিলনত গ্ৰহণ কৰা ব্ৰিকছৰ সদস্যপদ বৃদ্ধিৰ সিদ্ধান্তক আদৰণি জনায়। তেওঁলোকে পাৰস্পৰিক সন্মান আৰু বুজাবুজি, সমতা, সংহতি, মুকলি মন, সৰ্বাংগীনতা আৰু ঐক্যমতৰ বৈশিষ্ট্য থকা ব্ৰিকছৰ মনোভাৱৰ প্ৰতি নিজৰ দায়বদ্ধতাক পুনৰ দৃঢ় কৰে। ৰাছিয়া আৰু ভাৰতে ব্ৰিকছৰ সহযোগিতাৰ ধাৰাবাহিকতা আৰু একত্ৰীকৰণ নিশ্চিত কৰা, ব্ৰিকছত নতুন সদস্যসকলৰ নিৰৱচ্ছিন্ন একত্ৰীকৰণ আৰু ব্ৰিকছৰ অংশীদাৰ দেশৰ আৰ্হি স্থাপনৰ বাবে পদ্ধতি বিকশিত কৰাৰ লক্ষ্যৰে যৌথ প্ৰচেষ্টা অব্যাহত ৰাখিবলৈ সন্মত হয়। ২০২৪ চনত ৰাছিয়াৰ অধ্যক্ষ পদৰ অগ্ৰাধিকাৰসমূহক সমৰ্থন কৰাৰ বাবে ৰাছিয়ান পক্ষই ভাৰতক কৃতজ্ঞতা প্ৰকাশ কৰে।

৬০। উভয়পক্ষই নতুন সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহক সম্প্ৰসাৰিত ব্ৰিকছ পৰিয়াললৈ আদৰণি জনায়। ভাৰতে ২০২৪ চনত ৰাছিয়াৰ ব্ৰিকছৰ অধ্যক্ষতাত "ন্যায্য বিশ্ব উন্নয়ন আৰু নিৰাপত্তাৰ বাবে বহুপক্ষীয়তাবাদ শক্তিশালী কৰা" বিষয়বস্তুৰ অধীনত সম্পূৰ্ণ সমৰ্থন প্ৰকাশ কৰে।২০২৪ চনৰ অক্টোবৰ মাহত কাজানত অনুষ্ঠিত হ’বলগীয়া ষোড়শ ব্ৰিকছ সন্মিলনৰ সফলতাৰ বাবে উভয়পক্ষই একেলগে কাম কৰাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি প্ৰকাশ কৰে।

৬১। ৰাছিয়া আৰু ভাৰতৰ মাজত বিশেষ আৰু বিশেষ সুবিধাপ্ৰাপ্ত কৌশলগত অংশীদাৰিত্বৰ সম্পৰ্ক গভীৰ কৰাৰ বাবে চাংহাই সহযোগিতা সংস্থাৰ পৰিকাঠামোৰ ভিতৰত যৌথ কাম কৰাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ বুলি উভয়পক্ষই বিবেচনা কৰে।

৬২। সন্ত্ৰাসবাদ, উগ্ৰবাদ, বিচ্ছিন্নতাবাদ, ড্ৰাগছ সৰবৰাহৰ, সীমান্তৰ সংগঠিত অপৰাধ আৰু তথ্য সুৰক্ষাৰ ভাবুকিৰ দৰে মূল ক্ষেত্ৰসমূহত এছচিঅ’ৰ ভিতৰত তেওঁলোকৰ ফলপ্ৰসূ সহযোগিতাক উভয়পক্ষই সন্তুষ্টিৰে লক্ষ্য কৰে। ৰাছিয়াই ২০২২-২৩ চনৰ ভাৰতৰ এছ চি অ’ অধ্যক্ষ পদৰ শলাগ লয় আৰু এছ চি অ’ত সহযোগিতাৰ বহল ক্ষেত্ৰসমূহত ই নতুন গতি যোগ কৰা বুলি স্বীকাৰ কৰে। আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বিষয়ত আৰু বহনক্ষম আৰু বহুমেৰু বিশ্বব্যৱস্থা গঠনত এছচিঅ’ৰ বৰ্ধিত ভূমিকাক তেওঁলোকে আদৰণি জনায়। তেওঁলোকে ইৰাণ আৰু বেলাৰুছক এছচিঅ’ৰ নতুন সদস্য হিচাপে আদৰণি জনায়। আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ক্ষেত্ৰত এছচিঅ’ৰ ভূমিকা বৃদ্ধি, ৰাষ্ট্ৰসংঘ আৰু ইয়াৰ বিশেষ সংস্থাসমূহৰ সৈতে সংস্থাটোৰ যোগাযোগৰ ব্যাপক বিকাশৰ লগতে অন্যান্য বহুপক্ষীয় সংস্থা আৰু সংঘসমূহৰ সৈতেও উভয়পক্ষই সমৰ্থন কৰে।

