બેંકિંગ કાયદા (સુધારા) અધિનિયમ, 2025 15 એપ્રિલ 2025 ના રોજ સૂચિત કરવામાં આવ્યો હતો, જેમાં પાંચ કાયદાઓમાં કુલ 19 સુધારાઓ હતા - રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા એક્ટ, 1934, બેંકિંગ રેગ્યુલેશન એક્ટ, 1449, સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા એક્ટ, 1955 અને બેંકિંગ કંપનીઓ (ઉપયોગ અને હસ્તાંતરણ) એક્ટ, 1970 અને 1980.
બેંકિંગ કાયદા (સુધારા) અધિનિયમ, 2025 બેંકિંગ ક્ષેત્રમાં શાસન ધોરણોને સુધારવા, થાપણદારો અને રોકાણકારો માટે વધુ સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવા, જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોમાં ઓડિટ ગુણવત્તા સુધારવા અને સહકારી બેંકોમાં ડિરેક્ટરો (ચેરપર્સન અને પૂર્ણ-સમય ડિરેક્ટરો સિવાય)નો કાર્યકાળ વધારવાનો પ્રયાસ કરે છે.
કેન્દ્ર સરકારે 1 ઓગસ્ટ 2025 ના રોજ બેંકિંગ કાયદા (સુધારા) અધિનિયમ, 2025 (2025 નો 16) ની કલમ 3, 4, 5, 15, 16, 17, 18, 19 અને 20 ની જોગવાઈઓ અમલમાં આવશે તે તારીખ તરીકે સૂચિત કર્યું, જે 29 જુલાઈ 2025 ના રોજ ગેઝેટ સૂચના SO 3494(E) દ્વારા સૂચિત કરવામાં આવ્યું હતું.
ઉપરોક્ત જોગવાઈઓનો ઉદ્દેશ્ય 'નોંધપાત્ર વ્યાજ' ની મર્યાદાને ₹5 લાખથી ₹2 કરોડ સુધી ફરીથી વ્યાખ્યાયિત કરવાનો છે, જે 1968 થી યથાવત રહેલી મર્યાદામાં સુધારો કરે છે.
વધુમાં, આ જોગવાઈઓ સહકારી બેંકોમાં ડિરેક્ટરના કાર્યકાળને 97માં બંધારણીય સુધારા સાથે સુસંગત બનાવે છે, જેમાં મહત્તમ કાર્યકાળ 8 વર્ષથી વધારીને 10 વર્ષ (ચેરપર્સન અને પૂર્ણ-સમય ડિરેક્ટર સિવાય) કરવામાં આવે છે.
જાહેર ક્ષેત્રની બેંકો (PSBs) ને હવે દાવો ન કરાયેલા શેર, વ્યાજ અને બોન્ડ રિડેમ્પશન રકમ રોકાણકાર શિક્ષણ અને સુરક્ષા ભંડોળ (IEPF) માં ટ્રાન્સફર કરવાની પરવાનગી આપવામાં આવશે, જે તેમને કંપની કાયદા હેઠળ કંપનીઓ દ્વારા અનુસરવામાં આવતી પ્રથાઓ સાથે સુસંગત બનાવશે. આ સુધારાઓ PSBs ને વૈધાનિક ઓડિટરોને મહેનતાણું ઓફર કરવાની પણ સત્તા આપે છે, ઉચ્ચ-ગુણવત્તાવાળા ઓડિટ વ્યાવસાયિકોની સંલગ્નતાને સરળ બનાવે છે અને ઓડિટ ધોરણોને વધારે છે.
આ જોગવાઈઓનો અમલ ભારતીય બેંકિંગ ક્ષેત્રના કાનૂની, નિયમનકારી અને શાસન માળખાને મજબૂત બનાવવાની દિશામાં એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે.

AP/IJ/GP/JD