প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে আজি ভিডিঅ' কনফাৰেন্সৰ জৰিয়তে ইন্দোৰত অনুষ্ঠিত হোৱা মধ্যপ্ৰদেশ ষ্টাৰ্টআপ সন্মিলনৰ সময়ত মধ্যপ্ৰদেশ ষ্টাৰ্টআপ নীতিৰ শুভাৰম্ভ কৰে। তেওঁ মধ্য প্ৰদেশ ষ্টাৰ্টআপ পৰ্টেলও মুকলি কৰে, যি ষ্টাৰ্টআপ পৰিস্থিতিতন্ত্ৰবৃদ্ধিত সহায় কৰিব। তেওঁ ষ্টাৰ্টআপ উদ্যোগীসকলৰ সৈতেও বাৰ্তালাপ কৰিছিল।

অনলাইন কিৰাণা দোকান-দোকান কিৰানাৰ প্ৰতিষ্ঠাপক শ্ৰী তনু তেজছ সৰস্বতৰ সৈতে বাৰ্তালাপ কৰি প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে তেওঁৰ পৃষ্ঠভূমিৰ বুজ লয় আৰু সুধিছিল যে তেওঁ কেনেকৈ এই ব্যৱসায় আৰম্ভ কৰাৰ ধাৰণা টো লৈছিল। প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে এই ব্যৱসায়ত থকা সুযোগ আৰু অধিক বিকাশৰ সম্ভাৱনাৰ বিষয়ে প্ৰশ্ন কৰে। তেওঁ এইটোও সুধিছিল যে তেওঁৰ ষ্টাৰ্টআপৰ সৈতে কিমানকিৰানা দোকান জড়িত আৰু তেওঁ কিয় ইন্দোৰক তেওঁৰ ষ্টাৰ্টআপৰ বাবে বাছনি কৰিছিল। প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে সুধিছিল যে স্বনিধিৰ পৰা লাভান্বিত হোৱা পথৰ বিক্ৰেতাসকলক ইয়াৰ সৈতে সংযুক্ত কৰিব পাৰিনে?

ভূপালৰ উমং শ্ৰীধৰ ডিজাইনছ প্ৰাইভেট লিমিটেডৰ প্ৰতিষ্ঠাপক উমং শ্ৰীধৰৰ সৈতে বাৰ্তালাপ কৰি প্ৰধানমন্ত্ৰীক খাদীত তেওঁৰ উদ্ভাৱন আৰু ডাঙৰ কোম্পানীসমূহৰ বাবে সামগ্ৰী সৃষ্টিৰ বিষয়ে অৱগত কৰা হয়। প্ৰধানমন্ত্ৰীক কোৱা হৈছিল যে ২০১৪ চনত কোম্পানীটো আৰম্ভ কৰাৰ পিছৰে পৰা ষ্টাৰ্টআপলৈ তেওঁৰ যাত্ৰা চৰকাৰৰ সৈতে একেলগে চলি আছে। তেওঁ প্ৰধানমন্ত্ৰীক মহিলাসকলৰ সৈতে তেওঁৰ কামৰ বিষয়ে কৈছিল। প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে সুধিছিল যে তেওঁ তেওঁৰ ষ্টাৰ্টআপৰ জৰিয়তে মহিলাসকলৰ সৈতে কেনে ধৰণৰ উন্নতি আৰু মূল্য সংযোজন কৰিছে। তেওঁ কৈছিল যে মহিলা শিল্পীসকলৰ উপাৰ্জন প্ৰায় ৩০০ শতাংশ বৃদ্ধি পাইছে। তেওঁ মহিলাসকলক শিল্পীহোৱাৰ পৰা উদ্যোগীলৈ প্ৰশিক্ষণ দিয়াৰ বিষয়েও কৈছিল। প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে কাশীত তেওঁৰ কামৰ বিষয়ে সোধাত তেওঁক চাকৰি দাতা আৰু অনুপ্ৰেৰণা হিচাপে অভিনন্দন জনায়।

