ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ
ନୂଆଦିଲ୍ଲୀରେ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସ୍ୱୟଂସେବକ ସଂଘର ଶତବାର୍ଷିକୀ ସମାରୋହରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଉଦବୋଧନ
प्रविष्टि तिथि:
02 OCT 2025 11:15AM by PIB Bhubaneshwar
ମଞ୍ଚରେ ଉପସ୍ଥିତ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସ୍ୱୟଂସେବକ ସଂଘର ସାଧାରଣ ସମ୍ପାଦକ ମାନନୀୟ ଦତ୍ତାତ୍ରେୟ ହୋସାବଲେ, କେନ୍ଦ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ଗଜେନ୍ଦ୍ର ଶେଖାୱତ, ଦିଲ୍ଲୀର ଲୋକପ୍ରିୟ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ରେଖା ଗୁପ୍ତା, ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସ୍ୱୟଂସେବକ ସଂଘର ସମସ୍ତ ସ୍ୱୟଂସେବକ, ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ବରିଷ୍ଠ ମାନ୍ୟଗଣ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତି, ମହିଳା ଏବଂ ଭଦ୍ରଲୋକ!
ଗତକାଲି, ଆମେ ବିଜୟ କୁମାର ମାଲହୋତ୍ରାଙ୍କୁ ହରାଇଲୁ, ଯିଏକି ଜଣେ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀ ଥିଲେ ଏବଂ ସଂଘର ପ୍ରତ୍ୟେକ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଅଟଳ ରହିଥିଲେ। ମୁଁ ତାଙ୍କୁ ମୋର ସମ୍ମାନଜନକ ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ଦେଇ ଆରମ୍ଭ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛି।
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ଆଜି ମହାନବମୀ। ଦେବୀ ସିଦ୍ଧିଦାତ୍ରୀଙ୍କ ଦିନ। ନବରାତ୍ରି ଅବସରରେ ମୁଁ ସମସ୍ତ ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ ମୋର ଶୁଭେଚ୍ଛା ଜଣାଉଛି। ଆସନ୍ତାକାଲି ବିଜୟାଦଶମୀର ମହାନ ପର୍ବ, ଯାହା ଅନ୍ୟାୟ ଉପରେ ନ୍ୟାୟର, ମିଥ୍ୟା ଉପରେ ସତ୍ୟର, ଅନ୍ଧାର ଉପରେ ଆଲୋକର ବିଜୟ। ବିଜୟାଦଶମୀ ହେଉଛି ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିର ଏହି ଚିନ୍ତାଧାରା ଏବଂ ବିଶ୍ୱାସର ଚିରନ୍ତନ ଘୋଷଣା। ଶହେ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଏପରି ଏକ ପବିତ୍ର ଅବସରରେ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସ୍ୱୟଂସେବକ ସଂଘ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହେବା କୌଣସି ସଂଯୋଗ ନଥିଲା। ଏହା ଏକ ପ୍ରାଚୀନ ପରମ୍ପରାର ପୁନରୁଦ୍ଧାର ଥିଲା, ଯେଉଁଠାରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଯୁଗର ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବା ପାଇଁ ଦେଶର ଚେତନା ସମୟ ସମୟରେ ନୂତନ ରୂପରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୁଏ। ସଂଘ ଏହି ଯୁଗରେ ସେହି ଚିରନ୍ତନ ଜାତୀୟ ଚେତନାର ଏକ ପବିତ୍ର ଅବତାର।
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ଏହା ଆମ ପିଢ଼ିର ସ୍ୱୟଂସେବକମାନଙ୍କର ସୌଭାଗ୍ୟ ଯେ ଆମେ ସଂଘର ଶତବାର୍ଷିକୀ ବର୍ଷ ଭଳି ଏକ ମହାନ ଅବସରର ସାକ୍ଷୀ ହେଉଛୁ। ଏହି ଅବସରରେ, ମୁଁ ରାଷ୍ଟ୍ର ସେବା ପାଇଁ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ଅଗଣିତ ସ୍ୱୟଂସେବକଙ୍କୁ ମୋର ଶୁଭେଚ୍ଛା ଏବଂ ଅଭିନନ୍ଦନ ଜଣାଉଛି। ମୁଁ ସଂଘର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା, ଆମର ଆଦର୍ଶ, ପରମ ପୂଜ୍ୟ ଡକ୍ଟର ହେଡଗେୱାର ଜୀଙ୍କୁ ମୋର ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ଅର୍ପଣ କରୁଛି।
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ସଂଘର ୧୦୦ ବର୍ଷର ଏହି ଗୌରବମୟ ଯାତ୍ରାର ସ୍ମୃତିରେ ଭାରତ ସରକାର ଆଜି ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଡାକ ଟିକେଟ୍ ଏବଂ ସ୍ମାରକୀ ମୁଦ୍ରା ଜାରି କରିଛନ୍ତି। ୧୦୦ ଟଙ୍କାର ମୁଦ୍ରାର ଗୋଟିଏ ପାର୍ଶ୍ୱରେ ଜାତୀୟ ପ୍ରତୀକ ଅଛି ଏବଂ ଅନ୍ୟ ପାର୍ଶ୍ୱରେ ସିଂହ ସହିତ ଆଶୀର୍ବାଦ ମୁଦ୍ରାରେ ଭାରତ ମାତାଙ୍କ ମହାନ ପ୍ରତିଛବି ଏବଂ ଭକ୍ତି ସହିତ ତାଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ପ୍ରଣାମ କରୁଥିବା ସ୍ୱୟଂସେବକମାନେ ଅଛନ୍ତି। ଏହା ବୋଧହୁଏ ସ୍ୱାଧୀନ ଭାରତର ଇତିହାସରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଯେ ଭାରତୀୟ ମୁଦ୍ରାରେ ଭାରତ ମାତାଙ୍କ ଚିତ୍ର ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହୋଇଛି। ମୁଦ୍ରାରେ ସଂଘର ମୂଳମନ୍ତ୍ର ମଧ୍ୟ ଲେଖା ଅଛି: ରାଷ୍ଟ୍ରାୟ ସ୍ୱାହା, ଇଦମ୍ ରାଷ୍ଟ୍ରାୟ ଇଦମ୍ ନା ମା"! (ମୁଁ ଯେଉଁ ଜାତିକୁ ସମର୍ପିତ କରୁଛି, ଏହା ଜାତି ପାଇଁ, ମୋ ପାଇଁ ନୁହେଁ)
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ଆଜି ଜାରି ହୋଇଥିବା ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସ୍ମାରକୀ ଡାକଟିକଟର ନିଜସ୍ୱ ଗୁରୁତ୍ୱ ରହିଛି। ଆମେ ସମସ୍ତେ ଜାଣୁ ଯେ ୨୬ ଜାନୁଆରୀରେ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଦିବସ ପରେଡର ଗୁରୁତ୍ୱ କ’ଣ। ୧୯୬୩ ମସିହାରେ, ଆରଏସଏସର ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବକମାନେ ମଧ୍ୟ ସେହି ଜାତୀୟ ପରେଡରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ସେମାନେ ଦେଶପ୍ରେମର ତାଳେ ତାଳେ ଗର୍ବର ସହିତ ମାର୍ଚ୍ଚ କରିଥିଲେ। ଏହି ଡାକଟିକଟ ସେହି ଐତିହାସିକ ମୁହୂର୍ତ୍ତକୁ ସ୍ମରଣ କରେ।
