2019-20 రాష్ట్ర ఆరోగ్య సూచీ నాలుగో ఎడిషన్ ను నీతి ఆయోగ్ ఈ రోజు విడుదల చేసింది. "ఆరోగ్యకరమైన రాష్ట్రాలు, ప్రగతిశీల భారతదేశం" పేరుతో ఈ నివేదిక, రాష్ట్రాలు కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలకు  వాటి ఆరోగ్య ఫలితాలతో పాటు వాటి మొత్తం స్థితి కి సంబంధించి  ఏటా పెరుగుతున్న పనితీరుపై ర్యాంక్ లు ఇస్తుంది.

రిపోర్ట్ నాల్గవ రౌండ్ 4 2018-19 నుంచి 2019-20 మధ్య కాలంలో రాష్ట్రాలు , కేంద్రపాలిత ప్రాంతాల మొత్తం పనితీరు, పెరుగుతున్న మెరుగుదలను లెక్కించడం, హైలైట్ చేయడంపై దృష్టి సారించింది.

నీతి ఆయోగ్ వైస్ చైర్మన్ డాక్టర్ రాజీవ్ కుమార్, సీఈఓ అమితాబ్ కాంత్, అదనపు కార్యదర్శి డాక్టర్ రాకేష్ సర్వాల్, ప్రపంచ బ్యాంకు సీనియర్ హెల్త్ స్పెషలిస్ట్ షీనా ఛబ్రా సంయుక్తంగా ఈ నివేదికను విడుదల చేశారు. ప్రపంచ బ్యాంకు సాంకేతిక సహాయంతో, ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ (ఎంఓహెచ్ ఎఫ్ డబ్ల్యు) తో సన్నిహిత సంప్రదింపులు జరిపి నీతి ఆయోగ్ ఈ నివేదికను రూపొందించింది.

కనుగొన్న విషయాలు

రాష్ట్రాలు ,కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాల రాష్ట్రాల పని తీరును అంచనా వేయడానికి రాష్ట్ర ఆరోగ్య సూచిక వార్షిక సాధనం. ఇది 'ఆరోగ్య ఫలితాలు', 'పరిపాలన ,సమాచారం', 'కీ ఇన్ పుట్ లు/ప్రక్రియలు' డొమైన్ ల కింద వర్గీకరించిన 24 ఇండికేటర్ ల ఆధారంగా సంకలన సమగ్ర సూచీ. ప్రతి డొమైన్‌కు ఫలితం సూచికల కోసం అధిక స్కోర్‌తో దాని ప్రాముఖ్యత ఆధారంగా బరువులు కేటాయించబడ్డాయి. ఫలితాల సూచిక ల కోసం ప్రతి డొమైన్ కు దాని ప్రాముఖ్యత ఆధారంగా అధిక స్కోరుతో విలువ ఇవ్వబడుతుంది.

ఒకే లాంటి సంస్థల మధ్య పోలికను నిర్ధారించడానికి, ర్యాంకింగ్ ను 'పెద్ద రాష్ట్రాలు', 'చిన్న రాష్ట్రాలు', 'కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలు'గా వర్గీకరించారు.

' పెద్ద రాష్ట్రాల్లో ’ వార్షిక ప్రోత్సాహక పని తీరు పరంగా- ఉత్తరప్రదేశ్, అస్సాం ,తెలంగాణ కు మొదటి మూడు ర్యాంక్ లు లభించాయి.

ప్రోత్సాహక పనితీరు ,మొత్తం పనితీరుపై పెద్ద రాష్ట్రాల వర్గీకరణ

‘ చిన్న రాష్ట్రాల్లో ' మిజోరం మేఘాలయ గరిష్ట వార్షిక పెరుగుదల పురోగతిని నమోదు చేశాయి.

ప్రోత్సాహక పనితీరు, మొత్తం పనితీరుపై చిన్న రాష్ట్రాల వర్గీకరణ

యుటిలలో, ఢిల్లీ, తరువాత జమ్మూ కాశ్మీర్, ఉత్తమ పెరుగుతున్న పనితీరును చూపించాయి.

