‘সবকা সাথ, সবকা বিকাশ, আৰু সবকা বিশ্বাস’ৰ ‘মন্ত্ৰ’ আৰু সমগ্ৰ দেশৰ “সবকা প্ৰয়াস”ৰ  দৃষ্টিভংগীৰে কেন্দ্ৰীয় বিত্ত আৰু কৰ্পৰেট পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰী শ্ৰীমতী নিৰ্মলা সীতাৰমণে সংসদত আজি ২০২৪-২৫ বৰ্ষৰ অন্তৱৰ্তীকালীন কেন্দ্ৰীয় বাজেট দাখিল কৰে৷ বাজেটৰ উল্লেখযোগ্য দিশসমূহ তলত উল্লেখ কৰা ধৰণৰঃ

প্ৰথম খণ্ড

সামাজিক ন্যায়

•    প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে চাৰিটা প্ৰধান জাতিৰ উন্নয়নত গুৰুত্ব প্ৰদান কৰিছে, সেয়া হৈছে ‘গৰীৱ’, মহিলা, যুৱ আৰু অন্নদাতা৷

‘দুখীয়াৰ কল্যাণ, দেশৰ কল্যাণ’

• যোৱা ১০ বছৰত ২৫ কোটি লোকক বহুমাত্ৰিক দৰিদ্ৰতাৰ পৰা মুক্ত কৰি চৰকাৰে সহায় কৰিছিল।

• ডিবিটিৰ জৰিয়তে পিএম-জন ধন একাউণ্টলৈ ৩৪ লাখ কোটি প্ৰদানৰ ফলত চৰকাৰৰ ২.৭ লাখ কোটি টকা ৰাহি হৈছে।

• পি এম-স্বনিধিয়ে ৭৮ লাখ পদপথৰ বিক্ৰেতাক ঋণ সাহায্য প্ৰদান কৰে। তৃতীয়বাৰৰ বাবে ক্ৰেডিট লাভ কৰিছে ২.৩ লাখ লোকে।

• বিশেষভাৱে দুৰ্বল জনজাতীয় গোট (পিভিটিজি)ৰ বিকাশত সহায়ক হোৱাকৈ প্ৰধানমন্ত্ৰী-জনমন যোজনা ৰূপায়ণ।

• পি এম-বিশ্বকৰ্মা যোজনাই ১৮টা ব্যৱসায়ত নিয়োজিত শিল্পী আৰু কৰ্মীক সহায় আগবঢ়াইছে।

‘অন্নদাতা’ৰ কল্যাণ

• পিএম কিষাণ সন্মান যোজনাৰ জৰিয়তে ১১.৮ কোটি কৃষকক আৰ্থিক সাহায্য প্ৰদান কৰা হৈছে৷

• প্ৰধানমন্ত্ৰী ফচল বীমা যোজনাৰ অধীনত ৪ কোটি কৃষকক শস্য বীমা প্ৰদান৷

• ইলেক্ট্ৰনিক ৰাষ্ট্ৰীয় কৃষি বজাৰ (ই-নাম)-এ ১,৩৬১খন মাণ্ডিক একত্ৰিত কৰি ১.৮ কোটি কৃষকক সেৱা প্ৰদান কৰে আৰু ইয়াৰ ব্যৱসায়ৰ পৰিমাণ ৩ লাখ কোটি টকা।

নাৰী শক্তিক গতি প্ৰদান

• মহিলা উদ্যোগীক ৩০ কোটি মুদ্ৰা যোজনাৰ ঋণ প্ৰদান।

• উচ্চ শিক্ষাত মহিলাৰ নামভৰ্তি ২৮% বৃদ্ধি।

• STEM পাঠ্যক্ৰমত ছোৱালী আৰু মহিলাৰ নামভৰ্তিৰ ৪৩% বৃদ্ধি, যিটো বিশ্বৰ ভিতৰতে সৰ্বাধিক।

• প্ৰধানমন্ত্ৰী আৱাস যোজনাৰ অধীনত ৭০%তকৈ অধিক ঘৰ গ্ৰামাঞ্চলৰ মহিলাক প্ৰদান কৰা হৈছে৷

প্ৰধানমন্ত্ৰী আৱাস যোজনা (গ্ৰামীণ)

