U Myntri Rangbah Duh, u Narendra Modi u la plie paidbah ia ka National Sickle Cell Anaemia Elimination Mission ha Shahdol, Madhya Pradesh mynta ka sngi bad u la sam ia ki sickle cell genetic status card ia ki briew kiba dei ban ioh ia kine. U Myntri Rangbah Duh u la sdang ruh ia ka jingsam ia kumba 3.57 klur tylli ki Ayushman Bharat Pradhan Mantri Jan Arogya Yojana (AB-PMJAY) card ha Madhya Pradesh. Ha kane ka prokram, u Myntri Rangbah Duh u la pynkup burom ruh ia ka Rani Durgavati ka syiem jong ka Gondwana ha ki spah snem ba 16.

Ha ka jingai jingkren jong u, u Myntri Rangbah Duh u la ai jingiaroh ia ka Rani Durgavati bad u la ong ba ka National Sickle Cell Anaemia Elimination Mission kaba ioh mynsiem na ka, ka dei kaba la sdang mynta ka sngi. U la ong ruh ba dang ai haduh 1 klur tylli ki Ayushman Card sha ki briew jong ka Madhya Pradesh. U Myntri Rangbah Duh u la ong ruh ba kito kiba kham ioh jingmyntoi na kine ar tylli ki sienjam ki dei ki briew ka Gond, Bhil bad kiwei kiwei ki Adivasi. U la kitbok kitrwiang ia ki briew bad ka Sorkar Madhya Pradesh ha kane ka sngi.

U Myntri Rangbah Duh u la ong ba mynta, na Shahdol, ka ri ka la smai ban iada ia ka jingim jong ki riewlum, ka jingkut jingmut ban lait na ka Sickle Cell Anaemia bad ka jingpyllait im ia kumba 2.5 lak ngut ki khynnah bad ki longiing kiba shah ktah ha kane ka jingpang. U la kynmaw ia la ki jingshem ha ki jingiakren jong u bad ki riewlum bad u la batai shaphang ki dak jong kane ka jingpang bad ka tyllong jong ka.

U Myntri Rangbah Duh u la ong ba ym shym la don ka jingpeit ia ka Sickle Cell Anaemia ha kine ki 70 snem ba la dep watla 50% jong ki jingpang Sickle Cell Anaemia ki dei kiba don ha India. U la kdew sha ka jingleh klet jong ki Sorkar ba rim ia ki riewlum Adivasi bad u la ong ba ka dei kane ka Sorkar Mynta kaba la wad ia ka rukom ban pynbeit ia kane. U Myntri Rangbah Duh u la ong ba ia kane ka Sorkar, ki Adivasi kim dei tang ki nongthep vote hynrei ki dei ki briew kiba kongsan. U Myntri Rangbah Duh u la ong ba u la pyrshang ban pynbeit ia kane wat ha ki por shuwa ba un long Myntri Rangbah Duh ha ka por ba u la long nyngkong u Myntri Rangbah ka Gujarat ha kaba u bad u Lat ka Jylla Madhya Pradesh mynta, u Mangubhai C Patel ki ju leit sha ki jaka sah jong ki Adivasi bad ai jingtip shaphang ka Sickle Cell Anaemia. U la ong ruh ba u la sdang ia ki prokram bapher bapher ha Gujarat kum u Myntri Rangbah jong ka jylla. U la ong ruh ba u la wad jingiarap na u scientist uba la ioh ia ka khusnam Nobel Prize ha ka por ba u la leit sha Japan kum u Myntri Rangbah Duh jong ka India.

U Myntri Rangbah Duh u la ong ba kane ka prokram ban pynduh ia ka Sickle Cell Anaemia kan long ka mission kaba kongsan ha ka Amrit Kaal. U la ong ba u ieng skhem na ka bynta ka jingpyllait ia ki riewlum jong ka ri na ka Sickle Cell Anaemia shuwa u snem 2047. U la ong ba kane ka donkam ia ka jingiatreilang jong ka Sorkar, ki nongai jingsumar bad ki riewlum. U la ong ba dang tei ia ki jaka ai snam na ka bynta ki nongpang, dang pynkhlain ia ki lad ban kylliang ia ka bone marrow, bad dang pynthymmai ia ki lad ban wad ia ki briew ba don ka jingpang Sickle Cell Anaemia. U la kyntu ia ki briew ba kin wan shakhmat bad iashim bynta ha kine ki screening.

