પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ આજે નવી દિલ્હીના ICAR પુસા ખાતે એમ.એસ. સ્વામીનાથન શતાબ્દી આંતરરાષ્ટ્રીય પરિષદનું ઉદ્ઘાટન અને સંબોધન કર્યું હતું. પ્રોફેસર એમ.એસ. સ્વામીનાથનને શ્રદ્ધાંજલિ આપતા પ્રધાનમંત્રીએ તેમને એક સ્વપ્નદ્રષ્ટા તરીકે વર્ણવ્યા જેમના યોગદાન કોઈપણ યુગને પાર કરે છે. તેમણે વધુમાં કહ્યું કે પ્રોફેસર સ્વામીનાથન એક મહાન વૈજ્ઞાનિક હતા. જેમણે વિજ્ઞાનને જાહેર સેવાના માધ્યમમાં પરિવર્તિત કર્યું હતું. શ્રી મોદીએ ભાર મૂક્યો કે પ્રોફેસર સ્વામીનાથને રાષ્ટ્રની ખાદ્ય સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવા માટે પોતાનું જીવન સમર્પિત કર્યું હતું. તેમણે કહ્યું કે પ્રોફેસર સ્વામીનાથને એક એવી ચેતના જાગૃત કરી જે આવનારી સદીઓ સુધી ભારતની નીતિઓ અને પ્રાથમિકતાઓનું માર્ગદર્શન કરતી રહેશે. તેમણે સ્વામીનાથન જન્મ શતાબ્દી ઉજવણી નિમિત્તે સૌને શુભેચ્છાઓ પાઠવી હતી.

પ્રધાનમંત્રીએ રાષ્ટ્રીય હાથવણાટ દિવસ નિમિત્તે ભાર મૂક્યો કે છેલ્લા દસ વર્ષમાં, હાથવણાટ ક્ષેત્રે દેશભરમાં નવી ઓળખ અને શક્તિ મેળવી છે. તેમણે રાષ્ટ્રીય હાથવણાટ દિવસ નિમિત્તે બધાને, ખાસ કરીને હાથવણાટ ક્ષેત્ર સાથે સંકળાયેલા લોકોને શુભેચ્છાઓ પાઠવી હતી.

ડૉ. એમ. એસ. સ્વામીનાથન સાથેના વર્ષોના પોતાના જોડાણને યાદ કરતાં, શ્રી મોદીએ ગુજરાતની શરૂઆતની પરિસ્થિતિઓને યાદ કરી, જ્યાં દુષ્કાળ અને ચક્રવાતને કારણે કૃષિ ક્ષેત્રે ગંભીર પડકારોનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. મુખ્યમંત્રી તરીકેના તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન સોઇલ હેલ્થ કાર્ડ પહેલ પર કામ શરૂ થયું હતું તે નોંધીને, તેમણે યાદ કર્યું કે પ્રોફેસર સ્વામીનાથને આ પહેલમાં ઊંડો રસ દાખવ્યો હતો અને ખુલ્લા દિલના સૂચનો આપ્યા હતા, જેણે તેની સફળતામાં નોંધપાત્ર ફાળો આપ્યો હતો. શ્રી મોદીએ લગભગ વીસ વર્ષ પહેલાં તમિલનાડુમાં પ્રોફેસર સ્વામીનાથનના રિસર્ચ ફાઉન્ડેશન સેન્ટરની તેમની મુલાકાતનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે 2017માં તેમને પ્રોફેસર સ્વામીનાથનના પુસ્તક, 'ધ ક્વેસ્ટ ફોર અ વર્લ્ડ વિધાઉટ હંગર'નું વિમોચન કરવાની તક મળી હતી. તેમણે કહ્યું કે 2018માં વારાણસીમાં આંતરરાષ્ટ્રીય ચોખા સંશોધન સંસ્થાના પ્રાદેશિક કેન્દ્રના ઉદ્ઘાટન દરમિયાન, પ્રોફેસર સ્વામીનાથનનું માર્ગદર્શન અમૂલ્ય હતું. પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે પ્રોફેસર સ્વામીનાથન સાથેની દરેક વાતચીત શીખવાનો અનુભવ હતો. તેમણે પ્રોફેસર સ્વામીનાથનના એક વાક્યને યાદ કર્યું, "વિજ્ઞાન ફક્ત શોધ વિશે નથી, પરંતુ પરિણામો પહોંચાડવા વિશે છે," અને ખાતરી આપી કે તેમણે તેમના કાર્ય દ્વારા આ સાબિત કર્યું છે. શ્રી મોદીએ ભાર મૂક્યો કે પ્રોફેસર સ્વામીનાથને માત્ર સંશોધન જ નહોતું કર્યું પરંતુ ખેડૂતોને કૃષિ પદ્ધતિઓમાં પરિવર્તન લાવવા માટે પણ પ્રેરણા આપી હતી. તેમણે કહ્યું કે આજે પણ ભારતના કૃષિ ક્ષેત્રમાં પ્રોફેસર સ્વામીનાથનનું વિઝન અને વિચારો દેખાય છે. તેમને ભારત માતાના સાચા રત્ન તરીકે વર્ણવતા, શ્રી મોદીએ ગર્વ વ્યક્ત કર્યો કે પ્રોફેસર સ્વામીનાથનને તેમની સરકારના કાર્યકાળ દરમિયાન ભારત રત્નથી નવાજવામાં આવ્યા હતા.

