પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ ‘વિકાસની તકો બનાવવા માટે નાણાકીય સેવાઓની કાર્યક્ષમતા વધારવા’ વિષય પર બજેટ પછીના વેબિનારને સંબોધન કર્યું હતું. કેન્દ્રીય બજેટ 2023માં જાહેર કરાયેલી પહેલોને અસરકારક રીતે અમલમાં મૂકવા માટેના વિચારો અને સૂચનો મેળવવા માટે સરકાર દ્વારા આયોજિત 12 બજેટ પછીના વેબિનારની શ્રેણીની આ દસમી છે.

સભાને સંબોધતા પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે સરકાર આ પોસ્ટ બજેટ વેબિનારો દ્વારા સામૂહિક માલિકી અને સમાન ભાગીદારી માટે બજેટના અમલીકરણ માટે માર્ગ મોકળો કરી રહી છે જ્યાં હિસ્સેદારોના મંતવ્યો અને સૂચનો અત્યંત મહત્વ ધરાવે છે.

પ્રધાનમંત્રીએ ટિપ્પણી કરી હતી કે સમગ્ર વિશ્વ કોરોના રોગચાળા દરમિયાન ભારતની નાણાકીય અને નાણાકીય નીતિની અસર જોઈ રહ્યું છે અને છેલ્લા 9 વર્ષમાં ભારતની અર્થવ્યવસ્થાના પાયાને મજબૂત કરવાના સરકારના પ્રયાસોને શ્રેય આપે છે. એ સમયને યાદ કરતાં જ્યારે વિશ્વ ભારતને શંકાની નજરે જોતું હતું, પ્રધાનમંત્રીએ ધ્યાન દોર્યું હતું કે ભારતની અર્થવ્યવસ્થા, બજેટ અને લક્ષ્યો પરની ચર્ચા ઘણીવાર એક પ્રશ્ન સાથે શરૂ થાય છે અને સમાપ્ત થાય છે. તેમણે નાણાકીય શિસ્ત, પારદર્શિતા અને સર્વસમાવેશક અભિગમમાં આવેલા ફેરફારો પર પ્રકાશ પાડ્યો અને નોંધ્યું કે ચર્ચાની શરૂઆતમાં અને અંતે પ્રશ્ન ચિહ્નનું સ્થાન વિશ્વાસ (વિશ્વાસ) અને અપેક્ષા (અપેક્ષાઓ) દ્વારા લેવામાં આવ્યું છે. તાજેતરની સિદ્ધિઓ પર પ્રકાશ ફેંકતા, પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું, "આજે ભારતને વૈશ્વિક અર્થતંત્રનું તેજસ્વી સ્થાન કહેવામાં આવે છે." તેમણે એ પણ ઉજાગર કર્યું કે ભારત G-20 ની અધ્યક્ષતા કરી રહ્યું છે અને વર્ષ 2021-22માં દેશમાં સૌથી વધુ FDI પણ આકર્ષિત કરી છે. પ્રધાનમંત્રીએ નોંધ્યું હતું કે આ રોકાણનો મોટો હિસ્સો ઉત્પાદન ક્ષેત્રે થયો છે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે PLI યોજનાનો લાભ લેવા માટે સતત અરજીઓ આવી રહી છે જે ભારતને વૈશ્વિક પુરવઠા શૃંખલાનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ બનાવે છે. પ્રધાનમંત્રીએ દરેકને આ તકનો પૂરો લાભ લેવા વિનંતી કરી.

પ્રધાનમંત્રીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે આજનું ભારત નવી ક્ષમતાઓ સાથે આગળ વધી રહ્યું છે, ત્યારે ભારતના નાણાકીય વિશ્વમાં તેમની જવાબદારી વધી છે. તેમણે કહ્યું કે તેમની પાસે વિશ્વની એક મજબૂત નાણાકીય વ્યવસ્થા છે અને એક બેંકિંગ સિસ્ટમ છે જે 8-10 વર્ષ પહેલા પતનની આરે આવીને ઊભી હતી જે નફામાં છે. ઉપરાંત, એક એવી સરકાર છે જે હિંમત, સ્પષ્ટતા અને આત્મવિશ્વાસ સાથે નીતિગત નિર્ણયો લઈ રહી છે. "આજે, સમયની જરૂરિયાત એ છે કે ભારતની બેંકિંગ સિસ્ટમની મજબૂતીનો લાભ મહત્તમ લોકો સુધી પહોંચવો જોઈએ," એમ જણાવીને પ્રધાનમંત્રીએ સહભાગીઓને પ્રોત્સાહન આપ્યું. MSME સેક્ટરને સરકારના સમર્થનનું ઉદાહરણ આપતા પ્રધાનમંત્રીએ બેંકિંગ સિસ્ટમને મહત્તમ સંખ્યામાં સેક્ટર સુધી પહોંચવા જણાવ્યું હતું. “1 કરોડ 20 લાખ MSME ને રોગચાળા દરમિયાન સરકાર તરફથી મોટી મદદ મળી છે. આ વર્ષના બજેટમાં MSME સેક્ટરને 2 લાખ કરોડની વધારાની કોલેટરલ ફ્રી ગેરેન્ટેડ ક્રેડિટ પણ મળી છે. હવે તે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે કે આપણી બેંકો તેમના સુધી પહોંચે અને તેમને પર્યાપ્ત નાણાં પ્રદાન કરે", એમ તેમણે ઉમેર્યું.