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ଏହି ସ୍ମାରକୀ ଡାକଟିକଟ ସଂଘର ସ୍ୱୟଂସେବକମାନଙ୍କ ସମର୍ପଣକୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ, ଯେଉଁମାନେ ଅକ୍ଲାନ୍ତ ଭାବରେ ଦେଶ ସେବା କରୁଛନ୍ତି ଏବଂ ସମାଜକୁ ସଶକ୍ତ କରୁଛନ୍ତି। ଏହି ସ୍ମାରକୀ ମୁଦ୍ରା ଏବଂ ଡାକଟିକଟ ପାଇଁ ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ ମୋର ହାର୍ଦ୍ଦିକ ଅଭିନନ୍ଦନ ଜଣାଉଛି।
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ଯେପରି ମାନବ ସଭ୍ୟତା ମହାନ ନଦୀ କୂଳରେ ବିକଶିତ ହୁଏ, ସେହିପରି ସଂଘର କୂଳରେ ଏବଂ ଏହାର ସ୍ରୋତରେ ଶହ ଶହ ଜୀବନ ପ୍ରସ୍ଫୁଟିତ ଏବଂ ବିକଶିତ ହୋଇଛି। ଯେପରି ଏକ ନଦୀ ଏହାର ଜଳ ଦ୍ୱାରା ଅଞ୍ଚଳ, ଭୂମି ଏବଂ ପଥ ପାର୍ଶ୍ୱସ୍ଥ ଗ୍ରାମଗୁଡ଼ିକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିଥାଏ, ସେହିପରି ସଂଘ ଏହି ଦେଶର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଅଞ୍ଚଳ ଏବଂ ସମାଜର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦିଗକୁ ସ୍ପର୍ଶ କରିଛି। ଏହା ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ତପସ୍ୟାର ଫଳ ଏବଂ ଏହା ଜାତୀୟ ଆତ୍ମାର ଏକ ଦୃଢ଼ ପ୍ରବାହ।
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ଯେପରି ଏକ ନଦୀ ଅନେକ ସ୍ରୋତରେ ନିଜକୁ ପ୍ରକାଶ କରେ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ରୋତ ଏକ ଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ପୋଷଣ କରେ, ସେହିପରି ସଂଘର ଯାତ୍ରା ମଧ୍ୟ ସମାନ। ସଂଘର ବିଭିନ୍ନ ସଂଗଠନ ଜୀବନର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦିଗରେ ନିୟୋଜିତ ହୋଇ ରାଷ୍ଟ୍ରର ସେବା କରନ୍ତି। ତାହା ଶିକ୍ଷା, କୃଷି, ସମାଜ କଲ୍ୟାଣ, ଜନଜାତି କଲ୍ୟାଣ, ମହିଳା ସଶକ୍ତିକରଣ, କଳା ଏବଂ ବିଜ୍ଞାନ, କିମ୍ବା ଆମର କର୍ମଜୀବୀ ଭାଇଭଉଣୀ ହେଉ, ସଂଘ ସାମାଜିକ ଜୀବନର ଏପରି ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିରନ୍ତର କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି ଏବଂ ଏହି ଯାତ୍ରାର ମଧ୍ୟ ଏକ ଅନନ୍ୟ ମହତ୍ତ୍ୱ ରହିଛି। ସଂଘର ଗୋଟିଏ ସ୍ରୋତ ଅନେକ ହେଲା ଏବଂ ଏହା ବହୁଗୁଣିତ ହେଲା କିନ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କେବେ କୌଣସି ବିରୋଧାଭାସ କିମ୍ବା ବିଭାଜନ ହୋଇନଥିଲା। କାରଣ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ରୋତ, ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଂଗଠନର ଆତ୍ମା, ସମାନ: 'ରାଷ୍ଟ୍ର ପ୍ରଥମ', ରାଷ୍ଟ୍ର ପ୍ରଥମ!
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ସ୍ଥାପନ ହେବା ଦିନଠାରୁ, ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସ୍ୱୟଂସେବକ ସଂଘ ଏକ ମହାନ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ବହନ କରିଆସିଛି ଏବଂ ତାହା ହେଉଛି ରାଷ୍ଟ୍ର ନିର୍ମାଣର ମିଶନ। ଏହି ମିଶନକୁ ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ ଏହା ଯେଉଁ ପଥ ବାଛିଥିଲା ତାହା ଥିଲା ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଚରିତ୍ର ନିର୍ମାଣ ମାଧ୍ୟମରେ ରାଷ୍ଟ୍ର ନିର୍ମାଣ ଏବଂ ଏହା ଯେଉଁ ପଦ୍ଧତି ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା ତାହା ଥିଲା ଶାଖାର ଦୈନନ୍ଦିନ, ଶୃଙ୍ଖଳିତ ଅଭ୍ୟାସ।
ପରମ ପୂଜ୍ୟ ଡକ୍ଟର ହେଡଗେୱାର ଜାଣିଥିଲେ ଯେ ଆମର ଜାତି ସେତେବେଳେ ହିଁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ହେବ ଯେତେବେଳେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ନାଗରିକ ରାଷ୍ଟ୍ର ପ୍ରତି ଦାୟିତ୍ୱବୋଧ ଜାଗ୍ରତ କରିବେ। ଆମର ଜାତି ସେତେବେଳେ ହିଁ ଉଚ୍ଚ ହେବ ଯେତେବେଳେ ଭାରତର ପ୍ରତ୍ୟେକ ନାଗରିକ ରାଷ୍ଟ୍ର ପାଇଁ ବଞ୍ଚିବା ଶିଖିବେ। ତେଣୁ ସେ ନିରନ୍ତର ବ୍ୟକ୍ତି ନିର୍ମାଣରେ ନିୟୋଜିତ ରହିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କର ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଅନନ୍ୟ ଥିଲା। ପରମ ପୂଜ୍ୟ ଡକ୍ଟର ହେଡଗେୱାରଙ୍କଠାରୁ ଆମେ ବାରମ୍ବାର ଶୁଣିଛୁ ଯେ ସେ କହୁଥିଲେ, "ଯାହା ଉପଲବ୍ଧ ଅଛି ତାହା ନିଅ ଏବଂ ଯାହା ଆବଶ୍ୟକ ତାହା ତିଆରି କର। ଡକ୍ଟର ହେଡଗେୱାରଙ୍କ ଏହି ଆଭିମୁଖ୍ୟକୁ ବୁଝିବା ପାଇଁ, ଆମେ କୁମ୍ଭାରଙ୍କୁ ମନେ ପକାଇଛୁ। ଯେପରି ଜଣେ କୁମ୍ଭାର ଇଟା ପାକ କରେ ସେ ମାଟିରୁ ସାଧାରଣ ମାଟି ସହିତ ଆରମ୍ଭ କରେ। କୁମ୍ଭାର ମାଟି ଆଣେ, ସେଥିରେ କାମ କରେ, ଏହାକୁ ଆକୃତି ଦିଏ ଏବଂ ଗରମ କରେ। ସେ ନିଜକୁ ଏବଂ ମାଟିକୁ ମଧ୍ୟ ଗରମ କରେ। ପରେ ସେହି ଇଟା ସଂଗ୍ରହ କରିବା ପରେ, ସେ ସେମାନଙ୍କଠାରୁ ଏକ ଚମତ୍କାର କୋଠା ନିର୍ମାଣ କରନ୍ତି। ସେହିପରି, ଡକ୍ଟର ହେଡଗେୱାର ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କୁ ବାଛିବେ ତାପରେ ସେମାନଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଦେବେ, ଦୃଷ୍ଟି ପ୍ରଦାନ କରିବେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ଗଢ଼ିବେ। ଏହିପରି ସେ ରାଷ୍ଟ୍ର ପାଇଁ ସମର୍ପିତ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବକ ସୃଷ୍ଟି କରିବେ। ତେଣୁ ସଂଘ ବିଷୟରେ କୁହାଯାଏ ଯେ ସାଧାରଣ ଲୋକମାନେ ଏଠାରେ ଅସାଧାରଣ, ଅଭୂତପୂର୍ବ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ଏକାଠି ହୁଅନ୍ତି।