U Myntri Rangbah Duh u la ong ba kane ka jingpang ka ktah ia baroh kawei ka longiing namar kane ka jingpang ka wanrah ia ka jingduk. U la kren shaphang ka jingim lajong kaba long ka jingim ba duk bad u la ong ba ka Sorkar ka sngewthuh ia kane bad ka kwah ban iarap ia ki nongpang. Kine ki sienjam ki la pynduna ia ka TB ha ka ri bad ka India ka dang pyrshang ban pynduh ia ka TB shuwa u snem 2025. U la batai shaphang ka jingdon ki jingpang bapher bapher ha kaba u la ong ba ha u snem 2013, ki la don 11,000 ngut ki nongpang Kala Azar, hynrei mynta kine ki la duna ia ka shi hajar. Ha u snem 2013 ki la don 10 lak ki nongpang Malaria bad mynta ki la duna ia ka2 lak ha u 2022. Kumjuh, ki nongpang niangthohlieh ki la duna na ka 1.25 lak sha ka 70-75 hajar.

“Ka Sorkar mynta ka pyrshang ban pynduna ia kine ki jingpang bad pynduna ia ki jinglut jingsep ha ki jingsumar,” la ong u Myntri Rangbah Duh ha kaba u la kren shaphang ka skhim Ayushman Bharat kaba la pynduna ia ka jinglut jingsep jong ki briew ha ka jingsumar. U la ong ba 1 klur ngut ki briew ki la ioh ia ki Ayushman card mynta kiba long kum ki ATM card kiba haduh T 5 lak na ka bynta kiba duk ba suk kiba hap leit ioh jingsumar ha ki hospital. “lada phi don ha kano kano ka jaka jong ka India, lada phi pyni ia kane ka card, phi ioh jingsumar ei haduh T 5 lak,” u la ong.

U Myntri Rangbah Duh u la ong ba kumba 5 klur ngut ki nongpang ki la ioh jingsumar ei hapoh ka skhim Ayushman ha baroh kawei ka ri ha kaba la tyngkai palat shi lak klur jong ki nongpang. Kane ka Ayushman Card ka dei ka jingpynthikna ia ka jingweng ia ka jingkhuslai kaba heh tam jong ki briew kiba duna jingioh. Ym shym la don mano mano ba ai ia kane ka jingkular kaba haduh 5 lak tyngka ha ki por mynshuwa, ka dei kane ka Sorkar, u dei u Modi uba la ai ia kane,” u la ong.

U Myntri Rangbah Duh u la ong ia ki briew ba ki dei ban husiar na ki briew kiba ai ia ki jingkular thok bad u la kyntu ia ki briew ba kin iohi ia ki jingtlot jong ki. U la kren shaphang ka jingkular ban ai ei ia ka bording bad u la ong ba kane ka mut ba ka bai bording kan sa kiew. Kumjuh, haba ka Sorkar ka kular ban pyllait na ka jinglut jingsep ha ka leit ka wan, kane ka mut ba ki kam ka leit ka wan jong ka jylla kin sa pulom, haba ai jingkular ban ai ki bai bam tymmen kiba kham heh, kane ka mut ba ka tulop jong ki nongtrei kan sa slem. U la kren ruh shaphang ka jingkular ban ai ka petrol kaba jem dor bad u la ong ba kane ka mut ka jingkiew jong ka khajna ba ki briew ki hap siew. Halor ki jingkular ban pynioh kam, u Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka long kaba thikna ba kine ki polisi ba thymmai kin sa pynjot ia ki karkhana ha ka jylla. Ha ka jingkynthoh ia ka liang pyrshah, u Myntri Rangbah Duh u la ong, “Ka jingmut jong katto katne ki seng sain pyrthei ka long ‘Niyat mein Khot aur Gareeb par Chot’ (ki jing thmu kiba sniew bad ka jingmlien ban pynjot ia kiba duk ba suk). Ha kine ki 70 snem ba la dep, ki Sorkar mynshuw ki shem jingeh wat tang ban pynbiang bam hynrei kane ka sorkar mynta ka pynthikna ia ka jingaiei ia ki mar bam sha 80 klur tylli ki longiing lyngba ka Garib Kalyan Yojna”. U la kren shaphang ka jingshngain jong 50 klur ki briew lyngba ka Ayushman Yojna, ka jingaiei ia ki tyndong gas sha 10 klur ngut ki longkmie hapoh ka Ujjwala Yojna, bad ki jingairam sha 8.5 klur ngut ki briew lyngba ka Mudra Yojna.

U Myntri Rangbah Duh u la kren shaphang ki polisi ba rim kiba long pyrshah ia ki riewlum. U la ong ba ka National Education Policy kaba thymmai ka la pynbeit ia ki jingeh ba ki khynnah pule riewlum ki iashem ha kaba iadei bad ka ktien ka thylliej. U la itathuh ba ki don palat 400 tylli ki skul Eklavya ba thymmai kiba ai ruh ia ki jaka sah ia ki khynnah pule riewlum. 24,000 ngut kum kine ki khynnah ki ioh ki lad ia ka pule puthi tang ha Madhya Pradesh.

U la ong ba watla ka la don ka jingieh bein mynshuwa, kane ka sorkar mynta ka niewkor ia ki riewlum bad ka la sdang ia ka tnat Tribal Welfare ba kyrpang bad ka la kyntiew ia ka mang tyngka jong kane ka tnat la lai shah mynta. Mynta ki riewlum ki ioh ia ka hok bad la niewkor ia ki riti ki dustur jong ki lyngba ki prokram kum ka Aadi Mahotsav.

