ગૃહમંત્રીએ ઝડપથી જોડાતા વિશ્વમાં સાયબર સ્થિતિસ્થાપકતાના નિર્માણ માટે રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે સહકારની તાત્કાલિક જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો

પ્રધાનમંત્રી મોદીએ ટેક્નોલોજીના માનવીય પાસા પર ભાર મૂક્યો છે અને ટેક્નોલોજીના ઉપયોગમાં 'કરુણા' અને 'સંવેદનશીલતા' સુનિશ્ચિત કરવા માટે તેમણે "ઇમોશન્સ ઑફ થિંગ્સ" સાથે "ઇંટરનેટ ઑફ થિંગ્સ"ને એકીકૃત કર્યું 

'ડિજિટલ ડિલિવરી ઑફ સર્વિસ' માટેની પહેલોએ એક દાયકાની અંદર ભારતને 'ડિજિટલ નેશન'માં પરિવર્તિત કર્યું છે, ભારતે અમુક 'ઓપન એક્સેસ ડિજિટલ પબ્લિક ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર' મોડલ સેટ કર્યા છે, જે આજે વિશ્વમાં ઉદાહરણ બની ગયા છે

આપણા સુરક્ષા પડકારોનું 'ડાયનામાઈટથી મેટાવર્સ'માં પરિવર્તન અને 'હવાલાથી ક્રિપ્ટો કરન્સી'માં રૂપાંતર એ વિશ્વના દેશો માટે ચિંતાનો વિષય છે અને આપણે બધાએ સાથે મળીને તેની સામે એક સામાન્ય વ્યૂહરચના ઘડવી પડશે

કોઈ એક દેશ કે સંસ્થા એકલા સાયબર જોખમોનો સામનો કરી શકે નહીં, આપણે પરંપરાગત ભૌગોલિક સરહદોથી ઉપર ઉઠીને વિચારવાની જરૂર છે અને તેના માટે સંયુક્ત મોરચાની જરૂર છે

ડિજિટલ ગુનાઓનો સામનો કરવા માટે બનાવેલા તમામ દેશોના કાયદાઓમાં થોડી એકરૂપતા લાવવાના પ્રયાસો હોવા જોઈએ

સાયબર સુરક્ષા નીતિઓ માટે એક સંકલિત અને સ્થિર અભિગમ આંતર કાર્યક્ષમતાને સરળ બનાવશે, માહિતીની વહેંચણીમાં વિશ્વાસ વધારશે અને એજન્સી પ્રોટોકોલ અને સંસાધનોના અંતરને ઘટાડશે

અસરકારક 'આગાહી - નિવારક - રક્ષણાત્મક અને પુનઃપ્રાપ્તિ' ક્રિયા માટે 24x7 સાયબર સુરક્ષા વ્યવસ્થા હોવી જોઈએ

જવાબદાર ઉપયોગ સુનિશ્ચિત કરવા માટે 'પારદર્શક અને જવાબદાર AI અને ઇમર્જિંગ ટેક્નોલોજી ગવર્નન્સ ફ્રેમવર્ક' બનાવવાનો સમય આવી ગયો છે

આપણું ઈન્ટરનેટ વિઝન ન તો આપણા રાષ્ટ્રોના અસ્તિત્વને જોખમમાં મૂકતી અતિશય સ્વતંત્રતામાંથી એક હોવું જોઈએ અને ન તો ડિજિટલ ફાયરવોલ જેવી અલગતાવાદી રચનાઓમાંથી એક હોવી જોઈએ

G-20 ફોરમ પર સાયબર સુરક્ષા પર વધુ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાથી મહત્વપૂર્ણ 'માહિતી ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર' અને 'ડિજિટલ પબ્લિક પ્લેટફોર્મ્સ'ની સુરક્ષા અને અખંડિતતાને સુનિશ્ચિત કરવામાં સકારાત્મક યોગદાન મળી શકે છે