ইন্দোৰৰ শ্ৰীযুত তৌচিফ খানৰ সৈতে বাৰ্তালাপ কৰি প্ৰধানমন্ত্ৰীক জনোৱা হয় যে তেওঁৰ সংগঠনে কৃষকসকলৰ উপাৰ্জন দুগুণ কৰাৰ বাবে কাম কৰি আছে। তেওঁলোকে কাৰিকৰী সমাধান প্ৰস্তুত কৰিছে, যিবোৰ ডিজিটেল আৰু ভৌতিক উপায়েৰে কৃষকসকলক প্ৰদান কৰা হৈছে। প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে প্ৰশ্ন কৰে যে তেওঁলোকৰ ষ্টাৰ্টআপৰ সৈতে জড়িত কৃষকসকলৰ বাবে মাটি পৰীক্ষাৰ সুবিধা যোগ কৰিব পাৰিনে? প্ৰধানমন্ত্ৰীক মাটি পৰীক্ষা আৰু কৃষকসকলৰ সৈতে ডিজিটেল ভাৱে প্ৰতিবেদন ভাগ-বতৰা কৰাৰ পদ্ধতিৰ বিষয়ে অৱগত কৰা হয়। তেওঁলোকে জৈৱিক আৰু জীৱাণুৰ সাৰকো প্ৰচাৰ কৰি আছে। প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে কৃষকসকলৰ প্ৰাকৃতিক কৃষিৰ বিষয়েও প্ৰশ্ন কৰে। প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে স্বচ্ছ সৰ্বেক্ষণত ইন্দোৰৰ চমৎকাৰ প্ৰদৰ্শনৰ দৰে ইন্দোৰ জিলাৰ কৃষকসকলেও ৰাসায়নিক মুক্ত কৃষি কাৰ্য কৰি এক উদাহৰণ স্থাপন কৰিব লাগে বুলি কামনা কৰে।

সমবেত লোকসকলক সম্বোধন কৰি প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে কয় যে যুৱ শক্তিয়ে দেশৰ উন্নয়নত এক নতুন গতি প্ৰদান কৰিছে। জনসাধাৰণৰ মাজত এক অনুভৱ আছে যে আজি দেশত যিমান সক্ৰিয় ষ্টাৰ্টআপ নীতি আছে, তাত কঠোৰ পৰিশ্ৰমী ষ্টাৰ্টআপ নেতৃত্বও আছে। প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে কয় যে ৮ বছৰৰ কম সময়ৰ ভিতৰতে দেশৰ ষ্টাৰ্টআপৰ পৃথিৱী সলনি হৈছে। তেওঁ স্মৰণ কৰে যে যেতিয়া ২০১৪ চনত তেওঁৰ চৰকাৰ গঠন হৈছিল, তেতিয়া দেশত প্ৰায় ৩০০-৪০০ টা ষ্টাৰ্টআপ আছিল। আজি আমাৰ দেশত প্ৰায় ৭০,০০০ স্বীকৃত ষ্টাৰ্টআপ আছে। তেওঁ কয় যে দেশত প্ৰতি ৭-৮ দিনত এটা নতুন ইউনিকৰ্ণ নিৰ্মাণ কৰা হৈছে।

প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে ষ্টাৰ্টআপৰ বৈচিত্ৰ্যৰ কথাও উল্লেখ কৰে। তেওঁ কৈছিল যে প্ৰায় ৫০ শতাংশ ষ্টাৰ্টআপ টায়াৰ ২ আৰু টায়াৰ ৩ চহৰৰ আৰু কেইবাখনো ৰাজ্য আৰু চহৰত বিয়পি আছে। তেওঁলোক ৫০ টাতকৈও অধিক উদ্যোগৰ সৈতে জড়িত। তেওঁ কয় যে ষ্টাৰ্টআপসমূহে বাস্তৱ জগতৰ সমস্যাৰ সমাধান আগবঢ়ায়। আজিৰ ষ্টাৰ্টআপবোৰ কাইলৈ বহুজাতিক কোম্পানীলৈ পৰিৱৰ্তিত হৈছে। তেওঁ কয় যে আঠ বছৰ পূৰ্বে ষ্টাৰ্টআপৰ ধাৰণাটো কিছুমান লোকৰ মাজত আলোচনা কৰা হৈছিল আৰু এতিয়া ই সাধাৰণ লোকৰ আলোচনাৰ বিষয় হৈ পৰিছে। তেওঁ কৈছিল যে এই পৰিৱৰ্তন টো হঠাতে অহা নাই কিন্তু এটা সুচিভ ৰণনীতিৰ ফলাফল।