• ক’ভিড প্ৰত্যাহ্বানৰ মাজতো প্ৰধানমন্ত্ৰী আৱাস যোজনা (গ্ৰামীণ)ৰ অধীনত তিনি কোটি ঘৰ নিৰ্মাণৰ লক্ষ্য শীঘ্ৰে পূৰণ হ’ব।

• অহা পাঁচ বছৰত আৰু দুই কোটি ঘৰ নিৰ্মাণ কৰা হ’ব।

ঘৰৰ ছাদৰ ওপৰত সৌৰশক্তি আৰু বিনামূলীয়া বিদ্যুৎ

• ছাদৰ ওপৰত সৌৰশক্তি সুবিধাৰ জৰিয়তে ১ কোটি পৰিয়ালে প্ৰতিমাহে ৩০০ ইউনিট বিনামূলীয়া বিদ্যুৎ লাভ কৰিব।

• প্ৰতিটো পৰিয়ালৰ বছৰি ১৫,০০০ৰ পৰা ১৮,০০০ টকা ৰাহি হোৱাৰ আশা কৰা হৈছে।

আয়ুষ্মান ভাৰত

• আয়ুষ্মান ভাৰত আঁচনিৰ অধীনত স্বাস্থ্যসেৱাৰ সুবিধাৰে সকলো আশা কৰ্মী, অংগনবাড়ী কৰ্মী আৰু সহায়িকাক সামৰি লোৱা হ’ব।

কৃষি আৰু খাদ্য প্ৰক্ৰিয়াকৰণ

• প্ৰধানমন্ত্ৰী কিষাণ সম্পদা যোজনাই ৩৮ লাখ কৃষকক উপকৃত কৰাৰ লগতে ১০ লাখ কৰ্মসংস্থাপনৰ সৃষ্টি কৰিছে।

• ক্ষুদ্ৰ খাদ্য প্ৰক্ৰিয়াকৰণ উদ্যোগৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী আনুষ্ঠানিককৰণ যোজনাই ২.৪ লাখ আত্মসহায়ক গোট আৰু ৬০,০০০ ব্যক্তিক ঋণ সংযোগৰ জৰিয়তে সহায় কৰিছে।

বিকাশ, নিয়োগ আৰু উন্নয়নৰ অনুঘটক হিচাপে গৱেষণা আৰু উদ্ভাৱন

• দীৰ্ঘম্যাদী বিত্তীয় সাহায্য বা দীৰ্ঘকালীন সময়সীমা আৰু কম বা শূন্য সুতৰ হাৰে পুনৰ বিত্তীয় সাহায্য প্ৰদান কৰিবলৈ পঞ্চাশ বছৰৰ সুতমুক্ত ঋণৰ সৈতে ১ লাখ কোটি টকাৰ মুলধন গঠন কৰা হ’ব।

• প্ৰতিৰক্ষাৰ উদ্দেশ্যে উন্নত প্ৰযুক্তি শক্তিশালী কৰাৰ বাবে আৰু ‘আত্মনিৰ্ভৰ’ ক্ষিপ্ৰতাৰে এক নতুন আঁচনি আৰম্ভ কৰা হ’ব।

আন্তঃগাঁথনি

• আন্তঃগাঁথনি উন্নয়ন আৰু নিয়োগ সৃষ্টিৰ বাবে মূলধনী ব্যয় ১১.১ শতাংশ বৃদ্ধি কৰি ১১,১১,১১১ কোটি টকা হ’ব, যিটো হ’ব জিডিপিৰ ৩.৪ শতাংশ।

ৰে’লৱে

• লজিষ্টিক দক্ষতা বৃদ্ধি আৰু খৰচ হ্ৰাসৰ বাবে ৰূপায়ণ কৰিবলৈ পিএম গতি শক্তিৰ অধীনত চিনাক্ত কৰা ৩টা ডাঙৰ অৰ্থনৈতিক ৰে’লৱে কৰিডৰ কাৰ্যসূচী গ্ৰহণ কৰা হৈছে