પ્રધાનમંત્રીએ ધ્યાન દોર્યું હતું કે નાણાકીય સમાવેશ સાથે સંબંધિત સરકારની નીતિઓએ કરોડો લોકોને ઔપચારિક નાણાકીય વ્યવસ્થાનો ભાગ બનાવ્યા છે. સરકારે બેંક ગેરંટી વગર 20 લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુની મુદ્રા લોન આપીને કરોડો યુવાનોના સપના સાકાર કરવામાં મદદ કરી છે. પ્રથમ વખત, 40 લાખથી વધુ શેરી વિક્રેતાઓ અને નાના દુકાનદારોને પીએમ સ્વાનિધિ યોજના દ્વારા બેંકો પાસેથી મદદ મળી. તેમણે હિતધારકોને ખર્ચ ઘટાડવા અને ધિરાણની ઝડપ વધારવા માટે તમામ પ્રક્રિયાઓને ફરીથી એન્જીનીયર કરવા હાકલ કરી હતી જેથી તે નાના ઉદ્યોગ સાહસિકો સુધી ઝડપથી પહોંચે.

'વૉકલ ફોર લોકલ'ના મુદ્દાને સ્પર્શતા પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે આ પસંદગીનો વિષય નથી પરંતુ "સ્થાનિક માટે અવાજ અને સ્વનિર્ભરતાની દ્રષ્ટિ એ રાષ્ટ્રીય જવાબદારી છે."એમ શ્રી મોદીએ દેશમાં વોકલ ફોર લોકલ અને આત્મનિર્ભરતા માટેના જબરદસ્ત ઉત્સાહની નોંધ લીધી અને સ્થાનિક ઉત્પાદનમાં વધારો અને નિકાસમાં વિક્રમી વૃદ્ધિની વાત કરી. “અમારી નિકાસ સર્વકાલીન ઉચ્ચ સ્તરે રહી છે, પછી ભલે તે વસ્તુઓ હોય કે સેવાઓ. આ ભારત માટે વધતી શક્યતાઓ દર્શાવે છે”, પ્રધાનમંત્રીએ જણાવ્યું હતું અને સંગઠનો અને ચેમ્બર્સ ઑફ ઇન્ડસ્ટ્રી એન્ડ કોમર્સ જેવા હિતધારકોને જિલ્લા સ્તર સુધી સ્થાનિક કારીગરો અને ઉદ્યોગસાહસિકોને પ્રોત્સાહન આપવાની જવાબદારી ઉપાડવા જણાવ્યું હતું.

પ્રધાનમંત્રીએ ફરી એકવાર સ્પષ્ટતા કરી હતી કે વોકલ ટુ લોકલ એ માત્ર ભારતીય કુટીર ઉદ્યોગમાંથી ઉત્પાદનો ખરીદવા કરતાં વ્યાપક છે. “આપણે એ જોવાનું છે કે ભારતમાં જ ક્ષમતા નિર્માણ કરીને આપણે દેશના નાણાં બચાવી શકીએ એવા કયા ક્ષેત્રો છે”, એમ તેમણે કહ્યું અને ઉચ્ચ શિક્ષણ અને ખાદ્યતેલના ઉદાહરણો આપ્યા જ્યાં ઘણા પૈસા બહાર જાય છે.

બજેટમાં મૂડી ખર્ચમાં રૂ. 10 લાખ કરોડના જંગી વધારા અને પીએમ ગતિશક્તિ માસ્ટરપ્લાન દ્વારા પ્રેરિત ગતિશીલતાને સ્પર્શતા, પ્રધાનમંત્રીએ વિવિધ ભૌગોલિક ક્ષેત્રોના વિસ્તારો અને આર્થિક ક્ષેત્રોની પ્રગતિ માટે કાર્યરત ખાનગી ક્ષેત્રને સમર્થન આપવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો. "આજે, હું દેશના ખાનગી ક્ષેત્રને પણ સરકારની જેમ તેમનું રોકાણ વધારવા માટે આહ્વાન કરીશ જેથી દેશને તેનો મહત્તમ લાભ મળે",એમ તેમણે ઉમેર્યું.

