ભારતના રાષ્ટ્રપતિ શ્રી રામનાથ કોવિંદ, કેન્દ્રીય સામાજિક ન્યાય અને સશક્તીકરણ મંત્રાલય, વિકલાંગ વ્યક્તિઓના સશક્તીકરણ વિભાગ (દિવ્યાંગજન) દ્વારા આયોજિત 'વિકલાંગ વ્યક્તિઓના આંતરરાષ્ટ્રીય દિવસ'ની ઉજવણીના સન્માન સમારોહમાં મુખ્ય અતિથિ હશે. 3 ડિસેમ્બર, 2021 ના રોજ નવી દિલ્હીમાં વિજ્ઞાન ભવન ખાતે. રાષ્ટ્રપતિ શ્રી કોવિંદ વ્યક્તિઓ, સંસ્થાઓ, સંગઠનો અને રાજ્ય/જિલ્લા વગેરેને તેમની ઉત્કૃષ્ટ સિદ્ધિઓ અને વિકલાંગ વ્યક્તિઓ (PwDs)ના સશક્તીકરણ તરફ કામ કરવા બદલ વાર્ષિક રાષ્ટ્રીય પુરસ્કારો એનાયત કરશે.

કેન્દ્રીય સામાજિક ન્યાય અને અધિકારિતા મંત્રી ડૉ. વીરેન્દ્ર કુમાર આ સમારોહની અધ્યક્ષતા કરશે, જ્યારે કેન્દ્રીય સામાજિક ન્યાય અને સશક્તીકરણ રાજ્ય મંત્રી શ્રી રામદાસ આઠવલે, શ્રી એ. નારાયણસ્વામી અને સુશ્રી પ્રતિમા ભૌમિક પણ આ પ્રસંગની હાજરી આપશે.

વિકલાંગ વ્યક્તિઓના આંતરરાષ્ટ્રીય દિવસ એટલે કે 3જી ડિસેમ્બરના અવસરે, વિકલાંગ વ્યક્તિઓના સશક્તીકરણ વિભાગ (દિવ્યાંગજન), સામાજિક ન્યાય અને સશક્તીકરણ મંત્રાલય વ્યક્તિઓ, સંસ્થાઓ, સંગઠનો, રાજ્ય/જિલ્લા વગેરેને દર વર્ષે વિકલાંગ વ્યક્તિઓના સશક્તીકરણ તરફ કરવામાં આવેલી સિદ્ધિઓ અને કાર્ય તેમજ તેમની ઉત્કૃષ્ટ કામગીરી માટે રાષ્ટ્રીય પુરસ્કારો એનાયત કરે છે.

વર્ષ 2020 માટે વિકલાંગ વ્યક્તિઓના સશક્તીકરણ માટેના રાષ્ટ્રીય પુરસ્કારો નીચેની શ્રેણીઓ હેઠળ આપવામાં આવે છે: -