সন্ত্ৰাসবাদ বিৰোধী

৬৩। দুয়োগৰাকী নেতাই সন্ত্ৰাসবাদ আৰু সন্ত্ৰাসবাদীৰ সীমা অতিক্ৰম কৰি চলাচল আৰু সন্ত্ৰাসবাদৰ বিত্তীয় নেটৱৰ্ক আৰু নিৰাপদ আশ্ৰয়কে ধৰি সকলো ধৰণৰ আৰু প্ৰকাশৰ বাবে অনুকূল সন্ত্ৰাসবাদ আৰু হিংসাত্মক উগ্ৰবাদক নিৰ্দ্বিধায় নিন্দা কৰে। শেহতীয়াকৈ ২০২৪ চনৰ ৮ জুলাইত জম্মু-কাশ্মীৰৰ কাথুৱা অঞ্চলত, ২৩ জুনত দাগেস্তানত আৰু ২২ মাৰ্চত মস্কোৰ ক্ৰকাছ চিটি হলত সেনাৰ কনভয়ত সংঘটিত কুৎসিত সন্ত্ৰাসবাদী আক্ৰমণক তীব্ৰ গৰিহণা দি এই সন্ত্ৰাসবাদী আক্ৰমণ এক ভয়ানক স্মৃতি বুলি জোৰ দিয়ে সন্ত্ৰাসবাদৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ সহযোগিতা অধিক শক্তিশালী কৰাৰ বাবে। আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় আইন আৰু ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ চনদৰ কঠিন ভিত্তিত লুকাই থকা এজেণ্ডা আৰু দ্বৈত মানদণ্ড অবিহনে এই ক্ষেত্ৰত সহযোগিতা বৃদ্ধিৰ গুৰুত্ব লক্ষ্য কৰি উভয়পক্ষই আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সন্ত্ৰাসবাদ আৰু উগ্ৰবাদৰ বিৰুদ্ধে আপোচবিহীন যুঁজ দিয়াৰ আহ্বান জনায়। তদুপৰি, তেওঁলোকে ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ নিৰাপত্তা পৰিষদ, ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ সাধাৰণ পৰিষদৰ প্ৰাসংগিক প্ৰস্তাৱসমূহ দৃঢ়ভাৱে কাৰ্যকৰী কৰাৰ লগতে ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ বিশ্ব সন্ত্ৰাসবাদ বিৰোধী কৌশল ৰূপায়ণৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।

৬৪। উভয়পক্ষই সন্ত্ৰাসবাদৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়াৰ ক্ষেত্ৰত ৰাষ্ট্ৰ আৰু তেওঁলোকৰ যোগ্য কৰ্তৃপক্ষৰ প্ৰাথমিক দায়িত্বৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে আৰু সন্ত্ৰাসবাদী ভাবুকি প্ৰতিৰোধ আৰু প্ৰতিহত কৰাৰ বাবে বৈশ্বিক প্ৰচেষ্টাই আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় আইনৰ অধীনত তেওঁলোকৰ বাধ্যবাধকতা সম্পূৰ্ণৰূপে মানি চলিব লাগিব। তেওঁলোকে সন্ত্ৰাসবাদৰ প্ৰতি শূন্য সহনশীলতা আৰু ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ কাঠামোত আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সন্ত্ৰাসবাদ সম্পৰ্কীয় বিস্তৃত সন্ধিখন ক্ষিপ্ৰতাৰে চূড়ান্ত আৰু গ্ৰহণ কৰাৰ লগতে সন্ত্ৰাসবাদ আৰু হিংসাত্মক উগ্ৰবাদ প্ৰতিহত কৰাৰ ক্ষেত্ৰত ইউএনজিএ আৰু ইউএনএছচিৰ প্ৰস্তাৱসমূহ কাৰ্যকৰী কৰাৰ আহ্বান জনায়, যিটো সন্ত্ৰাসবাদৰ অনুকূল।

