નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ મેન્ટલ હેલ્થ એન્ડ ન્યૂરો સાયન્સિસ (નિમહાંસ), બેંગલુરુ, ભારત સરકારના આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલય હેઠળની રાષ્ટ્રીય મહત્વની સંસ્થા છે, જેને વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થા (ડબ્લ્યુએચઓ) દ્વારા 2024 માટે આરોગ્ય પ્રમોશન માટે નેલ્સન મંડેલા એવોર્ડથી નવાજવામાં આવી છે.

વર્ષ 2019માં ડબ્લ્યુએચઓ દ્વારા સ્થાપિત નેલ્સન મંડેલા એવોર્ડ ફોર હેલ્થ પ્રમોશનમાં એવી વ્યક્તિઓ, સંસ્થાઓ અને/અથવા સરકારી કે બિન-સરકારી સંસ્થાઓને માન્યતા આપવામાં આવી છે, જેમણે સ્વાસ્થ્ય સંવર્ધનમાં નોંધપાત્ર પ્રદાન દર્શાવ્યું છે.

કેન્દ્રીય આરોગ્ય મંત્રી ડૉ.મનસુખ માંડવિયાએ નિમહાંસને આ પુરસ્કારથી સન્માનિત થવા બદલ અભિનંદન પાઠવ્યા હતા. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, આ "સર્વસમાવેશક હેલ્થકેરમાં ભારતનાં પ્રયાસોની માન્યતા છે."

કેન્દ્રીય સ્વાસ્થ્ય સચિવ શ્રી અપૂર્વ ચંદ્રાએ માનસિક સ્વાસ્થ્યનાં ક્ષેત્રમાં ભારતનાં પ્રયાસો અને પથપ્રદર્શક કામગીરીને બિરદાવવા બદલ ખુશી વ્યક્ત કરી હતી તથા આ સિદ્ધિ બદલ નિમહાંસને અભિનંદન પાઠવ્યાં હતાં.

નિમહાંસના ડિરેક્ટર ડો. પ્રતિમા મૂર્તિએ જણાવ્યું હતું કે, "અમારી સંસ્થાકીય યાત્રાના આ તબક્કે આરોગ્ય પ્રમોશન માટે પ્રતિષ્ઠિત નેલ્સન મંડેલા એવોર્ડ પ્રાપ્ત કરવા બદલ અમે ખૂબ જ ગર્વ અનુભવીએ છીએ." "આ એવોર્ડ માત્ર આપણી ભૂતકાળની અને વર્તમાન સિદ્ધિઓની માન્યતા જ નથી, પરંતુ નિમહાંસને તેની શરૂઆતથી જ માર્ગદર્શન આપતી સ્થાયી વિરાસત અને દ્રષ્ટિની માન્યતા પણ છે. તે માનસિક સ્વાસ્થ્ય અને સુખાકારીને પ્રોત્સાહન આપવાના આપણા મિશનને ચાલુ રાખવાના આપણા સંકલ્પને મજબૂત બનાવે છે - જે લોકોની અમે સેવા કરીએ છીએ તેમના જીવનમાં મૂર્ત તફાવત બનાવે છે, "તેણીએ જણાવ્યું હતું.

આ એવોર્ડ નિમહાંસના સમર્પણ અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય અને સુખાકારીને પ્રોત્સાહન આપવા ઉત્કૃષ્ટ પ્રદાનનો પુરાવો છે. નિમહાંસ માનસિક આરોગ્ય અને ન્યુરોસાયન્સિસમાં મોખરે રહ્યું છે, જે સંશોધન, શિક્ષણ અને દર્દીની સંભાળ માટેના નવીન અભિગમોને ટેકો આપે છે. તે વિવિધ વસતિની જરૂરિયાતોને પહોંચી વળતાં એવન્ટ-ગાર્ડે માનસિક આરોગ્ય કાર્યક્રમોની શરૂઆત અને અમલીકરણમાં મહત્ત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. સામાન્ય આરોગ્ય સંભાળમાં માનસિક આરોગ્ય સંભાળને સંકલિત કરવા, સમુદાય-આધારિત વ્યૂહરચનાઓ વિકસાવવા અને ડિજિટલ આરોગ્ય હસ્તક્ષેપોમાં અગ્રણી બનાવવાના તેના પ્રયત્નોને વૈશ્વિક સ્તરે માન્યતા આપવામાં આવી છે.

આ સન્માન નિમ્હાન્સ માટે ખાસ કરીને મહત્વપૂર્ણ સમયે આવે છે, કારણ કે સંસ્થા તેની રચનાના 50 વર્ષ અને તેના પૂર્વગામી, ઓલ ઈન્ડિયા ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ મેન્ટલ હેલ્થ (AIIMH)ની 70મી વર્ષગાંઠની ઉજવણી કરે છે. NIMHANS દ્વિ માઈલસ્ટોનને ચિહ્નિત કરે છે, આ એવોર્ડ વિશેષ મહત્વ ધરાવે છે, જે સંસ્થાના સમૃદ્ધ વારસા અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય અને ન્યુરોસાયન્સના ક્ષેત્રમાં સતત ઉત્ક્રાંતિને પ્રકાશિત કરે છે.

ભારતે તાજેતરના સમયમાં માનસિક સ્વાસ્થ્યના ક્ષેત્રમાં મોટી હરણફાળ ભરી છે. રાષ્ટ્રીય આરોગ્ય મિશન દ્વારા આજે દેશના લગભગ તમામ જિલ્લાઓમાં માનસિક આરોગ્ય એકમોને ટેકો આપવામાં આવે છે. ભારતની રાષ્ટ્રીય ટેલિ મેન્ટલ હેલ્થ હેલ્પલાઇન, ટેલિ મનાસ, જે 10 ઓક્ટોબર 2022ના રોજ શરૂ કરવામાં આવી હતી, તેણે પણ તાજેતરમાં જ 10 લાખ કોલને હેન્ડલ કરવાનું સીમાચિહ્ન પ્રાપ્ત કર્યું છે.

આ પ્રસંગે કેન્દ્રીય સ્વાસ્થ્ય મંત્રાલયનાં કેન્દ્રીય સચિવ શ્રીમતી હેકાલી ઝિમોમી અને કેન્દ્રીય સ્વાસ્થ્ય મંત્રાલયનાં અન્ય વરિષ્ઠ અધિકારીઓ ઉપસ્થિત રહ્યાં હતાં.

AP/GP/JD