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ଆଜି ମଧ୍ୟ ସଂଘର ଶାଖାରେ ଚରିତ୍ର ନିର୍ମାଣର ଏହି ସୁନ୍ଦର ପ୍ରକ୍ରିୟା ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ। ସଂଘର ଶାଖା ପରିସର ପ୍ରେରଣାର ଏକ ଭୂମି, ଯେଉଁଠାରେ ଜଣେ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀଙ୍କ ଅହଂକାରରୁ ଆତ୍ମାକୁ ଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭ ହୁଏ। ସଂଘର ଶାଖାଗୁଡ଼ିକ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ବିକାଶର ତ୍ୟାଗୀ ଯଜ୍ଞସ୍ଥଳ। ଏହି ଶାଖାଗୁଡ଼ିକରେ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ଶାରୀରିକ, ମାନସିକ ଏବଂ ସାମାଜିକ ଭାବରେ ବିକାଶ ପାଆନ୍ତି। ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବକମାନଙ୍କ ମନରେ ଦିନକୁ ଦିନ ଜାତୀୟ ସେବା ଏବଂ ସାହସର ଭାବନା ବୃଦ୍ଧି ପାଇବାରେ ଲାଗେ। ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ତ୍ୟାଗ ଏବଂ ସମର୍ପଣ ସ୍ୱାଭାବିକ ହୋଇଯାଏ, ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କ୍ରେଡିଟ୍ ପାଇଁ ପ୍ରତିଯୋଗିତାର ଭାବନା ଅଦୃଶ୍ୟ ହୋଇଯାଏ ଏବଂ ସେମାନେ ସାମୂହିକ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଗ୍ରହଣ ଏବଂ ସାମୂହିକ କାର୍ଯ୍ୟର ମୂଲ୍ୟବୋଧ ହାସଲ କରନ୍ତି।
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ରାଷ୍ଟ୍ର ନିର୍ମାଣର ମହାନ ଲକ୍ଷ୍ୟ, ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ବିକାଶ ପାଇଁ ଏକ ସ୍ପଷ୍ଟ ପଥ ଏବଂ ଶାଖା ଭଳି ଏକ ସରଳ, ସ୍ପନ୍ଦନଶୀଳ କାର୍ଯ୍ୟ ପଦ୍ଧତି ସଂଘର ୧୦୦ ବର୍ଷର ଯାତ୍ରାର ମୂଳଦୁଆ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି। ଏହି ସ୍ତମ୍ଭ ଉପରେ ଠିଆ ହୋଇ ସଂଘ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବକଙ୍କୁ ପାଳନ କରିଛି ଯେଉଁମାନେ ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦେଶକୁ ନିଜର ସର୍ବୋତ୍ତମ ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି, ନିରନ୍ତର ସମର୍ପଣ, ସେବା ଏବଂ ଜାତୀୟ ପ୍ରଗତି ହାସଲ ମାଧ୍ୟମରେ ଦେଶକୁ ଆଗକୁ ନେବା ପାଇଁ ନିରନ୍ତର ପ୍ରୟାସ କରୁଛନ୍ତି!
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ସଂଘ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହେବା ପରଠାରୁ ସଂଘର ପ୍ରାଥମିକତା ସର୍ବଦା ରାଷ୍ଟ୍ରର ପ୍ରାଥମିକତା ରହିଆସିଛି। ତେଣୁ ଯେତେବେଳେ ବି ଦେଶ ଏକ ବଡ଼ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥିଲା, ସଂଘ ସେହି ସଂଘର୍ଷରେ ନିଜକୁ ବୁଡ଼ାଇ ଦେଇଥିଲା, ନିରନ୍ତର ଏହାର ମୁକାବିଲା କରିଥିଲା। ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ସମୟରେ, ପୂଜ୍ୟ ଡକ୍ଟର ହେଡଗେୱାରଙ୍କ ସମେତ ଅନେକ କର୍ମୀ ସ୍ୱାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ଡକ୍ଟର ସାହେବଙ୍କୁ ଅନେକ ଥର ଜେଲ ପଠାଯାଇଥିଲା, ଏବଂ ସଂଘ ଅନେକ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେଇଥିଲା, ସେମାନଙ୍କ ସହିତ କାନ୍ଧକୁ କାନ୍ଧ ମିଶାଇ କାମ କରିଥିଲା। ୧୯୪୨ ମସିହାରେ, ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଚିମୁର ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ, ଅନେକ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବକ କଠୋର ଅତ୍ୟାଚାରର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥିଲେ। ସ୍ୱାଧୀନତା ପରେ ମଧ୍ୟ, ହାଇଦ୍ରାବାଦରେ ନିଜାମଙ୍କ ଅତ୍ୟାଚାର ବିରୁଦ୍ଧରେ ସଂଘର୍ଷଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଗୋଆ ସ୍ୱାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନ ଏବଂ ଦାଦ୍ରା ନଗର ହାବେଳୀର ମୁକ୍ତି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ସଂଘ ଅଗଣିତ ବଳିଦାନ ଦେଇଥିଲା, ତଥାପି ଏହାର ନୀତି ସମାନ ଥିଲା: ପ୍ରଥମେ ରାଷ୍ଟ୍ର। ଏହାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ସମାନ ଥିଲା: ଏକ ଭାରତ, ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଭାରତ ।
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ଜାତୀୟ ସେବା ପଥରେ, ସଂଘ କେବେ ଆକ୍ରମଣ କିମ୍ବା ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ରର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇନାହିଁ ବୋଲି ନୁହେଁ। ସ୍ୱାଧୀନତା ପରେ ମଧ୍ୟ ସଂଘକୁ ନଷ୍ଟ କରିବା ପାଇଁ କିପରି ପ୍ରୟାସ କରାଯାଇଥିଲା ତାହା ଆମେ ଦେଖିଛୁ। ଏହାକୁ ମୁଖ୍ୟସ୍ରୋତରେ ପ୍ରବେଶ କରିବାରୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ଅଗଣିତ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର କରାଯାଇଥିଲା। ପୂଜ୍ୟ ଗୁରୁଜୀ (ଏମ୍.