ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਫਤਰ
azadi ka amrit mahotsav

ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਸੋਮਨਾਥ ’ਚ ਕਈ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕਰਨ ਅਤੇ ਨੀਂਹ–ਪੱਥਰ ਰੱਖਣ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਸੰਬੋਧਨ ਦਾ ਮੂਲ ਪਾਠ

Posted On: 20 AUG 2021 2:38PM by PIB Chandigarh

ਜੈ ਸੋਮਨਾਥ! ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਜੁੜ ਰਹੇ ਸਾਡੇ ਸਭ ਦੇ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਲਾਲਕ੍ਰਿਸ਼ਣ ਆਡਵਾਣੀ ਜੀਦੇਸ਼ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਜੀਸ਼੍ਰੀਪਦ ਨਾਈਕ ਜੀਅਜੈ ਭੱਟ ਜੀਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਵਿਜੈ ਜੀਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਉਪ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨਿਤਿਨ ਭਾਈਗੁਜਰਾਤ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਮੰਤਰੀ ਜਵਾਹਰ ਜੀਵਾਸਨ ਭਾਈਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਮੇਰੇ ਸਾਥੀ ਰਾਜੇਸ਼ਭਾਈ ਭਾਈਸੋਮਨਾਥ ਮੰਦਿਰ ਟ੍ਰਸਟ ਦੇ ਟ੍ਰਸਟੀ ਸ਼੍ਰੀ ਪ੍ਰਵੀਣ ਲਾਹਿਰੀ ਜੀਸਾਰੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਦੇਵੀਓ ਅਤੇ ਸੱਜਣੋਂ!

 

ਮੈਂ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਅਵਸਰ ਤੇ ਵੀਡੀਓ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਜੁੜ ਰਿਹਾ ਹਾਂਲੇਕਿਨ ਮਨ ਤੋਂ ਮੈਂ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਸੋਮਨਾਥ ਦੇ ਚਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਅਨੁਭਵ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਮੇਰਾ ਸੁਭਾਗ ਹੈ ਕਿ ਸੋਮਨਾਥ ਮੰਦਿਰ ਟ੍ਰਸਟ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਸਥਾਨ ਦੀ ਸੇਵਾ ਦਾ ਅਵਸਰ ਮਿਲਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰਅਸੀਂ ਸਭ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਤੀਰਥ ਦੇ ਕਾਇਆਕਲਪ ਦੇ ਸਾਖੀ ਬਣ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਅੱਜ ਮੈਨੂੰ ਸਮੁਦਰ ਦਰਸ਼ਨ ਪਥਸੋਮਨਾਥ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਗੈਲਰੀ ਅਤੇ ਨਵੀਨੀਕਰਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਨਵੇਂ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜੂਨਾ ਸੋਮਨਾਥ ਮੰਦਿਰ ਦੇ ਲੋਕਅਰਪਣ ਦਾ ਸੁਭਾਗ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਅੱਜ ਪਾਰਵਤੀ ਮਾਤਾ ਮੰਦਿਰ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਵੀ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਇਤਨਾ ਪੁਨੀਤ ਸੰਯੋਗਅਤੇ ਨਾਲ ਵਿੱਚ ਸਾਵਣ ਦਾ ਪਵਿੱਤਰ ਮਹੀਨਾਮੈਂ ਮੰਨਦਾ ਹਾਂਇਹ ਸਾਡੇ ਸਭ ਦੇ ਲਈ ਭਗਵਾਨ ਸੋਮਨਾਥ ਜੀ ਦੇ ਅਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦੀ ਹੀ ਸਿੱਧੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਇਸ ਅਵਸਰ ਤੇ ਆਪ ਸਭ ਨੂੰਟ੍ਰਸਟ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਸੋਮਨਾਥ ਜੀ ਦੇ ਕਰੋੜਾਂ ਭਗਤਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ। ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰੂਪ ਤੋਂਅੱਜ ਮੈਂ ਲੌਹ ਪੁਰਸ਼ ਸਰਦਾਰ ਵੱਲਭ ਭਾਈ ਪਟੇਲ ਜੀ ਦੇ ਚਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਮਨ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਗੌਰਵ ਨੂੰ ਪੁਨਰਜੀਵਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਸ਼ਕਤੀ ਦਿਖਾਈ। ਸਰਦਾਰ ਸਾਹਬਸੋਮਨਾਥ ਮੰਦਿਰ ਨੂੰ ਸੁਤੰਤਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਤੰਤਰ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਮੰਨਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਸਾਡਾ ਸੁਭਾਗ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ 75ਵੇਂ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਕੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਮਹੋਤਸਵ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਸਰਦਾਰ ਸਾਹਬ ਦੇ ਪ੍ਰਯਤਨਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾ ਰਹੇ ਹਾਂਸੋਮਨਾਥ ਮੰਦਿਰ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਸ਼ਾਨ ਦੇ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਅੱਜ ਮੈਂਲੋਕ ਮਾਤਾ ਅਹਿਲਿਆ ਬਾਈ ਹੋਲਕਰ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਣਾਮ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਸ਼ਨਾਥ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸੋਮਨਾਥ ਤੱਕਕਿਤਨੇ ਹੀ ਮੰਦਿਰਾਂ ਦਾ ਨਵੀਨੀਕਰਣ ਕਰਵਾਇਆ। ਪ੍ਰਾਚੀਨਤਾ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਦਾ ਜੋ ਸੰਗਮ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸੀਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਆਦਰਸ਼ ਮੰਨ ਕੇ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ।

