પ્રધાનમંત્રીનું કાર્યાલય
સ્કાયરૂટના ઇન્ફિનિટી કેમ્પસના ઉદ્ઘાટન પ્રસંગે વિડિયો કોન્ફરન્સિંગ દ્વારા પ્રધાનમંત્રીના સંબોધનનો મૂળપાઠ
Posted On:
27 NOV 2025 1:30PM by PIB Ahmedabad
મારા કેબિનેટ સાથી શ્રી જી. કિશન રેડ્ડી, આંધ્રપ્રદેશના ઉદ્યોગ મંત્રી શ્રી ટી.જી. ભરત, IN-સ્પેસના ચેરમેન શ્રી પવન ગોએન્કા, ટીમ સ્કાયરૂટ અને અન્ય મહાનુભાવો, મહિલાઓ અને સજ્જનો!
મિત્રો,
આજે દેશ અવકાશ ક્ષેત્રમાં એક અભૂતપૂર્વ તકનો સાક્ષી બની રહ્યો છે. આજે ખાનગી ક્ષેત્ર ભારતના અવકાશ ઇકોસિસ્ટમમાં મોટી પ્રગતિ કરી રહ્યું છે. સ્કાયરૂટનું ઇન્ફિનિટી કેમ્પસ ભારતની નવી વિચારસરણી, નવીનતા અને સૌથી અગત્યનું, યુવા શક્તિનું પ્રતિબિંબ છે. આપણા યુવાનોની નવીનતા, જોખમ લેવાની ક્ષમતા અને ઉદ્યોગસાહસિકતા નવી ઊંચાઈઓ પર પહોંચી રહી છે અને આજની ઘટના એ હકીકતનું પ્રતિબિંબ છે કે ભવિષ્યમાં, ભારત વૈશ્વિક ઉપગ્રહ પ્રક્ષેપણ ઇકોસિસ્ટમમાં નેતા તરીકે ઉભરી આવશે. હું પવન કુમાર ચંદના અને નાગા ભરત ડાકાને હૃદયપૂર્વક અભિનંદન આપું છું. તમે બંને યુવાનો ઘણા યુવા અવકાશ ઉદ્યોગસાહસિકો અને દેશના દરેક યુવાન માટે એક મહાન પ્રેરણા છો. તમે બંનેએ પોતાનામાં વિશ્વાસ રાખ્યો અને જોખમ લેવામાં અચકાયા નહીં. અને આજે આખો દેશ તેના પરિણામો જોઈ રહ્યો છે; રાષ્ટ્ર તમારા પર ગર્વ કરે છે.
મિત્રો,
ભારતની અવકાશ યાત્રા ખૂબ જ મર્યાદિત સંસાધનો સાથે શરૂ થઈ હતી. પરંતુ આપણી મહત્વાકાંક્ષાઓ ક્યારેય મર્યાદિત રહી નથી. તે સમય હતો જ્યારે, સાયકલ પર રોકેટના ભાગો લઈ જવાથી લઈને વિશ્વના સૌથી વિશ્વસનીય પ્રક્ષેપણ વાહન સુધી ભારતે સાબિત કર્યું હતું કે સપનાની ઊંચાઈ સંસાધનો દ્વારા નહીં પરંતુ નિશ્ચય દ્વારા નક્કી થાય છે. ISROએ દાયકાઓથી ભારતની અવકાશ યાત્રાને નવી પાંખો આપી છે. વિશ્વસનીયતા, ક્ષમતા અને મૂલ્ય - ભારતે દરેક રીતે પોતાની અલગ ઓળખ બનાવી છે.
મિત્રો,
આપણે બધા જાણીએ છીએ કે આ બદલાતાં સમયમાં અવકાશ ક્ષેત્ર કેટલું ઝડપથી વિસ્તરી રહ્યું છે. તે સંદેશાવ્યવહાર, કૃષિ, દરિયાઈ દેખરેખ, શહેરી આયોજન, હવામાન આગાહી અને રાષ્ટ્રીય સુરક્ષાનો પાયો બની ગયું છે. તેથી જ અમે ભારતના અંતરિક્ષ ક્ષેત્રમાં ઐતિહાસિક સુધારાઓ અમલમાં મૂક્યા. સરકારે અંતરિક્ષ ક્ષેત્રને ખાનગી નવીનતા માટે ખુલ્લું મૂક્યું અને એક નવી અંતરિક્ષ નીતિ ઘડવામાં આવી. અમે સ્ટાર્ટઅપ્સ અને ઉદ્યોગને નવીનતા સાથે જોડવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. અમે IN-SPACEની સ્થાપના કરી અને ISROની સુવિધાઓ અને ટેકનોલોજીને અમારા સ્ટાર્ટઅપ્સ માટે ઉપલબ્ધ કરાવી. બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો, છેલ્લા 6-7 વર્ષોમાં ભારતે તેના અંતરિક્ષ ક્ષેત્રને ખુલ્લા, સહકારી અને નવીનતા-સંચાલિત ઇકોસિસ્ટમમાં પરિવર્તિત કર્યું છે. આજની ઘટના આને પ્રતિબિંબિત કરે છે અને અમને ગર્વની લાગણી થાય છે.
