બંદરો, શિપિંગ અને જળમાર્ગોના કેન્દ્રીય મંત્રી, શ્રી સર્બાનંદ સોનોવાલે આજે ઓસ્લોમાં જાપાનના આંતરરાષ્ટ્રીય બાબતોના ઉપપ્રધાન અને જમીન, માળખાગત સુવિધા, પરિવહન અને પર્યટન મંત્રાલય (MLITT) ના મહામહિમ ટેરાડા યોશિમિચી સાથે દ્વિપક્ષીય બેઠક યોજી હતી. બંને દેશો વચ્ચે દરિયાઈ સંબંધોને વધુ ગાઢ બનાવવાના ધ્યેય સાથે, આ બેઠકમાં જાપાની શિપયાર્ડ્સ દ્વારા રોકાણ, બંદર ડિજિટાઇઝેશન અને ગ્રીન પોર્ટ પહેલ પર સહયોગ, સંશોધન અને વિકાસ સહયોગમાં વધારો, માનવ સંસાધનોમાં સુધારો, જાપાનમાં ભારતીય નાવિકોને રોજગાર સહિત અનેક ક્ષેત્રો પર ચર્ચા કરવામાં આવી હતી.

બંને મંત્રીઓએ ટકાઉ ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ, આપત્તિ-સ્થિતિસ્થાપક માળખાગત સુવિધાઓ અને આંદામાન નિકોબાર ટાપુઓ અને લક્ષદ્વીપ ટાપુઓને સ્માર્ટ ટાપુઓમાં રૂપાંતરિત કરવા માટે કનેક્ટિવિટી વધારવા અંગે પણ ચર્ચા કરી હતી. ટાપુ પ્રદેશોના વિકાસમાં જાપાનની સમૃદ્ધ કુશળતાનો સ્વીકાર કરતા, શ્રી સર્બાનંદ સોનોવાલે કહ્યું, “આ ક્ષેત્રમાં જાપાનની કુશળતા ખૂબ મૂલ્યવાન છે. અમે આંદામાન અને નિકોબાર અને લક્ષદ્વીપ ટાપુઓમાં સંયુક્ત કાર્ય માટે ખાસ કરીને નવીનીકરણીય ઉર્જા, સ્માર્ટ ગતિશીલતા પ્રણાલીઓ અને ડિજિટલ માળખાગત સુવિધાઓના ઉપયોગ માટે અવકાશ જોઈએ છીએ. આ પહેલો પર્યાવરણીય સંરક્ષણ અને પ્રાદેશિક દરિયાઈ સુરક્ષા પ્રત્યેની અમારી સહિયારી પ્રતિબદ્ધતાને આગળ વધારશે.”

આ બેઠકમાં ભારતીય અને જાપાની શિપયાર્ડ્સ વચ્ચે ભાગીદારી વધારવા વિશે પણ ચર્ચા કરવામાં આવી હતી. જેમાં આંધ્રપ્રદેશમાં ઇમાબારી શિપબિલ્ડિંગ જેવા ગ્રીનફિલ્ડ રોકાણ અને અન્યનો સમાવેશ થાય છે. પરસ્પર સહયોગ માટે સ્વચ્છ ઉર્જા કેન્દ્ર તરીકે બંદરો અને દરિયાઈ ઔદ્યોગિક ક્લસ્ટરોના સહ-વિકાસ માટેની તકોનું પણ મૂલ્યાંકન કરવામાં આવ્યું હતું. શ્રી સોનોવાલે ઇમાબારી શિપબિલ્ડીંગ, JMUC, કાનાગાવા ડોકયાર્ડ અને મિત્સુબિશી હેવી ઇન્ડસ્ટ્રીઝ જેવી અગ્રણી જાપાની શિપબિલ્ડીંગ કંપનીઓ ભારતીય યાર્ડ્સ સાથે સંયુક્ત સાહસો અને સહયોગી વ્યવસ્થાઓ શોધવામાં ભારતની રુચિ વ્યક્ત કરી.

“જહાજ નિર્માણ અને જહાજ સમારકામમાં જાપાનની કુશળતા સારી રીતે ઓળખાય છે અને હું આ ક્ષેત્રમાં સહયોગ માટે મોટી તક જોઉં છું. અમે જાપાનની ત્રણ મોટી દરિયાઈ કંપનીઓ - NYK લાઇન, MOL અને K લાઇન - ને પણ ભારતના વિકસતા દરિયાઈ ક્ષેત્રમાં સંયુક્ત સાહસો અને રોકાણની તકો શોધવા માટે આમંત્રિત કરીએ છીએ. અમારા મજબૂત દ્વિપક્ષીય સંબંધો સાથે, ભારતનો વિકસતો દરિયાઈ ઉદ્યોગ જાપાની શિપયાર્ડ્સ માટે ભારતમાં જહાજ નિર્માણમાં રોકાણ કરવાની એક અનોખી તક રજૂ કરે છે. પોર્ટ ડિજિટાઇઝેશન અને ગ્રીન પોર્ટ પહેલ પર સહયોગ આપણા દરિયાઈ લોજિસ્ટિક્સ નેટવર્કની સ્થિતિસ્થાપકતા અને ટકાઉપણાને વધુ મજબૂત બનાવશે,” ભારતના શિપિંગ મંત્રી શ્રી સર્બાનંદ સોનોવાલે જણાવ્યું હતું.

