సర్వే ప్రకారం, 2020-21 ఆర్థిక సంవత్సరంలో భారతదేశం జిడిపి 7.7 శాతం క్షీణిస్తుంది, ఇది మొదటి అర్ధభాగంలో 15.7 శాతం తగ్గుదల మరియు రెండవ భాగంలో 0.1 శాతం తగ్గుదల కలిగి ఉంది. రంగాల వారీగా చుస్తే , వ్యవసాయం మెరుగ్గా ఉంది, అయితే కాంటాక్ట్-బేస్డ్ సర్వీసెస్, తయారీ, నిర్మాణం రంగాలు తీవ్రంగా దెబ్బతిన్నాయి అయితే క్రమంగా కోలుకుంటున్నాయి. 

ఊహించినట్లుగా, లాక్డౌన్ ఫలితంగా క్యూ 1 లో జిడిపిలో 23.9 శాతం క్షీణత ఏర్పడింది, క్యూ 2 లో 7.5 శాతం క్షీణత మరియు అన్ని ముఖ్య ఆర్థిక సూచికలలో కోలుకోవడం మాత్రం V- ఆకారంలో ఉంది. క్యూ 1 లో పదునైన క్షీణత తరువాత క్యూ 2 లో జిడిపి వృద్ధిలో కోలుకోవడం ద్వారా జూలై నుండి, స్థితిస్థాపక V- ఆకారపు రికవరీ జరుగుతోంది. భారతదేశం యొక్క చైతన్యం మరియు మహమ్మారి పోకడలు సారూప్యంగా మరియు మెరుగుపడినప్పుడు, ఇ-వే బిల్లులు, రైలు సరుకు రవాణా, జిఎస్టి సేకరణలు మరియు విద్యుత్ వినియోగం వంటి సూచికలు మహమ్మారి మునుపటి స్థాయిలకు చేరుకోవడమే కాక మునుపటి సంవత్సర స్థాయిలను అధిగమించాయి. పారిశ్రామిక మరియు వాణిజ్య కార్యకలాపాలు తిరిగి పుంజుకుంటున్నాయి. వాణిజ్య పత్రాల జారీలో గణనీయమైన పెరుగుదల, దిగుబడులు సులభతరం కావడం, ఎంఎస్ఎంఈల రుణ లభ్యత మళ్ళీ మెరుగుపడడం వంటి సానుకూల ధోరణిలు ఆర్థిక రంగంలో చోటుచేసుకుంటున్నాయి. 

వివిధ రంగాల పోకడల గురించి ప్రసవిస్తూ, సర్వే, సంవత్సరంలో ఉత్పాదక రంగం యొక్క స్థితిస్థాపకత, గ్రామీణ డిమాండ్ మొత్తం ఆర్థిక కార్యకలాపాలను పరిపుష్టం చేయడం మరియు వృద్ధి చెందుతున్న డిజిటల్ లావాదేవీలలో నిర్మాణాత్మక వినియోగ మార్పులను తెలియజేసింది. క్యూ 1 మరియు క్యూ 2 రెండింటిలో 3.4 శాతం వృద్ధితో 2020-21లో భారత ఆర్థిక వ్యవస్థపై కోవిడ్ -19 మహమ్మారి ధాటిని తగ్గించడానికి వ్యవసాయ రంగం అండగా నిలిచింది. వరుసగా తీసుకున్న ప్రగతిశీల సంస్కరణలు శక్తివంతమైన వ్యవసాయ రంగాన్ని ఆవిష్కరించాయి. 2020-21 ఆర్థిక సంవత్సర అభివృద్ధి అంకంలో వ్యవసాయ రంగం చాలా ప్రముఖ స్థానాన్ని పొందింది. 

పారిశ్రామిక ఉత్పత్తిలో స్పష్టమైన V- ఆకారపు రికవరీ సంవత్సరంలో గమనించబడింది. తయారీ పుంజుకుంది మరియు పరిస్థితి సాధారణ స్థాయికి వచ్చేలా పారిశ్రామిక ఫలితాలు  ప్రారంభం అయ్యాయి. పిఎమ్‌ఐ సర్వీసెస్ ఉత్పత్తి మరియు కొత్త వ్యాపారం డిసెంబరులో వరుసగా మూడవ నెలలో పెరగడంతో భారత సేవల రంగం మహమ్మారి ప్రభావం నుండి కోలుకుంది. 

వ్యవసాయం మరియు అనుబంధ కార్యకలాపాలకు రుణ వృద్ధి 2020 అక్టోబర్‌లో 7.1 శాతంగా ఉంది. అక్టోబర్ 2020 లో 7.4 శాతానికి పెరిగింది. అక్టోబర్ 2020 లో నిర్మాణం, వాణిజ్యం మరియు ఆతిథ్యం వంటి రంగాలకు రుణాలు ప్రవాహం చోటుచేసుకుంది, సేవల రంగానికి రుణ వృద్ధి 2020 అక్టోబర్‌లో 9.5 శాతానికి పెరిగింది, ఇది 2019 అక్టోబర్‌లో 6.5 శాతంగా ఉంది. 