પ્રધાનમંત્રીએ ભાર મૂક્યો કે, "ડૉ. એમ.એસ. સ્વામીનાથને ભારતને ખાદ્યાન્ન ઉત્પાદનમાં આત્મનિર્ભર બનાવવાના અભિયાનનું નેતૃત્વ કર્યું હતું. પ્રોફેસર સ્વામીનાથનની ઓળખ હરિયાળી ક્રાંતિથી આગળ વધી હતી. પ્રોફેસર સ્વામીનાથને સતત ખેડૂતોમાં વધતા રાસાયણિક ઉપયોગ અને એક-પાકના જોખમો વિશે જાગૃતિ ફેલાવી હતી." શ્રી મોદીએ વધુમાં કહ્યું કે પ્રોફેસર સ્વામીનાથન અનાજ ઉત્પાદન વધારવા માટે કામ કરતા હતા, પરંતુ પર્યાવરણ અને ધરતી માતા વિશે પણ એટલા જ ચિંતિત હતા. બંને ઉદ્દેશ્યોને સંતુલિત કરવા અને ઉભરતા પડકારોનો સામનો કરવા માટે, પ્રોફેસર સ્વામીનાથને સદાબહાર ક્રાંતિનો ખ્યાલ રજૂ કર્યો હતો. પ્રોફેસર સ્વામીનાથને ગ્રામીણ સમુદાયો અને ખેડૂતોને સશક્ત બનાવવા માટે બાયો-ગામડાઓનો વિચાર પ્રસ્તાવિત કર્યો. પ્રોફેસર સ્વામીનાથને સમુદાય બીજ બેંકો અને તક પાક જેવા નવીન વિચારોને પ્રોત્સાહન આપ્યું હતું.

કૃષિમાં દુષ્કાળ સહિષ્ણુતા અને નમક સહિષ્ણુતા પર પ્રોફેસર સ્વામીનાથનની વાત પર ભાર મૂકતા પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું, "ડૉ. એમ.એસ. સ્વામીનાથન માનતા હતા કે જળવાયુ પરિવર્તન અને પોષણ પડકારોના ઉકેલો ભૂલી ગયેલા પાકોમાં રહેલા છે. પ્રોફેસર સ્વામીનાથન બાજરી અથવા શ્રીઅન્ન પર એવા સમયે કામ કરતા હતા, જ્યારે તેમને મોટાભાગે અવગણવામાં આવતા હતા." શ્રી મોદીએ યાદ કર્યું કે વર્ષો પહેલા, પ્રોફેસર સ્વામીનાથને મેન્ગ્રોવ્સના આનુવંશિક ગુણધર્મોને ચોખામાં સ્થાનાંતરિત કરવાનું સૂચન કર્યું હતું, જે પાકને વધુ આબોહવા સ્થિતિસ્થાપક બનાવવામાં મદદ કરશે. આજે જ્યારે આબોહવા અનુકૂલન વૈશ્વિક પ્રાથમિકતા બની ગયું છે, ત્યારે તે સ્પષ્ટ છે કે પ્રોફેસર સ્વામીનાથન ખરેખર કેટલા દૂરંદેશી હતા.

પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે જૈવવિવિધતા વૈશ્વિક ચર્ચાનો વિષય છે અને સરકારો તેને જાળવવા માટે વિવિધ પગલાં લઈ રહી છે, પરંતુ ડૉ. એમ.એસ. સ્વામીનાથને બાયો-હેપ્પીનેસનો વિચાર રજૂ કરીને એક ડગલું આગળ વધ્યા. પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે, આજનો કાર્યક્રમ આ વિચારનો ઉત્સવ છે. ડૉ. સ્વામીનાથન માનતા હતા કે જૈવવિવિધતાની શક્તિ સ્થાનિક સમુદાયોના જીવનમાં ક્રાંતિ લાવી શકે છે, તેમને ટાંકીને શ્રી મોદીએ ભાર મૂક્યો કે સ્થાનિક સંસાધનોનો ઉપયોગ કરીને લોકો માટે નવી આજીવિકાની તકો ઊભી કરી શકાય છે. પોતાના સ્વભાવ પ્રમાણે, ડૉ. સ્વામીનાથનમાં પાયાના સ્તરે વિચારોને કાર્યમાં રૂપાંતરિત કરવાની અનન્ય ક્ષમતા હતી. પ્રધાનમંત્રીએ ભાર મૂક્યો કે તેમની સંશોધન સંસ્થા દ્વારા ડૉ. સ્વામીનાથને નવી શોધોના લાભ ખેડૂતો સુધી પહોંચે તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે અવિરતપણે કામ કર્યું. નાના ખેડૂતો, માછીમારો અને આદિવાસી સમુદાયોને ડૉ. સ્વામીનાથનના પ્રયાસોથી ઘણો ફાયદો થયો.

પ્રોફેસર સ્વામીનાથનના વારસાને માન આપવા માટે સ્થાપિત એમ.એસ. સ્વામીનાથન બાયોટેકનોલોજી સંસ્થાની સ્થાપના કરવામાં આવી છે. ખાદ્ય અને શાંતિ માટે સ્વામીનાથન પુરસ્કારના પ્રારંભ પર ખુશી વ્યક્ત કરતા પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે આ આંતરરાષ્ટ્રીય પુરસ્કાર વિકાસશીલ દેશોના એવા વ્યક્તિઓને આપવામાં આવશે જેમણે ખાદ્ય સુરક્ષાના ક્ષેત્રમાં નોંધપાત્ર યોગદાન આપ્યું છે. ખોરાક અને શાંતિ વચ્ચેનો સંબંધ માત્ર દાર્શનિક જ નહીં પણ ઊંડો વ્યવહારુ પણ છે. ઉપનિષદના એક શ્લોકને ટાંકીને, શ્રી મોદીએ ખોરાકની પવિત્રતા પર ભાર મૂક્યો અને કહ્યું કે ખોરાક પોતે જ જીવન છે અને તેનો ક્યારેય અનાદર કે ઉપેક્ષા ન કરવી જોઈએ. શ્રી મોદીએ ચેતવણી આપી હતી કે ખોરાકની કોઈપણ કટોકટી અનિવાર્યપણે જીવનના સંકટ તરફ દોરી જાય છે અને જ્યારે લાખો લોકોના જીવન જોખમમાં હોય છે, ત્યારે વૈશ્વિક અશાંતિ અનિવાર્ય બની જાય છે. તેમણે આજના વિશ્વમાં ખાદ્ય અને શાંતિ માટે એમ.એસ. સ્વામીનાથન પુરસ્કારના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો. પ્રધાનમંત્રીએ પુરસ્કારના પ્રથમ પ્રાપ્તકર્તા નાઇજીરીયાના પ્રોફેસર એડનલેને અભિનંદન આપ્યા અને તેમને એક તેજસ્વી વૈજ્ઞાનિક તરીકે વર્ણવ્યા, જેમનું કાર્ય આ પુરસ્કારની ભાવનાનું ઉદાહરણ આપે છે.