ప్రోత్సాహక పనితీరు ,మొత్తం పనితీరుపై యుటిల వర్గీకరణ

2019-20 లో కాంపోజిట్ ఇండెక్స్ స్కోరు ఆధారంగా మొత్తం ర్యాంకింగ్ లో, అగ్రశ్రేణి రాష్ట్రాలు కేరళ ,తమిళనాడు 'పెద్ద రాష్ట్రాల్లో', మిజోరం త్రిపుర 'చిన్న రాష్ట్రాల్లో', డిహెచ్ అండ్ డిడి ,చండీగఢ్ యుటిలలో ఉన్నాయి.

యంత్రాంగం

పనితీరును కొలవడానికి బలమైన ,ఆమోదయోగ్యమైన యంత్రాంగాన్ని ఉపయోగిస్తారు. అంగీకరించిన సూచికలపై ఎన్ ఐ టి ఐ నిర్వహించే పోర్టల్ ద్వారా డేటా ను ఆన్ లైన్ లో సేకరిస్తారు.పారదర్శక బిడ్డింగ్ ప్రక్రియ ద్వారా ఎంపిక చేసిన స్వతంత్ర వాలిడేషన్ ఏజెన్సీ ద్వారా డేటా ను

దృవికరిస్తారు. వాలిడేట్ చేసిన డేటా షీట్ లను వెరిఫికేషన్ కోసం రాష్ట్రాలకు  పంచుతారు. తరువాత ఏవైనా విభేదాలు లేదా వివాదాలను పరిష్కరించడం కోసం రాష్ట్రాలతో వీడియో కాన్ఫరెన్స్ లు నిర్వహిస్తారు. ఈ విధంగా పరిష్కరించబడిన తుది షీట్లు రాష్ట్రాలతో పంచుకోబడతాయి, ఒప్పందం తరువాత, డేటా ఖరారు చేయబడుతుంది . దానిని విశ్లేషణ ,  నివేదిక తయారీ కోసం ఉపయోగిస్తారు.

‘’ రాష్ట్రాలు రాష్ట్ర ఆరోగ్య సూచిక వంటి సూచీలను గ్రహించి, వాటిని తమ విధాన రూపకల్పన ,వనరుల కేటాయింపులో ఉపయోగించడం ప్రారంభించాయి. ఈ నివేదిక పోటీ ,సహకార ఫెడరలిజం రెండింటికీ ఒక ఉదాహరణ ‘’ అని విసి డాక్టర్ రాజీవ్ కుమార్ అన్నారు.

'ఈ సూచిక ద్వారా మా లక్ష్యం రాష్ట్రాల చారిత్రక పనితీరును మాత్రమే కాకుండా వాటి పెరుగుతున్న పనితీరును కూడా చూడటం. ఈ ఇండెక్స్ రాష్ట్రాలు ,యుటిల మధ్య ఆరోగ్యకరమైన పోటీ ,క్రాస్ లెర్నింగ్ ను ప్రోత్సహిస్తుంది' అని సిఇఒ అమితాబ్ కాంత్ అన్నారు.

ఇండెక్స్ 2017 నుండి సంకలనం, ప్రచురణ జరుగుతోంది.  ప్రచురించబడుతోంది. బలమైన ఆరోగ్య వ్యవస్థలను నిర్మించడం, సర్వీస్ డెలివరీని మెరుగుపరచడం దిశగా రాష్ట్రాలు/యుటిలను నడిపించడమే ఈ నివేదికలు లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నాయి.

నేషనల్ హెల్త్ మిషన్ కింద ఇండెక్స్ ను ప్రోత్సాహకాలకు లింక్ చేయాలనే ఎంఓహెచ్ ఎఫ్ డబ్ల్యు నిర్ణయం ద్వారా ఈ వార్షిక సాధనం ప్రాముఖ్యతను సంతరించుకుంది. బడ్జెట్ వ్యయం ,ఇన్ పుట్ ల నుండి అవుట్ పుట్ లు ,ఫలితాల వైపు యు  దృష్టిని మళ్ళించడం లో దీని పాత్ర కీలకం.

ఇక్కడ నివేదిక చదవండి.

మా డ్యాష్ బోర్డ్ లో సవిస్తర సూచికలు ,స్కోర్ల గురించి చదవండి.

విడుదల వీడియోను ఇక్కడ చూడండి.

***