I. શ્રેષ્ઠ કર્મચારી/સ્વ-રોજગાર વિકલાંગ વ્યક્તિ;

II. શ્રેષ્ઠ એમ્પ્લોયર્સ અને પ્લેસમેન્ટ ઓફિસર્સ અને/અથવા એજન્સીઓ;

III. વિકલાંગ વ્યક્તિઓના સશક્તીકરણ માટે કામ કરતી શ્રેષ્ઠ વ્યક્તિ અને સંસ્થા;

IV. રોલ મોડલ;

V. શ્રેષ્ઠ એપ્લાઇડ રિસર્ચ અથવા ઇનોવેશન અથવા પ્રોડક્ટ, જેનો હેતુ વિકલાંગ વ્યક્તિઓના જીવનને સુધારવાનો છે;

VI. વિકલાંગ વ્યક્તિઓ માટે અવરોધ-મુક્ત વાતાવરણની રચનામાં ઉત્કૃષ્ટ કાર્ય;

VII. પુનર્વસન સેવાઓ પ્રદાન કરવામાં શ્રેષ્ઠ જિલ્લો;

VIII. વિકલાંગતા સાથે ઉત્કૃષ્ટ સર્જનાત્મક પુખ્ત વ્યક્તિ;

IX. વિકલાંગતા સાથે શ્રેષ્ઠ સર્જનાત્મક બાળક;

X. શ્રેષ્ઠ બ્રેઇલ પ્રેસ;

XI. શ્રેષ્ઠ રાજ્ય (i) વિકલાંગ વ્યક્તિઓના સશક્તીકરણને પ્રોત્સાહન આપવા માટે;

XII. શ્રેષ્ઠ રમત-ગમત-વિકલાંગ વ્યક્તિ.

2017 સુધી, પુરસ્કાર યોજના રાષ્ટ્રીય પુરસ્કાર નિયમો, 2013 હેઠળ સંચાલિત હતી જેમાં વિકલાંગ વ્યક્તિઓ અધિનિયમ, 1995 મુજબ વિકલાંગતાની 7 શ્રેણીઓ પ્રદાન કરવામાં આવી હતી. જો કે, 19મી તારીખથી વિકલાંગ વ્યક્તિઓના અધિકારો અધિનિયમ, 2016 ના અમલમાં આવવા સાથે એપ્રિલ 2017 નવા કાયદા હેઠળ ઉલ્લેખિત અપંગતાઓની સંખ્યા 7 થી વધીને 21 થઈ. તદનુસાર, તમામ 21 વિકલાંગતાઓને રાષ્ટ્રીય પુરસ્કાર માર્ગદર્શિકા હેઠળ સમાવવામાં આવી છે જેને 2જી ઓગસ્ટ, 2018 ના ભારતના અસાધારણ ગેઝેટમાં સૂચિત કરવામાં આવી છે.

સામાજિક ન્યાય અને સશક્તીકરણ મંત્રાલય, ડિપાર્ટમેન્ટ ઑફ એમ્પાવરમેન્ટ ઑફ પર્સન્સ વિથ ડિસેબિલિટીઝ (દિવ્યાંગજન) રાજ્ય સરકારો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ પ્રશાસકો અને કેન્દ્રીય મંત્રાલયો/વિભાગોને વિવિધ કેટેગરીમાં રાષ્ટ્રીય પુરસ્કારો માટે નામાંકન માટે પત્ર લખે છે. પુરસ્કારોની વ્યાપક પ્રસિદ્ધિ આપવા માટે રાષ્ટ્રીય/પ્રાદેશિક ભાષાના દૈનિક અખબારોમાં જાહેરાત પણ પ્રકાશિત કરવામાં આવે છે. રાષ્ટ્રીય પુરસ્કારોની વિગતવાર યોજના તેમજ એપ્લિકેશનને કૉલ કરવા માટે જારી કરાયેલી જાહેરાત વિભાગની વેબસાઇટ (www.disabilityaffairs.gov.in) પર ડાઉનલોડ કરવા યોગ્ય ફોર્મેટમાં પ્રદર્શિત થાય છે.

તમામ 21 નિર્દિષ્ટ વિકલાંગતાઓ તેમજ વિકલાંગ વ્યક્તિઓ (દિવ્યાંગજન)ના સશક્તીકરણ માટે કામ કરતી વ્યક્તિઓ/અંતઃપ્રેરણાથી સંબંધિત વ્યક્તિઓ પાસેથી અરજીઓ આમંત્રિત કરતી એક જાહેરાત અગ્રણી અખબારોમાં 25મી જુલાઈ, 2020ના રોજ પ્રકાશિત કરવામાં આવી હતી, જેમાં અરજીઓ સબમિટ કરવાની છેલ્લી તારીખ 9મી સપ્ટેમ્બર, 2020 હતી જે પછીથી 30-09-2020 સુધી લંબાવવામાં આવી હતી. વ્યાપક પ્રચાર કરવા માટે રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને પત્રો લખવા ઉપરાંત વિભાગની વેબસાઇટ પર જાહેરાતની નકલ પણ અપલોડ કરવામાં આવી હતી. તમામ 1095 (ઈ-મેલ પર 997 હાર્ડ કોપી +98) અરજીઓ પ્રાપ્ત થઈ હતી. પસંદગી પ્રક્રિયામાં અરજદારો દ્વારા સબમિટ કરાયેલા દસ્તાવેજો અને રેકોર્ડની તપાસનો સમાવેશ થતો હતો. વિભાગ દ્વારા રચવામાં આવેલી સ્ક્રિનિંગ કમિટીઓ દ્વારા આ અરજીઓની તપાસ કરવામાં આવી હતી અને શોર્ટલિસ્ટ કરવામાં આવી હતી.

SD/GP/JD

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com