U Modi u la ong ba ha kine ki 9 snem ba la dep, ki la don ki sienjam ban kyntiew ia ki riewlum kum ka jingithuh ia ka 15 tarik u Naiwieng, ka lyngkhuh sngi kha jong u Bhagwan Birsa Munda kum ka Janjatiya Gaurav Diwas bad la plie ia ki museum kiba kyrpang na ka bynta ka jingpynkup burom ia ki nongiakhih riewlum na ka bynta ka jinglaitluid jong ka ri. U la kdew ruh sha ki jingkynthoh jong katto katne ki seng sain pyrthei haba la ioh ia ka riewlum kum ka President jong ka ri India. U la kdew sha ka jingai kyrteng ia ki jaka bapher bapher ha kaba ka kyrteng jong kawei ka longiing ka la paw kdar bad u la ai nuksa da ka Sorkar u Shivraj Singh kaba la ai kyrteng ia ka Chhindwara University kum ka jingpynkup burom ia u Raja Shankar Shah bad ka jingpynkup burom ia u Tanya Mama ha ka jingai kyrteng ia ka Patalpani station. U la ong ba kane ka Sorkar mynta ka la pynbeit ia ka jingleh klet bad ka jingniew bein ia ki nongialam kum u Dalveer Singh.

U Myntri Rangbah Duh u la pynbna ba ia ka lyngkhuh sngi kha kaba 500 jong ka Rani Durgavati yn rakhe da ka Sorkar India ha baroh kawei ka ri. Yn shna ia ka phlim shaphang ka jingim jong ka bad yn pyllait ia ka pisa nar bad ka stamp kaba kyrpang.

U Myntri Rangbah Duh u la pan ia ka jingiatreilang jong ki briew ban bteng ia baroh kine ki sienjam. U la ong ba u ngeit skhem ba ka jingkyrkhu bad ka jingai mynsiem ka Rani Durgavati kan plie lad ia ka Madhya Pradesh ba kan kot sha ki kliar jong ka roi ka par bad kan don ka bynta kaba khraw ha ka jingpynurlong ia ka jngthmu ban don ka India kaba la kiew shaphrang.

U Lat ka Madhya Pradesh, u Mangubhai C Patel, u Myntri Rangbah ka Madhya Pradesh, u Shivraj Singh Chauhan, u Myntri Sorkar Pdeng ba dei khmih ia ka tnat Health and Family Welfare, u Dr Mansukh Mandaviya, ki Myntri Khynnah, ki MP, ki Myntri na ka Sorkar Madhya Pradesh bad ki dkhot ka Iing Dorbar Thaw Ain jong ka Madhya Pradesh ki la iadon lang ha kane ka sngi.

Ka Nongrim

Kane ka Mission ka thmu ban pynbeit ia ki jingeh kiba mih ha ka koit ka khiah namar ka jingpang sickle cell, khamtam hapdeng ki riewlum. Kane ka jingsdang ia kane ka mission ka long kum u mawmer jong ki jingpyrshang jong ka Sorkar ban pynduh ia ka jingpang sickle cell kum ka jingeh ha ka koit ka khiah shuwa u snem 2047. Ia ka National Sickle Cell Anaemia Elimination Mission la pynbna ha ka Mang Tyngka 2023. Ia kane yn pyntrei ha 278 tylli ki distrik jong 17 tylli ki jylla jong ka ri kiba bun jingma kum ka Gujarat, Maharashtra, Rajasthan, Madhya Pradesh, Jharkhand, Chhattisgarh, West Bengal, Odisha, Tamil Nadu, Telangana, Andhra Pradesh, Karnataka, Assam, Uttar Pradesh, Kerala, Bihar bad Uttarakhand.

U Myntri Rangbah Duh u la sdang ruh ia ka jingsam ia kumba 3.57 klur tylli ki Ayushman Bharat Pradhan Mantri Jan Arogya Yojana (AB-PMJAY) card ha Madhya Pradesh. Ia ka prokram ban sam ia ki Ayushman card la pynlong ha ki jaka sor, ki Gram panchayat bad ki block ha baroh kawei ka jylla. Ka jingsam ia ki Ayushman card ka dei ka sienjam ban pynurlong ia ka jingthmu jong u Myntri Rangbah Duh ban pynthikna ba baroh ki ioh jingmyntoi na ki skhim kiba don na ka bynta ka bha ka miat.

Ha kane ka prokram, u Myntri Rangbah Duh u la pynkup burom ia ka Rani Durgavati, ka syiem jong ka Gondwana ha ki spah snem ba 16. La kynmaw ia ka kum ka syiem kaba shlur bad kaba la iakhun na ka bynta ka jinglaitluid na ka jingsynshar ki Mughal.

***