ਮਹਿਲਾ ਅਤੇ ਬਾਲ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰਾਲਾ ਵੱਲੋਂ ਆਯੁਸ਼ ਮੰਤਰਾਲਾ ਦੇ ਨਾਲ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਲਗਭਗ 4.37 ਲੱਖ ਆਂਗਣਵਾੜੀ ਕੇਂਦਰਾਂ ਨੇ ਪੋਸ਼ਨ ਵਾਟਿਕਾ  ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, 6 ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਕੁਝ ਚੋਣਵੇਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ 1.10 ਲੱਖ ਔਸ਼ਧੀ (ਦਵਾਈਆਂ ਵਾਲੇ) ਪੌਦੇ ਵੀ ਲਗਾਏ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।

ਚੱਲ ਰਹੇ ਪੋਸ਼ਨ ਮਾਹ 2022 ਦੇ ਤਹਿਤ, ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ 'ਤੇ ਬੈਕਯਾਰਡ ਪੋਲਟਰੀ/ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਯੂਨਿਟਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਗਾਰਡਨ ਜਾਂ ਰੈਟਰੋ-ਫਿਟਿੰਗ ਪੋਸ਼ਨ ਵਾਟਿਕਾ ਦੀ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।

ਹੁਣ ਤੱਕ, ਬੈਕਯਾਰਡ ਪੋਲਟਰੀ ਅਤੇ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਯੂਨਿਟਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪੋਸ਼ਣ ਵਾਟਿਕਾਵਾ ਦੇ ਪੁਨਰ ਨਿਰਮਾਣ ਦੇ 1.5 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬਾਜਰੇ ਅਤੇ ਬੈਕਯਾਰਡ ਕਿਚਨ ਗਾਰਡਨ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ 75 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕੈਂਪ ਲਗਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਪੋਸ਼ਨ ਵਾਟਿਕਾ ਦੇ ਮਾਡਲ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਆਂਗਣਵਾੜੀ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ/ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, ਪੋਸ਼ਨ ਮਾਹ ਦੇ ਤਹਿਤ ਨਿਊਟਰੀ ਗਾਰਡਨ/ਪੋਸ਼ਨ ਵਾਟਿਕਾ ਲਈ ਹੁਣ ਤੱਕ ਲਗਭਗ 40 ਹਜ਼ਾਰ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਚਲਾਈਆਂ ਜਾ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। 

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵੱਲੋਂ 8 ਮਾਰਚ, 2018 ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਪੋਸ਼ਣ ਅਭਿਆਨ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਬੱਚਿਆਂ, ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ, ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਲਈ ਪੋਸ਼ਣ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ। ਅਭਿਆਨ ਮਿਸ਼ਨ ਪੋਸ਼ਨ ਸਮੱਗਰੀ ਅਤੇ ਜਣੇਪੇ ਵਿੱਚ ਰਣਨੀਤਕ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ, ਕਿਸ਼ੋਰ ਲੜਕੀਆਂ, ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਪੋਸ਼ਣ ਦੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਪੋਸ਼ਨ 2.0 ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੰਪੂਰਨ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਰਾਹੀਂ ਸਿਹਤ, ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਾਲੇ  ਯਤਨਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ । 

ਫਲਾਂ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਔਸ਼ਧੀ ਪੌਦਿਆਂ ਅਤੇ ਜੜ੍ਹੀਆਂ ਬੂਟੀਆਂ ਤੱਕ ਆਸਾਨ ਅਤੇ ਕਿਫਾਇਤੀ ਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਪੋਸ਼ਣ ਵਾਟਿਕਾਵਾ ਜਾਂ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਗਾਰਡਨਜ਼ ਨੂੰ ਸਹੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਪੋਸ਼ਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਵਿਚਾਰ ਸਧਾਰਨ ਹੈ; ਆਂਗਣਵਾੜੀ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜਾਂ ਨੇੜੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਬਗੀਚਿਆਂ ਤੋਂ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਥਾਨਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਫਲਾਂ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਔਸ਼ਧੀ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਤਾਜ਼ਾ ਅਤੇ ਨਿਯਮਤ ਸਪਲਾਈ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਲਈ।

ਪੋਸ਼ਨ ਵਾਟਿਕਾ ਸਥਾਨਕ ਫਲਾਂ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਕੇ ਖੁਰਾਕ ਦੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪੋਸ਼ਨ ਵਾਟਿਕਾ ਜ਼ਮੀਨ ਉੱਤੇ ਵਿਰੋਧਾਭਾਸੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦਾ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ। ਸਥਾਨਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਸਿਹਤਮੰਦ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਹੂਲਾਰਾ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਹ ਬਾਹਰੀ ਨਿਰਭਰਤਾ ਨੂੰ ਘਟਾਏਗਾ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੋਸ਼ਣ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਕਰਨ ਲਈ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਬਣਾਏਗਾ।

ਗੁਜਰਾਤ ਪੋਸ਼ਨ ਮਹੀਨਾ 2022

ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਪੋਸ਼ਨ ਮਹੀਨਾ 2022

ਗੋਆ ਪੋਸ਼ਨ ਮਹੀਨਾ 2022

************

ਐਸ ਐਸ/ ਟੀ ਐਫ਼ ਕੇ