કેન્દ્રીય આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રી ડૉ મનસુખ માંડવિયાએ સાંભળવાની વિકૃતિઓ અને સાંભળવાની ક્ષતિ અંગે સમુદાયોમાં જાગૃતિ વધારવા માટે સહયોગી પ્રયાસોના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે જણાવ્યું હતું કે "જન ભાગીદારી અને જન આંદોલન સાથે, દરેક પીડિતની અસરકારક રીતે સમુદાયોમાં વહેલાસર ઓળખના ફાયદા અને શ્રવણ વિકૃતિઓની સમયસર સારવાર અંગેના વર્તમાન જ્ઞાનને ઉમેરવામાં અસરકારક રીતે યોગદાન આપી શકે છે". જ્યારે તપાસ ન થાય અને સારવાર ન કરવામાં આવે, ત્યારે સાંભળવાની બિમારીઓ વિકલાંગતામાં પરિવર્તિત થઈ શકે છે, જેનાથી ઘણા લોકોની ઉત્પાદકતા અને જીવનની ગુણવત્તા પર પ્રતિકૂળ અસર પડે છે. તેઓ આજે અહીં આંબેડકર ઈન્ટરનેશનલ સેન્ટરમાં વિશ્વ શ્રવણ દિવસની 10મી વર્ષગાંઠની ઉજવણી દરમિયાન કેન્દ્રીય આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ રાજ્ય મંત્રી  ડો. ભારતી પ્રવિણ પવારની ઉપસ્થિતિમાં સંબોધન કરી રહ્યા હતા. આ વર્ષના વિશ્વ શ્રવણ દિવસની થીમ છે "જીવનભર સાંભળવા માટે, ધ્યાનથી સાંભળો"

કેન્દ્રીય સ્વાસ્થ્ય મંત્રીએ આ અંગે જાગૃતિ લાવવામાં આશા અને ANM, ડૉક્ટર્સ, NGO, નર્સોની મહત્ત્વપૂર્ણ ભૂમિકાને સ્વીકારી. તેમણે તેમને વિનંતી કરી કે તેઓ સમુદાયો અને નાના બાળકોના માતા-પિતાને વહેલા સ્ક્રીનીંગ અને સાંભળવાની ક્ષતિઓની ઓળખ માટે વધુ શિક્ષિત કરે. તેમણે દરેકને ચેતવણી પણ આપી કે "આપણે આપમેળે દવા ન કરવી જોઈએ, પરંતુ ડોકટરોની સલાહ લેવી જોઈએ અને સાંભળવાની સમસ્યાઓ સંબંધિત કોઈપણ દવા લેતા પહેલા યોગ્ય સાવચેતી રાખવી જોઈએ." તેમણે એમ પણ જણાવ્યું હતું કે આધુનિક તકનીકી વિકાસના યુગમાં, મોટેથી અવાજોના સંપર્કમાં આવવા સહિત સાંભળવાની ખોટના લગભગ તમામ કારણોને અટકાવી શકાય છે અને સારવાર કરી શકાય છે. આ સિદ્ધ કરવા માટે ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ ગેમ ચેન્જર બની શકે છે, એમ તેમણે ઉમેર્યું હતું.

તેમણે વૃદ્ધોની આરોગ્યસંભાળ પ્રત્યે સરકારની પ્રતિબદ્ધતા પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો. કેન્દ્રીય મંત્રીએ ધ્યાન દોર્યું, “વૃદ્ધો અને બાળકોને સાંભળવાની ક્ષતિની સારવાર માટે પ્રાથમિકતા આપવામાં આવી રહી છે. સરકાર તમામ લોકો અને ખાસ કરીને વૃદ્ધોના કલ્યાણ માટે પ્રતિબદ્ધ છે.” તેમણે એ પણ માહિતી આપી કે કેન્દ્રીય આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલય પાસે પહેલેથી જ વૃદ્ધોની આરોગ્ય સંબંધિત વિવિધ સમસ્યાઓના નિવારણ માટે સમર્પિત એક કાર્યક્રમ છે જેને "વૃદ્ધોની આરોગ્ય સંભાળ માટે રાષ્ટ્રીય કાર્યક્રમ" (NPHCE) કહેવાય છે.

