કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે આજે ગુજરાતના અમદાવાદમાં ઇન્ડિયન મેડિકલ એસોસિએશન (IMA) દ્વારા આયોજિત રાષ્ટ્રીય કોન્ફરન્સ IMA NATCON 2025 ને સંબોધિત કરી હતી. આ પ્રસંગે ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી શ્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલ સહિત અનેક મહાનુભાવો ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.

કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે જ્યારે કોઈ સંસ્થા 100 વર્ષ પૂર્ણ કરે છે, ત્યારે તે તેની પાછળ એક ખૂબ જ લાંબો અને મહત્વપૂર્ણ ઇતિહાસ છોડી જાય છે. શતાબ્દી વર્ષ કોઈપણ સંસ્થા દ્વારા સામનો કરવામાં આવતા પડકારોને પહોંચી વળવા માટે પણ અત્યંત મહત્વનું છે. તેમણે કહ્યું હતું કે દેશના આરોગ્ય ક્ષેત્રમાં જનતાની સેવામાં IMA દ્વારા પ્રાપ્ત થયેલી સિદ્ધિઓને એક વર્ષ દરમિયાન ઉજાગર કરવી જોઈએ અને સમાજના દરેક વર્ગ સુધી લઈ જવી જોઈએ, કારણ કે જનચેતનામાં સેવાની ભાવના, કર્તવ્યની ભાવના અને સિદ્ધિઓને સ્થાપિત કરવાનો આ શ્રેષ્ઠ માર્ગ છે. સાથે જ, રજિસ્ટર્ડ મેડિકલ પ્રેક્ટિશનર્સ (RMPs) થી લઈને સ્પેશિયલાઈઝેશન સુધી આ ક્ષેત્રમાં આવેલા ફેરફારોને અનુરૂપ બનીને સમયની સાથે કદમ મિલાવવાની આ યોગ્ય ક્ષણ છે.

શ્રી અમિત શાહે કહ્યું હતું કે આરોગ્ય ક્ષેત્ર અનિવાર્યપણે સેવાનું ક્ષેત્ર છે. જ્યારે કોઈ ગંભીર રીતે બીમાર વ્યક્તિ ડોક્ટર પાસે જાય છે, ત્યારે તે તેની સારવાર કરનાર ડોક્ટરમાં જ ભગવાન જુએ છે. તેમણે કહ્યું હતું કે 100 વર્ષ પહેલાં ઘડવામાં આવેલા નૈતિકતાના પરિમાણો અને વ્યાપ હવે અપ્રસ્તુત બની ગયા છે. 100 વર્ષ પૂર્ણ થવા પર, હવે આરોગ્ય ક્ષેત્રમાં નૈતિક મૂલ્યોના પરિમાણો પર પુનર્વિચાર કરવાની જરૂર છે. તેમણે IMA ના પ્રતિનિધિઓને આ ક્ષેત્રની નૈતિકતાને પુનઃવ્યાખ્યાયિત કરવા અને તેમને વર્તમાન સમયની જરૂરિયાતો સાથે જોડવા માટે એક ટીમ બનાવવા અનુરોધ કર્યો હતો. શ્રી શાહે કહ્યું હતું કે માત્ર તબીબી શિક્ષણ મેળવવાથી કોઈ સફળ ડોક્ટર બનતું નથી; તેના બદલે, આ ક્ષેત્રમાં નૈતિકતાના તમામ પરિમાણો પણ તબીબી શિક્ષણનો અભિન્ન ભાગ હોવા જોઈએ, અને આ જવાબદારી IMA ની છે. તેમણે કહ્યું હતું કે નૈતિકતા થોપી શકાતી નથી, કે કોઈ કાયદા દ્વારા તેને લાગુ કરી શકાતી નથી, કારણ કે આ એક નૈતિક વિષય છે. કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રીએ કહ્યું હતું કે જો IMA નૈતિકતાના તમામ પરિમાણોને પુનઃવ્યાખ્યાયિત કરે અને ભારત સરકારને સૂચન કરે કે તેમને મેડિકલ અભ્યાસક્રમનો ભાગ બનાવવામાં આવે, તો તેનાથી આવનારા દિવસોમાં એવા ડોક્ટરોની સંખ્યામાં વધારો થશે જેઓ સેવાને પવિત્ર કર્તવ્ય માને છે, જેની આજે ઘણી જરૂર છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે જો આ હાંસલ કરવામાં આવશે, તો એક સદીની સમર્પિત સેવાને કારણે જનતાના મનમાં જે આદર અને વિશ્વાસ નિર્માણ થયો છે તે આવનારી ઘણી સદીઓ સુધી ટકી રહેશે.

કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ તમામ નાગરિકો સમક્ષ વિકસિત ભારત બનાવવાનો સંકલ્પ રાખ્યો છે, જેથી જ્યારે દેશ 2047માં તેની આઝાદીના 100 વર્ષની ઉજવણી કરે, ત્યારે એવું એક પણ ક્ષેત્ર ન હોવું જોઈએ જેમાં ભારત વિશ્વમાં પ્રથમ ક્રમે ન હોય. તેમણે કહ્યું હતું કે આ ધ્યેય હાંસલ કરવા માટે, માનસિક કે શારીરિક, અથવા ઊર્જા અને ઉત્સાહના સંદર્ભમાં - દરેક પ્રકારની તંદુરસ્ત વસ્તીકીય સ્થિતિ (demographic) ઊભી કરવી જરૂરી છે અને આ પ્રયાસમાં ડોક્ટરોએ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવવાની રહેશે. તેમણે કહ્યું હતું કે મોદી સરકાર વિકસિત ભારતમાં મજબૂત હેલ્થ ઇકોસિસ્ટમ બનાવવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે અને ડોક્ટરો તેમાં નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવશે. તેમણે કહ્યું હતું કે આ ઉદ્દેશ્ય સાથે, 2014 થી 2025 ના સમયગાળા દરમિયાન સર્વગ્રાહી અભિગમ સાથે એક મોટી હેલ્થ ઇકોસિસ્ટમ વિકસાવવામાં આવી છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે આ દિશામાં પ્રથમ પગલું દરેક ઘરમાં શૌચાલય બનાવવા માટે સ્વચ્છતા મિશનની શરૂઆત હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે આ અભિયાનનો આરોગ્ય સાથે ઊંડો સંબંધ છે, કારણ કે શહેરો, ગામડાઓ અને નગરોમાં સ્વચ્છતા અનેક રોગોના ફેલાવાને રોકવામાં મદદ કરે છે. તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે સરકારે ત્યારબાદ ફિટ ઇન્ડિયા મૂવમેન્ટ અને ખેલો ઇન્ડિયા શરૂ કર્યા અને આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસની ઉજવણી શરૂ કરી. પરિણામે યોગને પોતાના જીવનનો ભાગ બનાવનાર લોકોની સંખ્યામાં 40 ટકાનો વધારો થયો છે.

શ્રી અમિત શાહે કહ્યું હતું કે આયુષ્માન ભારત મિશન, જે સીધું આરોગ્ય ક્ષેત્ર સાથે જોડાયેલું છે, તે અમલમાં મૂકવામાં આવી રહ્યું છે જેના હેઠળ સમગ્ર ભારતમાં ગરીબોને ₹5 લાખ સુધીની મફત સારવાર આપવામાં આવી છે, અને કેટલાક રાજ્યોની વધારાની યોજનાઓને કારણે, દેશના લગભગ 70 ટકા ભાગમાં ₹15 લાખ સુધીની મફત સારવાર આપવામાં આવી રહી છે. તેમણે કહ્યું હતું કે આયુષ્માન ભારત મિશન ભારતના આરોગ્ય ક્ષેત્રમાં ગુણાત્મક પરિવર્તન લાવ્યું છે. મિશન ઇન્દ્રધનુષ દ્વારા, ભારત સરકારે રસીકરણ અભિયાન શરૂ કર્યું છે જેણે બાળકોને તેમના શરૂઆતના વર્ષોથી વિવિધ રોગોથી બચાવવામાં મદદ કરી છે. તેમણે કહ્યું હતું કે કોમ્યુનિટી હેલ્થ સેન્ટર્સ (CHCs) અને પ્રાયમરી હેલ્થ સેન્ટર્સ (PHCs) ના માળખાગત સુવિધાઓને મજબૂત કરવા માટે ₹1.65 લાખ કરોડનું રોકાણ કરવામાં આવ્યું છે. સસ્તી જેનરિક દવાઓનું મોટું નેટવર્ક પણ શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું અને GST હટાવીને વીમો સસ્તો કરવામાં આવ્યો હતો. તેમણે કહ્યું હતું કે મેડિકલ સીટોની સંખ્યા 51 હજારથી વધીને 1 લાખ 30 હજાર થઈ ગઈ છે જેનો અર્થ છે કે હવે દર વર્ષે ખૂબ મોટી સંખ્યામાં ડોક્ટરોને તાલીમ આપવામાં આવી રહી છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે એઈમ્સ (AIIMS) નો વિસ્તાર ચાલુ છે, અને ટૂંક સમયમાં ટેલિમેડિસિન અને વીડિયોગ્રાફી દ્વારા AIIMS થી PHC અને CHC સુધી પરામર્શ (consultations) પૂરો પાડવા માટે એક કાર્યક્રમ શરૂ કરવામાં આવશે.