তেওঁ কয় যে ভাৰতত নতুন ধাৰণাৰে সমস্যা সমাধান কৰাৰ সদায় ইচ্ছা আছে, যিটো আমি আমাৰ তথ্য প্ৰযুক্তি বিপ্লৱৰ যুগত অনুভৱ কৰিআহিছো, কিন্তু যুৱসকলক উৎসাহ, সমৰ্থন যিমান পাব লাগিছিল সিমান পোৱা নাছিল। সেই পৰিৱেশটো আগলৈ লৈ যোৱা হোৱা নাছিল। এটা সম্পূৰ্ণ দশকৰ কেলেংকাৰী আৰু অৰাজকতাই এটা প্ৰজন্মৰ সপোন ধ্বংস কৰিছিল। তেওঁ কয় যে ২০১৪ চনৰ পিছত চৰকাৰে যুৱপ্ৰজন্মৰ ধাৰণাসমূহৰ শক্তি পুনৰুদ্ধাৰ কৰে। যুৱসকলৰ সামৰ্থ্যৰ ওপৰত আত্মবিশ্বাস ৰখা হৈছিল আৰু এক অনুকূল পৰিস্থিতিতন্ত্ৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল। তেওঁ কৈছিল যে উদ্ভাৱনৰ পৰা উদ্যোগলৈ ৰোডমেপ টো ধাৰণাটোৰ সৈতে প্ৰস্তুত কৰা হৈছিল আৰু তিনিটা বস্তুৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হৈছিল। এই ৰণনীতিৰ প্ৰথম অংশ আছিল আইডিয়া, ইনোভেট, ইকুবাট আৰু উদ্যোগ। তেওঁলোকৰ সৈতে জড়িত প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ আন্তঃগাঁথনি নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। দ্বিতীয়টো আছিল চৰকাৰী প্ৰক্ৰিয়াৰ সৰলীকৰণ। তৃতীয়তে, এক নতুন পৰিস্থিতিতন্ত্ৰ সৃষ্টি কৰি উদ্ভাৱনৰ মানসিকতাৰ পৰিৱৰ্তন ঘটিছিল। এই সকলোবোৰ কথা মনত ৰাখি, হেকাথনৰ দৰে পদক্ষেপ লোৱা হৈছিল। ষ্টাৰ্টআপৰ বাবে এক পৰিৱেশ তন্ত্ৰ সৃষ্টি কৰা এই হেকাথন অভিযানত ১৫ লাখ প্ৰতিভাশালী যুৱক-যুৱতীয়ে যোগদান কৰিছিল।

প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে কয় যে সাত বছৰ পূৰ্বে ষ্টাৰ্ট-আপ ইণ্ডিয়াৰ শুভাৰম্ভ ধাৰণাসমূহক উদ্ভাৱনলৈ ৰূপান্তৰ িত কৰা আৰু সেইবোৰক উদ্যোগলৈ লৈ যোৱাৰ দিশত এক ডাঙৰ পদক্ষেপ। এবছৰপিছত, অটল উদ্ভাৱন অভিযান আৰম্ভ কৰা হয়। ইয়াৰ অধীনত, উচ্চ শিক্ষানুষ্ঠানসমূহত বিদ্যালয় আৰু ইনকিউবেচন কেন্দ্ৰত অটল টিকাৰিং লেব স্থাপন কৰা হৈছিল। আজি সমগ্ৰ দেশৰ ১০,০০০ ৰো অধিক বিদ্যালয়ে অটল টিঙ্কাৰিং লেব চলাই আছে, য'ত ৭৫ লাখতকৈও অধিক শিশু আধুনিক প্ৰযুক্তিৰ সংস্পৰ্শলৈ আহিছে। একেদৰে, ৰাষ্ট্ৰীয় শিক্ষা নীতিয়েও উদ্ভাৱনক প্ৰচাৰ কৰে। উদ্ভাৱন খণ্ডত ব্যক্তিগত বিনিয়োগ বৃদ্ধি পাইছে।

