જિયો વર્લ્ડ કન્વેન્શન સેન્ટર ખાતે, પ્રથમ વેવ્સ સમિટ 2025ના ત્રીજા દિવસે સ્પોટીફાઈ હાઉસ: ઇવોલ્યુશન ઓફ ફોક મ્યુઝિક ઇન ઇન્ડિયા નામનું એક અર્થપૂર્ણ  સત્ર યોજાયુ હતું. @'વેવ્સ કલ્ચર્સ એન્ડ કોન્સર્ટ્સ' સેગમેન્ટ હેઠળ આયોજિત, આ સત્રમાં ભારતના લોક સંગીત અને સાંસ્કૃતિક ક્ષેત્રના અગ્રણી અવાજોને લોક પરંપરા પર વાતચીત માટે એકત્ર કરવામાં આવ્યા હતા.

પ્રખ્યાત વાર્તાકાર અને યજમાન રોશન અબ્બાસે ચર્ચાનું સંચાલન કર્યું હતું. પેનલમાં પ્રખ્યાત ગીતકાર અને CBFC અધ્યક્ષ પ્રસૂન જોશી, લોક ગાયિકા માલિની અવસ્થી, સંગીતકાર નંદેશ ઉમાપ, ગાયક અને સંગીતકાર પાપોન અને પ્રશંસનીય કલાકાર ઇલા અરુણ સામેલ હતા.

પેનલિસ્ટ્સે ચર્ચા કરી કે ભારતીય લોક સંગીત એક જીવંત, સામૂહિક પરંપરા તરીકે કેવી રીતે ખીલી રહ્યું છે. તેઓ સંમત થયા કે લોક સંગીત ભૂતકાળનો અવશેષ નથી. પરંતુ રોજિંદા જીવનમાં ઊંડે સુધી જડાયેલ અને પેઢી દર પેઢી પસાર થતી શક્તિ છે. પ્રસૂન જોશીએ લોક સંગીતને "જીવનની સ્પર્શેન્દ્રિય અનુભૂતિ" અને સહિયારા માનવ અનુભવની ગતિશીલ અભિવ્યક્તિ તરીકે વર્ણવ્યું હતું.

ચર્ચા લોક સંગીતને મુખ્ય પ્રવાહમાં લાવવાના પ્રયાસોની આસપાસ ફરતી હતી. પેનલિસ્ટોએ સ્પોટીફાઈ જેવા પ્લેટફોર્મ અને વેવ્સ જેવી પહેલની પ્રશંસા કરી હતી. જેના કારણે લોક સંગીતને મોટા સાંસ્કૃતિક કથાઓમાં સમાવવામાં આવ્યું છે. નંદેશ ઉમાપે લોકગીતને "એક ખુલ્લી યુનિવર્સિટી" ગણાવી, તેના સમાવેશી અને લોકશાહી સ્વભાવ પર ભાર મૂક્યો હતો.

પાપોને લોક સંગીત સાથેની તેમની સફરની યાદગાર ક્ષણનો ઉલ્લેખ કર્યો, જેમાં સર્બિયામાં એક યાદગાર ક્ષણનો પણ સમાવેશ થાય છે જ્યારે આસામી લોકગીતોને ઉભા થઈને તાળીઓ મળી હતી. તેમણે ભાર મૂક્યો કે ભારતીય લોકગીતો જ્યારે પ્રામાણિકતા સાથે રજૂ કરવામાં આવે છે. ત્યારે તે વૈશ્વિક સ્તરે કેવી રીતે ગુંજાય છે. ઇલા અરુણ અને માલિની અવસ્થીએ આ ભાવનાનો પડઘો પાડ્યો, ભાર મૂક્યો કે લોક સંગીતના મૂળ સમુદાય અને ભાવનામાં રહેલા છે.

પ્રસૂન જોશીએ નોંધ્યું, "જ્યારે તમે તમારી જાતને શોધો છો, ત્યારે તમે કવિતા લખો છો. જ્યારે તમે તમારી જાતને સમાવી લો છો, ત્યારે તમે લોકગીત લખો છો." આ વિધાનમાં ચર્ચાનો સાર સામૂહિક ઓળખમાં મૂળ ધરાવતી અને તેને જીવતા લોકો દ્વારા સતત પુનઃનિર્માણ કરાયેલી શૈલી તરીકે દર્શાવવામાં આવ્યો હતો.

પેનલે ભારતીય લોક પરંપરાઓમાં રહેલી વિશાળ વિવિધતા પર ભાર મૂક્યો, જેમાં દરેક રાજ્ય એક અનોખી સંગીતમય રૂઢિપ્રયોગ પ્રદાન કરે છે. તેમણે આ વિવિધતાને પોષવા માટે પ્રણાલીગત સમર્થનની હાકલ કરી અને પરંપરાગત કલા સ્વરૂપોને આગળ લાવવા માટે WAVES જેવા પ્લેટફોર્મને સક્ષમ બનાવવા બદલ પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વને શ્રેય આપ્યો હતો.

ચર્ચામાં નવીનતાની જરૂરિયાત પર પણ ભાર મૂકવામાં આવ્યો. પેનલિસ્ટોએ ભાર મૂક્યો કે લોકગીતોનો સાર સાચવવો જોઈએ, પરંતુ તેનું સ્વરૂપ નવી પેઢીઓ સાથે વાત કરવા માટે વિકસિત થવું જોઈએ. તેમણે સર્જનાત્મક પુનર્અર્થઘટનને પ્રોત્સાહન આપ્યું જે સાંસ્કૃતિક મૂળ સાથે સુસંગત રહે છતાં સમકાલીન પ્રેક્ષકોને આકર્ષે છે.

આ સત્રમાં સ્વયંભૂ સંગીતમય ક્ષણો દર્શાવવામાં આવી હતી. ઘણા પેનલિસ્ટોએ લોકગીતની ભાવનાને જીવંત કરીને અચાનક ગાયનમાં ભાગ લીધો હતો. પ્રેક્ષકોએ એક વાસ્તવિક અને તલ્લીન કરનારો અનુભવ માણ્યો હતો.

સત્રનો અંત શ્રોતાઓ, સંસ્થાઓ અને સર્જકોને ભારતના લોક વારસાને ટેકો આપવા માટે એક સંયુક્ત આહ્વાન સાથે થયો હતો. પેનલિસ્ટોએ વિનંતી કરી કે લોકગીતોનું માત્ર જતન જ નહીં, પણ તેનું વ્યાપકપણે ઉજવણી અને વિતરણ પણ કરવું જોઈએ.

રીઅલટાઇમ સત્તાવાર અપડેટ્સ માટે કૃપા કરીને અમને અનુસરો:

X પર :

https://x.com/WAVESummitIndia

https://x.com/MIB_India

https://x.com/PIB_India

https://x.com/PIBmumbai

ઇન્સ્ટાગ્રામ પર:

https://www.instagram.com/wavesummitindia

https://www.instagram.com/mib_india

https://www.instagram.com/pibindia

AP/IJ/GP/JD