ગૃહ મંત્રીએ કહ્યું હતું કે 2013-14માં કેન્દ્રનું આરોગ્ય બજેટ માત્ર ₹37 હજાર કરોડ હતું, જ્યારે આજે તે વધીને ₹1.28 લાખ કરોડ થયું છે - જે 102 ટકાનો વધારો છે - અને યોજનાઓ માત્ર કાગળ પર નથી રહી પરંતુ જમીન પર અમલમાં મૂકવામાં આવી છે. તેમણે કહ્યું હતું કે 1.81 લાખ આયુષ્માન ભારત આરોગ્ય કેન્દ્રો ગરીબો માટે વરદાન સાબિત થયા છે. આયુષ્માન ભારત, મિશન ઇન્દ્રધનુષ, મેલેરિયામાં 97 ટકાનો ઘટાડો, કાલા-આઝારમાં 90 ટકાથી વધુ સુધારો, ડેન્ગ્યુના મૃત્યુદરમાં 1 ટકા સુધીનો ઘટાડો, માતૃ મૃત્યુદરમાં 25 ટકાનો ઘટાડો, સંસ્થાકીય પ્રસૂતિમાં 20 ટકાનો વધારો અને બાળ મૃત્યુદરમાં થયેલો અડધો ઘટાડો - આ બધું એટલા માટે શક્ય બન્યું છે કારણ કે યોજનાઓ માત્ર જાહેર કરવામાં આવી નથી પરંતુ અસરકારક રીતે લાગુ કરવામાં આવી છે. શ્રી શાહે કહ્યું હતું કે પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં માત્ર માળખાગત સુવિધાઓનો વિસ્તાર જ નથી થઈ રહ્યો, પરંતુ નાગરિકોના સ્વાસ્થ્યમાં પણ અભૂતપૂર્વ સુધારો લાવવામાં આવી રહ્યો છે. તેમણે કહ્યું હતું કે જે મહેનત કરવામાં આવી રહી છે તે આ મજબૂત ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર, આ યોજનાઓ અને વ્યક્તિગત પ્રયાસો સાથે સંપૂર્ણ રીતે સુસંગત હોવી જોઈએ, તો જ વાસ્તવિક અને નોંધપાત્ર પરિણામો પ્રાપ્ત થશે.

કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રીએ પૂછ્યું હતું કે શું IMA સંશોધનમાં રોકાયેલા ડોક્ટરોને પ્રોત્સાહન આપવા માટે કોઈ યોજના તૈયાર કરી શકે છે અને તેને ભારત સરકારને સબમિટ કરી શકે છે. તેમણે એમ પણ પૂછ્યું હતું કે શું IMA વીડિયો કોન્ફરન્સિંગ અને ટેલિમેડિસિન દ્વારા હાલના ડોક્ટરોની સેવાઓનો મહત્તમ ઉપયોગ કરવા માટે પગલાં લઈ શકે છે. તેમણે કહ્યું હતું કે IMA ની ભૂમિકા દેશના આરોગ્ય માળખાને વધુ મજબૂત અને સ્થિતિસ્થાપક બનાવવાની હોવી જોઈએ. આપણા યોગદાનના વ્યાપની પુનઃ તપાસ કરવાનો અને દેશને કેવી રીતે આગળ લઈ જવો તે નક્કી કરવા માટે કામ કરવાનો સમય આવી ગયો છે. શ્રી શાહે કહ્યું હતું કે જો દેશને સસ્તી, સુલભ અને ગુણવત્તાયુક્ત આરોગ્ય સંભાળ તરફ માર્ગદર્શન આપવું હોય તો IMA ની ભૂમિકા શું હોવી જોઈએ તે અંગે ચર્ચા થવી જોઈએ. તેમણે કહ્યું હતું કે જો કોઈ સંસ્થાએ સેવા ક્ષેત્રે સૌથી મોટું યોગદાન આપ્યું હોય તો તે IMA છે. આ આપણા માટે ગર્વની વાત હોઈ શકે છે, પરંતુ આત્મસંતોષની નહીં, કારણ કે ઘણું કરવાનું હજુ બાકી છે. IMA એ આ અંગે વિચારવું જોઈએ.

કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી શ્રી અમિત શાહે કહ્યું હતું કે IMA એ હવે દેશની વર્તમાન જરૂરિયાતો મુજબ આગળ વધવું જોઈએ. આ માટે, મુખ્ય ખ્યાલ તરીકે 'બીમારીથી સુખાકારી' (illness to wellness) પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ. દવાઓની સાથે તંદુરસ્ત જીવનશૈલી માટે સલાહ અને માર્ગદર્શન આપવા પર વધુ ભાર મૂકવો જોઈએ. નવા ડોક્ટરોને આ દિશામાં પ્રોત્સાહિત કરવા જોઈએ. તેમણે કહ્યું હતું કે આયુષ્માન ભારત અને જેનરિક મેડિસિન સ્ટોર્સના મહત્વને ઓછું ન આંકવું જોઈએ.