શ્રી મોદીએ કહ્યું, "ભારતીય કૃષિની વર્તમાન ઊંચાઈઓ જોઈને, ડૉ. એમ.એસ. સ્વામીનાથન જ્યાં પણ હશે ત્યાં ચોક્કસ ગર્વ અનુભવશે. ભારત આજે દૂધ, કઠોળ અને શણના ઉત્પાદનમાં અગ્રેસર છે. ભારત ચોખા, ઘઉં, કપાસ, ફળો અને શાકભાજીના ઉત્પાદનમાં વિશ્વમાં બીજા ક્રમે છે, સાથે જ ભારત વિશ્વમાં બીજા ક્રમે માછલી ઉત્પાદક પણ છે. ગયા વર્ષે ભારતે અત્યાર સુધીનું સૌથી વધુ ખાદ્યાન્ન ઉત્પાદન હાંસલ કર્યું હતું. ભારત તેલીબિયાં ક્ષેત્રમાં પણ રેકોર્ડ બનાવી રહ્યું છે, જેમાં સોયાબીન, સરસવ અને મગફળીનું ઉત્પાદન રેકોર્ડ સ્તરે પહોંચ્યું છે."

પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું, "ખેડૂતોનું કલ્યાણ એ દેશની સર્વોચ્ચ પ્રાથમિકતા છે. ભારત તેના ખેડૂતો, પશુપાલકો અને માછીમારોના હિત સાથે ક્યારેય સમાધાન કરશે નહીં." તેમણે ખેડૂતોની આવક વધારવા, ખેતી ખર્ચ ઘટાડવા અને આવકના નવા સ્ત્રોત બનાવવા માટે સરકારના સતત પ્રયાસોનો પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો.

પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું, "સરકારે હંમેશા ખેડૂતોની તાકાતને રાષ્ટ્રીય પ્રગતિનો પાયો ગણાવી છે. તાજેતરના વર્ષોમાં ઘડવામાં આવેલી નીતિઓ ફક્ત મદદ કરવા માટે નહીં પરંતુ ખેડૂતોમાં વિશ્વાસ જગાડવા માટે હતી. પીએમ-કિસાન સન્માન નિધિએ સીધી નાણાકીય સહાય દ્વારા નાના ખેડૂતોને સશક્ત બનાવ્યા છે, જ્યારે પીએમ પાક વીમા યોજનાએ ખેડૂતોને કૃષિ જોખમોથી રક્ષણ પૂરું પાડ્યું છે અને પીએમ કૃષિ સિંચાઈ યોજના દ્વારા સિંચાઈ પડકારોનો સામનો કરવામાં આવ્યો છે." શ્રી મોદીએ વધુમાં ભાર મૂક્યો કે 10,000 ખેડૂત ઉત્પાદક સંગઠનો (FPOs)ની રચનાથી નાના ખેડૂતોની સામૂહિક શક્તિ મજબૂત થઈ છે. સહકારી સંસ્થાઓ અને સ્વ-સહાય જૂથોને નાણાકીય સહાયથી ગ્રામીણ અર્થતંત્રને નવી ગતિ મળી છે. ઈ-નામ પ્લેટફોર્મનો ઉલ્લેખ કરતા શ્રી મોદીએ કહ્યું કે તેનાથી ખેડૂતો માટે તેમના ઉત્પાદનો વેચવાનું સરળ બન્યું છે, જ્યારે પ્રધાનમંત્રી કિસાન સંપદા યોજનાએ નવા ખાદ્ય પ્રક્રિયા એકમો અને સંગ્રહ માળખાના વિકાસને વેગ આપ્યો છે. તેમણે ધ્યાન દોર્યું કે તાજેતરમાં મંજૂર કરાયેલ પ્રધાનમંત્રી ધન ધાન્ય યોજનાનો હેતુ 100 એવા જિલ્લાઓને ઉત્થાન આપવાનો છે, જ્યાં કૃષિ પાછળ રહી ગઈ છે. પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું, "આ જિલ્લાઓમાં સુવિધાઓ અને નાણાકીય સહાય પૂરી પાડીને, સરકાર ખેતીમાં નવો વિશ્વાસ જગાડી રહી છે."