৬৫। দুয়োগৰাকী নেতাই পুনৰ কয় যে সন্ত্ৰাসবাদ কোনো ধৰ্ম, জাতি, সভ্যতা বা জনগোষ্ঠীৰ সৈতে জড়িত হ’ব নালাগে আৰু সন্ত্ৰাসবাদী কাৰ্যকলাপৰ সৈতে জড়িত সকলোকে আৰু তেওঁলোকৰ সমৰ্থকক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় আইন অনুসৰি জবাবদিহি কৰি ন্যায়ৰ ওচৰলৈ অনা হ’ব লাগিব।

৬৬। ভাৰতৰ চিটিচিৰ অধ্যক্ষতাত ২০২২ চনৰ অক্টোবৰ মাহত ভাৰতত অনুষ্ঠিত ইউএনএছচিৰ সন্ত্ৰাসবাদ বিৰোধী সমিতিৰ বিশেষ বৈঠকক উভয়পক্ষই অতিশয় শলাগ লয় আৰু সন্ত্ৰাসবাদী উদ্দেশ্যত নতুন আৰু উদীয়মান প্ৰযুক্তিৰ ব্যৱহাৰ প্ৰতিহত কৰাৰ ক্ষেত্ৰত সৰ্বসন্মতিক্ৰমে গ্ৰহণ কৰা দিল্লী ঘোষণাপত্ৰক আদৰণি জনায়। তেওঁলোকে উল্লেখ কৰে যে এই ঘোষণাৰ লক্ষ্য হৈছে তথ্য আৰু যোগাযোগ প্ৰযুক্তিৰ সন্ত্ৰাসবাদী শোষণৰ কেন্দ্ৰবিন্দু মূল উদ্বেগসমূহ, যেনে পেমেণ্ট প্ৰযুক্তি, ছ’চিয়েল মিডিয়া প্লেটফৰ্ম আৰু ধন সংগ্ৰহৰ পদ্ধতি আৰু মানৱবিহীন বিমান (ইউএভি, বা ড্ৰ’ন)ৰ অপব্যৱহাৰ ৰোধ কৰা।

৬৭। আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংগঠিত অপৰাধৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়া, ধন সৰবৰাহ, সন্ত্ৰাসবাদীৰ বিত্তীয় সাহায্য আৰু ড্ৰাগছ সৰবৰাহৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়াৰ ক্ষেত্ৰত বহুপক্ষীয় সহযোগিতা শক্তিশালী কৰাৰ বাবে উভয়পক্ষই নিজৰ প্ৰতিশ্ৰুতি পুনৰ দৃঢ় কৰে।

৬৮। ২০১৬ চনৰ ১৫ অক্টোবৰত আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় তথ্য সুৰক্ষাৰ সহযোগিতাৰ চুক্তিৰ ভিত্তিত আইচিটিৰ ব্যৱহাৰত নিৰাপত্তাৰ ক্ষেত্ৰত আলোচনা শক্তিশালী কৰাৰ বাবে উভয়পক্ষই সাজু বুলি প্ৰকাশ কৰে।দুয়ো পক্ষই নীতিসমূহ কঠোৰভাৱে পালন কৰাৰ গুৰুত্বৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে ৰাষ্ট্ৰৰ সাৰ্বভৌম সমতা আৰু তেওঁলোকৰ আভ্যন্তৰীণ বিষয়ত হস্তক্ষেপ নকৰাৰ কথা। ইয়াৰ বাবে দুয়োপক্ষই সাৰ্বজনীন আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় আইনী যন্ত্ৰ গ্ৰহণ কৰিবলৈ আহ্বান জনায় আৰু আইচিটি অপৰাধৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়াৰ বিস্তৃত চুক্তিকে ধৰি ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ তত্বাৱধানত প্ৰচেষ্টাক আদৰণি জনায়।