అధిక ఆహార ధరలు 2020 లో ద్రవ్యోల్బణానికి ప్రధాన చోదకంగా నిలిచాయి. అయినప్పటికీ, 2020 డిసెంబరులో ద్రవ్యోల్బణం ఆర్‌బిఐ యొక్క లక్ష్య పరిధి 4 +/- 2 శాతానికి పడిపోయి 4.6 శాతానికి చేరుకుంది. నవంబర్‌లో ఇది 6.9 శాతంగా ఉంది. ఆహార ధరలు, ముఖ్యంగా కూరగాయలు, తృణధాన్యాలు మరియు ప్రోటీన్ ఉత్పత్తులు మరియు అనుకూలమైన బేస్ ఎఫెక్ట్స్ యొక్క దశల తగ్గుదల దీనికి కారణమైంది. 

బాహ్య రంగం వృద్ధికి సమర్థవంతమైన పరిపుష్టిని అందించింది, భారతదేశం ప్రస్తుత ఖాతా మిగులు జిడిపిలో 3.1 శాతం మొదటి అర్థ సంవత్సరంలో నమోదయింది, ఇది ఎక్కువగా బలమైన సేవల ఎగుమతులచే మద్దతు ఇస్తుంది మరియు బలహీనమైన డిమాండ్ ఎగుమతుల కంటే (సరుకుల ఎగుమతులు 21.2% కుదించడంతో) దిగుమతుల పదునైన సంకోచానికి దారితీస్తుంది (వస్తువుల దిగుమతులు 39.7% కుదించడంతో). పర్యవసానంగా, 2020 డిసెంబరులో 18 నెలల దిగుమతులను కవర్ చేసేలా విదేశీ మారక నిల్వలు పెరిగాయి.

ఈ సంవత్సరం రెండవ భాగంలో ఎగుమతులు 5.8 శాతం, దిగుమతులు 11.3 శాతం తగ్గుతాయని అంచనా. 17 సంవత్సరాల తరువాత చారిత్రాత్మక గరిష్టమైన ఆర్థిక సంవత్సరం 2021 లో భారతదేశానికి జిడిపిలో 2 శాతం కరెంట్ అకౌంట్ మిగులు ఉంటుందని అంచనా.

సరఫరా వైపు, స్థూల విలువ ఆధారిత (జివిఎ) వృద్ధి 2020-21లో -7.2 శాతంగా ఉంది, 2019-20 ఆర్థిక సంవత్సరం లో ఇది 3.9 శాతంగా ఉంది. 2020-21లో 3.4 శాతం వృద్ధితో భారత ఆర్థిక వ్యవస్థపై కోవిడ్ -19 మహమ్మారి అఘాతం ప్రభావాన్ని తగ్గించడానికి వ్యవసాయం సిద్ధమైంది, పరిశ్రమ మరియు సేవలు 9.6 శాతం మరియు 8.8 శాతం క్షీణిస్తాయని అంచనా.

2020 సంవత్సరాన్ని కోవిడ్-19 మహమ్మారి కబళించింది మరియు దీని వల్ల ప్రపంచ వ్యాప్తంగా ఆర్థిక సంక్షోభం కన్నా అత్యంత తీవ్రమైన ప్రపంచ ఆర్థిక మాంద్యాన్ని సృష్టించిందని సర్వే పేర్కొంది. లాక్డౌన్లు మరియు సామాజిక దూర నిబంధనలు ఇప్పటికే మందగించిన ప్రపంచ ఆర్థిక వ్యవస్థను నిలిపివేసాయి. 2020 లో ప్రపంచ ఆర్థిక ఉత్పత్తి 3.5 శాతం తగ్గుతుందని అంచనా (ఐఎంఎఫ్ జనవరి 2021 అంచనాలు). ఈ దృష్ట్యా, ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న ప్రభుత్వాలు మరియు కేంద్ర బ్యాంకులు తమ ఆర్థిక వ్యవస్థలకు కీలకమైన పాలసీ రేట్లను తగ్గించడం, పరిమాణాత్మక సడలింపు చర్యలు, రుణ హామీలు, నగదు బదిలీలు మరియు ఆర్థిక ఉద్దీపన చర్యలు వంటి అనేక రకాల విధాన సాధనాలను ఉపయోగించాయి. మహమ్మారి యొక్క విఘాతకరమైన ప్రభావాన్ని భారతదేశం గుర్తించింది మరియు దేశంలో విస్తరించిన అనేక అంతర్జాతీయ సంస్థల యొక్క దుర్భరమైన అంచనాల మధ్య దాని స్వంత జనాభా మార్గాన్ని, అధిక జనాభా సాంద్రత మరియు అధిక భారం కలిగిన ఆరోగ్య మౌలిక సదుపాయాలను ఇచ్చింది.