•    শক্তি, খনিজ আৰু চিমেণ্ট কৰিডৰ

•    বন্দৰ সংযোগী কৰিডৰ

•    উচ্চ যান-বাহন ঘনত্বৰ কৰিডৰ

•    বন্দে ভাৰতৰ মানদণ্ডলৈ ৰূপান্তৰিত হ’ব চল্লিশ হাজাৰ সাধাৰণ ৰেল দবা।

বিমান পৰিবহণ খণ্ড

• দেশৰ বিমানবন্দৰৰ সংখ্যা দুগুণ বৃদ্ধি পাই ১৪৯টা হ’ল।

• ৫১৭টা নতুন পথত ১.৩ কোটি যাত্ৰী পৰিবহণ।

• ভাৰতীয় কেৰিয়াৰে ১০০০ৰো অধিক নতুন বিমানৰ অৰ্ডাৰ দিছে।

সেউজ শক্তি

• ২০৩০ চনৰ ভিতৰত ১০০ মেট্ৰিক টন কয়লাৰ গেছিফিকেশন আৰু তৰলীকৰণ ক্ষমতা স্থাপন কৰা হ’ব।

• পৰিবহণৰ বাবে সংকুচিত প্ৰাকৃতিক গেছ (চিএনজি) আৰু ঘৰুৱা উদ্দেশ্যৰ বাবে পাইপযুক্ত প্ৰাকৃতিক গেছ (পিএনজি)ত সংকুচিত জৈৱ গেছ (চিবিজি)ৰ মিশ্ৰণ পৰ্যায়ক্ৰমে বাধ্যতামূলক কৰা হ’ব।

পৰ্যটন খণ্ড

• ৰাষ্ট্ৰসমূহক বৈশ্বিক ব্ৰেণ্ডিং আৰু বিপণনকে ধৰি আইকনিক পৰ্যটন কেন্দ্ৰসমূহৰ ব্যাপক উন্নয়ন গ্ৰহণ কৰিবলৈ উৎসাহিত কৰা।

• স্থাপন কৰিবলগীয়া সুবিধা আৰু সেৱাৰ মানদণ্ডৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি পৰ্যটন কেন্দ্ৰসমূহৰ ৰেটিঙৰ কাঠামো।

বিনিয়োগ

• ২০১৪-২৩ চনৰ ভিতৰত ৫৯৬ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰৰ প্ৰত্যক্ষ বিদেশী বিনিয়োগৰ প্ৰবাহ ২০০৫-১৪ চনৰ ভিতৰত হোৱা প্ৰবাহৰ দুগুণ আছিল।

‘বিকশিত ভাৰত’ৰ বাবে ৰাজ্যসমূহত সংস্কাৰ

• ৰাজ্য চৰকাৰসমূহে মাইলৰ খুঁটিৰ সৈতে জড়িত সংস্কাৰক সমৰ্থন কৰিবলৈ পঞ্চাশ বছৰৰ সুতমুক্ত ঋণ হিচাপে ৭৫,০০০ কোটি টকাৰ ব্যৱস্থা প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।

২০২৩-২৪ বৰ্ষৰ সংশোধিত অনুমান (আৰই)

• ঋণৰ বাহিৰেও মুঠ লাভৰ সংশোধিত অনুমান ২৭.৫৬ লাখ কোটি টকা, ইয়াৰে কৰ লাভ ২৩.২৪ লাখ কোটি টকা।

• মুঠ ব্যয়ৰ সংশোধিত অনুমান ৪৪.৯০ লাখ কোটি টকা।

• ৩০.০৩ লাখ কোটি টকাৰ ৰাজহ লাভ আনুমানিক বাজেটতকৈ অধিক হোৱাৰ আশা কৰা হৈছে, যিয়ে অৰ্থনীতিত শক্তিশালী বৃদ্ধিৰ গতি আৰু আনুষ্ঠানিকতাক প্ৰতিফলিত কৰে।

• ২০২৩-২৪ চনৰ বাবে বিত্তীয় ঘাটিৰ সংশোধিত অনুমান জিডিপিৰ ৫.৮ শতাংশ।

২০২৪-২৫ বৰ্ষৰ বাজেট পূৰ্বানুমান

• ঋণৰ বাহিৰে আন মুঠ লাভ আৰু মুঠ ব্যয় ক্ৰমে ৩০.৮০ আৰু ৪৭.৬৬ লাখ কোটি টকা বুলি পুৰ্বানুমান কৰা হৈছে।

• কৰ লাভৰ পৰিমাণ ২৬.০২ লাখ কোটি টকা হ’ব বুলি পূৰ্বানুমান কৰা হৈছে।

• ৰাজ্যসমূহক মূলধনী ব্যয়ৰ বাবে পঞ্চাশ বছৰৰ সুতমুক্ত ঋণৰ আঁচনি এই বছৰো অব্যাহত ৰখা হ’ব আৰু ইয়াৰ বাবে মুঠ ১.৩ লাখ কোটি টকা ব্যয় হ’ব।