৬৯। মহাকাশৰ কাৰ্যকলাপৰ দীৰ্ঘম্যাদী বহনক্ষমতাৰ বিষয়সমূহকে ধৰি ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ বহিঃ মহাকাশৰ শান্তিপূৰ্ণ ব্যৱহাৰ সমিতি (UN COPUOS)ৰ ভিতৰত সহযোগিতা শক্তিশালী কৰাৰ লক্ষ্য ৰাখিছে।

৭০। উভয়পক্ষই গণধ্বংসী অস্ত্ৰৰ প্ৰসাৰ অপ্ৰসাৰণৰ বাবে বৈশ্বিক প্ৰচেষ্টাক অধিক শক্তিশালী কৰাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি পুনৰ দৃঢ় কৰে। ৰাছিয়াই ভাৰতৰ পাৰমাণৱিক যোগানকাৰী গোটৰ সদস্যপদৰ প্ৰতি তীব্ৰ সমৰ্থন প্ৰকাশ কৰে। উভয়পক্ষই আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সম্প্ৰদায়ৰ সকলো সদস্যক পাৰস্পৰিক আস্থাৰ স্তৰ বৃদ্ধিৰ দিশত কাম কৰিবলৈ আহ্বান জনায়, যাতে বিশ্ব শান্তি আৰু নিৰাপত্তা বৃদ্ধি পায়।

৭১। ভাৰতীয় পক্ষই ৰাছিয়াই আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সৌৰ মৈত্ৰী (আই এছ এ), ক’লিচন ফৰ ডিজাষ্টাৰ ৰেজিলিয়েণ্ট ইনফ্ৰাষ্ট্ৰাকচাৰ (চি ডি আৰ আই) আৰু ইণ্টাৰনেচনেল বিগ কেট এলায়েন্স (আই বি চি এ)ত যোগদানৰ বাবে আশা প্ৰকাশ কৰে।

৭২। দুয়োখন দেশৰ নিৰাপত্তা পৰিষদৰ মাজত আলোচনা ব্যৱস্থাকে ধৰি আফগানিস্তানৰ সন্দৰ্ভত ভাৰত আৰু ৰাছিয়াৰ মাজত ঘনিষ্ঠ সমন্বয়ক উভয়পক্ষই প্ৰশংসাৰে লক্ষ্য কৰে। দুয়োপক্ষই আফগানিস্তানৰ পৰিস্থিতিৰ ওপৰত আলোচনা কৰে, য’ত অঞ্চলটোত নিৰাপত্তা পৰিস্থিতি আৰু ইয়াৰ প্ৰভাৱ, বৰ্তমানৰ ৰাজনৈতিক পৰিস্থিতি, সন্ত্ৰাসবাদ, উগ্ৰবাদ আৰু ড্ৰাগছ সৰবৰাহৰ সৈতে জড়িত বিষয়সমূহ আলোচনা কৰা হয়। তেওঁলোকে আফগানিস্তানক সন্ত্ৰাসবাদ, যুদ্ধ আৰু ড্ৰাগছৰ পৰা মুক্ত এখন স্বাধীন, সংযুক্ত আৰু শান্তিপূৰ্ণ ৰাষ্ট্ৰ হিচাপে পোষকতা কৰিছিল, চুবুৰীয়া ৰাষ্ট্ৰৰ সৈতে শান্তিৰে জীয়াই থকা আৰু আফগান সমাজৰ অতি দুৰ্বল শ্ৰেণীকে ধৰি মৌলিক মানৱ অধিকাৰ আৰু স্বাধীনতাৰ প্ৰতি সন্মান নিশ্চিত কৰা। আফগান বসতিৰ সুবিধাৰ বাবে মস্কো ফৰ্মেটৰ বৈঠকৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকাক তেওঁলোকে গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।

৭৩। দুয়োগৰাকী নেতাই বিশেষকৈ আইছিছকে ধৰি আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সন্ত্ৰাসবাদী গোট আৰু অন্যান্য গোটসমূহৰ বিৰুদ্ধে সন্ত্ৰাসবাদ বিৰোধী ব্যৱস্থা গ্ৰহণক আদৰণি জনায় আৰু আফগানিস্তানত সন্ত্ৰাসবাদৰ বিৰুদ্ধে যুঁজখন ব্যাপক আৰু ফলপ্ৰসূ হ’ব বুলি আস্থা প্ৰকাশ কৰে। তেওঁলোকে কোনো ৰাজনৈতিক দাবী নোহোৱাকৈ আফগান জনসাধাৰণক জৰুৰী আৰু নিৰৱচ্ছিন্ন মানৱীয় সাহায্য নিশ্চিত কৰাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।

