ভাৰতত টেলিভিছন চোৱাৰ অভ্যাসত শেহতীয়া বছৰবোৰত এক উল্লেখযোগ্য পৰিৱৰ্তন ঘটিছে। এতিয়া দৰ্শকে কেৱল কেবল আৰু ডিটিএইচ প্লেটফৰ্মৰ জৰিয়তেই নহয়, স্মাৰ্ট টিভি, মোবাইল এপ্লিকেচন, আৰু অন্যান্য অনলাইন ষ্ট্ৰীমিং প্লেটফৰ্মৰ জৰিয়তেও বিষয়বস্তু উপভোগ কৰে। কিন্তু দৰ্শকৰ সংখ্যা জুখিব পৰা ব্যৱস্থা, টেলিভিছন ৰেটিং পইণ্টে (টিআৰপি) , এই বিকশিত আৰ্হিসমূহ সম্পূৰ্ণৰূপে ধৰি ৰাখিব নোৱাৰে।

ইয়াৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি তথ্য আৰু সম্প্ৰচাৰ মন্ত্ৰালয়ে টেলিভিছন ৰেটিং এজেন্সীৰ বাবে নীতি নিৰ্দেশনাৰ সংশোধনীৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়াইছে, যিটো মূলতঃ ২০১৪ চনত জাৰি কৰা হৈছিল। ২০২৫ চনৰ ২ জুলাইত প্ৰকাশ পোৱা প্ৰস্তাৱিত খচৰাই বৰ্তমানৰ বিএআৰচি (BARC) ৰ উপৰিও অধিক সংস্থাক ভাৰতত টেলিভিছন দৰ্শক জোখা পৰিৱেশ তন্ত্ৰক গণতান্ত্ৰিক আৰু আধুনিকীকৰণৰ অনুমতি দিবলৈ মিডিয়া হাউছৰ বাবে কিছুমান নিষেধাজ্ঞামূলক বিধান আঁতৰাইছে।

খচৰা জাৰি কৰাৰ ৩০ দিনৰ ভিতৰত মন্ত্ৰালয়ে অংশীদাৰ আৰু সাধাৰণ জনতাৰ পৰা মতামত আমন্ত্ৰণ জনাইছে। প্ৰস্তাৱিত সংস্কাৰৰ লক্ষ্য হৈছে ন্যায্য প্ৰতিযোগিতা সক্ষম কৰা, অধিক সঠিক আৰু প্ৰতিনিধিত্বমূলক তথ্য সৃষ্টি কৰা, আৰু টিআৰপি ব্যৱস্থাই যাতে সমগ্ৰ দেশৰ দৰ্শকৰ বৈচিত্ৰময় আৰু বিকশিত সংবাদ মাধ্যমৰ ব্যৱহাৰৰ অভ্যাস প্ৰতিফলিত কৰে।

অধিক প্ৰতিনিধিত্বমূলক আৰু আধুনিক টিআৰপি ব্যৱস্থাৰ প্ৰয়োজনীয়তা

ভাৰতত বৰ্তমান প্ৰায় ২৩ কোটি ঘৰত টেলিভিছন আছে। কিন্তু বৰ্তমান দৰ্শকৰ তথ্য সংগ্ৰহৰ বাবে মাত্ৰ প্ৰায় ৫৮,০০০ মানুহৰ মিটাৰহে ব্যৱহাৰ কৰা হয়, যিয়ে মুঠ টিভি ঘৰৰ মাত্ৰ ০.০২৫%হে প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। এই তুলনামূলকভাৱে সীমিত নমুনাৰ আকাৰে অঞ্চল আৰু জনগাঁথনিৰ মাজত বিভিন্ন দৰ্শনৰ পছন্দসমূহক পৰ্যাপ্তভাৱে প্ৰতিনিধিত্ব নকৰিবও পাৰে।

তদুপৰি, বৰ্তমানৰ দৰ্শক জোখা প্ৰযুক্তিয়ে স্মাৰ্ট টিভি, ষ্ট্ৰীমিং ডিভাইচ, আৰু মোবাইল এপ্লিকেচনৰ দৰে উদীয়মান প্লেটফৰ্মত দৰ্শকৰ সংখ্যা পৰ্যাপ্তভাৱে ধৰি ৰাখিব নোৱাৰে, যিবোৰে দৰ্শকৰ মাজত ক্ৰমাৎ অধিক গ্ৰহণ যোগ্য়তা লাভ কৰিছে। বিকশিত দৰ্শনৰ ধৰণ আৰু বৰ্তমানৰ জোখ-মাখৰ কাঠামোৰ মাজৰ এই ব্যৱধানে ৰেটিঙৰ সঠিকতাক প্ৰভাৱিত কৰিব পাৰে, যিয়ে পাছলৈ সম্প্ৰচাৰকসকলৰ বাবে ৰাজহ পৰিকল্পনা আৰু ব্ৰেণ্ডসমূহৰ বাবে বিজ্ঞাপন কৌশলত প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে।

এই উন্নয়নসমূহক স্বীকৃতি দি গতিশীল সংবাদ মাধ্যমৰ পৰিৱেশত সমসাময়িক বিষয়বস্তু ব্যৱহাৰৰ অভ্যাসক ভালদৰে প্ৰতিফলিত কৰিবলৈ টেলিভিছন ৰেটিং ব্যৱস্থাটো শক্তিশালী কৰাৰ প্ৰয়োজন আছে।

