पेट्रोलियम तथा प्राकृतिक ग्यास मन्त्रालय
सरकारले विस्तारित उत्पादन र पूर्वाधारको साथ इथानोल मिश्रणलाई तीव्र बनायो
Posted On:
11 AUG 2025 5:25PM by PIB Gangtok
2022 मा संशोधन गरिएको राष्ट्रिय जैविक इन्धन नीति 2018 ले अन्य कुराहरूका साथै 2030 देखि 2025-26 सम्म पेट्रोलमा 20% इथानोल मिश्रणको लक्ष्यलाई अगाडि बढाएको छ।
सरकारले इथानोल मिश्रित पेट्रोल (एबीपी) कार्यक्रम अन्तर्गत पेट्रोलमा इथेनॉल मिश्रणलाई प्रवर्द्धन गर्दै आएको छ जहाँ सार्वजनिक क्षेत्रको तेल मार्केटिङ कम्पनीहरू (ओएमसी) ले पेट्रोलमा मिश्रित इथेनाल बेच्छन्। चलिरहेको ईएसवाई 2024-25 को समयमा, ओएमसीले 31.07.2025 सम्म 19.05% को औसत इथेनाल मिश्रण हासिल गरेको छ। जुलाई 2025 को महिनामा, 19.93% को इथेनाल मिश्रण हासिल गरिएको छ।
इथानोल आपूर्ति वर्ष (ईएसवाई) 2025-26 सम्ममा 20% इथानाल मिश्रण लक्ष्य हासिल गर्न इथेनाल उत्पादनको लागि कच्चा पदार्थको उपलब्धता सुनिश्चित गर्न, सरकारले धेरै कदम चालेको छ जसमा अन्य कुराहरू समावेश छन्:
- 2022 मा संशोधन गरिएको जैविक इन्धन सम्बन्धी राष्ट्रिय नीति अनुसार इथेनॉल उत्पादनको लागि कच्चा पदार्थको विस्तार।
- कृषि तथा किसान कल्याण विभाग (डीएएफडब्ल्यू) द्वारा इथेनाल प्लान्टहरू वरिपरि मकै क्लस्टरको विकास र आईसीएआर-भारतीय मकै अनुसन्धान संस्थान (आईआईएमआर) द्वारा अन्न-आधारित डिस्टिलरीहरूको क्याचमेन्ट क्षेत्रमा मकैको उत्पादन बढाउन इथेनाल उद्योगहरूको क्याचमेन्ट क्षेत्रमा मकै उत्पादनको वृद्धि शीर्षकको परियोजना।
- 2024-25 (1 नोभेम्बर 2024 देखि 31 अक्टोबर 2025 सम्म) र 2025-26 को लागि 30.06.2026 सम्म इथेनाल उत्पादनको लागि भारतीय खाद्य निगम (एफसीआई) को 52 लाख मेट्रिक टन (एलएमटी) अतिरिक्त चामल आवन्टन गर्न सरकारद्वारा स्वीकृति गरियो।
- 2024-25 को एलएमटीमा इथेनाल उत्पादनको लागि 40 लाख मेट्रिक टन चिनीको विविधीकरणलाई अनुमति दिइएको छ।
यस अतिरिक्त, देशमा इथेनाल उत्पादनका साथ-साथै आपूर्तिलाई बढ़ावा दिनका लागि सरकारले इथेनाल मिश्रित पेट्रोल (ईबीपी) कार्यक्रम अन्तर्गत इथेनाल खरिदका लागि प्रशासित मूल्य तन्त्रको शुरुआत गर्यो, ईबीपी कार्यक्रमका लागि इथेनालमा जीएसटी दरलाई घटाएर 5% गर्यो, गुड़का साथ-साथै अन्नबाट इथेनाल उत्पादनका लागि 2018-22 को अवधिमा विभिन्न इथेनाल ब्याज सबभेन्शन योजनाहरू (ईआईएसएस) शुरु गर्यो, विद्यमान गहुँ आधारित भट्टीहरूलाई इथेनाल उत्पादनका लागि बहु-फीडस्टक संयन्त्रहरूमा बदल्नका लागि सहकारी चिनी मिलहरूमा एक समर्पित सबभेन्शन योजना सरकार द्वारा 06.03.2025 मा अधिसूचित गरिएको छ, ओएमसी र समर्पित इथेनाल संयन्त्रहरू बीच दीर्घकालिक अफ्टेक सम्झौता (एलटीओए), लिग्नोसेल्यूलोसिक बायोमास र अन्य नवीकरणीय फीडस्टक, मल्टीमोडलको उपयोग गरेर देशमा उन्नत जैव इन्धन परियोजनाहरूको स्थापनाका लागि वित्तीय सहायता प्रदान गर्न प्रधानमन्त्री जी-वन (जैव इन्धन - जलवायु अनुकूल फसल अपशिष्ट निवारण) योजना लाई अधिसूचित गरियो, इथेनालको उपलब्धता बढ़ाउनका लागि इथेनालको परिवहन र इथेनालका उच्च मिश्रणहरूको सञ्चालनमा अन्य सम्बद्ध बुनियादी ढाँचाका साथ-साथै इथेनाल भण्डारण क्षमतामा वृद्धि गर्नु हो।
यो जानकारी पेट्रोलियम तथा प्राकृतिक ग्यास मन्त्रालयका राज्यमन्त्री श्री सुरेश गोपीले आज राज्यसभामा एक लिखित जवाफमा दिएका हुन्।
******
(Release ID: 2155187)