তেওঁ কয় যে মহাকাশ, মেপিং, ড্ৰোন আদি ক্ষেত্ৰত কৰা সংস্কাৰে ষ্টাৰ্টআপৰ বাবে নতুন সুযোগ মুকলি কৰি দিছে। জিইএম পৰ্টেলটো ষ্টাৰ্টআপৰ সামগ্ৰীবোৰ বজাৰত উপনীত হোৱাটো সহজ কৰি তুলিবলৈ স্থাপন কৰা হৈছিল। জিইএম পৰ্টেলত ১৩ হাজাৰতকৈও অধিক ষ্টাৰ্টআপ পঞ্জীয়ন কৰা হৈছে আৰু তেওঁলোকে পৰ্টেলত ৬৫০০ কোটিতকৈও অধিক ব্যৱসায় কৰিছে। ডিজিটেল ইণ্ডিয়াই ষ্টাৰ্টআপৰ বিকাশ আৰু নতুন বজাৰ মুকলি কৰাত এক ডাঙৰ অৱদান আগবঢ়াইছিল। তেওঁ কৈছিল যে পৰ্যটন খণ্ডৰ বিকাশত ষ্টাৰ্টআপবোৰৰো এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা আছে। ষ্টাৰ্টআপবোৰে 'স্থানীয়ৰ বাবে কণ্ঠস্বৰ' শক্তিশালী কৰাত সহায় কৰিব পাৰে। ষ্টাৰ্টআপবোৰে জনজাতীয় লোকসকলৰ হস্তশিল্প আৰু অন্যান্য সামগ্ৰী বজাৰলৈ অনাত সহযোগিতা কৰিব পাৰে। তেওঁ কৈছিল যে চৰকাৰে গেমিং উদ্যোগ আৰু খেলিথকা উদ্যোগৰ প্ৰচাৰ কৰি আছে। তেওঁ ষ্টাৰ্টআপৰ বাবে আগশাৰীৰ প্ৰযুক্তিৰ সম্ভাৱনাৰ কথাও উল্লেখ কৰিছিল। তেওঁ কৈছিল যে ক্ৰীড়া খণ্ডত ৮০০ তকৈও অধিক ভাৰতীয় ষ্টাৰ্টআপ জড়িত আছে।

প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে কয়, "আমি ভাৰতৰ সফলতাক নতুন গতি আৰু উচ্চতা প্ৰদান কৰিব লাগিব। আজি, ভাৰত হৈছে জি-২০ অৰ্থনীতিৰ দ্ৰুততম বিকাশ। তেওঁ লগতে কয় যে ভাৰত হৈছে বিশ্বৰ তৃতীয় বৃহত্তম অৰ্থনীতি। স্মাৰ্টফোন, ডাটা ব্যৱহাৰৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰত প্ৰথম আৰু ইণ্টাৰনেট ব্যৱহাৰকাৰীৰ ক্ষেত্ৰত দ্বিতীয় স্থানত আছে। বিশ্বব্যাপী খুচুৰা সূচকত ভাৰত দ্বিতীয় স্থানত আছে, ভাৰত হৈছে বিশ্বৰ তৃতীয় সৰ্ববৃহৎ শক্তি উপভোক্তা দেশ আৰু বিশ্বৰ তৃতীয় সৰ্ববৃহৎ উপভোক্তা বজাৰ ভাৰতত আছে। ভাৰতে এই বছৰ ৪৭০ বিলিয়ন ডলাৰৰ সামগ্ৰী ৰপ্তানি কৰি এক নতুন অভিলেখ গঢ়িছে। আন্তঃগাঁথনিৰ ক্ষেত্ৰত অভূতপূৰ্ব বিনিয়োগ হৈছে। ভাৰতত সহজে ব্যৱসায় কৰাটো সহজ কৰি তোলাৰ ওপৰতো যথেষ্ট গুৰুত্ব দিয়া হৈছে। এই তথ্যবোৰে প্ৰতিজন ভাৰতীয়ক গৌৰৱান্বিত কৰে আৰু আত্মবিশ্বাস জাগ্ৰত কৰে যে এই দশকত ভাৰতৰ বিকাশৰ কাহিনী নতুন শক্তিৰে আগবাঢ়িব। প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে কয় যে অমৃত কালত আমাৰ প্ৰচেষ্টাই দেশৰ দিশ নিৰ্ধাৰণ কৰিব আৰু আমি আমাৰ সামূহিক প্ৰচেষ্টাৰ জৰিয়তে দেশৰ আশা-আকাংক্ষা পূৰণ কৰিম।

***

DS/AK/RD