બજેટ પછીના ટેક્સ-સંબંધિત વર્ણન પર ધ્યાન આપતા, પ્રધાનમંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે ભૂતકાળની તુલનામાં, GST, આવકવેરા અને કોર્પોરેટ ટેક્સમાં ઘટાડાથી ભારતમાં કરનો બોજ નોંધપાત્ર રીતે નીચે આવ્યો છે. પ્રધાનમંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, આના પરિણામે વધુ સારી કર વસૂલાત થઈ છે. 2013-14માં કુલ કરની આવક લગભગ 11 લાખ કરોડ રૂપિયા હતી જે 200 ટકાના વધારા સાથે 2023-24માં વધીને 33 લાખ કરોડ થઈ શકે છે. 2013-14 થી 2020-21 સુધીમાં ફાઈલ કરાયેલા વ્યક્તિગત ટેક્સ રિટર્નની સંખ્યા 3.5 કરોડથી વધીને 6.5 કરોડ થઈ છે. “ટેક્સ ચૂકવવો એ એક એવી ફરજ છે, જેનો સીધો સંબંધ રાષ્ટ્ર નિર્માણ સાથે છે. ટેક્સ બેઝમાં વધારો એ પુરાવો છે કે લોકો સરકારમાં વિશ્વાસ ધરાવે છે, અને તેઓ માને છે કે ચૂકવવામાં આવેલો ટેક્સ જાહેર ભલા માટે ખર્ચવામાં આવે છે”,એમ પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું.

પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે, ભારતીય પ્રતિભા, ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને ઈનોવેટર્સ ભારતીય નાણાકીય વ્યવસ્થાને ટોચ પર લઈ જઈ શકે છે. "ઇન્ડસ્ટ્રી 4.0ના યુગમાં ભારત દ્વારા વિકસિત પ્લેટફોર્મ વિશ્વ માટે મોડેલ બની રહ્યા છે", એમ પ્રધાનમંત્રીએ GeM, ડિજિટલ વ્યવહારોના ઉદાહરણો આપતા કહ્યું. તેમણે કહ્યું કે આઝાદીના 75મા વર્ષમાં 75 હજાર કરોડના વ્યવહારો ડિજિટલ રીતે થયા છે જે દર્શાવે છે કે UPIનું વિસ્તરણ કેટલું વ્યાપક બન્યું છે. “RuPay અને UPI એ માત્ર ઓછી કિંમતની અને અત્યંત સુરક્ષિત ટેકનોલોજી નથી, પરંતુ તે વિશ્વમાં આપણી ઓળખ છે. ઈનોવેશન માટે અપાર અવકાશ છે. UPI સમગ્ર વિશ્વ માટે નાણાકીય સમાવેશ અને સશક્તિકરણનું માધ્યમ બનવું જોઈએ, આપણે તેના માટે સામૂહિક રીતે કામ કરવું પડશે. હું સૂચન કરું છું કે આપણી નાણાકીય સંસ્થાઓએ પણ તેમની પહોંચ વધારવા માટે ફિનટેક સાથે મહત્તમ ભાગીદારી કરવી જોઈએ”, એમ પ્રધાનમંત્રીએ ઉમેર્યું.

પ્રધાનમંત્રીએ પુનરોચ્ચાર કર્યો કે કેટલીકવાર, એક નાનું પગલું પણ પ્રોત્સાહનમાં મોટો તફાવત લાવી શકે છે અને બિલ વિના માલ ખરીદવાનું ઉદાહરણ આપ્યું. આનાથી કોઈ નુકસાન થતું નથી તેવી લાગણી દર્શાવતા, પ્રધાનમંત્રીએ બિલની નકલ મેળવવા અંગે જાગૃતિ વધારવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો જેના બદલામાં રાષ્ટ્રને ફાયદો થશે. "આપણે ફક્ત લોકોને વધુને વધુ જાગૃત કરવાની જરૂર છે",એમ તેમણે ઉમેર્યું.

સંબોધન સમાપ્ત કરતા, પ્રધાનમંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે ભારતના આર્થિક વિકાસના લાભો દરેક વર્ગ અને વ્યક્તિ સુધી પહોંચવા જોઈએ અને તમામ હિતધારકોને આ વિઝન સાથે કામ કરવા વિનંતી કરી હતી. તેમણે સારી રીતે પ્રશિક્ષિત વ્યાવસાયિકોનો મોટો પૂલ બનાવવા પર પણ ભાર મૂક્યો હતો. "હું ઇચ્છું છું કે તમે બધા આવા ભવિષ્યવાદી વિચારોની વિગતવાર ચર્ચા કરો", એવો તેમણે નિષ્કર્ષ આપ્યો.

YP/GP/NP

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com