કેન્દ્રીય મંત્રીએ AIIMS અને 11 આઉટરીચ સર્વિસ સેન્ટર (OSC), ઓલ ઈન્ડિયા ઈન્સ્ટીટ્યુટ ઓફ સ્પીચ એન્ડ હિયરિંગ (AIISH), મૈસુર ખાતે નિયોનેટલ હિયરિંગ સ્ક્રીનિંગ ફેસિલિટીનું વર્ચ્યુઅલ રીતે ઉદઘાટન કર્યું હતું. તેમણે નવજાત શિશુઓ, શાળાએ જતા બાળકો અને પુખ્ત વયના લોકો માટે છેલ્લા બે વર્ષના સ્ક્રીનીંગ રિપોર્ટ સાથે બાળકો અને વૃદ્ધો માટે હિયરિંગ અને સ્ક્રીનીંગ માટેની માર્ગદર્શિકાનું પુસ્તક પણ બહાર પાડ્યું. માર્ગદર્શિકા બહાર પાડતી વખતે, કેન્દ્રીય આરોગ્ય પ્રધાને જણાવ્યું કે ભારતમાં દર વર્ષે 1 લાખથી વધુ શિશુઓને સાંભળવાની સમસ્યાઓનું નિદાન થાય છે. તેણે વધુમાં ઉમેર્યું, “આ બતાવે છે કે આ એક ઊભરતો પડકાર છે. આ દિશાનિર્દેશો વિવિધ વય જૂથોને લાભ કરશે અને તેથી, પ્રચાર કરવો આવશ્યક છે. નિયોનેટલ હિયરિંગ સ્ક્રીનિંગ ફેસિલિટી, AIIMS, નવી દિલ્હી અને અગિયાર (11) OSC AIISH, મૈસુરની શરૂઆત સાથે, સ્ક્રીનિંગ, વહેલી ઓળખ અને નિવારણ માટેની ક્ષમતામાં ઘણો વધારો થશે."

આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ રાજ્ય મંત્રી ડૉ. ભારતી પ્રવિણ પવારે જણાવ્યું હતું કે વિશ્વ શ્રવણ દિવસ આપણને સાંભળવાની ક્ષતિઓ પ્રત્યેની આપણી જવાબદારીઓની યાદ અપાવે છે. તેણીએ સગર્ભા સ્ત્રીઓ અને માતાઓ આ મુદ્દા વિશે જાગૃત હોવી જોઈએ તેના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો અને તેમના બાળકોની સાંભળવાની ક્ષતિ સાથે વહેલામાં વહેલી તકે સારવાર લેવી જોઈએ.

કેન્દ્રીય આરોગ્ય સચિવ શ્રી રાજેશ ભૂષણે જણાવ્યું હતું કે શ્રવણ સમસ્યા સંબંધિત ભારતનો પ્રથમ કાર્યક્રમ- નેશનલ પ્રોગ્રામ ફોર પ્રિવેન્શન એન્ડ કંટ્રોલ ઓફ ડેફનેસ (NPCCD), NHM હેઠળ 2006માં શરૂ થયો હતો, જેમાં ત્રણ સ્તંભો છે:

1. શ્રવણ વિકૃતિઓના નિવારણ, વહેલી ઓળખ અને સારવાર અંગે જાગૃતિ ફેલાવવી
2. આશા કાર્યકરો, ANMs, GDMOs અને ENT સર્જનો વગેરે સહિત તમામ સ્તરે વ્યાવસાયિકોની તાલીમ.
3. સ્ક્રીનીંગ, સારવાર અને પુનર્વસન સંબંધિત સેવા વિતરણને મજબૂત બનાવવું.

નોંધનીય છે કે સમગ્ર ઇવેન્ટને સાઇન લેંગ્વેજમાં  ભારતીય સાઇન લેંગ્વેજ રિસર્ચ એન્ડ ટ્રેનિંગ સેન્ટર (ISLRTC)ની યુવા વિદ્યાર્થીની કુ. દીપાલી દ્વારા જીવંત રીતે અનુવાદિત કરાઈ હતી, જેની માનનીય મંત્રીઓ, મહાનુભાવો અને ઉપસ્થિતોએ વ્યાપક પ્રશંસા કરી હતી.

આ કાર્યક્રમમાં કેન્દ્રીય આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલયના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ તેમજ AIIMS, Dr RML હોસ્પિટલ, NCDC, DGHS વગેરેના અધિકારીઓ તથા નિષ્ણાતો ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.

SD/GP/MR

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com