આ પ્રસંગે બોલતા, કેન્દ્રીય મંત્રીએ કહ્યું, “ભારત અને જાપાન વચ્ચેના સંબંધો આધ્યાત્મિક આકર્ષણ અને મજબૂત સાંસ્કૃતિક અને સભ્યતા સંબંધોમાં મૂળ ધરાવે છે. ક્વાડ ફ્રેમવર્ક અને ભારત-જાપાન-ઓસ્ટ્રેલિયા સપ્લાય ચેઇન રેઝિલિયન્સ ઇનિશિયેટિવ (SCRI) હેઠળનો આપણો સહયોગ પ્રાદેશિક દરિયાઈ સુરક્ષા અને આર્થિક એકીકરણને મજબૂત બનાવવા માટેની આપણી સહિયારી પ્રતિબદ્ધતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે. ભારત આંતરરાષ્ટ્રીય સૌર જોડાણ (ISA), આપત્તિ સ્થિતિસ્થાપક ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર માટે ગઠબંધન (CDRI), અને ઉદ્યોગ સંક્રમણ માટે નેતૃત્વ જૂથ (LeadIT) જેવી મુખ્ય પહેલોમાં જાપાનના નેતૃત્વની પ્રશંસા કરે છે. માનનીય પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીજીના દૂરંદેશી નેતૃત્વ હેઠળ ભારત તેના દરિયાઈ ક્ષેત્રને પરિવર્તન કરવા માટે આગળ વધી રહ્યું છે, ત્યારે ભારત ‘મેરીટાઇમ ઇન્ડિયા વિઝન 2030’ અને ‘મેરીટાઇમ અમૃત કાલ વિઝન 2047’ હેઠળ બંદર માળખાગત સુવિધાઓ, ગ્રીન શિપિંગ, શિપબિલ્ડિંગ અને ડિજિટલાઇઝેશનને આગળ વધારી રહ્યું છે. ભારત આ પરિવર્તનશીલ પહેલોમાં જાપાનની ભાગીદારી ઇચ્છે છે.”

જાપાનના ભૂમિ, માળખાગત સુવિધાઓ, પરિવહન અને પર્યટન (MLIT)ના ઉપમંત્રી ટેરાડા યોશિમિચીએ વ્યક્ત કર્યું કે ભારત અને જાપાન ખૂબ જ ઘનિષ્ઠ સંબંધો ધરાવે છે. જાપાન ભારત સાથે રેલ્વે માળખાગત વિકાસમાં રોકાયેલું છે. પરંતુ હવે તેને 'દરિયાઈ ક્ષેત્રમાં ખૂબ રસ છે'. જહાજ નિર્માણ અને નાવિકોના તાલીમમાં પરસ્પર સહયોગની સંભાવનાઓ પર ચર્ચા કરવામાં આવી હતી અને સકારાત્મક રીતે વિચારણા કરવામાં આવી હતી. તેમણે બેઠક પર સંતોષ વ્યક્ત કર્યો હતો.

દરિયાઈ તાલીમ અને વિકાસ તેમજ સંશોધન અને વિકાસમાં સહયોગમાં દ્વિપક્ષીય સંબંધોને વધુ ગાઢ બનાવવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂકતા, બંને પક્ષો દરિયાઈ ક્ષેત્રમાં સહયોગને વધુ મજબૂત બનાવવામાં, ખાસ કરીને ટકાઉ દરિયાઈ તકનીકો અને આગામી પેઢીના જહાજ ડિઝાઇન પર સંમત થયા હતા. શ્રી સોનોવાલે કોચીન શિપયાર્ડ લિમિટેડ (CSL), ભારતીય યુનિવર્સિટીઓ અને જાહેર એજન્સીઓ સાથે સહયોગ માટે આશાસ્પદ માર્ગો મેળવવા માટે એક માળખા માટે MoU માટે ભારતની રુચિ દર્શાવી હતી.

ભારતના માનવ મૂડીના કૌશલ્યવર્ધન અને રોજગાર અંગે, શ્રી સર્બાનંદ સોનોવાલે જણાવ્યું હતું કે, “ભારતમાં હાલમાં 154,000 થી વધુ પ્રશિક્ષિત નાવિકો છે. જે જાપાનના દરિયાઈ કાર્યબળને ટેકો આપવા અને પૂરક બનાવવા સક્ષમ છે. જાપાની દરિયાઈ ક્ષેત્રના સમૃદ્ધ દરિયાઈ જ્ઞાન સાથે ક્ષમતા નિર્માણ કરવા માટે, અમે જાપાનના દરિયાઈ નેતાઓ માટે તાલીમ, કૌશલ્યવર્ધન અને ભારતીય નાવિકોને રોજગાર આપવા માટે એક મહાન તક જોઈએ છીએ, જે આપણા દરિયાઈ સહયોગના પાયાને મજબૂત બનાવે છે. ભારત સંરચિત કાર્યક્રમો દ્વારા ભારતીય ઇજનેરો અને કામદારોને તાલીમ આપવામાં જાપાની દરિયાઈ ખેલાડીઓની રુચિને સરળ બનાવવા માટે તૈયાર અને ઉત્સુક છે.”

