મહિલા અને બાળ વિકાસ મંત્રાલય બાળકોના કલ્યાણ અને પુનર્વસન માટે 2009-10થી કેન્દ્રીય પ્રાયોજિત યોજના "મિશન વાત્સલ્ય" અગાઉની બાળ સુરક્ષા સેવાઓ (CPS) યોજનાનો અમલ કરી રહ્યું છે. મિશન વાત્સલ્યનો ઉદ્દેશ્ય ભારતના દરેક બાળક માટે સ્વસ્થ અને સુખી બાળપણ સુરક્ષિત કરવાનો છે, તેમને તેમની સંપૂર્ણ ક્ષમતા શોધવામાં સક્ષમ બનાવવાની તકો સુનિશ્ચિત કરવી અને તેમને તમામ બાબતોમાં સતત વિકાસ કરવામાં મદદ કરવી, એક સંવેદનશીલ, સહાયકને પ્રોત્સાહન આપવું. અને બાળકોના વિકાસ માટે સિંક્રનાઇઝ્ડ ઇકોસિસ્ટમ, જુવેનાઇલ જસ્ટિસ એક્ટ 2015ના આદેશને પહોંચાડવામાં રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને મદદ કરે છે અને SDG લક્ષ્યો હાંસલ કરે છે. મિશન વાત્સલ્ય છેલ્લા ઉપાય તરીકે બાળકોના સંસ્થાકીયકરણના સિદ્ધાંતના આધારે મુશ્કેલ સંજોગોમાં બાળકોની કુટુંબ આધારિત બિન-સંસ્થાકીય સંભાળને પ્રોત્સાહન આપે છે.

મિશન વાત્સલ્ય હેઠળના ઘટકોમાં સમાવેશ થાય છે- વૈધાનિક સંસ્થાઓની કામગીરીમાં સુધારો; સેવા વિતરણ માળખાને મજબૂત બનાવવું; અપસ્કેલ સંસ્થાકીય સંભાળ/સેવાઓ; બિન-સંસ્થાકીય સમુદાય-આધારિત સંભાળને પ્રોત્સાહિત કરો; ઇમરજન્સી આઉટરીચ સેવાઓ; તાલીમ અને ક્ષમતા નિર્માણ.

તમામ રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોએ યોજનાના અમલીકરણ માટે મંત્રાલય સાથે મેમોરેન્ડમ ઓફ અન્ડરટેકિંગ (એમઓયુ) પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે. મિશન વાત્સલ્ય કેન્દ્ર અને રાજ્ય/ કેન્દ્રશાસિત સરકારો વચ્ચે નિર્ધારિત ખર્ચ શેરિંગ રેશિયો મુજબ કેન્દ્ર પ્રાયોજિત યોજના તરીકે લાગુ કરવામાં આવશે.

મંત્રાલયે મિશન વાત્સલ્ય યોજનાની વિગતવાર માર્ગદર્શિકા જારી કરી છે અને રાજ્ય સરકારો/કેન્દ્રશાસિત પ્રશાસનોને માર્ગદર્શિકાના નાણાકીય ધોરણોના આધારે મિશન વાત્સલ્ય યોજના હેઠળ વર્ષ 2022-23 માટે તેમની નાણાકીય દરખાસ્ત અને યોજનાઓ તૈયાર કરવા માટે કહેવામાં આવ્યું છે. મિશન વાત્સલ્ય યોજનાના ધોરણો 01 એપ્રિલ, 2022થી લાગુ થશે.

મિશન વાત્સલ્ય યોજનાની વિગતવાર માર્ગદર્શિકા અહીં ઉપલબ્ધ છે:

https://wcd.nic.in/acts/guidelines-mission-vatsalya

SD/GP/JD