આતંકવાદ, ટેરર ફાઇનાન્સિંગ, કટ્ટરપંથી, નાર્કો, નાર્કો-ટેરર લિંક્સ અને ખોટી માહિતી સહિતના નવા અને ઉભરતા, પરંપરાગત અને બિન-પરંપરાગત પડકારોનો સામનો કરવા માટે રાષ્ટ્રો અને આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓની ક્ષમતાઓને મજબૂત કરવી જરૂરી છે

આપણું લક્ષ્ય 'સાયબર સક્સેસ વર્લ્ડ' બનાવવાનું છે અને નહીં કે 'સાયબર ફેલ્યોર વર્લ્ડ'
 

કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી, શ્રી અમિત શાહે આજે હરિયાણાના ગુરુગ્રામમાં NFTs, AI અને Metaverseના યુગમાં અપરાધ અને સુરક્ષા પર G-20 કોન્ફરન્સના ઉદ્ઘાટન સત્રને સંબોધિત કર્યું હતું. પરિષદના ઉદ્ઘાટન સત્રમાં ગૃહ રાજ્ય મંત્રી શ્રી અજય કુમાર મિશ્રા, ઈલેક્ટ્રોનિક્સ અને આઈટી રાજ્ય મંત્રી શ્રી રાજીવ ચંદ્રશેખર, કેન્દ્રીય ગૃહ સચિવ અને અન્ય મહાનુભાવોએ હાજરી આપી હતી. G20 દેશોમાંથી 900 થી વધુ સહભાગીઓ, 9 વિશેષ આમંત્રિત દેશો, આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓ અને ટેક્નોલોજી લીડર્સ અને ભારત અને વિશ્વભરના ડોમેન નિષ્ણાતો બે દિવસીય કોન્ફરન્સમાં ભાગ લઈ રહ્યા છે.

તેમના સંબોધનમાં, શ્રી અમિત શાહે ઝડપથી જોડાતા વિશ્વમાં સાયબર સ્થિતિસ્થાપકતાના નિર્માણ માટે રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે સહકારની તાત્કાલિક જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે આ વર્ષે, ભારત G-20ની અધ્યક્ષતા કરી રહ્યું છે, અને, ભારતના G-20 પ્રમુખપદની થીમ "વસુધૈવ કુટુંબકમ" અથવા "એક પૃથ્વી-એક પરિવાર-એક ભવિષ્ય" છે, જે આપણા સાંસ્કૃતિક વારસાને પ્રતિબિંબિત કરે છે. તેમણે નોંધ્યું કે આજના ‘ડિજિટલ વર્લ્ડ’માં થીમ કદાચ સૌથી વધુ સુસંગત છે.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે ટેકનોલોજીએ તમામ પરંપરાગત ભૌગોલિક, રાજકીય અને આર્થિક સીમાઓને પાર કરી છે અને આજે આપણે એક મોટા વૈશ્વિક ડિજિટલ ગામમાં રહીએ છીએ. તેમણે કહ્યું કે, જો કે, ટેક્નોલોજી માનવ, સમુદાયો અને દેશોને નજીક લાવવા માટે સકારાત્મક વિકાસ છે, પરંતુ કેટલાક અસામાજિક તત્વો અને વૈશ્વિક શક્તિઓ પણ છે, જે નાગરિકો અને સરકારોને આર્થિક અને સામાજિક નુકસાન પહોંચાડવા માટે ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરી રહી છે. તેમણે કહ્યું કે, તેથી જ આ પરિષદ વધુ મહત્વપૂર્ણ બની જાય છે કારણ કે તે ડિજિટલ વિશ્વને બધા માટે સુરક્ષિત બનાવવા માટે સંકલિત પગલાં તરફ એક મહત્વપૂર્ણ વૈશ્વિક પહેલ બની શકે છે.

શ્રી અમિત શાહે કહ્યું કે પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદી માને છે કે “સાયબર સુરક્ષા હવે માત્ર ડિજિટલ વિશ્વ સુધી સીમિત નથી રહી. તે રાષ્ટ્રીય સુરક્ષાનો વિષય બની ગયો છે - " તેમણે કહ્યું કે પ્રધાનમંત્રી મોદીએ ટેક્નોલોજીના માનવીય પાસા પર ભાર મૂક્યો છે. શ્રી શાહે કહ્યું કે, મોદીજીએ ટેકનોલોજીના ઉપયોગમાં 'કરુણા' અને 'સંવેદનશીલતા' સુનિશ્ચિત કરવા માટે "ઇમોશન્સ ઓફ થિંગ્સ" સાથે "ઈન્ટરનેટ ઓફ થિંગ્સ" ને એકીકૃત કર્યું છે.

કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં ભારત પાયાના સ્તરે ઉભરતી ટેકનોલોજીને અપનાવવામાં મોખરે રહ્યું છે અને અમારો હેતુ સમાજના તમામ વર્ગો માટે આધુનિક ટેકનોલોજીને વધુ સુલભ અને સસ્તું બનાવવાનો છે. ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે આજે 840 મિલિયન ભારતીયો ઓનલાઈન હાજરી ધરાવે છે અને 2025 સુધીમાં બીજા 400 મિલિયન ભારતીયો ડિજિટલ વિશ્વમાં પ્રવેશ કરશે. તેમણે કહ્યું કે ભારતમાં છેલ્લા 9 વર્ષમાં ઈન્ટરનેટ કનેક્શનમાં 250%નો વધારો થયો છે અને પ્રતિ GB ડેટાની કિંમતમાં 96%નો ઘટાડો થયો છે. તેમણે કહ્યું કે પ્રધાનમંત્રી જન-ધન યોજના હેઠળ, 500 મિલિયન નવા બેંક ખાતા ખોલવામાં આવ્યા છે, અને 330 મિલિયન RuPay ડેબિટ કાર્ડ્સનું વિતરણ કરવામાં આવ્યું છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે 2022માં 90 મિલિયન વ્યવહારો સાથે વૈશ્વિક ડિજિટલ પેમેન્ટ્સમાં ભારત અગ્રેસર છે અને ભારતમાં UPI વ્યવહારો આજની તારીખમાં રૂ. 35 ટ્રિલિયનના છે. તેમણે કહ્યું કે 46% વૈશ્વિક ડિજિટલ ચૂકવણી ભારતમાં થાય છે અને વર્ષ 2017-18 થી ટ્રાન્ઝેક્શન વોલ્યુમમાં 50 ગણો વધારો થયો છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે ડાયરેક્ટ બેનિફિટ ટ્રાન્સફર (DBT) દ્વારા, 52 મંત્રાલયોની 300 થી વધુ યોજનાઓને આવરી લેતા, લાભાર્થીઓના બેંક ખાતામાં રૂ. 300 મિલિયનની રકમ સીધી ટ્રાન્સફર કરવામાં આવી છે. તેમણે કહ્યું કે DigiLocker લગભગ 6 બિલિયન દસ્તાવેજો સ્ટોર કરે છે. ભારતનેટ હેઠળ દેશમાં 600,000 કિલોમીટર ઓપ્ટિકલ ફાઈબર કેબલ (OFC) નાખવામાં આવી છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે ઉમંગ એપ - યુનિફાઇડ મોબાઇલ એપ્લિકેશન ફોર ન્યુ એજ ગવર્નન્સ - 53 મિલિયન નોંધણીઓ સાથે લોન્ચ કરવામાં આવી છે. 'ડિજિટલ ડિલિવરી ઑફ સર્વિસ' માટેની પહેલોએ એક દાયકાની અંદર ભારતને 'ડિજિટલ નેશન'માં પરિવર્તિત કર્યું છે.