ଏସ୍. ଗୋଲୱାଲକର)ଙ୍କୁ ମିଥ୍ୟା ମାମଲାରେ ଫସାଇ ଜେଲ୍ ପଠାଯାଇଥିଲା। କିନ୍ତୁ ଯେତେବେଳେ ଗୁରୁଜୀ ଜେଲରୁ ବାହାରି ଆସିଲେ ସେ ସରଳ ଭାବରେ କହିଥିଲେ ଏବଂ ହୁଏତ ଏହି ଭାବନା ଏହି ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ ଇତିହାସରେ ଏକ ଗଭୀର ପ୍ରେରଣା। ତା’ପରେ ପରମ ପୂଜ୍ୟ ଗୁରୁ ଜୀ ବହୁତ ସରଳ ଭାବରେ କହିଥିଲେ, କେତେବେଳେ ଜିଭ ଦାନ୍ତ ମଧ୍ୟରେ ଫସିଯାଏ, ଭାଙ୍ଗିଯାଏ, କିନ୍ତୁ ଆମେ ଦାନ୍ତ ଭାଙ୍ଗିବା ନାହିଁ। କାରଣ ଦାନ୍ତ ଆମର, ଜିଭ ଆମର। ଆପଣ କଳ୍ପନା କରିପାରିବେ ଯେ କିପରି ଜେଲରେ ନିର୍ଯାତନା ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ଅତ୍ୟାଚାରର ଶିକାର ହେବା ସତ୍ତ୍ୱେ, ପରମ ପୂଜ୍ୟ ଗୁରୁ ଜୀ କୌଣସି କ୍ରୋଧ କିମ୍ବା ଖରାପ ଇଚ୍ଛା ପୋଷଣ କରିନଥିଲେ। ଏହା ଥିଲା ପରମ ପୂଜ୍ୟ ଗୁରୁ ଜୀଙ୍କର ଋଷିଙ୍କ ପରି ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ। ତାଙ୍କର ଏହି ବୈଚାରିକ ସ୍ପଷ୍ଟତା ସଂଘର ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ୱୟଂସେବକଙ୍କ ପାଇଁ ମାର୍ଗଦର୍ଶକ ଆଲୋକ ପାଲଟିଥିଲା।
ଏହା ସମାଜ ପ୍ରତି ଏକତା ଏବଂ ଘନିଷ୍ଠତାର ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ମଜବୁତ କରିଥିଲା ଏବଂ ସେଥିପାଇଁ ସଂଘ ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଯାଇଥାଉ, ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର ହେଉ କିମ୍ବା ମିଥ୍ୟା ମାମଲା ହେଉ, ସଂଘର ସ୍ୱୟଂସେବକମାନେ କେବେବି ତିକ୍ତତାକୁ ସ୍ଥାନ ଦେଇ ନାହାଁନ୍ତି, କାରଣ ସେମାନେ ଜାଣନ୍ତି ଯେ ଆମେ ସମାଜଠାରୁ ପୃଥକ ନୁହଁ, ସମାଜ ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଗଠିତ, ଯାହା ଭଲ ତାହା ମଧ୍ୟ ଆମର, ଯାହା କମ୍ ଭଲ ତାହା ମଧ୍ୟ ଆମର।
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ସଂଘରେ କେବେ ତିକ୍ତତା ମୂଳ ନ ପାଇବାର ଦ୍ୱିତୀୟ କାରଣ ହେଉଛି ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ୱୟଂସେବକଙ୍କ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଏବଂ ସାମ୍ବିଧାନିକ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ପ୍ରତି ଅଟଳ ବିଶ୍ୱାସ। ଯେତେବେଳେ ଦେଶ ଉପରେ ଜରୁରୀକାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତି ଲାଗୁ କରାଯାଇଥିଲା, ଏହି ବିଶ୍ୱାସ ହିଁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ୱୟଂସେବକଙ୍କୁ ଶକ୍ତି ଦେଇଥିଲା ସେମାନଙ୍କୁ ସଂଘର୍ଷ କରିବାର କ୍ଷମତା ଦେଇଥିଲା। ଏହି ଦୁଇଟି ମୂଲ୍ୟବୋଧ ସମାଜ ସହିତ ଏକତା ଏବଂ ସାମ୍ବିଧାନିକ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ପ୍ରତି ବିଶ୍ୱାସ, ସଂଘର ସ୍ୱୟଂସେବକମାନଙ୍କୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଙ୍କଟରେ ସମଭାବାପନ୍ନ ରଖିଥିଲା ଏବଂ ସମାଜ ପ୍ରତି ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ରଖିଥିଲା। ତେଣୁ ସମାଜର ଅନେକ ଆଘାତର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବା ସତ୍ତ୍ୱେ ସଂଘ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ବଟବୃକ୍ଷ ପରି ଦୃଢ଼ ଭାବରେ ଠିଆ ହୋଇଛି, ନିରନ୍ତର ଦେଶ ଏବଂ ସମାଜର ସେବାରେ ନିୟୋଜିତ ରହିଛି। ଏଠାରେ ଆମର ଜଣେ ସ୍ୱୟଂସେବକ ଏତେ ସୁନ୍ଦର ଉପସ୍ଥାପନା କରିଛନ୍ତି: ଶୂନ୍ୟରୁ ଏକ ଶତାବ୍ଦୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ସଂଖ୍ୟାର ଇଚ୍ଛା ହେଉଛି ଭାରତର ବିଜୟ, ହୃଦୟରେ ପ୍ରେରଣା ନିଅ, ଆମେ ସାଧନା କରୁଛୁ, ମାତୃଭୂମିର ପୂଜା କରୁଛୁ। ଏହାର ଶିକ୍ଷା ଥିଲା ଆମେ ଆମ ଜାତିକୁ ଈଶ୍ୱର ବୋଲି ମାନିଛୁ ଏବଂ ଆମେ ସେବାରେ ଜଳୁଥିବା ନିଜ ଶରୀରକୁ ଦୀପରେ ପରିଣତ କରିବା ଶିଖିଛୁ। ଆମେ ଆମ ଶରୀରକୁ ଦୀପରେ ପରିଣତ କରି ନିଜକୁ ଜାଳିବା ଶିଖିଛୁ। ଏହା ପ୍ରକୃତରେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ଥିଲା।
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ସଂଘର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଦିନରୁ, ଦେଶପ୍ରେମ ଏବଂ ସେବାର ସମାର୍ଥକ ହୋଇଆସିଛି। ଯେତେବେଳେ ବିଭାଜନର ଯନ୍ତ୍ରଣା ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ପରିବାରକୁ ବାସହୀନ କରିଦେଲା, ସେତେବେଳେ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବକମାନେ ଶରଣାର୍ଥୀଙ୍କ ସେବା କରିଥିଲେ, ସଂଘର ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବକମାନେ ସେମାନଙ୍କର ସୀମିତ ସମ୍ବଳ ସହିତ ଆଗରେ ଠିଆ ହୋଇଥିଲେ। ଏହା କେବଳ ଆଶ୍ୱସ୍ତି ନଥିଲା; ଏହା ଦେଶର ଆତ୍ମାକୁ ଦୃଢ଼ କରିବାର ଏକ କାର୍ଯ୍ୟ ଥିଲା।
ବନ୍ଧୁଗଣ,
୧୯୫୬ ମସିହାରେ ଗୁଜୁରାଟର କଚ୍ଛରେ ଏକ ବଡ଼ ଭୂମିକମ୍ପ ହୋଇଥିଲା। ଧ୍ୱଂସ ଏତେ ଭୟଙ୍କର ଥିଲା ଯେ ସବୁଠି ଧ୍ୱଂସର ଦୃଶ୍ୟ ଥିଲା। ସେତେବେଳେ ମଧ୍ୟ ସଂଘର ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବକମାନେ ରିଲିଫ୍ ଏବଂ ଉଦ୍ଧାର କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ ଥିଲେ। ପରମ ପୂଜ୍ୟ ଗୁରୁ ଜୀ ଗୁଜୁରାଟର ଜଣେ ବରିଷ୍ଠ ସଂଘ ପ୍ରଚାରକ ଓକିଲ ସାହେବଙ୍କୁ ଏକ ଚିଠି ଲେଖିଥିଲେ, ଯିଏ ସେତେବେଳେ ଗୁଜୁରାଟର ଦାୟିତ୍ୱରେ ଥିଲେ। ସେ ଲେଖିଥିଲେ, "ଅନ୍ୟର ଦୁଃଖ ଦୂର କରିବା ପାଇଁ ନିଃସ୍ୱାର୍ଥପର ଭାବରେ ନିଜର ଦୁଃଖ ସହ୍ୟ କରିବା ଏକ ମହାନ ହୃଦୟର ଲକ୍ଷଣ।"