મિત્રો,
ભારતના યુવાનો રાષ્ટ્રીય હિતને પ્રાથમિકતા આપે છે. તેઓ દરેક તકનો સમજદારીપૂર્વક ઉપયોગ કરે છે. જ્યારે સરકારે અંતરિક્ષ ક્ષેત્ર ખોલ્યું, ત્યારે દેશના યુવાનો, ખાસ કરીને આપણા Gen-Z યુવાનો તેનો સંપૂર્ણ લાભ લેવા માટે આગળ આવ્યા. આજે ભારતના 300થી વધુ અવકાશ સ્ટાર્ટઅપ્સ ભારતના અવકાશ ભવિષ્યને નવી આશા આપી રહ્યા છે. અને ખાસ વાત એ છે કે આપણા અધિકારો અને આપણા મોટાભાગના અવકાશ સ્ટાર્ટઅપ્સ, ખૂબ જ નાની ટીમો સાથે શરૂ થયા હતા. મને છેલ્લા 5-6 વર્ષોમાં નિયમિતપણે તેમને મળવાની તક મળી છે. ક્યારેક બે લોકો, ક્યારેક પાંચ સાથીદારો, ક્યારેક ભાડાનો નાનો ઓરડો. ટીમ નાની હતી, સંસાધનો મર્યાદિત હતા, પરંતુ નવી ઊંચાઈઓ સુધી પહોંચવાનો દૃઢ નિર્ધાર હતો. આ ભાવનાએ ભારતમાં ખાનગી અવકાશ ક્રાંતિને જન્મ આપ્યો છે. આજે આ Gen-Z એન્જિનિયરો, Gen-Z ડિઝાઇનર્સ, Gen-Z કોડર્સ અને Gen-Z વૈજ્ઞાનિકો નવી ટેકનોલોજી બનાવી રહ્યા છે. પછી ભલે તે પ્રપલ્શન સિસ્ટમ્સ હોય, કમ્પોઝિટ મટિરિયલ્સ હોય, રોકેટ સ્ટેજ હોય કે સેટેલાઇટ પ્લેટફોર્મ હોય, ભારતના યુવાનો એવા ક્ષેત્રોમાં કામ કરી રહ્યા છે જેની થોડા વર્ષો પહેલા પણ કલ્પના પણ નહોતી. ભારતની ખાનગી અવકાશ પ્રતિભા વિશ્વભરમાં પોતાની છાપ છોડી રહી છે. આજે, ભારતનું અવકાશ ક્ષેત્ર વૈશ્વિક રોકાણકારો માટે એક આકર્ષક સ્થળ બની રહ્યું છે.
મિત્રો,
આજે વિશ્વમાં નાના ઉપગ્રહોની માંગ સતત વધી રહી છે. લોન્ચ ફ્રીક્વન્સી પણ વધી રહી છે. નવી કંપનીઓ ઉપગ્રહ સેવાઓ પ્રદાન કરવા લાગી છે. અને અવકાશ હવે એક વ્યૂહાત્મક સંપત્તિ તરીકે ઉભરી આવ્યું છે. તેથી, આગામી વર્ષોમાં વૈશ્વિક અવકાશ અર્થતંત્ર ઝડપથી વિકાસ પામવા માટે તૈયાર છે. ભારતના યુવાનો માટે આ એક મોટી તક છે.