શ્રી અમિત શાહે કહ્યું કે સમયની સાથે, સાયબર ધમકીઓની શક્યતાઓ પણ વધી છે. તેમણે વર્ષ 2022 માટે ઈન્ટરપોલના 'ગ્લોબલ ટ્રેન્ડ સમરી રિપોર્ટ'ને ટાંકીને જણાવ્યું હતું કે રેન્સમવેર, ફિશિંગ, ઓનલાઈન સ્કેમ, ઓનલાઈન ચાઈલ્ડ યૌન શોષણ અને હેકિંગ જેવા સાયબર ક્રાઈમના કેટલાક વલણો સમગ્ર વિશ્વમાં ગંભીર ખતરો ઉભો કરી રહ્યા છે અને એવી શક્યતા છે કે ભવિષ્યમાં આ સાયબર ગુનાઓમાં અનેકગણો વધારો થશે. શ્રી શાહે કહ્યું કે આ સંદર્ભમાં, આ સમિટ એ G-20 પ્રેસિડન્સીની એક નવી અને અનોખી પહેલ છે અને G-20માં સાયબર સુરક્ષા પર આ પ્રથમ કોન્ફરન્સ છે. તેમણે કહ્યું કે G-20એ અત્યાર સુધી આર્થિક પરિપ્રેક્ષ્યથી ડિજિટલ ટ્રાન્સફોર્મેશન અને ડેટા ફ્લો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે, પરંતુ હવે ગુના અને સુરક્ષાના પાસાઓને સમજવું અને તેનો ઉકેલ શોધવો ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. તેમણે કહ્યું કે NFTs, AI, Metaverse અને અન્ય ઉભરતી ટેક્નોલોજીના યુગમાં સંકલિત અને સહકારી અભિગમમાં નવા અને ઉભરતા જોખમોનો સમયસર જવાબ આપીને આગળ રહેવાનો અમારો પ્રયાસ છે.

કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રીએ કહ્યું કે G-20 ફોરમ પર સાયબર સુરક્ષા પર વધુ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાથી મહત્વપૂર્ણ 'માહિતી ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર' અને 'ડિજિટલ પબ્લિક પ્લેટફોર્મ'ની સુરક્ષા અને અખંડિતતાને સુનિશ્ચિત કરવામાં સકારાત્મક યોગદાન મળી શકે છે. તેમણે કહ્યું કે G-20ના પ્લેટફોર્મ પર સાયબર સ્પેસ સિક્યોરિટી અને સાયબર ક્રાઈમ પરની ચર્ચા 'ઈન્ટેલિજન્સ એન્ડ ઈન્ફોર્મેશન શેરિંગ નેટવર્ક'ના વિકાસમાં મદદ કરશે અને આ ક્ષેત્રમાં 'ગ્લોબલ કોઓપરેશન'ને પ્રોત્સાહન આપશે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે આ કોન્ફરન્સનો ઉદ્દેશ ‘ડિજિટલ પબ્લિક ગુડ્સ’ અને ‘ડિજિટલ પબ્લિક ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર’ને સશક્તિકરણ અને સુરક્ષિત કરવા તેમજ ટેકનોલોજીની શક્તિનો શ્રેષ્ઠ ઉપયોગ કરવા માટે એક સુરક્ષિત અને કાર્યક્ષમ આંતરરાષ્ટ્રીય માળખાને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે બે દિવસીય કોન્ફરન્સના છ સત્રો દરમિયાન આંતરરાષ્ટ્રીય સહયોગ ફ્રેમવર્ક જેવા વિષયોમાં અર્થપૂર્ણ ચર્ચા થશે.

• ઈન્ટરનેટ ગવર્નન્સ,

• ડિજિટલ જાહેર ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરની સુરક્ષા,

• ડિજિટલ માલિકી સંબંધિત કાનૂની અને નિયમનકારી મુદ્દાઓ,

• ડાર્ક નેટ માટે AI અને ઈન્ટરનેશનલ કોઓપરેશન ફ્રેમવર્કનો જવાબદાર ઉપયોગ.

શ્રી શાહે આનંદ વ્યક્ત કર્યો કે આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાયે આ કોન્ફરન્સને પૂરા દિલથી સમર્થન આપ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે આ કોન્ફરન્સમાં G-20 સભ્યો ઉપરાંત 9 અતિથિ દેશો અને 2 મોટી આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓ, INTERPOL અને UNODC તેમજ વિવિધ આંતરરાષ્ટ્રીય વક્તાઓ ભાગ લઈ રહ્યા છે.

કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રીએ કહ્યું કે આ ડિજિટલ યુગના પગલે, સાયબર સુરક્ષા વૈશ્વિક સુરક્ષાનું એક આવશ્યક પાસું બની ગયું છે, જેના માટે તેના આર્થિક અને ભૌગોલિક-રાજકીય અસરો પર પૂરતું ધ્યાન આપવાની જરૂર છે. તેમણે કહ્યું કે આતંકવાદ, આતંકવાદી ધિરાણ, કટ્ટરવાદ, નાર્કો, નાર્કો-ટેરર લિંક્સ અને ખોટી માહિતી સહિતના નવા અને ઉભરતા, પરંપરાગત અને બિન-પરંપરાગત પડકારોનો સામનો કરવા માટે રાષ્ટ્રો અને આંતરરાષ્ટ્રીય સંગઠનોની ક્ષમતાઓને મજબૂત કરવી જરૂરી છે. શ્રી શાહે નોંધ્યું હતું કે આપણા સુરક્ષા પડકારોનું 'ડાયનામાઈટથી મેટાવર્સ'માં પરિવર્તન અને 'હવાલાથી ક્રિપ્ટો કરન્સી'માં રૂપાંતર એ વિશ્વના દેશો માટે ચિંતાનો વિષય છે અને તેની સામે આપણે બધાએ સાથે મળીને એક વ્યૂહરચના યોજના ઘડી કાઢવાની છે. શ્રી શાહે કહ્યું કે આતંકવાદીઓ હિંસા આચરવા, યુવાનોને કટ્ટરપંથી બનાવવા અને નાણાકીય સંસાધનો એકત્ર કરવા માટે નવા રસ્તાઓ શોધી રહ્યા છે અને નાણાકીય વ્યવહારો માટે આતંકવાદીઓ દ્વારા વર્ચ્યુઅલ એસેટ્સના રૂપમાં નવી પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. તેમણે કહ્યું કે આતંકવાદીઓ પોતાની ઓળખ છુપાવવા અને કટ્ટરપંથી સામગ્રી ફેલાવવા માટે ડાર્ક નેટનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે આપણે ડાર્ક-નેટ પર ચાલતી આ પ્રવૃત્તિઓની પેટર્નને સમજવી પડશે અને તેના માટે ઉકેલો શોધવા પડશે. તેમણે કહ્યું કે "મજબૂત અને કાર્યક્ષમ ઓપરેશનલ સિસ્ટમ બનાવવા માટે, આપણે વિવિધ વર્ચ્યુઅલ એસેટ્સના ઉપયોગ પર કડક કાર્યવાહી કરવા માટે સુસંગત રીતે વિચારવાની જરૂર છે.