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ନିଜ ଦୁଃଖ ସହ୍ୟ କରି ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ଦୁଃଖକୁ କମ କରିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବକର ଲକ୍ଷଣ। ୧୯୬୨ ଯୁଦ୍ଧର ସେହି ସମୟକୁ ମନେ ପକାନ୍ତୁ, ଯେତେବେଳେ ଆରଏସଏସର ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବକମାନେ ଦିନରାତି ସେନାକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା, ସେମାନଙ୍କର ମନୋବଳ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ଏବଂ ସୀମାନ୍ତବର୍ତ୍ତୀ ଗ୍ରାମଗୁଡ଼ିକୁ ସାହାଯ୍ୟ ଯୋଗାଇବା ପାଇଁ ଠିଆ ହୋଇଥିଲେ। ୧୯୭୧ ମସିହାରେ, ଯେତେବେଳେ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଶରଣାର୍ଥୀ ପୂର୍ବ ପାକିସ୍ତାନରୁ ଭାରତରେ ଆସିଥିଲେ, ସେମାନଙ୍କର ଘର ନଥିଲା, ସମ୍ବଳ ନଥିଲା। ସେହି କଷ୍ଟକର ସମୟରେ, ସଂଘର ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବକମାନେ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଖାଦ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରିଥିଲେ, ସେମାନଙ୍କୁ ଆଶ୍ରୟ ଦେଇଥିଲେ, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା ଯୋଗାଇଥିଲେ, ସେମାନଙ୍କ ଲୁହ ପୋଛିଥିଲେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ଯନ୍ତ୍ରଣା ବାଣ୍ଟିଥିଲେ।
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ଆମେ ଏହା ମଧ୍ୟ ଭଲ ଭାବରେ ଜାଣୁ ଯେ ୧୯୮୪ ମସିହାରେ ଶିଖଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ହୋଇଥିବା ନରସଂହାର ସମୟରେ, ଅନେକ ଶିଖ ପରିବାର ଆରଏସଏସ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବକଙ୍କ ଘରେ ଆଶ୍ରୟ ନେଇଥିଲେ। ଏହା ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବକଙ୍କ ସ୍ୱଭାବ।
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ପୂର୍ବତନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଡକ୍ଟର ଏପିଜେ ଅବଦୁଲ କଲାମ ଥରେ ଚିତ୍ରକୂଟ ଗସ୍ତ କରିଥିଲେ। ସେ ନାନାଜୀ ଦେଶମୁଖ ଯେଉଁ ଆଶ୍ରମରେ କାମ କରୁଥିଲେ ସେହି ଆଶ୍ରମ ପରିଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ । ସେଠାରେ ସେବା କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଦେଖି ଡକ୍ଟର କଲାମ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଗଲେ। ସେହିପରି ପୂର୍ବତନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀ ନାଗପୁର ଗସ୍ତ କରିବା ସମୟରେ ସଂଘର ଶୃଙ୍ଖଳା ଏବଂ ସରଳତା ଦ୍ୱାରା ଗଭୀର ଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲେ।
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ଆଜି ମଧ୍ୟ ଆପଣ ଦେଖିପାରିବେ ଯେ ପଞ୍ଜାବର ବନ୍ୟା, ହିମାଚଳ ଏବଂ ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡର ବିପର୍ଯ୍ୟୟ, କେରଳର ୱାୟାନାଡର ଦୁଃଖଦ ଘଟଣାରେ ସ୍ୱୟଂସେବକମାନେ ସର୍ବଦା ପ୍ରଥମେ ପହଞ୍ଚି ସାହାଯ୍ୟ କରନ୍ତି। କୋଭିଡ୍-୧୯ ସମୟରେ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱ ସଂଘର ସାହସ ଏବଂ ସେବା ମନୋଭାବକୁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଭାବରେ ଦେଖିଥିଲା।
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ଏହି ୧୦୦ ବର୍ଷର ଯାତ୍ରାରେ ସଂଘର ଏକ ମହାନ କାର୍ଯ୍ୟ ହେଉଛି ସମାଜର ବିଭିନ୍ନ ବର୍ଗ ମଧ୍ୟରେ ଆତ୍ମ-ସଚେତନତା ଏବଂ ଆତ୍ମସମ୍ମାନ ଜାଗ୍ରତ କରିବା। ଏଥିପାଇଁ ସଂଘ ଦେଶର ସେହି ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକରେ ମଧ୍ୟ କାମ କରିଛି ଯେଉଁଗୁଡ଼ିକ ସବୁଠାରୁ ଦୂରବର୍ତ୍ତୀ, ପହଞ୍ଚିବା ସବୁଠାରୁ କଷ୍ଟକର। ଆମ ଦେଶରେ, ପ୍ରାୟ ୧୦ କୋଟି ଆଦିବାସୀ ଭାଇ ଭଉଣୀ ଅଛନ୍ତି, ଏବଂ ସଂଘ ନିରନ୍ତର ସେମାନଙ୍କ କଲ୍ୟାଣ ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରିଆସୁଛି। ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଧରି, ସରକାର ସେମାନଙ୍କୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେଇ ନଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ସଂଘ ସେମାନଙ୍କ ସଂସ୍କୃତି, ସେମାନଙ୍କର ପର୍ବ, ସେମାନଙ୍କର ଉତ୍ସବ, ସେମାନଙ୍କର ଭାଷା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ପରମ୍ପରାକୁ ସର୍ବାଧିକ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇଥିଲା। ସେବା ଭାରତୀ, ବିଦ୍ୟା ଭାରତୀ, ଏକଲ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଏବଂ ବନବାସୀ କଲ୍ୟାଣ ଆଶ୍ରମ ଭଳି ସଂଗଠନ ଆଦିବାସୀ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ପାଇଁ ସଶକ୍ତିକରଣର ସ୍ତମ୍ଭ ଭାବରେ ଉଭା ହୋଇଛି। ଆଜି, ଆମର ଆଦିବାସୀ ଭାଇ ଭଉଣୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଯେଉଁ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ତାହା ସେମାନଙ୍କ ଜୀବନକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରୁଛି।