શ્રી મોદીએ ભાર મૂક્યો, "21મી સદીનો ભારત વિકસિત રાષ્ટ્ર બનવા માટે સંપૂર્ણપણે પ્રતિબદ્ધ છે અને આ લક્ષ્ય સમાજના દરેક વર્ગ અને દરેક વ્યવસાયના યોગદાનથી પ્રાપ્ત થશે." ડૉ. એમ.એસ. સ્વામીનાથનથી પ્રેરણા લઈને, પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે ભારતના વૈજ્ઞાનિકો પાસે હવે ઇતિહાસ રચવાની બીજી તક છે. તેમણે એ વાત પર ભાર મૂક્યો કે અગાઉની પેઢીના વૈજ્ઞાનિકોએ ખાદ્ય સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરી હતી અને ભાર મૂક્યો કે વર્તમાન ધ્યાન પોષણ સુરક્ષા પર હોવું જોઈએ. જાહેર આરોગ્ય સુધારવા માટે બાયો-ફોર્ટિફાઇડ અને પોષણયુક્ત પાકોના મોટા પાયે પ્રોત્સાહન માટે હાકલ કરતા શ્રી મોદીએ કૃષિમાં રસાયણોનો ઉપયોગ ઘટાડવાની હિમાયત કરી. તેમણે કુદરતી ખેતીને વધુ પ્રોત્સાહન આપવા વિનંતી કરી, અને કહ્યું કે આ દિશામાં વધુ તત્પરતા અને સક્રિય પ્રયાસોની જરૂર છે.

આબોહવા પરિવર્તનથી ઉભા થયેલા પડકારો જાણીતા છે તે સ્વીકારતા, પ્રધાનમંત્રીએ વધુ સંખ્યામાં આબોહવા-સ્થિતિસ્થાપક પાકની જાતો વિકસાવવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે દુષ્કાળ-સહિષ્ણુ, ગરમી-પ્રતિરોધક અને પૂર-સ્થિતિસ્થાપક પાક પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાના મહત્વ પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો. શ્રી મોદીએ પાક પરિભ્રમણ અને માટી-વિશિષ્ટ યોગ્યતા પર સંશોધન વધારવાનું આહ્વાન કર્યું અને સસ્તા માટી પરીક્ષણ સાધનો અને અસરકારક પોષક વ્યવસ્થાપન તકનીકોના વિકાસ પર ભાર મૂક્યો હતો.

સૌર-સંચાલિત સૂક્ષ્મ-સિંચાઈ તરફના પ્રયાસોને વેગ આપવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂકતા, પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે ટપક પ્રણાલીઓ અને ચોકસાઇ સિંચાઈને વધુ વ્યાપક અને અસરકારક બનાવવી જોઈએ. કૃષિ પ્રણાલીઓમાં સેટેલાઇટ ડેટા, કૃત્રિમ બુદ્ધિ અને મશીન લર્નિંગને એકીકૃત કરવાનો પ્રશ્ન ઉઠાવતા, શ્રી મોદીએ પૂછ્યું કે શું આવી સિસ્ટમો વિકસાવી શકાય છે જે પાકના ઉપજની આગાહી કરી શકે, જીવાતોનું નિરીક્ષણ કરી શકે અને વાવણી પેટર્નને માર્ગદર્શન આપી શકે અને શું આવી રીઅલ-ટાઇમ નિર્ણય સહાયક પ્રણાલીઓ દરેક જિલ્લામાં સુલભ બનાવી શકાય. પ્રધાનમંત્રીએ નિષ્ણાતોને કૃષિ-ટેક સ્ટાર્ટઅપ્સને માર્ગદર્શન આપવાનું ચાલુ રાખવાનો આગ્રહ કર્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે મોટી સંખ્યામાં નવીન યુવાનો કૃષિ પડકારોના ઉકેલો શોધવા માટે કામ કરી રહ્યા છે અને અનુભવી વ્યાવસાયિકોના માર્ગદર્શન હેઠળ આ યુવાનો દ્વારા વિકસાવવામાં આવેલા ઉત્પાદનો વધુ અસરકારક રહેશે.