మహమ్మారి ప్రారంభంలో అమలు చేయబడిన తీవ్రమైన లాక్డౌన్ - భారతదేశంలో 100 ధృవీకరించబడిన కేసులు మాత్రమే ఉన్నప్పుడు - భారతదేశం యొక్క ప్రత్యేకమైన ప్రతిస్పందనను అనేక విధాలుగా వర్గీకరించింది. మొదట, ఎపిడెమియోలాజికల్ మరియు ఎకనామిక్ రీసెర్చ్ రెండింటి నుండి కనుగొన్న విధానాల ద్వారా విధాన ప్రతిస్పందన నడపబడుతుంది. సాంఘిక దూరానికి సంబంధించి అధిక జనాభా సాంద్రత ఇబ్బందులు ఎదుర్కొంటున్న దేశంలో, ప్రారంభ, కఠినమైన లాక్డౌన్ యొక్క ప్రాముఖ్యతను ఎపిడెమియోలాజికల్ పరిశోధన హైలైట్ చేసింది. అందువల్ల, మానవ ప్రాణాలను కాపాడటంపై దృష్టి సారించిన భారతదేశం యొక్క విధాన మానవీయ ప్రతిస్పందన, ప్రారంభ, కఠినమైన లాక్డౌన్ యొక్క స్వల్పకాలిక కష్టం, ఆర్థిక పునరుద్ధరణ వేగంతో దీర్ఘకాలిక లాభాలకు దారితీస్తుందని గుర్తించింది. .

రెండవది, ఆర్థిక వ్యవస్థలో సరఫరా మరియు డిమాండ్ రెండింటినీ మహమ్మారి ప్రభావితం చేస్తుందని భారతదేశం గుర్తించింది. లాక్డౌన్ సమయంలో అనివార్యమైన సరఫరా-వైపు అంతరాయాలు మాధ్య స్థాయి నుండి దీర్ఘకాలికంలో తగ్గించబడతాయని నిర్ధారించడానికి సంస్కరణలు అమలయ్యాయి. మహమ్మారి ప్రారంభ నెలల్లో అనిశ్చితి ఎక్కువగా ఉన్నప్పుడు మరియు లాక్డౌన్లు ఆర్థిక పరిమితులను విధించినప్పుడు, విచక్షణతో కూడిన వినియోగాన్ని పెంచే ప్రయత్నంలో భారతదేశం విలువైన ఆర్థిక వనరులను వృధా చేయలేదు. బదులుగా, ఈ విధానం అన్ని అవసరమైన వాటిని జాగ్రత్తగా చూసుకునేలా చూడటంపై దృష్టి సారించింది, ఇందులో బాధిత వర్గాలకు ప్రత్యక్ష ప్రయోజన బదిలీలు మరియు 80.96 కోట్ల మంది లబ్ధిదారులను లక్ష్యంగా చేసుకుని ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద ఆహార రాయితీ కార్యక్రమం ఉన్నాయి. సంస్థలకు ఉపాధిని కొనసాగించడానికి మరియు బాధ్యతలను తీర్చడంలో సహాయపడటం ద్వారా ఒత్తిడికి గురైన రంగాలకు అవసరమైన ఉపశమనం కల్పించడానికి భారత ప్రభుత్వం అత్యవసర క్రెడిట్ లైన్ హామీ పథకాన్ని ప్రారంభించింది.

అన్‌లాక్ దశలో, అనిశ్చితి తగ్గి ఆర్థిక గతి పెరిగినపుడు భారతదేశం తన ద్రవ్య వినిమయాన్ని పెంచుకుంది. అనుకూలమైన ద్రవ్య విధానం,  తాత్కాలిక నిషేధం ద్వారా సమృద్ధిగా ద్రవ్యత మరియు రుణగ్రహీతలకు తక్షణ ఉపశమనం కల్పిస్తుంది, అదే సమయంలో ద్రవ్య విధాన ప్రసారాన్నిసులభతరం చేస్తుంది. భారతదేశ డిమాండ్ ఆధారిత విధానం, బ్రేక్‌లు బిగించినప్పుడు యాక్సిలరేటర్‌పై నొక్కడం వల్ల ఇంధనం వృథా అవుతుందనే ఆలోచనను నొక్కి చెబుతుంది.

2020 సంవత్సరం వినూత్న కోవిడ్-19 వైరస్ ప్రపంచాన్ని గందరగోళం లోకి నెట్టివేసింది. ఇది చలనశీలత, భద్రత మరియు సాధారణ జీవితాన్ని కూడా భయకంపితం చేసింది. ఇది ఈ శతాబ్దంలో భారతదేశానికి మరియు ప్రపంచానికి అత్యంత బలీయమైన ఆర్థిక సవాలుగా మారింది. ఈ విస్తృతమైన సంక్షోభాన్ని ఎదుర్కోడానికి ప్రజారోగ్య విధానం కేంద్రమైంది. 

***