 

ਸਾਥੀਓ,

 

Statue of unity ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕੱਛ ਦੇ ਕਾਇਆਕਲਪ ਤੱਕਟੂਰਿਜ਼ਮ ਨਾਲ ਜਦੋਂ ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਜੁੜਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕੈਸੇ ਪਰਿਣਾਮ ਆਉਂਦੇ ਹਨਗੁਜਰਾਤ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਕਰੀਬ ਤੋਂ ਦੇਖਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਹਰ ਕਾਲਖੰਡ ਦੀ ਮੰਗ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਧਾਰਮਿਕ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਵੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਤਲਾਸ਼ੀਏਲੋਕਲ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਨਾਲ ਤੀਰਥ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਦਾ ਜੋ ਰਿਸ਼ਤਾ ਰਿਹਾ ਹੈਉਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰੀਏ। ਜੈਸੇ ਕਿਸੋਮਨਾਥ ਮੰਦਿਰ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਤੋਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਆਉਂਦੇ ਸਨ। ਲੇਕਿਨ ਹੁਣ ਇੱਥੇ ਸਮੁਦਰ ਦਰਸ਼ਨ ਪਥਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ, pilgrim plaza ਅਤੇ shopping complex ਵੀ ਟੂਰਿਸਟਾਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨਗੇ। ਹੁਣ ਇੱਥੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਜੂਨਾ ਸੋਮਨਾਥ ਮੰਦਿਰ ਦੇ ਵੀ ਆਕਰਸ਼ਕ ਸਰੂਪ ਦਾ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨਗੇਨਵੇਂ ਪਾਰਵਤੀ ਮੰਦਿਰ ਦਾ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨਗੇ। ਇਸ ਨਾਲਇੱਥੇ ਨਵੇਂ ਅਵਸਰਾਂ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦੀ ਵੀ ਸਿਰਜਣਾ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਸਥਾਨ ਦੀ ਦਿਵਯਤਾ ਵੀ ਵਧੇਗੀ। ਇਹੀ ਨਹੀਂਪ੍ਰੋਮਨੇਡ ਜਿਹੇ ਨਿਰਮਾਣ ਨਾਲ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਖੜ੍ਹੇ ਸਾਡੇ ਮੰਦਿਰ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵੀ ਵਧੇਗੀ। ਅੱਜ ਇੱਥੇ ਸੋਮਨਾਥ exhibition gallery ਦਾ ਲੋਕਅਰਪਣ ਵੀ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰਆਉਣ ਵਾਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਉਸ ਇਤਿਹਾਸ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਦਾਸਾਡੀ ਆਸਥਾ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੇਖਣ ਦਾਉਸ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦਾ ਇੱਕ ਅਵਸਰ ਵੀ ਮਿਲੇਗਾ।

 

ਸਾਥੀਓ,

 

ਸੋਮਨਾਥ ਤਾਂ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਸਦਾਸ਼ਿਵ ਦੀ ਭੂਮੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਤੇਸਾਡੇ ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ-

ਸ਼ੰ ਕਰੋਤਿ ਸ: ਸ਼ੰਕਰ:। 

( "शं करोति सः शंकरः"।)