• ২০২৪-২৫ চনত বিত্তীয় ঘাটি জিডিপিৰ ৫.১ শতাংশ হ’ব বুলি পুৰ্বানুমান কৰা হৈছে

• ২০২৪-২৫ চনৰ ভিতৰত তাৰিখযুক্ত ছিকিউৰিটিৰ জৰিয়তে মুঠ আৰু শুদ্ধ বজাৰ ঋণ ক্ৰমে ১৪.১৩ আৰু ১১.৭৫ লাখ কোটি টকা হ’ব বুলি পূৰ্বানুমান কৰা হৈছে।

দ্বিতীয় খণ্ড

প্ৰত্যক্ষ কৰ

• বিত্তমন্ত্ৰীয়ে প্ৰত্যক্ষ কৰৰ বাবে একে কৰৰ হাৰ ৰখাৰ প্ৰস্তাৱ দিছে৷

• বিগত ১০ বছৰৰ প্ৰত্যক্ষ কৰ সংগ্ৰহ তিনিগুণ বৃদ্ধি পাইছে, ৰিটাৰ্ণ দাখিল কৰা লোকৰ হাৰ ২.৪ গুণলৈ বৃদ্ধি পাইছে৷

• চৰকাৰে কৰদাতাৰ সেৱা উন্নত কৰিব

•    ২০০৯-১০ বিত্তীয় বৰ্ষলৈকে এই সময়ছোৱাত ২৫,০০০ টকা পৰ্যন্ত বাকী থকা প্ৰত্যক্ষ কৰ দাবী উত্থাপন কৰা হৈছে৷

•    ২০১০-১১ চনৰ পৰা ২০১৪-১৫বিত্তীয় বৰ্ষলৈকে ১,০০,০০০ টকা পৰ্যন্ত বাকী থকা প্ৰত্যক্ষ কৰ দাবী কৰা হৈছে৷

•    ইয়াৰ দ্বাৰা এক কোটি কৰদাতা উপকৃত হ’ব

• ষ্টাৰ্ট-আপলৈ কৰ সুবিধা, সাৰ্বভৌম সম্পত্তি পুঁজি বা পেঞ্চন পুঁজিত কৰা বিনিয়োগ ৩১.০৩.২০২৫ লৈ বৃদ্ধি কৰা হৈছে

• আইএফএছচি ইউনিটৰ কিছুমান আয়ৰ ওপৰত কৰ ৰেহাই ৩১.০৩.২০২৪ৰ পৰা ৩১.০৩.২০২৫ লৈ এবছৰ বৃদ্ধি কৰা হৈছে

পৰোক্ষ কৰ

• বিত্ত মন্ত্ৰীয়ে পৰোক্ষ কৰ আৰু আমদানি শুল্কৰ বাবে একে কৰ হাৰ ধৰি ৰখাৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়াইছে

• জিএছটিয়ে ভাৰতত ভাগ ভাগ হৈ থকা পৰোক্ষ কৰ ব্যৱস্থাক একত্ৰিত কৰিলে

•    এই বছৰ গড় মাহিলী মুঠ জিএছটি সংগ্ৰহ দুগুণ বৃদ্ধি পাই ১.৬৬ লাখ কোটি টকা হৈছে

•    জিএছটি কৰ ভিত্তি দুগুণ বৃদ্ধি পাইছে

•    ৰাজ্যিক এছজিএছটি ৰাজহৰ উত্থান (ৰাজ্যসমূহক মুকলি কৰা ক্ষতিপূৰণকে ধৰি) জিএছটিৰ পিছৰ সময়ছোৱাত(২০১৭-১৮ৰ পৰা ২০২২-২৩) ১.২২লৈ বৃদ্ধি পাইছে, যিটো জিএছটিৰ পূৰ্বৰ সময়ছোৱাত (২০১২-১৩ৰ পৰা ২০১৫-১৬লৈ) ০.৭২ আছিল।