શ્રી અમિત શાહે કહ્યું કે મેટાવર્સ, જે એક સમયે વિજ્ઞાન સાહિત્યનો વિચાર હતો, તે હવે વાસ્તવિક દુનિયામાં પ્રવેશી ચૂક્યો છે અને તે આતંકવાદી સંગઠનો માટે, મુખ્યત્વે પ્રચાર, ભરતી અને તાલીમ માટે નવી તકો ઊભી કરી શકે છે. તેમણે નોંધ્યું હતું કે આનાથી આતંકવાદી સંગઠનો માટે નબળા લોકોને પસંદ કરવાનું અને નિશાન બનાવવાનું અને તેમની નબળાઈઓ અનુસાર સામગ્રી તૈયાર કરવાનું સરળ બનશે. તેમણે કહ્યું કે મેટાવર્સ વપરાશકર્તાની ઓળખની સાચી નકલ કરવાની તકો પણ બનાવે છે, જેને "ડીપ-ફેક" તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, અને વ્યક્તિઓ વિશે વધુ સારી બાયોમેટ્રિક માહિતીનો ઉપયોગ કરીને, ગુનેગારો વપરાશકર્તાઓની નકલ કરી શકશે અને તેમની ઓળખ ચોરી શકશે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે રેન્સમવેર એટેકથી માંડીને ક્રિટિકલ પર્સનલ ડેટાનું વેચાણ, ઓનલાઈન હેરાનગતિ અને બાળ દુર્વ્યવહારથી લઈને ફેક ન્યૂઝ અને 'ટૂલકિટ્સ' વડે ખોટી માહિતીની ઝુંબેશની ઘટનાઓ સાયબર અપરાધીઓ દ્વારા કરવામાં આવી રહી છે. તેમણે કહ્યું કે તે જ સમયે, મહત્વપૂર્ણ માહિતી અને નાણાકીય પ્રણાલીઓને વ્યૂહાત્મક રીતે લક્ષ્ય બનાવવાની વૃત્તિ પણ વધી રહી છે. આવી પ્રવૃત્તિઓ રાષ્ટ્રીય ચિંતાનો વિષય છે, કારણ કે તેમની પ્રવૃત્તિઓ રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા, કાયદો અને વ્યવસ્થા અને અર્થવ્યવસ્થા પર સીધી અસર કરે છે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે જો આવા ગુનાઓ અને ગુનેગારોને રોકવા હશે તો આપણે પરંપરાગત ભૌગોલિક સીમાઓથી ઉપર ઉઠીને વિચારવું પડશે અને કાર્ય કરવું પડશે. શ્રી શાહે ધ્યાન દોર્યું હતું કે ડિજિટલ યુદ્ધમાં લક્ષ્યો આપણા ભૌતિક સંસાધનો નથી, પરંતુ ઓનલાઈન કાર્ય કરવાની આપણી ક્ષમતા અને થોડી મિનિટો માટે પણ ઓનલાઈન નેટવર્કમાં વિક્ષેપ ઘાતક હોઈ શકે છે.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે આજે વિશ્વની તમામ સરકારો શાસન અને જન કલ્યાણમાં ડિજિટલ માધ્યમોને પ્રોત્સાહન આપી રહી છે અને આ દિશામાં નાગરિકોને ડિજિટલ પ્લેટફોર્મમાં વિશ્વાસ હોય તે જરૂરી છે. તેમણે કહ્યું કે ડિજિટલ સ્પેસમાં અસુરક્ષા રાષ્ટ્ર-રાજ્યની કાયદેસરતા અને સાર્વભૌમત્વ પર પણ સવાલો ઉભા કરે છે. શ્રી શાહે કહ્યું કે આપણું ઈન્ટરનેટ વિઝન ન તો આપણા રાષ્ટ્રોના અસ્તિત્વને જોખમમાં મૂકતી અતિશય સ્વતંત્રતામાંથી એક ન હોવું જોઈએ અને ન તો ડિજિટલ ફાયરવોલ જેવી અલગતાવાદી રચનાઓમાંથી એક હોવી જોઈએ. તેમણે કહ્યું કે ભારતે કેટલાક 'ઓપન-એક્સેસ ડિજિટલ પબ્લિક ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર' મોડલ સ્થાપિત કર્યા છે, જે આજે વિશ્વમાં ઉદાહરણ બની ગયા છે. ભારતે ડિજિટલ ઓળખ માટે આધાર મોડલ, રીઅલ-ટાઇમ ફાસ્ટ પેમેન્ટનું UPI મોડલ, ડિજિટલ કોમર્સ માટે ઓપન નેટવર્ક (ONDC), અને, આરોગ્ય ક્ષેત્રે ઓપન હેલ્થ સર્વિસ નેટવર્ક વિકસાવ્યું છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે વિશ્વને આજે માહિતી અને નાણાંના પ્રવાહને સરળ બનાવવા માટે ડિજિટલ જાહેર માળખાકીય સુવિધા માટે એક મોડેલની જરૂર છે અને આનાથી વિશ્વના દેશો તેમના નાગરિકોને ડિજિટલી સશક્તિકરણ કરવામાં મદદ કરશે.