મિત્રો,
અંતરિક્ષ ક્ષેત્રમાં ભારતની ક્ષમતા વિશ્વના ફક્ત થોડા દેશો જ ધરાવે છે. આપણી પાસે નિષ્ણાત ઇજનેરો છે, ઉચ્ચ-ગુણવત્તાવાળી ઉત્પાદન ઇકોસિસ્ટમ છે, વિશ્વ-સ્તરીય પ્રક્ષેપણ સ્થળો છે અને નવીનતાને પ્રોત્સાહન આપતી માનસિકતા છે. ભારતની અંતરિક્ષ ક્ષમતા ખર્ચ-અસરકારક અને વિશ્વસનીય બંને છે. આ જ કારણ છે કે વિશ્વને ભારત પાસેથી ઘણી અપેક્ષાઓ છે. વૈશ્વિક કંપનીઓ ભારતમાં ઉપગ્રહો બનાવવા માંગે છે, ભારત પાસેથી પ્રક્ષેપણ સેવાઓ મેળવવા માંગે છે અને ભારત સાથે ટેકનોલોજી ભાગીદારી મેળવવા માંગે છે. તેથી આપણે આ સમયનો મહત્તમ ઉપયોગ કરવો જોઈએ.
મિત્રો,
આજે અંતરિક્ષ ક્ષેત્રમાં આપણે જે ફેરફારો જોઈ રહ્યા છીએ તે ભારતમાં થઈ રહેલી સ્ટાર્ટઅપ ક્રાંતિનો એક ભાગ છે. છેલ્લા દાયકામાં, વિવિધ ક્ષેત્રોમાં સ્ટાર્ટઅપ્સનો એક નવો યુગ ઉભરી આવ્યો છે. ફિનટેક હોય, એગ્રીટેક હોય, હેલ્થટેક હોય, ક્લાઇમેટટેક હોય, એજ્યુટેક હોય કે ડિફેન્સટેક હોય, દરેક ક્ષેત્રમાં, ભારતના યુવાનો, આપણી Gen-Z, નવા ઉકેલો પૂરા પાડી રહ્યા છે. અને આજે હું વિશ્વની Gen-Z ને વિશ્વાસપૂર્વક કહી શકું છું કે જો Gen-Z ખરેખર ક્યાંય પણ પ્રેરણા મેળવી શકે છે, તો તે ભારતના Gen-Z માંથી છે. Gen-Zની સર્જનાત્મકતા, Gen-Zની સકારાત્મક માનસિકતા અને ભારતના Gen-Zની ક્ષમતા નિર્માણ વિશ્વભરના Gen-Z માટે રોલ મોડેલ બની શકે છે. આજે ભારત વિશ્વનું ત્રીજું સૌથી મોટું સ્ટાર્ટઅપ ઇકોસિસ્ટમ બની ગયું છે. એક સમય હતો જ્યારે સ્ટાર્ટઅપ્સ ફક્ત થોડા મોટા શહેરો સુધી મર્યાદિત હતા. પરંતુ આજે ભારતના નાના શહેરો અને ગામડાઓમાંથી પણ સ્ટાર્ટઅપ્સ ઉભરી રહ્યા છે. આજે દેશમાં 150,000થી વધુ નોંધાયેલા સ્ટાર્ટઅપ્સ છે. ઘણા યુનિકોર્ન બની ગયા છે.
મિત્રો,
આજે ભારત ફક્ત એપ્લિકેશન્સ અને સેવાઓ સુધી મર્યાદિત નથી. આપણે હવે ઝડપથી ડીપ-ટેક, મેન્યુફેક્ચરિંગ અને હાર્ડવેર ઇનોવેશન તરફ આગળ વધી રહ્યા છીએ. થેન્ક્સ ટૂ Gen-Z. ઉદાહરણ તરીકે સેમિકન્ડક્ટર ક્ષેત્રને લો. સરકાર દ્વારા લેવામાં આવેલા ઐતિહાસિક પગલાં ભારતના ટેક ભવિષ્યનો પાયો મજબૂત બનાવી રહ્યા છે. આજે દેશમાં સેમિકન્ડક્ટર ફેબ્રિકેશન યુનિટ્સ, ચિપ મેન્યુફેક્ચરિંગ અને ડિઝાઇન હબ ઝડપથી વિકાસ પામી રહ્યા છે. ચિપ્સથી લઈને સિસ્ટમ્સ સુધી, ભારત હવે એક મજબૂત ઇલેક્ટ્રોનિક્સ મૂલ્ય શૃંખલા બનાવી રહ્યું છે. આ ફક્ત આત્મનિર્ભરતા પ્રત્યેની આપણી પ્રતિબદ્ધતાનો એક ભાગ નથી, પરંતુ તે ભારતને વૈશ્વિક પુરવઠા શૃંખલાનો એક મજબૂત અને વિશ્વસનીય સ્તંભ પણ બનાવશે.