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ଦଶନ୍ଧି ଧରି, ସଂଘ ଆଦିବାସୀ ପରମ୍ପରା, ପ୍ରଥା ଏବଂ ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ସଂରକ୍ଷଣ ଏବଂ ପୋଷଣ କରିବା ପାଇଁ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ହୋଇଆସିଛି। ଏହା ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିଜର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ପାଳନ କରିଛି, ଏବଂ ଏହାର ନିଷ୍ଠା ଭାରତର ସାଂସ୍କୃତିକ ପରିଚୟକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବାରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଛି। ଆମର ଆଦିବାସୀ ଭାଇଭଉଣୀମାନଙ୍କ ଜୀବନକୁ ସହଜ କରିବା ପାଇଁ ଦେଶର ପ୍ରତ୍ୟେକ କୋଣରେ ଅକ୍ଲାନ୍ତ ପରିଶ୍ରମ କରୁଥିବା ସଂଘର ଅଗଣିତ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବକମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ମୁଁ ପ୍ରଶଂସା କରିବାକୁ ଚାହେଁ।
ଶତାବ୍ଦୀ ଧରି ସମାଜରେ ବ୍ୟାପି ରହିଥିବା ରୋଗ, ଶ୍ରେଷ୍ଠତା ଏବଂ ହୀନତାର ଭାବନା, କୁପ୍ରଥା ଏବଂ ଅସ୍ପୃଶ୍ୟତାର ମଇଳା ହିନ୍ଦୁ ସମାଜ ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଆହ୍ୱାନ ହୋଇଛି। ଏହା ଏକ ଗମ୍ଭୀର ଚିନ୍ତାଧାରା ଯାହା ଉପରେ ସଂଘ ନିରନ୍ତର କାର୍ଯ୍ୟ କରିଆସୁଛି। ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ଥରେ ୱାର୍ଦ୍ଧାର ସଂଘ ଶିବିରକୁ ଯାଇଥିଲେ। ସେ ସଂଘ ଭିତରେ ଦେଖିଥିବା ସମାନତା, ପ୍ରେମ, ସମନ୍ୱୟ, ସମାନତା ଏବଂ ସ୍ନେହକୁ ଖୋଲାଖୋଲି ପ୍ରଶଂସା କରିଥିଲେ। ଦେଖନ୍ତୁ, ଡାକ୍ତର ସାହେବଙ୍କଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ସଂଘର ପ୍ରତ୍ୟେକ ମହାନ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ସରସଂଘଚାଳକ, ଭେଦଭାବ ଏବଂ ଅସ୍ପୃଶ୍ୟତା ବିରୁଦ୍ଧରେ ଲଢ଼ିଛନ୍ତି। ତାଙ୍କର ପରମ ପୂଜ୍ୟ ଗୁରୁଜୀ ନିରନ୍ତର "ନା ହିନ୍ଦୁ ପତିତୋ ଭବେତ୍" ଭାବନାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ, ଅର୍ଥାତ୍ ପ୍ରତ୍ୟେକ ହିନ୍ଦୁ ଗୋଟିଏ ପରିବାର। କୌଣସି ହିନ୍ଦୁକୁ କେବେ ଅବନତ କିମ୍ବା ନୀଚ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ। ଆମେ ସମସ୍ତେ ପୂଜ୍ୟ ବାଲାସାହେବ ଦେଓରସଙ୍କ କଥା ମନେ ରଖିଛୁ, ଯିଏ କହୁଥିଲେ, "ଯଦି ଅସ୍ପୃଶ୍ୟତା ପାପ ନୁହେଁ, ତେବେ ବିଶ୍ୱରେ କୌଣସି ପାପ ନାହିଁ।
ସରସଂଘଚାଳକ ଭାବରେ ସେବା କରିବା ସମୟରେ, ପୂଜ୍ୟ ରଜ୍ଜୁ ଭାଇୟା ଜୀ ଏବଂ ପୂଜ୍ୟ ସୁଦର୍ଶନ ଜୀ ମଧ୍ୟ ଏହି ଆତ୍ମାକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଉଥିଲେ। ବର୍ତ୍ତମାନର ସରସଂଘଚାଳକ, ସମ୍ମାନୀୟ ମୋହନ ଭାଗବତ ଜୀ ମଧ୍ୟ ସମାଜ ପାଇଁ ସମନ୍ୱୟ ପାଇଁ ଏକ ସ୍ପଷ୍ଟ ଲକ୍ଷ୍ୟ ସ୍ଥିର କରିଛନ୍ତି ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗାଁରେ ଏହାର ବାର୍ତ୍ତା ପ୍ରସାର କରିଛନ୍ତି। ଏହା କ’ଣ? ସେ କହିଥିଲେ, "ଗୋଟିଏ କୂଅ, ଗୋଟିଏ ମନ୍ଦିର ଏବଂ ଗୋଟିଏ ଶ୍ମଶାନ, ସଂଘ ଏହାକୁ ନେଇ ଦେଶର ପ୍ରତ୍ୟେକ କୋଣକୁ ଯାଇଛି। କୌଣସି ଭେଦଭାବ ନାହିଁ, କୌଣସି ମତଭେଦ ନାହିଁ, କୌଣସି ମତଭେଦ ନାହିଁ, ଏହା ହେଉଛି ସମନ୍ୱୟର ଆଧାର, ଏହା ହେଉଛି ଏକ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ସମାଜ ପାଇଁ ସଂକଳ୍ପ, ଏବଂ ସଂଘ ଏହାକୁ ନିରନ୍ତର ନୂତନ ଶକ୍ତି ଏବଂ ଶକ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରୁଛି।
ଯେତେବେଳେ ୧୦୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ସଂଘ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥିଲା, ସେତେବେଳେ ସେହି ସମୟର ଆବଶ୍ୟକତା ଏବଂ ସଂଘର୍ଷ ଭିନ୍ନ ଥିଲା। ଆମକୁ ଶତାବ୍ଦୀର ରାଜନୈତିକ ଦାସତ୍ୱରୁ ନିଜକୁ ମୁକ୍ତ କରିବାକୁ ଏବଂ ଆମର ସାଂସ୍କୃତିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ରକ୍ଷା କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା। କିନ୍ତୁ ଆଜି ୧୦୦ ବର୍ଷ ପରେ ଯେତେବେଳେ ଭାରତ ବିକାଶ ଆଡକୁ ଅଗ୍ରସର ହେଉଛି, ଯେତେବେଳେ ଭାରତ ବିଶ୍ୱର ତୃତୀୟ ବୃହତ ଅର୍ଥନୀତି ହେବାକୁ ଯାଉଛି, ଯେତେବେଳେ ଦେଶ ଏବଂ ଏହାର ଗରିବ ଲୋକଙ୍କର ବିଶାଳ ଅଂଶ ଦାରିଦ୍ର୍ୟକୁ ଦୂର କରି ଉଭା ହେଉଛି, ଯେତେବେଳେ ଆମର ଯୁବପିଢ଼ି ପାଇଁ ନୂତନ ସୁଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଛି, ଯେତେବେଳେ ଭାରତ ବିଶ୍ୱରେ ନିଜର ସ୍ୱର ଉତ୍ତୋଳନ କରୁଛି, ବିଶ୍ୱ କୂଟନୀତି ଠାରୁ ଜଳବାୟୁ ନୀତି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ। ଆଜିର ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜଗୁଡ଼ିକ ଭିନ୍ନ ଏବଂ ସଂଘର୍ଷ ମଧ୍ୟ ଭିନ୍ନ। ଅନ୍ୟ ଦେଶ ଉପରେ ଆର୍ଥିକ ନିର୍ଭରଶୀଳତା, ଆମର ଏକତାକୁ ଭାଙ୍ଗିବା ପାଇଁ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର, ଆମର ଜନସଂଖ୍ୟା ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର - ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ, ମୁଁ ବିନମ୍ରତାର ସହିତ କହୁଛି ଯେ ମୁଁ ବହୁତ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ଯେ ଆମର ସରକାର ଏହି ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜଗୁଡ଼ିକୁ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ମୁକାବିଲା କରୁଛି। ଜଣେ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବକ ଭାବରେ, ମୁଁ ଏହା ମଧ୍ୟ ଖୁସି ଯେ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସ୍ୱୟଂସେବକ ସଂଘ କେବଳ ଏହି ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜଗୁଡ଼ିକୁ ଚିହ୍ନଟ କରିନାହିଁ ବରଂ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ସମାଧାନ କରିବା ପାଇଁ ଏକ କଂକ୍ରିଟ୍ ରୋଡମ୍ୟାପ୍ ମଧ୍ୟ ବିକଶିତ କରିଛି। ମୁଁ ମୋ ନିଜ ଉପାୟରେ, ମାନନୀୟ ଦତ୍ତାତ୍ରେୟ ଜୀ ଯେଉଁ ବିନ୍ଦୁଗୁଡ଼ିକ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ତାହା ପୁନରାବୃତ୍ତି କରିବାକୁ ଚାହେଁ।