શ્રી અમિત શાહે કહ્યું કે વિશ્વના ઘણા દેશો સાયબર હુમલાનો શિકાર બન્યા છે અને આ ખતરો વિશ્વની તમામ મોટી અર્થવ્યવસ્થાઓ પર મંડરાયો છે. તેમણે કહ્યું કે, વિશ્વ બેંકના અનુમાન મુજબ, સાયબર હુમલાથી વર્ષ 2019-2023 દરમિયાન વિશ્વને લગભગ $5.2 ટ્રિલિયનનું નુકસાન થઈ શકે છે. દૂષિત ધમકી આપનારાઓ દ્વારા ક્રિપ્ટો કરન્સીનો ઉપયોગ તેની શોધ અને નિવારણને વધુ જટિલ બનાવે છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વ હેઠળ ભારત સરકારે એક સમાન સાયબર વ્યૂહરચના, સાયબર-ગુનાઓની રીઅલ-ટાઇમ રિપોર્ટિંગ, કાયદા અમલીકરણ એજન્સીઓની ક્ષમતા નિર્માણ, વિશ્લેષણાત્મક સાધનોની રચના અને સેટિંગની રૂપરેખા તૈયાર કરવા માટે કામ કર્યું છે. ફોરેન્સિક પ્રયોગશાળાઓનું રાષ્ટ્રીય નેટવર્ક બનાવવું, સાયબર સ્વચ્છતા સુનિશ્ચિત કરવી અને દરેક નાગરિક સુધી સાયબર જાગૃતિ ફેલાવવી. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, દેશના તમામ પોલીસ સ્ટેશનોમાં ક્રાઈમ એન્ડ ક્રિમિનલ ટ્રેકિંગ નેટવર્ક એન્ડ સિસ્ટમ (સીસીટીએનએસ) લાગુ કરવામાં આવી છે. તેમણે કહ્યું કે સાયબર ક્રાઈમ સામે વ્યાપક પ્રતિભાવ સુનિશ્ચિત કરવા માટે ભારત સરકારે ભારતીય સાયબર-ક્રાઈમ કોઓર્ડિનેશન સેન્ટર (I-4C) ની સ્થાપના કરી છે. ભારત સરકારે 'સાયટ્રેન' પોર્ટલ નામનું એક વિશાળ ઓપન ઓનલાઈન કોર્સીસ પ્લેટફોર્મ પણ બનાવ્યું છે, જે કદાચ સાયબર સુરક્ષાના ક્ષેત્રમાં વિશ્વનો સૌથી મોટો તાલીમ કાર્યક્રમ હશે.

કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રીએ સહભાગીઓનું ધ્યાન કેટલાક મુદ્દાઓ તરફ દોર્યું, જેથી સુરક્ષિત અને સુરક્ષિત સાયબર સ્પેસ સુનિશ્ચિત કરી શકાય. તેમણે કહ્યું કે, ડિજિટલ અપરાધોનો સામનો કરવા માટે બનેલા તમામ દેશોના કાયદાઓમાં થોડી એકરૂપતા લાવવાના પ્રયાસો થવા જોઈએ. સાયબર ક્રાઈમના સીમાવિહીન સ્વભાવને ધ્યાનમાં રાખીને, આપણે દેશોના જુદા જુદા કાયદાઓ હેઠળ પ્રતિભાવ મિકેનિઝમ સ્થાપિત કરવું જોઈએ. આ ક્ષેત્રમાં વૈશ્વિક સહકાર સાયબર સુરક્ષા માપદંડો, શ્રેષ્ઠ પ્રથાઓ અને નિયમોને સુમેળ સાધવામાં મદદ કરશે. શ્રી શાહે આશા વ્યક્ત કરી કે આ પરિષદ આ દિશામાં નક્કર કાર્ય યોજના પ્રદાન કરશે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે સાયબર સુરક્ષા નીતિઓ માટે એક સંકલિત અને સ્થિર અભિગમ આંતર કાર્યક્ષમતાને સરળ બનાવશે, માહિતીની વહેંચણીમાં વિશ્વાસ વધારશે અને એજન્સી પ્રોટોકોલ અને સંસાધનોના અંતરને ઘટાડશે. તેમણે કહ્યું કે રાષ્ટ્રના નિર્ણાયક ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરને સુરક્ષિત કરવા માટે ઉદ્યોગ અને શિક્ષણવિદોના સક્રિય સમર્થન સાથે સભ્ય દેશો વચ્ચે ‘રીઅલ-ટાઇમ સાયબર ધમકીની બુદ્ધિમત્તા’ વહેંચવી એ સમયની જરૂરિયાત છે. સાયબર ઘટનાઓ પર રિપોર્ટિંગ અને કાર્યવાહીમાં તમામ દેશોની સાયબર એજન્સીઓ વચ્ચે વધુ સંકલન હોવું જોઈએ. ‘શાંતિપૂર્ણ, સુરક્ષિત, પ્રતિરોધક અને ખુલ્લા’ માહિતી અને સંચાર પ્રૌદ્યોગિક વાતાવરણના નિર્માણ માટે સંયુક્ત પ્રયાસો દ્વારા સીમા પાર સાયબર ગુનાઓની તપાસમાં સહકાર આજે અત્યંત જરૂરી છે. માહિતી અને સંચાર ટેકનોલોજીના ગુનાહિત ઉપયોગ પર યુનાઈટેડ નેશન્સ કન્વેન્શનને અનુરૂપ, પુરાવાઓની ઝડપી જાળવણી, તપાસ અને સંકલન જરૂરી છે. ઊભરતી ટેક્નોલોજીને કારણે ઊભરતાં જોખમોનો સામનો કરવા માટે કમ્પ્યુટર ઇમર્જન્સી રિસ્પોન્સ ટીમ્સ (CERTs)ને મજબૂત બનાવવી આવશ્યક છે. અસરકારક 'આગાહી - નિવારક - રક્ષણાત્મક અને પુનઃપ્રાપ્તિ' ક્રિયા માટે 24x7 સાયબર સુરક્ષા વ્યવસ્થા હોવી જોઈએ. સાયબર થ્રેટ લેન્ડસ્કેપની પ્રકૃતિ રાષ્ટ્રીય સીમાઓમાં ફેલાયેલી છે, સાયબર અપરાધોનો અસરકારક રીતે સામનો કરવા માટે રાષ્ટ્રો, સંસ્થાઓ અને હિતધારકો દ્વારા સહકાર અને માહિતીની વહેંચણીની જરૂર છે. જવાબદાર ઉપયોગ સુનિશ્ચિત કરવા માટે 'પારદર્શક અને જવાબદાર AI અને ઇમર્જિંગ ટેક્નોલોજી ગવર્નન્સ ફ્રેમવર્ક' બનાવવાનો સમય આવી ગયો છે. ડિજિટલ ચલણને સંડોવતા સાયબર ક્રાઇમમાં થયેલા વધારાને જોતાં, આવી નાણાકીય અનિયમિતતાઓને રોકવા માટે રાષ્ટ્રો વચ્ચે 'સમર્પિત સામાન્ય ચેનલ'ની જરૂર છે. NFT પ્લેટફોર્મનું થર્ડ-પાર્ટી વેરિફિકેશન વિશ્વાસ વધારશે અને ગુનાહિત પ્રવૃત્તિઓને અંકુશમાં રાખશે.

તેમના સંબોધનને સમાપ્ત કરતાં, કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી, શ્રી અમિત શાહે ફરી એકવાર ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે કોઈ એક દેશ અથવા સંસ્થા એકલા સાયબર જોખમોનો સામનો કરી શકશે નહીં - તેના માટે સંયુક્ત મોરચાની જરૂર છે. તેમણે કહ્યું કે અમારા ભાવિએ અમને 'સંવેદનશીલતા સાથે ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ' અને 'જાહેર સલામતી અને સલામતી સુનિશ્ચિત કરવાની' અમારી પ્રતિબદ્ધતામાં અડગ રહેવાની તક આપી છે, અને, આ કાર્ય એકલી સરકારો દ્વારા હાથ ધરવામાં આવી શકે નહીં. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે અમારું લક્ષ્ય ‘સાયબર સક્સેસ વર્લ્ડ’ બનાવવાનું છે, ‘સાયબર ફેલ્યુર વર્લ્ડ’ નહીં. તેમણે કહ્યું કે, બધા માટે 'સુરક્ષિત અને સમૃદ્ધ ડિજિટલ ભવિષ્ય' સુનિશ્ચિત કરતી વખતે અમે આ તકનીકોની સંભવિતતાનો ઉપયોગ કરી શકીએ છીએ.

YP/GP