 

ਅਰਥਾਤਜੋ ਕਲਿਆਣ ਨੂੰਜੋ ਸਿੱਧੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇ ਉਹ ਸ਼ਿਵ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਿਵ ਹੀ ਹਨਜੋ ਵਿਨਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਬੀਜ ਅੰਕੁਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨਸੰਹਾਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਿਰਜਣਾ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈਸ਼ਿਵ ਅਵਿਨਾਸ਼ੀ ਹਨਅਵਿਅਕਤ ਹਨਅਤੇ ਸ਼ਿਵ ਅਨਾਦਿ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸੇ ਲਈ ਤਾਂ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਅਨਾਦਿ ਯੋਗੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈਸ਼ਿਵ ਵਿੱਚ ਸਾਡੀ ਆਸਥਾ ਸਾਨੂੰ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਸੀਮਾਵਾਂ ਤੋਂ ਪਰੇ ਸਾਡੇ ਅਸਤਿਤਵ ਦਾ ਬੋਧ ਕਰਵਾਉਂਦੀ ਹੈਸਾਨੂੰ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨਾਲ ਜੂਝਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਅਤੇਸੋਮਨਾਥ ਦਾ ਇਹ ਮੰਦਿਰ ਸਾਡੇ ਇਸ ਆਤਮਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਸਥਲ ਹੈ।

 

ਸਾਥੀਓ,

 

ਅੱਜ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਇਸ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸੰਰਚਨਾ ਨੂੰ ਦੇਖਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਮੰਦਿਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਐਸਾ ਅਸਤਿਤਵ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸੈਂਕੜੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਿੰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈਜੋ ਮਾਨਵਤਾ ਦੀਆਂ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਐਸਾ ਸਥਲ ਜਿਸ ਨੂੰ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਡੇ ਰਿਸ਼ੀਆਂ ਨੇ ਪ੍ਰਭਾਸ ਖੇਤਰਯਾਨੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦਾਗਿਆਨ ਦਾ ਖੇਤਰ ਦੱਸਿਆ ਸੀਅਤੇ ਜੋ ਅੱਜ ਵੀ ਪੂਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇਹ ਸੱਦਾ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ- ਸੱਚ ਨੂੰ ਝੂਠ ਨਾਲ ਹਰਾਇਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਆਸਥਾ ਨੂੰ ਆਤੰਕ ਨਾਲ ਕੁਚਲਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਇਸ ਮੰਦਿਰ ਨੂੰ ਸੈਂਕੜੇ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਕਿਤਨੀ ਹੀ ਵਾਰ ਤੋੜਿਆ ਗਿਆਇੱਥੋਂ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਖੰਡਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆਇਸ ਦਾ ਅਸਤਿਤਵ ਮਿਟਾਉਣ ਦੀ ਹਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਲੇਕਿਨ ਇਸ ਨੂੰ ਜਿਤਨੀ ਵੀ ਵਾਰ ਗਿਰਾਇਆ ਗਿਆਉਹ ਉਤਨੀ ਹੀ ਵਾਰ ਉਠ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋਇਆ। ਇਸੇ ਲਈਭਗਵਾਨ ਸੋਮਨਾਥ ਮੰਦਿਰ ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਹੀ ਨਹੀਂਪੂਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਭਰੋਸਾ ਵੀ ਹੈ। ਜੋ ਤੋੜਨ ਵਾਲੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਹਨਜੋ ਆਤੰਕ ਦੇ ਬਲਬੂਤੇ ਸਾਮਰਾਜ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸੋਚ ਹੈਉਹ ਕਿਸੇ ਕਾਲਖੰਡ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਦੇ ਲਈ ਭਲੇ ਹਾਵੀ ਹੋ ਜਾਵੇ ਲੇਕਿਨਉਸ ਦਾ ਅਸਤਿਤਵ ਕਦੇ ਸਥਾਈ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾਉਹ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਮਾਨਵਤਾ ਨੂੰ ਦਬਾ ਕੇ ਨਹੀਂ ਰੱਖ ਸਕਦੀ। ਇਹ ਗੱਲ ਜਿਤਨੀ ਤਦ ਸਹੀ ਸੀ ਜਦ ਕੁਝ ਜ਼ਾਲਮ ਸੋਮਨਾਥ ਨੂੰ ਗਿਰਾ ਰਹੇ ਸਨਉਤਨੀ ਹੀ ਸਹੀ ਅੱਜ ਵੀ ਹੈਜਦੋਂ ਵਿਸ਼ਵ ਐਸੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾਵਾਂ ਤੋਂ ਖੌਫ਼ਜ਼ਦਾ ਹੈ।

