કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે આજે અમદાવાદમાં ગુજરાત રાજ્ય સહકારી મહાસંઘ દ્વારા "વિકસિત ભારતના નિર્માણમાં સહકારી સંસ્થાઓની ભૂમિકા" વિષય પર આયોજિત ભવ્ય પરિષદને સંબોધિત કરી હતી. આ પ્રસંગે ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી શ્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલ સહિત અનેક મહાનુભાવો ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.

પરિષદને સંબોધતા કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે સંયુક્ત રાષ્ટ્રએ 2025ને આંતરરાષ્ટ્રીય સહકારી વર્ષ તરીકે ઉજવવાનું નક્કી કર્યું છે. તેમણે કહ્યું કે સહકાર શબ્દ આજે પણ સમગ્ર વિશ્વમાં એટલો જ સુસંગત છે જેટલો 1900માં હતો. શ્રી શાહે કહ્યું કે પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં ભારતમાં 2021થી સહકારી ચળવળને પુનર્જીવિત કરવા માટે એક વિશાળ પ્રયાસ શરૂ થયો છે અને તેથી જ ભારતમાં સહકારી વર્ષ શરૂ કરવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે પ્રધાનમંત્રી મોદીના નેતૃત્વમાં 2021માં શરૂ થયેલી પહેલ હેઠળ, સહકાર દ્વારા સમૃદ્ધિ અને વિકસિત ભારતમાં સહકારની ભૂમિકાના બે સિદ્ધાંતો દેશ સમક્ષ મૂકવામાં આવ્યા હતા. આ જ પહેલ હેઠળ, આજે ગુજરાતમાં આ સહકારી પરિષદનું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે જ્યાં સુધી સહકારી ક્ષેત્રમાં કરવામાં આવેલા ફેરફારોનો લાભ પ્રાથમિક કૃષિ ધિરાણ મંડળીઓ (PACS) અને નીચલા સ્તરે ખેડૂતો સુધી ન પહોંચે ત્યાં સુધી સહકારી ક્ષેત્ર મજબૂત થઈ શકશે નહીં. શ્રી શાહે કહ્યું કે એટલા માટે સહકારી સંસ્થાઓને પ્રોત્સાહન આપવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આપણે તમામ પ્રકારની સહકારી સંસ્થાઓમાં જાગૃતિ, તાલીમ અને પારદર્શિતા લાવવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ.

કેન્દ્રીય સહકારિતા મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે આંતરરાષ્ટ્રીય સહકાર વર્ષ દરમિયાન, ભારત સરકારે સહકારના વિજ્ઞાન અને સહકારમાં વિજ્ઞાન પર ભાર મૂક્યો છે. તેમણે કહ્યું કે સ્વતંત્રતા ચળવળ દરમિયાન દેશમાં શરૂ થયેલી સહકારી ચળવળ દેશના મોટા ભાગમાં ધીમે ધીમે લગભગ સમાપ્ત થઈ ગઈ હતી. તેમણે કહ્યું કે આપણા બધાની જવાબદારી છે કે આ ચળવળ હેઠળ, સહકાર દરેક રાજ્ય અને જિલ્લામાં વિસ્તરે. ઉપરાંત, દરેક રાજ્યમાં પ્રાથમિક સહકારી મંડળીઓની સ્થિતિમાં સુધારો થવો જોઈએ, જિલ્લા સ્તરની સંસ્થાઓને મજબૂત બનાવવી જોઈએ અને તેમના દ્વારા રાજ્ય અને રાષ્ટ્રીય સ્તરે સહકારી માળખું પણ મજબૂત બનાવવું જોઈએ. શ્રી શાહે કહ્યું કે અમે ઘણા વર્ષોથી કલ્પના કરાયેલા વૈશ્વિક ત્રિ-સ્તરીય સહકારી માળખામાં ચોથું સ્તર ઉમેર્યું છે. તેમણે કહ્યું કે સહકારી માળખાની દરેક સહકારી પ્રવૃત્તિ સાથે સંકળાયેલા રાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓ, રાજ્ય સહકારી સંસ્થાઓ, જિલ્લા સ્તરની સંસ્થાઓ અને દરેક ક્ષેત્રની પ્રાથમિક સહકારી મંડળીઓને મજબૂત બનાવીને દેશભરમાં સહકાર ફેલાવવો મહત્વપૂર્ણ છે. શ્રી શાહે કહ્યું કે આ માટે આપણે આંતરરાષ્ટ્રીય સહકારી વર્ષનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે આ સમગ્ર અભિયાન ત્રણ સ્તંભો પર આધારિત છે - સહકારીને શાસનના મુખ્ય પ્રવાહનો ભાગ બનાવવો, ટેકનોલોજી દ્વારા સહકારી ચળવળમાં પારદર્શિતા અને પ્રમાણિકતા લાવવી અને વધુને વધુ નાગરિકોને સહકારી ચળવળ સાથે જોડવાની પ્રક્રિયાને વેગ આપવો. તેમણે કહ્યું કે સહકારી વર્ષ દરમિયાન આ ત્રણ સ્તંભોના આધારે કામ કરવાની જરૂર છે અને આ માટે, ભારત સરકારના સહકાર મંત્રાલય દ્વારા અત્યાર સુધીમાં વિવિધ પ્રકારની લગભગ 57 પહેલ કરવામાં આવી છે.

કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે આપણે ગુજરાત સહિત સમગ્ર દેશમાં પ્રાથમિક સ્તરે સહકારી સંસ્થાઓમાં સહકારનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ. જેથી તમામ સહકારી સંસ્થાઓનું સમગ્ર કાર્ય સહકારી સંસ્થાઓ સાથે જ થાય. બધી પ્રાથમિક સહકારી મંડળીઓ, ડેરી વગેરેનું બેંક ખાતું ફક્ત જિલ્લા સહકારી બેંકમાં જ હોવું જોઈએ. તેમણે કહ્યું કે આપણે બધી સહકારી સંસ્થાઓ વચ્ચે સહયોગને પ્રોત્સાહન આપવું જોઈએ અને આ પ્રયાસને ઝડપી બનાવવો જોઈએ.

શ્રી અમિત શાહે કહ્યું કે મોદી સરકારે ત્રિભુવન સહકારી યુનિવર્સિટીની સ્થાપના કરી છે, જે રાષ્ટ્રીય સ્તરે કાર્ય કરશે. તેમણે કહ્યું કે દેશના દરેક રાજ્યમાં સહકારીની વિભાવના સાથે સહકાર સંબંધિત તમામ ક્ષેત્રોનો અભ્યાસ કરવાની વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે. તેમણે કહ્યું કે જ્યાં સુધી આપણે PACSને મજબૂત નહીં કરીએ ત્યાં સુધી સહકારી માળખું મજબૂત નહીં થઈ શકે, તેથી જ મોદી સરકારે 2029 સુધીમાં દેશની દરેક પંચાયતમાં PACS સ્થાપિત કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. આ નિર્ણય હેઠળ, 2 લાખ નવા PAC અને ડેરીઓની નોંધણી કરવામાં આવશે. તેમણે કહ્યું કે સરકારે લગભગ 22 વિવિધ પ્રકારની પ્રવૃત્તિઓને PACS સાથે જોડવાનું કામ કર્યું છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે સરકાર ટૂંક સમયમાં ફડચામાં ગયેલા PACs અને નવા PACs માટે સમાધાન માટે નીતિ લાવશે.

કેન્દ્રીય સહકારિતા મંત્રીએ કહ્યું કે પ્રધાનમંત્રી મોદીના નેતૃત્વમાં સહકારી ક્ષેત્રમાં ઘણી નવી પહેલ થવા જઈ રહી છે. તેમણે કહ્યું કે આંતરરાષ્ટ્રીય સહકારી વર્ષમાં, આપણે બધા લોકોને જાગૃત કરીને, પારદર્શિતાના નવા પરિમાણો સ્થાપિત કરીને અને ભરતીઓ કરીને સહકારી માળખાને મજબૂત બનાવવાની જરૂર છે.

AP/IJ/GP/JD