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ସଂଘର ପରିବର୍ତ୍ତନର ପାଞ୍ଚଟି ନୀତି: ଆତ୍ମ-ସମ୍ବୋଧନ, ସାମାଜିକ ସମନ୍ୱୟ, ପାରିବାରିକ ଜ୍ଞାନ, ନାଗରିକ ଶିଷ୍ଟାଚାର ଏବଂ ପରିବେଶ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବକଙ୍କ ପାଇଁ ଦେଶ ସାମ୍ନା କରୁଥିବା ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜଗୁଡ଼ିକୁ ଦୂର କରିବା ପାଇଁ ଏକ ମହାନ ପ୍ରେରଣା। ବନ୍ଧୁଗଣ,
ଆତ୍ମ-ସମ୍ବୋଧନ ଅର୍ଥ ଆତ୍ମ-ସଚେତନତା। ଆତ୍ମ-ସମ୍ବୋଧନ ଅର୍ଥ ଦାସତ୍ୱର ମାନସିକତାରୁ ନିଜକୁ ମୁକ୍ତ କରିବା, ନିଜ ଐତିହ୍ୟରେ ଗର୍ବ କରିବା, ନିଜ ଭାଷାରେ ଗର୍ବ କରିବା। ଆତ୍ମ-ସମ୍ବୋଧନ ଅର୍ଥ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ହେବା। ମୋର ଦେଶବାସୀଗଣ, ବୁଝନ୍ତୁ ଯେ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା ଏକ ବିକଳ୍ପ ନୁହେଁ; ଏହା ଏକ ଆବଶ୍ୟକତା। ଆମକୁ ସ୍ୱଦେଶୀର ଆମର ମୂଳ ମନ୍ତ୍ରକୁ ଏକ ସାମାଜିକ ପ୍ରତିଜ୍ଞା କରିବାକୁ ପଡିବ। ଭୋକାଲ୍ ଫର୍ ଲୋକାଲ୍ ଅଭିଯାନର ସଫଳତା ପାଇଁ, ଭୋକାଲ୍ ଫର୍ ଲୋକାଲ୍ ଆମର ସ୍ଲୋଗାନ ଏବଂ ଆମର ନିରନ୍ତର ପ୍ରୟାସ ହେବା ଉଚିତ, ନୂତନ ଶକ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରିବା।
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ସଂଘ ସର୍ବଦା ସାମାଜିକ ସଦ୍ଭାବକୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେଇଆସିଛି। ସାମାଜିକ ସଦ୍ଭାବର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଅବହେଳିତମାନଙ୍କୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେଇ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବା ଏବଂ ଜାତୀୟ ଏକତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା। ଆଜି ଦେଶ ଏପରି ସଙ୍କଟର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଛି ଯାହା ସିଧାସଳଖ ଆମର ଏକତା, ଆମର ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ଆମର ସୁରକ୍ଷା ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରୁଛି। ବିଚ୍ଛିନ୍ନତାବାଦୀ ଚିନ୍ତାଧାରା, ଆଞ୍ଚଳିକତା, କେତେବେଳେ ଜାତି ଉପରେ ବିବାଦ, କେତେବେଳେ ଭାଷା ଉପରେ ବିବାଦ, କେତେବେଳେ ବାହ୍ୟ ଶକ୍ତି ଦ୍ୱାରା ପ୍ରରୋଚିତ ବିଭାଜନକାରୀ ପ୍ରବୃତ୍ତି, ଏହି ସମସ୍ତ ଅଗଣିତ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ଆମ ସମ୍ମୁଖରେ ଠିଆ ହୋଇଛି। ଭାରତର ଆତ୍ମା ସର୍ବଦା ବିବିଧତାରେ ଏକତା ରହିଛି। ଯଦି ଏହି ସୂତ୍ର ଭାଙ୍ଗିଯାଏ, ତେବେ ଭାରତର ଶକ୍ତି ମଧ୍ୟ ଦୁର୍ବଳ ହୋଇଯିବ। ଏବଂ ତେଣୁ, ଆମକୁ ନିରନ୍ତର ଏହି ସୂତ୍ର ଅନୁସାରେ ବଞ୍ଚିବାକୁ ପଡିବ ଏବଂ ଏହାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବାକୁ ପଡିବ।
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ଆଜି ଅନୁପ୍ରବେଶକାରୀଙ୍କ ଠାରୁ ମଧ୍ୟ ଜନସଂଖ୍ୟା ପରିବର୍ତ୍ତନର ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ରରୁ ସାମାଜିକ ସମନ୍ୱୟ ଏକ ବଡ଼ ଆହ୍ୱାନର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଛି। ଏହା ଆମର ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ଭବିଷ୍ୟତର ଶାନ୍ତି ସହିତ ଜଡିତ ଏକ ପ୍ରଶ୍ନ। ଏବଂ ସେଥିପାଇଁ ମୁଁ ଲାଲକିଲ୍ଲାରୁ ଜନସଂଖ୍ୟା ମିଶନ ଘୋଷଣା କରିଛି। ଆମକୁ ଏହି ଆହ୍ୱାନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସତର୍କ ରହିବାକୁ ପଡିବ ଏବଂ ସାହସର ସହିତ ଏହାର ମୁକାବିଲା କରିବାକୁ ପଡିବ।
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ପରିବାର ଜ୍ଞାନ ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୟର ଆବଶ୍ୟକତା। ଏହା ହେଉଛି ସମାଜବିଦ୍ୟାର ଶତାବ୍ଦୀ ପୁରୁଣା ବିଦ୍ୱାନଙ୍କ ଭାଷା। ସେମାନେ କୁହନ୍ତି ଯେ ହଜାର ହଜାର ବର୍ଷ ଧରି ଭାରତର ଜୀବନ ଶକ୍ତି ପଛରେ ଥିବା ଏକ କାରଣ ହେଉଛି ଏହାର ପରିବାର ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ। ଯଦି ଭାରତୀୟ ସାମାଜିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଏକକ, ସବୁଠାରୁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଏକକ ଅଛି, ତେବେ ତାହା ହେଉଛି ଭାରତୀୟ ସମାଜ ମଧ୍ୟରେ ସୁଦୃଢ଼ ପରିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଯାହା ବିକଶିତ ହୋଇଛି। ପରିବାର ଜ୍ଞାନ ହେଉଛି ପାରିବାରିକ ସଂସ୍କୃତିକୁ ପୋଷଣ କରିବା ଯାହା ଭାରତୀୟ ସଭ୍ୟତାର ମୂଳଦୁଆ, ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତି ଦ୍ୱାରା ଅନୁପ୍ରାଣିତ ଏବଂ ଆମର ମୂଳ ସହିତ ଜଡିତ। ପାରିବାରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ, ବୟସ୍କଙ୍କ ପ୍ରତି ସମ୍ମାନ, ମହିଳାମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ସମ୍ମାନ, ଯୁବକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ସ୍ଥାପନ କରିବା, ନିଜ ପରିବାର ପ୍ରତି ଦାୟିତ୍ୱ ନିର୍ବାହ କରିବା, ସେମାନଙ୍କୁ ବୁଝିବା ଏବଂ ପରିବାର ଏବଂ ସମାଜରେ ଏ ଦିଗରେ ସଚେତନତା ବୃଦ୍ଧି କରିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜରୁରୀ।