 

ਸਾਥੀਓ,

 

ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂਸੋਮਨਾਥ ਮੰਦਿਰ ਦੇ ਪੁਨਰਨਿਰਮਾਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਇਹ ਯਾਤਰਾ ਕੇਵਲ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਜਾਂ ਕੁਝ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦਾ ਪਰਿਣਾਮ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਸਦੀਆਂ ਦੀ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਇੱਛਾ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਕ ਨਿਰੰਤਰਤਾ ਦਾ ਪਰਿਣਾਮ ਹੈ। ਰਾਜੇਂਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਜੀਸਰਦਾਰ ਵੱਲਭ ਭਾਈ ਪਟੇਲ ਅਤੇ ਕੇ ਐੱਮ ਮੁਨਸ਼ੀ ਜਿਹੇ ਮਹਾਨੁਭਾਵਾਂ ਨੇ ਇਸ ਅਭਿਯਾਨ ਦੇ ਲਈ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵੀ ਕਠਿਨਾਈਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕੀਤਾ। ਲੇਕਿਨ ਆਖਰਕਾਰ 1950 ਵਿੱਚ ਸੋਮਨਾਥ ਮੰਦਿਰ ਆਧੁਨਿਕ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦਿਵਯ ਥੰਮ੍ਹ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਕਠਿਨਾਈਆਂ ਦੇ ਦੋਸਤਾਨਾ ਸਮਾਧਾਨ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਬਧਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਹੋਰ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਰਾਮ ਮੰਦਿਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਗੌਰਵ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਥੰਮ੍ਹ ਵੀ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।

 

ਸਾਥੀਓ,

 

ਸਾਡੀ ਸੋਚ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਇਤਿਹਾਸ ਤੋਂ ਸਿੱਖ ਕੇ ਵਰਤਮਾਨ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਦੀਇੱਕ ਨਵਾਂ ਭਵਿੱਖ ਬਣਾਉਣ ਦੀ। ਇਸੇ ਲਈਜਦ ਮੈਂ ਭਾਰਤ ਜੋੜੋ ਅੰਦੋਲਨ’ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਭਾਵ ਕੇਵਲ ਭੂਗੋਲਿਕ ਜਾਂ ਵਿਚਾਰਕ ਜੁੜਾਅ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦੇ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਸਾਡੇ ਅਤੀਤ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦਾ ਵੀ ਸੰਕਲਪ ਹੈ। ਇਸੇ ਆਤਮਵਿਸ਼ਵਾਸ ਤੇ ਅਸੀਂ ਅਤੀਤ ਦੇ ਖੰਡਰਾਂ ਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਗੌਰਵ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਹੈਅਤੀਤ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰੇਰਣਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੰਜੋਇਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਰਾਜੇਂਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਜੀ ਸੋਮਨਾਥ ਆਏ ਸਨਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀਉਹ ਸਾਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਯਾਦ ਰੱਖਣਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ- ਸਦੀਆਂ ਪਹਿਲਾਂਭਾਰਤ ਸੋਨੇ ਅਤੇ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਹੋਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸੋਨੇ ਦਾ ਬੜਾ ਹਿੱਸਾ ਤਦ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮੰਦਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਮੇਰੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿੱਚ ਸੋਮਨਾਥ ਦਾ ਪੁਨਰਨਿਰਮਾਣ ਉਸ ਦਿਨ ਪੂਰਾ ਹੋਵੇਗਾ ਜਦ ਇਸ ਦੀ ਨੀਂਹ ਤੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਮੰਦਿਰ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਮ੍ਰਿੱਧ ਅਤੇ ਸੰਪੰਨ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਭਵਨ ਵੀ ਤਿਆਰ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਹੋਵੇਗਾ! ਸਮ੍ਰਿੱਧ ਭਾਰਤ ਦਾ ਉਹ ਭਵਨਜਿਸ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਸੋਮਨਾਥ ਮੰਦਿਰ ਹੋਵੇਗਾ ਸਾਡੇ ਪ੍ਰਥਮ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡਾ. ਰਾਜੇਂਦਰ ਜੀ ਦਾ ਇਹ ਸੁਪਨਾਸਾਡੇ ਸਭ ਦੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਬੜੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਹੈ।

