ન્યૂઝ પોર્ટલ/સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ્સ દ્વારા એવી ઘટનાઓ સામે આવી છે, જેમાં ભારતીય કસ્ટમ્સ ઓફિસર તરીકે ઓળખાવતા કપટી વ્યક્તિઓ દેશભરમાં તેમની મહેનતથી કમાયેલા નાણાંની જનતાને છેતરતી હોવાની વિવિધ ઘટનાઓ પ્રકાશમાં આવી છે. આ છેતરપિંડી મુખ્યત્વે ફોન કૉલ્સ અથવા એસએમએસ જેવા ડિજિટલ માધ્યમોનો ઉપયોગ કરીને કરવામાં આવે છે, અને તાત્કાલિક દંડની કાર્યવાહીના 'કથિત' ભય દ્વારા નાણાં કાઢવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવે છે.

જનજાગૃતિ દ્વારા આ છેતરપિંડીઓનો સામનો કરવા માટે, સેન્ટ્રલ બોર્ડ ઓફ ઇનડાયરેક્ટ ટેક્સીસ એન્ડ કસ્ટમ્સ (CBIC) એક મલ્ટિ-મોડલ જાગૃતિ અભિયાન ચલાવી રહ્યું છે જેમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:

• અખબારોમાં વિજ્ઞાપન
• સામાન્ય જનતાને એસએમએસ/ઈમેલ
• સોશિયલ મીડિયા અભિયાન
• આ મુદ્દા પર જાગૃતિ ફેલાવવા માટે સ્થાનિક વહીવટીતંત્ર અને વેપારી સંસ્થાઓના સંકલનમાં સમગ્ર દેશમાં CBIC ક્ષેત્રની રચનાઓ દ્વારા જનજાગૃતિ ઝુંબેશ ચલાવવામાં આવે છે.

સીબીઆઈસી જાહેર જનતાને નીચેના પગલાં લેવાની સલાહ આપે છે જેથી કરીને આવા કૌભાંડોનો ભોગ ન બને:

ધ્યાન રાખો: ભારતીય કસ્ટમ્સ અધિકારીઓ ખાનગી ખાતામાં ડ્યુટીની ચુકવણી માટે ફોન, SMS અથવા ઈ-મેલ દ્વારા ક્યારેય સામાન્ય જનતાનો સંપર્ક કરતા નથી. જો તમને છેતરપિંડીનો આશંકા હોય અથવા કોઈપણ અનિયમિતતાનો સામનો કરવો પડે, તો કૉલ્સને ડિસ્કનેક્ટ કરો અને સંદેશાઓનો ક્યારેય જવાબ ન આપો.

સુરક્ષા: વ્યક્તિગત માહિતી (પાસવર્ડ્સ, CVV, આધાર નંબર વગેરે) ને ક્યારેય શેર કે જાહેર કરશો નહીં અથવા અજાણી વ્યક્તિઓ અથવા સંસ્થાઓને તેમની ઓળખ અને કાયદેસરતાની ચકાસણી કર્યા વિના પૈસા મોકલશો નહીં.

ચકાસો: ભારતીય કસ્ટમ્સના તમામ સંદેશાવ્યવહારમાં દસ્તાવેજ ઓળખ નંબર (DIN) હોય છે, જે CBIC વેબસાઇટ પર ચકાસી શકાય છે:

https://esanchar.cbic.gov.in/DIN/DINSearch 

રિપોર્ટ: આવા કેસની તાત્કાલિક www.cybercrime.gov.in અથવા હેલ્પલાઇન નંબર 1930 પર જાણ કરો.

છેતરપિંડી કરનારાઓ દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાતી કેટલીક સામાન્ય મોડસ ઓપરેન્ડી આ મુજબ છે:

નકલી કોલ્સ/એસએમએસ: છેતરપિંડી કરનારાઓ કુરિયર અધિકારીઓ/કર્મચારીઓ બનીને કોલ્સ, ટેક્સ્ટ સંદેશાઓ અથવા ઇમેઇલ્સ દ્વારા સંપર્ક કરે છે અને દાવો કરે છે કે કસ્ટમ વિભાગે કોઈ પેકેજ અથવા પાર્સલ રોકી રાખ્યું છે અને તેને છોડાવવા માટે કસ્ટમ્સ ડ્યુટી અથવા કર ચૂકવવો પડશે.

દબાણની યુક્તિઓ: છેતરપિંડી કરનારા કસ્ટમ્સ/પોલીસ/સીબીઆઈ અધિકારીઓનો ઢોંગ કરનારાઓ આવા પેકેજો/ગિફ્ટ્સ માટે કસ્ટમ ડ્યુટી/ક્લિયરન્સ ફીની ચુકવણીની માંગ કરે છે જે કથિત રીતે કોઈ વિદેશમાંથી પ્રાપ્ત થયા હોય અને કસ્ટમ્સ ક્લિયરન્સની જરૂર હોય. લક્ષિત વ્યક્તિઓને તેમના માલને છોડાવવા માટે ચૂકવણી કરવાનું કહેવામાં આવે છે.

નાણાંની માંગ: લક્ષિત વ્યક્તિઓને જાણ કરવામાં આવે છે કે તેમના પેકેજને ગેરકાયદે સામગ્રી (જેમ કે ડ્રગ્સ/વિદેશી ચલણ/બનાવટી પાસપોર્ટ/નિષેધ વસ્તુઓ) અથવા કસ્ટમ નિયમોના ઉલ્લંઘનને કારણે કસ્ટમ્સ દ્વારા તેમનું પેકેજ જપ્ત કરવામાં આવ્યું છે. છેતરપિંડી કરનારાઓ કાનૂની કાર્યવાહી અથવા દંડની ધમકી આપે છે અને સમસ્યાને ઉકેલવા માટે ચુકવણીની માંગ કરે છે.

AP/GP/JT

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com