પ્રધાનમંત્રીએ ભાર મૂકતા કહ્યું કે, "ભારતના ખેડૂત સમુદાય પાસે પરંપરાગત જ્ઞાનનો સમૃદ્ધ ભંડાર છે. પરંપરાગત ભારતીય કૃષિ પદ્ધતિઓને આધુનિક વિજ્ઞાન સાથે જોડીને એક સર્વાંગી જ્ઞાન આધાર બનાવી શકાય છે." પાક વૈવિધ્યકરણને રાષ્ટ્રીય પ્રાથમિકતા ગણાવતા, શ્રી મોદીએ ખેડૂતોને તેના મહત્વ વિશે શિક્ષિત કરવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે ખેડૂતોને વૈવિધ્યકરણના ફાયદા તેમજ તેને ન અપનાવવાના ખરાબ પરિણામોથી વાકેફ કરવા જોઈએ. નિષ્ણાતો આ પ્રયાસમાં અત્યંત અસરકારક ભૂમિકા ભજવી શકે છે.

11 ઓગસ્ટ 2024ના રોજ પુસા કેમ્પસની તેમની મુલાકાતને યાદ કરતા, જ્યાં તેમણે કૃષિ ટેકનોલોજીને પ્રયોગશાળાથી ખેતર સુધી લઈ જવા માટે સઘન પ્રયાસો કરવા માટે આગ્રહ કર્યો હતો, શ્રી મોદીએ મે અને જૂન 2025ના મહિના દરમિયાન "વિકસિત કૃષિ સંકલ્પ અભિયાન"ના પ્રારંભ પર ખુશી વ્યક્ત કરી હતી. તેમણે એ વાત પર ભાર મૂક્યો કે પહેલી વાર, 700થી વધુ જિલ્લાઓમાં 2200થી વધુ વૈજ્ઞાનિકોની ટીમોએ ભાગ લીધો હતો. 60,000થી વધુ કાર્યક્રમોનો ઉલ્લેખ કરતા, પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે આ પ્રયાસોએ વૈજ્ઞાનિકોને લગભગ 1.25 કરોડ ખેડૂતો સાથે સીધા જોડ્યા. તેમણે ખેડૂતો સુધી વૈજ્ઞાનિક પહોંચ વધારવા માટે આ પહેલની પ્રશંસા કરી હતી.