 

ਸਾਥੀਓ,

 

ਸਾਡੇ ਲਈ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਆਸਥਾ ਦਾ ਮੂਲਭਾਵ ਹੈ-

ਸਬਕਾ ਸਾਥਸਬਕਾ ਵਿਕਾਸਸਬਕਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸਅਤੇ ਸਬਕਾ ਪ੍ਰਯਾਸ

 

ਸਾਡੇ ਇੱਥੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਵਾਦਸ਼ ਜਯੋਤਿਰਲਿੰਗਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸੌਰਾਸ਼ਟ੍ਰੇ ਸੋਮਨਾਥਮ੍’ ਦੇ ਨਾਲ ਸੋਮਨਾਥ ਮੰਦਿਰ ਤੋਂ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਸੋਮਨਾਥ ਅਤੇ ਨਾਗੇਸ਼ਵਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਬੈਦਯਨਾਥ ਤੱਕਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਬਾਬਾ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਅੰਤਿਮ ਸਿਰੇ ਤੇ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮੇਸ਼ਵਰ ਤੱਕਇਹ 12 ਜਯੋਤਿਰਲਿੰਗ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਪਿਰੋਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂਸਾਡੇ ਚਾਰ ਧਾਮਾਂ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾਸਾਡੇ 56 ਸ਼ਕਤੀਪੀਠਾਂ ਦੀ ਸੰਕਲਪਨਾਸਾਡੇ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਕੋਨਿਆਂ ਤੋਂ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਤੀਰਥਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾਸਾਡੀ ਆਸਥਾ ਦੀ ਇਹ ਰੂਪਰੇਖਾ ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ ਏਕ ਭਾਰਤਸ਼੍ਰੇਸ਼ਠ ਭਾਰਤ’ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਦੀ ਹੀ ਅਭਿਵਿਅਕਤੀ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਅਸਚਰਜ ਹੁੰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਤਨੀਆਂ ਵਿਵਿਧਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਕਿਵੇਂ ਹੈਅਸੀਂ ਇਕਜੁੱਟ ਕਿਵੇਂ ਹਾਂਲੇਕਿਨ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਪੂਰਬ ਤੋਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਚਲ ਕੇ ਪੂਰਬ ਤੋਂ ਪੱਛਮ ਸੋਮਨਾਥ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਜਾਂ ਦੱਖਣ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਹਜ਼ਾਰ ਭਗਤਾਂ ਨੂੰ ਕਾਸ਼ੀ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਮਸਤਕ ਤੇ ਲਗਾਉਂਦੇ ਦੇਖਦੇ ਹੋਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਤਾਕਤ ਕੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਦੂਸਰੇ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਸਮਝ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇਵੇਸ਼ਭੂਸ਼ਾ ਵੀ ਅਲੱਗ ਹੁੰਦੀ ਹੈਖਾਨ-ਪਾਨ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਵੀ ਅਲੱਗ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨਲੇਕਿਨ ਸਾਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਹਾਂ। ਸਾਡੀ ਇਸ ਅਧਿਆਤਮਿਕਤਾ ਨੇ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਏਕਤਾ ਦੇ ਸੂਤਰ ਵਿੱਚ ਪਿਰੋਣ ਵਿੱਚਆਪਸੀ ਸੰਵਾਦ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ। ਅਤੇ ਸਾਡੀ ਸਭ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈਇਸ ਨੂੰ ਨਿਰੰਤਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ।

 

ਸਾਥੀਓ,

 