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦେଶର ପ୍ରଗତିରେ ନାଗରିକ ଶିଷ୍ଟାଚାର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଛି। ନାଗରିକ ଶିଷ୍ଟାଚାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି କର୍ତ୍ତବ୍ୟବୋଧ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ନାଗରିକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ନାଗରିକ କର୍ତ୍ତବ୍ୟବୋଧ ରହିବା ଉଚିତ, ସ୍ୱଚ୍ଛତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ, ଦେଶର ସମ୍ପତ୍ତି ପ୍ରତି ସମ୍ମାନ, ନିୟମ ଏବଂ ଆଇନ ପ୍ରତି ସମ୍ମାନ, ଆମକୁ ଏହା ସହିତ ଆଗକୁ ବଢ଼ିବାକୁ ପଡିବ। ଆମ ସମ୍ବିଧାନର ଆତ୍ମା ହେଉଛି ଯେ ନାଗରିକମାନେ ସେମାନଙ୍କର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ପାଳନ କରିବା ଉଚିତ। ଆମକୁ ସମ୍ବିଧାନର ଏହି ଆତ୍ମାକୁ ନିରନ୍ତର ମଜବୁତ କରିବାକୁ ପଡିବ।
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା ବର୍ତ୍ତମାନ ଏବଂ ଭବିଷ୍ୟତ ପିଢ଼ି ପାଇଁ ବହୁତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଏହା ସମଗ୍ର ମାନବଜାତିର ଭବିଷ୍ୟତ ସହିତ ଜଡିତ ଏକ ବିଷୟ। ଆମକୁ ଅର୍ଥନୀତି ସହିତ ପରିବେଶବିଜ୍ଞାନକୁ ମଧ୍ୟ ସମ୍ବୋଧିତ କରିବାକୁ ପଡିବ। ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ, ସବୁଜ ଶକ୍ତି, ସ୍ୱଚ୍ଛ ଶକ୍ତି, ଏହି ସମସ୍ତ ଅଭିଯାନ ଏହି ଦିଗରେ।
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ସଂଘର ଏହି ପାଞ୍ଚଟି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଶର ଶକ୍ତି ବୃଦ୍ଧି କରିବାର ମାଧ୍ୟମ, ଯାହା ଦେଶକୁ ବିଭିନ୍ନ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜର ମୁକାବିଲା କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ, ଯାହା ୨୦୪୭ ସୁଦ୍ଧା ଏକ ବିକଶିତ ଭାରତ ଗଠନର ମୂଳଦୁଆ ହେବ।
ବନ୍ଧୁଗଣ,
୨୦୪୭ ମସିହାର ଭାରତ ଏକ ଗୌରବମୟ ଭାରତ ହେଉ, ଯାହା ଜ୍ଞାନ ଏବଂ ବିଜ୍ଞାନ, ସେବା ଏବଂ ସମନ୍ୱୟର ସାରରୁ ନିର୍ମିତ। ଏହା ସଂଘର ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ; ଏହା ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବକଙ୍କ ଅଭ୍ୟାସ ଏବଂ ଏହା ଆମର ସଂକଳ୍ପ।
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ଆମକୁ ସର୍ବଦା ମନେ ରଖିବାକୁ ହେବ ଯେ ସଂଘ ରାଷ୍ଟ୍ର ପ୍ରତି ଅଟଳ ବିଶ୍ୱାସରୁ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା। ସଂଘ ରାଷ୍ଟ୍ର ପ୍ରତି ଏକ ଗଭୀର ସେବା ଭାବନା ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ। ସଂଘ ତ୍ୟାଗ ଏବଂ ଦଣ୍ଡର ଅଗ୍ନିରେ ପ୍ରଜ୍ୱଳିତ ହୋଇଛି। ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ଭକ୍ତିର ସଙ୍ଗମ ମାଧ୍ୟମରେ ସଂଘ ପ୍ରସ୍ଫୁଟିତ ହୋଇଛି। ସଂଘ ଦୃଢ଼ ଭାବରେ ଠିଆ ହୋଇଛି, ଜାତୀୟତାବାଦକୁ ଜୀବନର ସର୍ବୋତ୍ତମ ଧର୍ମ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରେ। ସଂଘ ଭାରତ ମାତାର ସେବା କରିବାର ମହାନ ସ୍ୱପ୍ନ ସହିତ ଜଡିତ।
ବନ୍ଧୁଗଣ,
ସଂଘର ଆଦର୍ଶ ହେଉଛି ସଂସ୍କୃତିର ମୂଳ ଗଭୀର ଏବଂ ଦୃଢ଼ ହେବା ଉଚିତ। ସମାଜରେ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ଏବଂ ଆତ୍ମସମ୍ମାନ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ସଂଘର ପ୍ରୟାସ। ସଂଘର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି ପ୍ରତ୍ୟେକ ହୃଦୟରେ ଜନସେବାର ଆଲୋକ ପ୍ରଜ୍ଜ୍ୱଳିତ କରିବା। ସଂଘର ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ହେଉଛି ଭାରତୀୟ ସମାଜ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟର ପ୍ରତୀକ ହେବା ଉଚିତ। ସଂଘର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି ବିଶ୍ୱ ସ୍ତରରେ ଭାରତର ସ୍ୱରକୁ ଆହୁରି ପ୍ରଭାବଶାଳୀ କରିବା। ସଂଘ ଭାରତର ଭବିଷ୍ୟତକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ଏବଂ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ କରିବା ପାଇଁ ସଂକଳ୍ପବଦ୍ଧ। ମୁଁ ପୁଣିଥରେ ଆପଣମାନଙ୍କୁ ଏହି ଐତିହାସିକ ଅବସରରେ ଅଭିନନ୍ଦନ ଜଣାଉଛି। ଆସନ୍ତାକାଲି ହେଉଛି ବିଜୟାଦଶମୀର ପବିତ୍ର ପର୍ବ। ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କ ଜୀବନରେ ବିଜୟାଦଶମୀର ଏକ ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ୱ ଅଛି। ସେହି ଅବସର ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଆପଣମାନଙ୍କୁ ଶୁଭକାମନା ଜଣାଇ ମୁଁ ମୋର ଭାଷଣ ଶେଷ କରୁଛି। ଆପଣଙ୍କୁ ବହୁତ ବହୁତ ଧନ୍ୟବାଦ!
sws
(रिलीज़ आईडी: 2180421)
आगंतुक पटल : 15