•    ৯৪% উদ্যোগৰ নেতাই জিএছটিলৈ পৰিৱৰ্তনক বহুলাংশে ইতিবাচক বুলি ভাবে

•    জিএছটিৰ ফলত যোগান শৃংখল অনুকূলন হ’ল

•    জিএছটিয়ে বাণিজ্য আৰু উদ্যোগৰ ওপৰত অনুসৰণৰ বোজা হ্ৰাস কৰিলে

•    লজিষ্টিক ব্যয় আৰু কৰ কম হোৱাটোৱে সামগ্ৰী আৰু সেৱাৰ মূল্য হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰিছিল, যাৰ ফলত গ্ৰাহকসকল উপকৃত হৈছে

বছৰ বছৰ ধৰি কৰ আনুপাতিকৰণৰ প্ৰচেষ্টা

• ২০১৩-১৪ বিত্তীয় বৰ্ষত ২.২ লাখ টকাৰ তুলনাত ৭ লাখ টকা পৰ্যন্ত আয়ৰ বাবে কোনো কৰ দায়বদ্ধতা নাই

• খুচুৰা ব্যৱসায়ৰ বাবে অনুমানিক কৰ প্ৰদানৰ সীমা ২ কোটি টকাৰ পৰা ৩ কোটি টকালৈ বৃদ্ধি

• পেছাদাৰীসকলৰ বাবে অনুমানিক কৰ প্ৰদানৰ সীমা ৫০ লাখ টকাৰ পৰা ৭৫ লাখ টকালৈ বৃদ্ধি

• বৰ্তমানৰ ঘৰুৱা কোম্পানীসমূহৰ বাবে কৰ্পৰেট আয়কৰ ৩০%ৰ পৰা ২২%লৈ হ্ৰাস পাইছে

• নতুন উৎপাদন কোম্পানীসমূহৰ বাবে কৰ্পৰেট আয়কৰৰ হাৰ ১৫%

কৰদাতা সেৱাত কৃতিত্ব

• ২০১৩-১৪ চনত কৰ ৰিটাৰ্ণৰ গড় প্ৰক্ৰিয়াকৰণৰ সময় ৯৩ দিনৰ পৰা ১০ দিনলৈ হ্ৰাস পাইছে

• অধিক কাৰ্যক্ষমতাৰ বাবে অজ্ঞাত মূল্যায়ন আৰু আবেদন প্ৰৱৰ্তন কৰা হৈছে

• আয়কৰ ৰিটাৰ্ণ দাখিল প্ৰক্ৰিয়া আপডেট কৰা হৈছে, নতুন প্ৰপত্ৰ ২৬এএছ আৰু আগতীয়াকৈ দাখিল কৰা কৰ ৰিটাৰ্ণ সৰলীকৃত কৰা হৈছে

• শুল্ক সংস্কাৰৰ ফলত আমদানি মুক্তিৰ সময় হ্ৰাস পাইছে

•    আভ্যন্তৰীণ কণ্টেইনাৰ ডিপোত ৪৭% হ্ৰাস কৰি ৭১ ঘণ্টা কৰা হৈছে

•    এয়াৰ কাৰ্গো কমপ্লেক্সত ২৮% হ্ৰাস কৰি ৪৪ ঘণ্টা কৰা হৈছে

•    সাগৰীয় বন্দৰত ২৭% হ্ৰাস কৰি ৮৫ ঘণ্টা কৰা হৈছে

অৰ্থনীতি-তেতিয়া আৰু এতিয়া

• ২০১৪ চনত অৰ্থনীতিৰ সংশোধন আৰু শাসন ব্যৱস্থাসমূহ ক্ৰমৱদ্ধ কৰাৰ দায়িত্ব আছিল। এয়া প্ৰয়োজনীয়তা আছিলঃ

•    বিনিয়োগ আকৰ্ষণ কৰা

•    অতি প্ৰয়োজনীয় সংস্কাৰৰ প্ৰতি সমৰ্থন গঢ়ি তোলা

•    ৰাইজক আশাৰ সঞ্চাৰ কৰা

•    ‘ৰাষ্ট্ৰ-প্ৰথম’ৰ দৃঢ় বিশ্বাসেৰে চৰকাৰ সফল হ’ল।

• “২০১৪ চনলৈকে আমি ক’ত আছিলো আৰু এতিয়া ক’ত আছো সেয়া এতিয়া ঘুৰি চোৱাটো উপযুক্ত সময়ঃ” বিত্ত মন্ত্ৰী

•    চৰকাৰে সদনত এখন শ্বেতপত্ৰ দাখিল কৰিব৷

***

YB/NB/SNC/LP/KSS/RK/PD/CNAN/DB