৭৪। দুয়োপক্ষৰ মাজত যোগাযোগকে ধৰি আলোচনা আৰু কূটনীতিৰ জৰিয়তে ইউক্ৰেইনৰ চাৰিওফালে সংঘাতৰ শান্তিপূৰ্ণ সমাধানৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত উভয়পক্ষই আলোকপাত কৰে। আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় আইন অনুসৰি আৰু ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ চনদৰ সম্পূৰ্ণ আৰু সৰ্বমুঠ ভিত্তিত সংঘাতৰ শান্তিপূৰ্ণ সমাধানৰ লক্ষ্যৰে মধ্যস্থতা আৰু ভাল কাৰ্যালয়ৰ প্ৰাসংগিক প্ৰস্তাৱসমূহ তেওঁলোকে প্ৰশংসাৰে লক্ষ্য কৰে।

৭৫। উভয়পক্ষই মধ্যপ্ৰাচ্যৰ পৰিস্থিতিৰ ওপৰত গভীৰ উদ্বেগ প্ৰকাশ কৰে, বিশেষকৈ গাজাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে। এই সন্দৰ্ভত তেওঁলোকে সংশ্লিষ্ট ইউএনজিএৰ প্ৰস্তাৱ আৰু ইউএনএছচিৰ ২৭২০ নং প্ৰস্তাৱ ফলপ্ৰসূ ৰূপায়ণৰ আহ্বান জনায় আৰু সমগ্ৰ গাজা ষ্ট্ৰিপৰ পেলেষ্টাইনী অসামৰিক জনসাধাৰণলৈ পোনপটীয়াকৈ পৰিসৰত মানৱীয় সাহায্য তাৎক্ষণিকভাৱে নিৰাপদ আৰু বাধাহীনভাৱে প্ৰদানৰ আহ্বান জনায়। স্থায়ী বহনক্ষম যুদ্ধবিৰতিৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ ২৭২৮ নং প্ৰস্তাৱ ফলপ্ৰসূ ৰূপায়ণৰ বাবেও আহ্বান জনায়। তেওঁলোকে সমানে সকলো পণবন্দীক তাৎক্ষণিক আৰু নিঃচৰ্ত মুক্তিৰ লগতে তেওঁলোকৰ চিকিৎসা আৰু অন্যান্য মানৱীয় প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণৰ বাবে মানৱীয় সুবিধা প্ৰদানৰ আহ্বান জনায়। ৰাষ্ট্ৰসংঘত পেলেষ্টাইনৰ সম্পূৰ্ণ সদস্যপদৰ প্ৰতি তেওঁলোকে সমৰ্থন পুনৰ দৃঢ়তাৰে কয় আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয়ভাৱে গ্ৰহণযোগ্য ভিত্তি অনুসৰি দুখন ৰাষ্ট্ৰৰ সমাধানৰ নীতিৰ প্ৰতি অটল দায়বদ্ধতা পুনৰ দোঁহাৰে।

৭৬। উভয়পক্ষই সমান আৰু অবিভাজ্য আঞ্চলিক নিৰাপত্তাৰ স্থাপত্য গঢ়ি তোলাৰ বাবে যৌথ প্ৰচেষ্টা শক্তিশালী কৰিবলৈ আৰু বৃহত্তৰ ইউৰেছিয়ান মহাকাশত আৰু ভাৰত আৰু প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলত সংহতি আৰু উন্নয়নৰ পদক্ষেপৰ মাজত পৰিপূৰকতাৰ ওপৰত আলোচনা তীব্ৰতৰ কৰিবলৈ সন্মত হয়।

৭৭। উভয়পক্ষই বিভিন্ন আঞ্চলিক মঞ্চৰ ভিতৰত সহযোগিতা শক্তিশালী কৰাৰ গুৰুত্বৰ ওপৰত আলোকপাত কৰি পূব এছিয়া শীৰ্ষ সন্মিলন, আছিয়ান আঞ্চলিক নিৰাপত্তা মঞ্চ (এ আৰ এফ), আছিয়ান প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰীসকলৰ বৈঠকত (এডিএমএম-প্লাছ) আলোচনাৰ গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।