મિત્રો,
અમારા સુધારાઓનો વ્યાપ પણ સતત વિસ્તરી રહ્યો છે. જેમ આપણે ખાનગી ક્ષેત્ર માટે અંતરિક્ષ માટે નવીનતા ખોલી, તેવી જ રીતે આપણે એક મહત્વપૂર્ણ ક્ષેત્રમાં પણ પગલાં લઈ રહ્યા છીએ. આપણે પરમાણુ ક્ષેત્ર ખોલવા તરફ આગળ વધી રહ્યા છીએ. આ ક્ષેત્રમાં પણ આપણે ખાનગી ક્ષેત્ર માટે મજબૂત ભૂમિકા માટે પાયો નાખી રહ્યા છીએ. આનાથી નાના મોડ્યુલર રિએક્ટર, અદ્યતન રિએક્ટર અને પરમાણુ નવીનતામાં તકો ઊભી થશે. આ સુધારા આપણી ઉર્જા સુરક્ષા અને તકનીકી નેતૃત્વને નવી ગતિ આપશે.
મિત્રો,
ભવિષ્ય શું રાખશે તે મોટાભાગે આજે થઈ રહેલા સંશોધન પર આધાર રાખે છે. તેથી, આપણી સરકાર યુવાનોને મહત્તમ સંશોધન તકો પૂરી પાડવા પર ભાર મૂકી રહી છે. અમે રાષ્ટ્રીય સંશોધન ફાઉન્ડેશનની સ્થાપના કરી છે, જે અત્યાધુનિક સંશોધનમાં યુવાનોને ટેકો આપે છે. "એક રાષ્ટ્ર, એક સબ્સ્ક્રિપ્શન" એ બધા વિદ્યાર્થીઓ માટે આંતરરાષ્ટ્રીય જર્નલો સુધી પહોંચવાનું સરળ બનાવ્યું છે. 1 લાખ કરોડ રૂપિયાનું સંશોધન, વિકાસ અને નવીનતા ભંડોળ દેશભરના યુવાનોને ખૂબ મદદ કરશે. અમે 10,000થી વધુ અટલ ટિંકરિંગ લેબ્સ પણ ખોલી છે, જે વિદ્યાર્થીઓમાં સંશોધન અને નવીનતાની ભાવના જગાડી રહી છે. આગામી દિવસોમાં અમે આવી 50,000 વધુ અટલ ટિંકરિંગ લેબ્સ બનાવવા માટે કામ કરી રહ્યા છીએ. આ સરકારી પ્રયાસો ભારતમાં નવી નવીનતાઓનો પાયો નાખી રહ્યા છે.
મિત્રો,
ભવિષ્ય ભારતનું, ભારતના યુવાનોનું અને ભારતના નવીનતાઓનું છે. થોડા મહિના પહેલા અંતરિક્ષ દિવસ પર મેં આપણી અંતરિક્ષ આકાંક્ષાઓની ચર્ચા કરી હતી. અમે નક્કી કર્યું હતું કે આગામી પાંચ વર્ષમાં ભારત તેની પ્રક્ષેપણ ક્ષમતાઓને નવી ઊંચાઈઓ પર લઈ જશે. અમે એવો પણ સંકલ્પ કર્યો હતો કે ભારત અંતરિક્ષ ક્ષેત્રમાં પાંચ નવા યુનિકોર્ન ઉત્પન્ન કરશે. સ્કાયરૂટ ટીમ જે રીતે પ્રગતિ કરી રહી છે, તે ચોક્કસ છે કે ભારત તેના બધા લક્ષ્યો પ્રાપ્ત કરશે.
મિત્રો,
હું ભારતના દરેક યુવાન વ્યક્તિને, દરેક સ્ટાર્ટઅપ, વૈજ્ઞાનિક, એન્જિનિયર અને ઉદ્યોગસાહસિકને અને મારા યુવા મિત્રોને ખાતરી આપું છું કે સરકાર દરેક પગલે તમારી સાથે ઉભી છે. ફરી એકવાર, હું સ્કાયરૂટની આખી ટીમને અભિનંદન આપું છું. અને હું ભારતની અંતરિક્ષ યાત્રાને નવી ગતિ આપી રહેલા તમામ લોકોને મારી શુભેચ્છાઓ પાઠવું છું. ચાલો 21મી સદીને ભારતની સદી બનાવીએ, પછી ભલે તે પૃથ્વી પર હોય કે અંતરિક્ષમાં. આપ સૌનો ખૂબ ખૂબ આભાર. શુભકામનાઓ!
SM/IJ/GP/NP
સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :
@PIBAhmedabad
/pibahmedabad1964
/pibahmedabad
pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com
(Release ID: 2195306)
Visitor Counter : 11