বৰ্তমান টিআৰপি ব্যৱস্থাপ্ৰণালীৰ সৈতে সমস্যাসমূহ

১. বৰ্তমান টিভি ৰেটিং প্ৰদান কৰা একমাত্ৰ সংস্থাটোৱেই হৈছে বিএআৰচি (সম্প্ৰচাৰ দৰ্শক গৱেষণা পৰিষদ)।

২. ই এটা ডাঙৰ ধাৰা হোৱাৰ পিছতো সংযুক্ত টিভি ডিভাইচ দৰ্শকৰ সংখ্যা অনুসৰণ নকৰে।

৩. বৰ্তমানৰ নীতিসমূহত প্ৰৱেশৰ বাধা আছিল যিয়ে নতুন সংস্থাসমূহক টিভি ৰেটিং খণ্ডত প্ৰৱেশৰ পৰা নিৰুৎসাহিত কৰিছিল।

৪. ক্ৰছ-হোল্ডিঙৰ নিষেধাজ্ঞাই সম্প্ৰচাৰক বা বিজ্ঞাপনদাতাক ৰেটিং এজেন্সীত বিনিয়োগ কৰাত বাধা দিছিল

কি প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে

এই সমস্যাসমূহ সমাধানৰ বাবে মন্ত্ৰালয়ে বৰ্তমানৰ নিৰ্দেশনাসমূহৰ মূল সংশোধনীৰ খচৰা প্ৰস্তুত কৰিছে:

· দফা ১.৪ৰ সংশোধন কৰি পূৰ্বৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ সলনি কৰা হৈছে যে কোম্পানী এটাৰ সংস্থাৰ স্মাৰকপত্ৰত পৰামৰ্শদাতা বা পৰামৰ্শদাতা সেৱাৰ দৰে কোনো কাৰ্য্যকলাপ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা নহ’ব, ইয়াৰ সৈতে এটা সহজে মানি চলিব পৰা ব্যৱস্থা দিয়া হৈছে যে “কোম্পানীয়ে পৰামৰ্শদাতা বা তেনে কোনো পৰামৰ্শদাতা ভূমিকাৰ দৰে কোনো কাৰ্য্যকলাপ গ্ৰহণ নকৰিব, যিয়ে ইয়াৰ মূল উদ্দেশ্য ৰেটিঙৰ সৈতে স্বাৰ্থৰ সম্ভাৱ্য সংঘাতৰ সূচনা কৰে।”

· প্ৰৱেশৰ বাধা হিচাপে কাম কৰি থকা নিষেধাজ্ঞামূলক দফা (১.৫ আৰু ১.৭) আঁতৰাই পেলোৱা হৈছে।

প্ৰস্তাৱিত সংশোধনীসমূহৰ লক্ষ্য হৈছে একাধিক সংস্থাক সুস্থ প্ৰতিযোগিতাক লাভান্বিত কৰিবলৈ, নতুন প্ৰযুক্তি আনিবলৈ, আৰু বিশেষকৈ সংযুক্ত টিভি প্লেটফৰ্মৰ বাবে অধিক নিৰ্ভৰযোগ্য আৰু প্ৰতিনিধিত্বমূলক তথ্য প্ৰদান কৰিবলৈ অনুমতি দিয়া। চোৱাৰ অভ্যাস যিমানেই বিকশিত হ’ব সিমানেই আমি সেইবোৰ জুখিব পৰা ধৰণটোও বিকশিত হ’ব লাগিব। এই সংশোধনীসমূহে সম্প্ৰচাৰক, বিজ্ঞাপনদাতা, আৰু অন্যান্য অংশীদাৰসকলৰ পৰাও অধিক বিনিয়োগেৰে ৰেটিং প্ৰযুক্তি আৰু আন্তঃগাঁথনি উন্নত কৰিবলৈ সক্ষম কৰিব। এই সংস্কাৰৰ জৰিয়তে ভাৰতে অধিক স্বচ্ছ, সৰ্বাংগীন, আৰু প্ৰযুক্তি-চালিত টিভি ৰেটিং পৰিৱেশ তন্ত্ৰ গঢ়ি তোলাৰ লক্ষ্য লৈছে।

আপোনাৰ মতামত শ্বেয়াৰ কৰক

যদি আপুনি এজন দৰ্শক, সম্প্ৰচাৰক, বিজ্ঞাপনদাতা বা এজন সংশ্লিষ্ট নাগৰিক, আপুনি জাননীখন প্ৰকাশ পোৱাৰ এই মাহৰ শেষৰ ভিতৰত sobpl-moib[at]nic[dot]in লৈ আপোনাৰ মতামত প্ৰেৰণ কৰিব পাৰে।

চৰকাৰী খচৰা সংশোধনী আৰু নীতি নিৰ্দেশনাৰ বাবে, https://mib.gov.in/sites/default/files/2025-07/notice-seeking-comments-on-trp_0.pdf চাওক

ভাৰতত টেলিভিছন ৰেটিং এজেন্সীৰ বাবে নীতি নিৰ্দেশনা (২০১৪) এই ৱেবচাইটত প্ৰৱেশ চাব পাৰি: https://mib.gov.in/sites/default/files/2025-07/policy-guidelines-for-television-rating-agencies-in-india-dt-16.01.2014-1.pdf

*****

Dharmendra Tewari/ Navin Sreejith/AA