৭৮। জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়াৰ প্ৰচেষ্টা সম্প্ৰসাৰণ আৰু ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ কাঠামো চুক্তি (ইউএনএফচিচিচি) আৰু পেৰিছ চুক্তিৰ লক্ষ্যত উপনীত হোৱাৰ গুৰুত্ব উভয়পক্ষই উল্লেখ কৰে। এই সন্দৰ্ভত উভয়পক্ষই জলবায়ু পৰিৱৰ্তন প্ৰতিৰোধ আৰু ইয়াৰ লগত খাপ খুৱাই লোৱাৰ ক্ষেত্ৰত সহযোগিতা গঢ়ি তোলাত সন্মত হয়, য’ত সেউজ গৃহ গেছ নিৰ্গমন কোটা ব্যৱস্থাৰ সংগঠন আৰু পৰিচালনাৰ অভিজ্ঞতাৰ আদান-প্ৰদান কৰা হয়। এই ক্ষেত্ৰত ৰাছিয়া-ভাৰতীয় যৌথ বিনিয়োগ প্ৰকল্প ৰূপায়ণ আদিও অন্তৰ্ভুক্ত কম কাৰ্বনযুক্ত উন্নয়নৰ লগতে বহনক্ষম আৰু "সেউজ" বিত্তীয় সাহায্য আগবঢ়োৱাত সহায়ক হয়।

৭৯। আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় যোগান শৃংখলৰ বহনক্ষমতা বৃদ্ধি আৰু সুস্থিৰতা উন্নয়ন, মুক্ত আৰু ন্যায্য বাণিজ্যৰ নিয়ম মানি চলা আৰু জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ দৰে মূল বিষয়সমূহৰ ওপৰত উভয়পক্ষই জি-২০, ব্ৰিকছ, এছচিঅ’ৰ ভিতৰত পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া-কলাপ অব্যাহত ৰাখিবলৈ সন্মত হয়। তেওঁলোকে ২০২৪ চনত ব্ৰিকছত ৰাছিয়াৰ অধ্যক্ষতাৰ অধীনত পৰিৱেশ কৰ্মগোটৰ পৰিসৰৰ ভিতৰত জলবায়ু পৰিৱৰ্তন আৰু বহনক্ষম উন্নয়নৰ ওপৰত ব্ৰিকছ যোগাযোগ গোট আৰম্ভ কৰাটো আদৰণি জনায়।

৮০। ভাৰত-ৰাছিয়া বিশেষ সুবিধাপ্ৰাপ্ত কৌশলগত অংশীদাৰিত্বৰ সুস্থিৰতা আৰু তেওঁলোকৰ বৈদেশিক নীতিৰ অগ্ৰাধিকাৰৰ অভিসৰণ আৰু পৰিপূৰক দৃষ্টিভংগীক উভয়পক্ষই সন্তুষ্টিৰে লক্ষ্য কৰে আৰু ইয়াক অধিক শক্তিশালী কৰাৰ বাবে তেওঁলোকৰ প্ৰতিশ্ৰুতি পুনৰ দৃঢ় কৰে। তেওঁলোকে দৃঢ়তাৰে কয় যে ভাৰত আৰু ৰাছিয়াই প্ৰধান শক্তি হিচাপে বহুমেৰু বিশ্বত বিশ্ব শান্তি আৰু সুস্থিৰতাৰ বাবে চেষ্টা অব্যাহত ৰাখিব।

৮১। ৰাষ্ট্ৰপতি ভ্লাদিমিৰ পুটিনে মস্কোত প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদী আৰু তেওঁৰ প্ৰতিনিধি দলটোক যি সুন্দৰ আতিথ্য প্ৰদান কৰিলে তাৰবাবে ধন্যবাদ জনোৱাৰ লগতে ২০২৫ চনত তেওঁক ২৩সংখ্যক ভাৰত-ৰাছিয়া বাৰ্ষিক সন্মিলনৰ বাবে ভাৰত ভ্ৰমণ কৰিবলৈ আমন্ত্ৰণ জনায়।

***

DS/ST/DB