શ્રી મોદીએ ભાર મૂકતા કહ્યું કે ખેતી એ લોકોની આજીવિકા છે, "ડૉ. એમ.એસ. સ્વામીનાથને આપણને શીખવ્યું કે ખેતી ફક્ત પાક વિશે નથી, તે જીવન વિશે છે." તેમણે ભાર મૂક્યો કે ખેતર સાથે જોડાયેલા દરેક વ્યક્તિનું ગૌરવ, દરેક સમુદાયની સમૃદ્ધિ અને પ્રકૃતિનું રક્ષણ એ સરકારની કૃષિ નીતિની શક્તિઓ છે. વિજ્ઞાન અને સમાજને જોડવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂકતા, પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે નાના ખેડૂતોના હિતોને સર્વોચ્ચ પ્રાથમિકતા આપવી જોઈએ. તેમણે ખેતરોમાં કામ કરતી મહિલાઓને સશક્તિકરણ કરવાના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો. પોતાના સંબોધનના સમાપન કરતાં, પ્રધાનમંત્રીએ જણાવ્યું કે રાષ્ટ્રએ આ દ્રષ્ટિકોણ સાથે આગળ વધવું જોઈએ અને કહ્યું કે ડૉ. સ્વામીનાથનની પ્રેરણા બધાને માર્ગદર્શન આપતી રહેશે. આ કાર્યક્રમમાં કેન્દ્રીય મંત્રી, શ્રી શિવરાજ સિંહ ચૌહાણ, સભ્ય, નીતિ આયોગ, ડૉ. રમેશ ચંદ, એમએસ સ્વામીનાથન રિસર્ચ ફાઉન્ડેશનના અધ્યક્ષ, સુશ્રી સૌમ્યા સ્વામીનાથન સહિતના અન્ય મહાનુભાવો ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.

પૃષ્ઠભૂમિ

પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ આજે નવી દિલ્હીના ICAR પુસા ખાતે એમ.એસ. સ્વામીનાથન શતાબ્દી આંતરરાષ્ટ્રીય પરિષદનું ઉદ્ઘાટન કર્યું.

સંમેલનનો વિષય "સદાબહાર ક્રાંતિ, જૈવ-સુખનો માર્ગ" તમામ લોકો માટે ભોજન સુનિશ્ચિત કરવાના પ્રો. સ્વામીનાથનના સમર્પણને પ્રતિબિંબિત કરે છે. આ પરિષદ વૈજ્ઞાનિકો, નીતિ નિર્માતાઓ, વિકાસ વ્યાવસાયિકો અને અન્ય હિસ્સેદારોને 'સદાબહાર ક્રાંતિ'ના સિદ્ધાંતોને આગળ વધારવા પર ચર્ચા અને વિચાર-વિમર્શ કરવાની તક પૂરી પાડશે. મુખ્ય થીમ્સમાં જૈવવિવિધતા અને કુદરતી સંસાધનોનું ટકાઉ સંચાલન; ખોરાક અને પોષણ સુરક્ષા માટે ટકાઉ કૃષિ; જળવાયુ પરિવર્તનને અનુકૂલન કરીને આબોહવા સ્થિતિસ્થાપકતાને મજબૂત બનાવવી; ટકાઉ અને સમાન આજીવિકા માટે યોગ્ય તકનીકોનો ઉપયોગ; અને વિકાસ ચર્ચાઓમાં યુવાનો, મહિલાઓ અને હાંસિયામાં ધકેલાઈ ગયેલા સમુદાયોને સામેલ કરવાનો સમાવેશ થાય છે.

તેમના વારસાને માન આપવા માટે, એમ.એસ. સ્વામીનાથન રિસર્ચ ફાઉન્ડેશન (MSSRF) અને ધ વર્લ્ડ એકેડેમી ઓફ સાયન્સ (TWAS) એ ખોરાક અને શાંતિ માટે એમ.એસ. સ્વામીનાથન પુરસ્કારની સ્થાપના કરી છે. પ્રધાનમંત્રીએ આ પ્રસંગે પ્રથમ પુરસ્કાર પણ અર્પણ કર્યો. આ આંતરરાષ્ટ્રીય પુરસ્કાર વિકાસશીલ દેશોના એવા વ્યક્તિઓને ઓળખવામાં આવશે જેમણે નબળા અને હાંસિયામાં ધકેલાઈ ગયેલા સમુદાયો માટે ખાદ્ય સુરક્ષા સુધારવા અને વૈજ્ઞાનિક સંશોધન, નીતિ વિકાસ, પાયાના સ્તરે જોડાણ અથવા સ્થાનિક ક્ષમતા નિર્માણ દ્વારા આબોહવા ન્યાય, સમાનતા અને શાંતિને આગળ વધારવામાં ઉત્કૃષ્ટ યોગદાન આપ્યું છે.

AP/IJ/GP/JT

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com