ભારત ગુજરાતના લોથલ ખાતે રાષ્ટ્રીય દરિયાઈ વારસો સંગ્રહાલય (NMHC) વિકસાવી રહ્યું છે. તેનો ઉદ્દેશ્ય ભારતના સમૃદ્ધ દરિયાઈ ઇતિહાસ અને વારસાને પ્રદર્શિત કરવાનો છે. તે દરિયાઈ ક્ષેત્રમાં હેરિટેજ ટુરિઝમ, શિક્ષણ અને સંશોધન માટે વિશ્વ-સ્તરીય કેન્દ્ર તરીકે પણ સેવા આપે છે. શ્રી સર્બાનંદ સોનોવાલે આ પ્રોજેક્ટ માટે જાપાનને ભાગીદાર બનાવવા માટે ભારતની રુચિ શેર કરી હતી. મંત્રીએ આ સંદર્ભમાં ટૂંક સમયમાં MoU પૂર્ણ કરવાની આશા વ્યક્ત કરી હતી. તેમણે આ વર્ષે 27 થી 31 ઓક્ટોબર દરમિયાન મુંબઈમાં યોજાનારા ઈન્ડિયા મેરીટાઇમ વીક, 2025માં ભાગ લેવા માટે ઉપપ્રધાન તેરાડા યોશિમિચીને આમંત્રણ પણ આપ્યું. આ મુખ્ય કાર્યક્રમ વૈશ્વિક દરિયાઈ સમુદાયના મુખ્ય હિસ્સેદારોને દરિયાઈ ક્ષેત્રમાં રોકાણ, સહયોગ, નવીનતા અને વૃદ્ધિ માટેની તકોની શોધ માટે ચર્ચા કરવા અને સુવિધા આપવા માટે એકસાથે લાવશે.

બેઠક પછી, શ્રી સર્બાનંદ સોનોવાલે કહ્યું, "મજબૂત અને ગાઢ  ભારત-જાપાની સંબંધો પરસ્પર વિશ્વાસ અને સહિયારા મૂલ્યો - લોકશાહી, સ્વતંત્રતા અને સભ્યતા જોડાણમાં મૂળ ધરાવે છે. મહામહિમ, ઉપપ્રધાન તેરાડા યોશિમિચી સાથેની આજની ચર્ચાઓએ આપણા દરિયાઈ સહયોગને વધુ ઉન્નત કરવાનો માર્ગ મોકળો કર્યો છે. જાપાન ભારતના સૌથી વિશ્વસનીય રોકાણકારોમાંનું એક છે. અમે આ સંબંધને ખૂબ મહત્વ આપીએ છીએ. માનનીય પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીજીના નેતૃત્વ હેઠળ, ભારત 2027 સુધીમાં જાપાન સાથે પાંચ ટ્રિલિયન યેન (₹3.2 લાખ કરોડ) રોકાણના લક્ષ્ય સાથે નવી ઊંચાઈઓ સર કરવાનું લક્ષ્ય રાખે છે. ભારત બંને દેશો માટે વૈશ્વિક પ્રગતિ અને પરસ્પર લાભમાં અર્થપૂર્ણ યોગદાન આપતા અદ્યતન દરિયાઈ સહયોગના અમારા સહિયારા દ્રષ્ટિકોણ દ્વારા સંચાલિત, ટકાઉ ભવિષ્ય તરફ જાપાન સાથે નજીકથી કામ કરશે."

આ બેઠકમાં ઓનિશી યાસુશી, મેરીટાઇમ બ્યૂરો, MLIT, હિયોકી મિકી, મેરીટાઇમ બ્યૂરો, MLIT, ઇહારા તાકુમાર, ફર્સ્ટ સેક્રેટરી, નોર્વેમાં જાપાન એમ્બેસી અને કિમુરા હિરોકો ટેરાડા યોશિમિચી પણ હાજર રહ્યા હતા. કેન્દ્રીય મંત્રી સાથે નોર્વેમાં ભારતના રાજદૂત ડૉ. એક્વિનો વિમલ, સંયુક્ત સચિવ (શિપિંગ), MoPSW વેંકટેશપતિ એસ, ડિરેક્ટર (MA&MT), પુનીત અગ્રવાલ, અધિક સચિવ અને નાણાકીય સલાહકાર, MoPSW, મધુ એસ નાયર, CMD, કોચીન શિપયાર્ડ લિમિટેડ, અમિત કુમાર, IAS, ખાનગી સચિવ, MoPSW અને અન્ય અધિકારીઓ જોડાયા હતા.

AP/IJ/GP/JD