શ્રી અમિત શાહે કહ્યું હતું કે આઝાદી પહેલાના સમયગાળાથી આજદિન સુધી આ દેશમાં ગરીબ દર્દીઓ માટે ડોક્ટરો દ્વારા કરવામાં આવેલી સેવા માટે તેઓ હૃદયપૂર્વક આદર ધરાવે છે. તેમણે કહ્યું હતું કે IMA દ્વારા ડોક્ટરોએ બીમારોની સેવા કરવામાં અને આયુષ્ય વધારવામાં છેલ્લા 100 વર્ષોમાં અભૂતપૂર્વ યોગદાન આપ્યું છે. આ ગૌરવપૂર્ણ 100 વર્ષની સફરને ગ્રામીણ, તાલુકા, શહેર અને મેટ્રોપોલિટન સ્તરે યોગ્ય રીતે દસ્તાવેજીકૃત અને પ્રચારિત કરવી જોઈએ. આનાથી ડોક્ટરોમાં લોકોનો વિશ્વાસ વધુ મજબૂત થશે. સાથે જ, IMA એ તેની ભૂમિકા અને તેની નૈતિકતાને પણ પુનઃવ્યાખ્યાયિત કરવી જોઈએ.

કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રીએ કહ્યું હતું કે કોવિડ-19 સંકટ દરમિયાન દેશના ડોક્ટરોએ અત્યંત પ્રશંસનીય કામ કર્યું હતું. તેમણે કહ્યું હતું કે ગૃહ મંત્રાલય કોવિડ રોગચાળાને પહોંચી વળવાના પ્રયાસો પર નજીકથી નજર રાખી રહ્યું હતું. તે સમયે એક પણ ડોક્ટર પોતાની ફરજ પરથી પાછળ હટ્યા ન હતા અને તેમણે પોતાના સ્વાસ્થ્યની ચિંતા કર્યા વગર જનતાની સેવા કરી હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે કદાચ વિશ્વમાં બીજે ક્યાંય આવો દાખલો નહીં મળે, જ્યાં દરેક ડોક્ટર એક થઈને ઉભા રહ્યા, ફક્ત દર્દીઓની સંભાળ લીધી અને પોતાના કલ્યાણની ચિંતા કર્યા વિના ડોક્ટર-દર્દીના સંબંધની પવિત્રતા જાળવી રાખી. શ્રી શાહે કહ્યું હતું કે જેઓ સામાજિક જીવનના વિજ્ઞાનને સમજે છે તેઓ જાણે છે કે દેશ માટે આ એક બહુ મોટી સંપત્તિ છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે લાખો ડોક્ટરો, તેમની ખાનગી પ્રેક્ટિસમાં વ્યસ્ત હોવા છતાં, તે સમયગાળા દરમિયાન સરકારના દરેક નિર્દેશનું ચુસ્તપણે પાલન કર્યું હતું.

કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે કોવિડ સંકટ દરમિયાન દેશમાં અનેક મહત્વપૂર્ણ પહેલો કરવામાં આવી હતી, જેમાં IMA એ નોંધપાત્ર સહકાર આપ્યો હતો, ખાસ કરીને રસીકરણમાં. માત્ર વર્ષ 2022 માં જ 2,500 થી વધુ રક્તદાન શિબિરોનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. નૈતિક ધોરણોને મજબૂત કરીને IMA દ્વારા જન્મ પૂર્વેના લિંગ પરીક્ષણની સમસ્યામાં નોંધપાત્ર ઘટાડો કરવામાં આવ્યો હતો. કોવિડ સમયગાળા દરમિયાન, હેલ્પલાઇન પર 20 લાખથી વધુ કોલ્સ પ્રાપ્ત થયા હતા, જેના દ્વારા લોકોને સહાય પૂરી પાડવામાં આવી હતી.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે આજે આ કોન્ફરન્સમાં 27 રાજ્યોના 5,000 થી વધુ IMA પ્રતિનિધિઓ ભાગ લઈ રહ્યા છે અને સંસ્થાના નવા પ્રમુખની વરણી કરવામાં આવી છે. તેમણે વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો કે નવા પ્રમુખના કાર્યકાળ દરમિયાન IMA નવી ઊર્જા અને વેગ પ્રાપ્ત કરશે.

SM/NP/GP/JD