ਅੱਜ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਭਾਰਤ ਦੇ ਯੋਗਦਰਸ਼ਨਅਧਿਆਤਮ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਵੱਲ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੁਣ ਆਪਣੀ ਜੜ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਜੁੜਨ ਦੀ ਨਵੀਂ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਆਈ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈਸਾਡੇ tourism ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ tourism  ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਦੇਣ ਦੇ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਅੱਜ ਆਧੁਨਿਕ ਇਨਫ੍ਰਾਸਟ੍ਰਕਚਰ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈਪ੍ਰਾਚੀਨ ਗੌਰਵ ਨੂੰ ਪੁਨਰਜੀਵਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰਾਮਾਇਣ ਸਰਕਿਟ ਦਾ ਉਦਾਹਰਣ ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੈਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਿਤਨੇ ਹੀ ਰਾਮ ਭਗਤਾਂ ਨੂੰ ਰਾਮਾਇਣ ਸਰਕਿਟ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਨਵੇਂ ਨਵੇਂ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਕਿਵੇਂ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਮ ਹਨਇਨ੍ਹਾਂ ਸਥਾਨਾਂ ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਸਾਨੂੰ ਅੱਜ ਇਹ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂਬੁਧ ਸਰਕਿਟ ਪੂਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਬੋਧੀ ਅਨੁਯਾਈਆਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਦੀਟੂਰਿਜ਼ਮ ਕਰਨ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਐਸੇ ਹੀਸਾਡਾ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਮੰਤਰਾਲਾ ਸਵਦੇਸ਼ ਦਰਸ਼ਨ ਸਕੀਮ’ ਦੇ ਤਹਿਤ 15 ਅਲੱਗ ਅਲੱਗ ਥੀਮਸ ਤੇ tourist circuits ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ circuits ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਈ ਅਣਗੌਲੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਅਵਸਰ ਪੈਦਾ ਹੋਣਗੇ।

 

ਸਾਥੀਓ,

 

ਸਾਡੇ ਪੂਰਵਜਾਂ ਦੀ ਦੂਰਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਇਤਨੀ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੂਰ-ਸੁਦੂਰ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸਾਡੀ ਆਸਥਾ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇਪਣ ਦਾ ਬੋਧ ਕਰਾਇਆ। ਲੇਕਿਨ ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸਮਰੱਥ ਹੋਏਜਦੋਂ ਸਾਡੇ ਪਾਸ ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨੀਕ ਅਤੇ ਸੰਸਾਧਾਨ ਆਏ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਨੂੰ ਦੁਰਗਮ ਸਮਝ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਸਾਡੇ ਪਰਬਤੀ ਇਲਾਕੇ ਇਸ ਦੀ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਉਦਾਰਹਣ ਹਨ। ਲੇਕਿਨ ਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਵਿੱਤਰ ਤੀਰਥਾਂ ਦੀ ਦੂਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪੂਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵੈਸ਼ਣੋ ਦੇਵੀ ਮੰਦਿਰ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਵਿਕਾਸ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਰਿਹਾ ਹਾਈਟੈੱਕ ਇਨਫ੍ਰਾਸਟ੍ਰਕਚਰ ਹੋਵੇਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਆਪਣਿਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰੀਆਂ ਸਿਮਟ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, 2014 ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਨੇ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੀਰਥ ਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਲਈ ਪ੍ਰਸਾਦ ਸਕੀਮ’ ਦਾ ਵੀ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ-ਕਰੀਬ 40 ਬੜੇ ਤੀਰਥ ਸਥਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ 15 ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਸ ਦਾ ਕੰਮ ਪੂਰਾ ਵੀ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਵੀ 100 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇ 3 ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਸ ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਦ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਕੰਮ ਚਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਸੋਮਨਾਥ ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ tourist spots ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੋੜਨ ਦੇ ਲਈ connectivity ‘ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਟੂਰਿਸਟ ਇੱਕ ਜਗ੍ਹਾ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਆਉਣ ਤਾਂ ਦੂਸਰੇ ਟੂਰਿਸਟ ਸਥਲਾਂ ਤੱਕ ਵੀ ਜਾਣ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ 19 Iconic Tourist Destinations ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਕਰਕੇ ਅੱਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਸ ਸਾਡੀ tourist industry ਨੂੰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਊਰਜਾ ਦੇਣਗੇ।

 

ਸਾਥੀਓ,

 

ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਸਾਧਾਰਣ ਮਾਨਵੀ ਨੂੰ ਨਾ ਕੇਵਲ ਜੋੜ ਰਿਹਾ ਹੈਬਲਕਿ ਖ਼ੁਦ ਵੀ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਦਾ ਪਰਿਣਾਮ ਹੈ ਕਿ 2013 ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ Travel & Tourism Competitiveness Index ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ 65th ਸਥਾਨ ਤੇ ਸੀਉੱਥੇ 2019 ਵਿੱਚ 34th ਸਥਾਨ ਤੇ ਆ ਗਿਆ। ਅੰਤਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਣ ਦੇ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ 7 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਨੀਤੀਗਤ ਫ਼ੈਸਲੇ ਵੀ ਲਏ ਹਨਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਅੱਜ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਨੇ e-Visa regime, visa on arrival ਜਿਹੀਆਂ ਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਹੈਅਤੇ visa ਦੀ ਫੀਸ ਨੂੰ ਵੀ ਘੱਟ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, tourism ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ hospitality ਦੇ ਲਈ ਲਗਣ ਵਾਲੇ ਜੀਐੱਸਟੀ ਨੂੰ ਵੀ ਘਟਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ toursim sector ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਲਾਭ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਕੋਵਿਡ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨਾਲ ਉਬਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਮਿਲੇਗੀ। ਕਈ ਫ਼ੈਸਲੇ ਟੂਰਿਸਟਾਂ ਦੇ interests ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਕੇ ਵੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਈ ਟੂਰਿਸਟ ਜਦੋਂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉਤਸ਼ਾਹ adventure ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਦੇਸ਼ ਨੇ 120 ਮਾਊਂਟੇਨ ਪੀਕਸ ਨੂੰ ਵੀ ਟ੍ਰੈਕਿੰਗ ਦੇ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਹੈ। ਟੂਰਿਸਟਾਂ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਜਗ੍ਹਾ ਤੇ ਅਸੁਵਿਧਾ ਨਾ ਹੋਵੇਨਵੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਦੀ ਪੂਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲੇ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਵੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਚਲਾ ਕੇ guides ਨੂੰ train ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਬੜੀ ਸੰਖਿਆ ਵਿੱਚ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਅਵਸਰ ਵੀ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ।

 

ਸਾਥੀਓ,

 

ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਸਾਨੂੰ ਕਠਿਨ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਨਿਕਲ ਕੇਤਕਲੀਫ਼ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਕੇ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਦੇਖਿਆ ਵੀ ਹੈਕੋਰੋਨਾ ਦੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਲਈ ਉਮੀਦ ਦੀ ਕਿਰਨ ਹੈ। ਇਸ ਲਈਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਵਿਸਤਾਰ ਦੇਣਾ ਹੈਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣਾ ਹੈਅਤੇ ਖ਼ੁਦ ਵੀ ਅੱਗੇ ਵਧਣਾ ਹੈ। ਲੇਕਿਨ ਨਾਲ ਹੀ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂਜ਼ਰੂਰੀ ਬਚਾਅ ਦਾ ਪੂਰਾ ਖਿਆਲ ਰੱਖੀਏ। ਮੈਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈਇਸੇ ਭਾਵਨਾ ਦੇ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਅੱਗੇ ਵਧਦਾ ਰਹੇਗਾਅਤੇ ਸਾਡੀਆਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂਸਾਡਾ ਗੌਰਵ ਆਧੁਨਿਕ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਦਿਸ਼ਾ ਦਿੰਦੇ ਰਹਿਣਗੇ। ਭਗਵਾਨ ਸੋਮਨਾਥ ਦਾ ਸਾਡੇ ਤੇ ਅਸ਼ੀਰਵਾਦ ਬਣਿਆ ਰਹੇਗ਼ਰੀਬ ਤੋਂ ਗ਼ਰੀਬ ਦਾ ਕਲਿਆਣ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਨਵੀਂ-ਨਵੀਂ ਸਮਰੱਥਾਨਵੀਂ-ਨਵੀਂ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਰਹੇ ਤਾਕਿ ਸਰਬ ਦੇ ਕਲਿਆਣ ਦੇ ਮਾਰਗ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਸਮਰਪਿਤ ਭਾਵ ਨਾਲ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ ਜਨ ਸਾਧਾਰਣ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਲਿਆ ਸਕੀਏਇਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਸ਼ੁਭਕਾਮਨਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲਆਪ ਸਭ ਦਾ ਬਹੁਤ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦ!! ਜੈ ਸੋਮਨਾਥ!          

 

*****

 

ਡੀਐੱਸ/ਵੀਜੇ


(Release ID: 1747759) Visitor Counter : 229