કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે મણિપુરમાં રાષ્ટ્રપતિ શાસન લાદવાની મંજૂરી માટે રાજ્યસભામાં એક વૈધાનિક ઠરાવ રજૂ કર્યો હતો. ત્યારબાદ ઉપલા ગૃહ દ્વારા ઠરાવ પસાર કરવામાં આવ્યો હતો.

આ ઠરાવ રજૂ કરતાં કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે સ્પષ્ટતા કરી હતી કે મણિપુર સરકાર સામે અવિશ્વાસ લાવવામાં આવ્યો નથી. કારણ કે વિપક્ષ પાસે આ પ્રકારની દરખાસ્ત લાવવા માટે પૂરતા સભ્યો નથી. શ્રી શાહે ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે, તેમનાં પક્ષનાં મુખ્યમંત્રીએ રાજીનામું આપ્યું હતું, જે પછી રાજ્યપાલે ભાજપનાં 37, એનપીપીનાં 6, એનપીએફનાં 5, જેડી(યુ)નાં 1 અને કોંગ્રેસનાં 5 સાંસદો સાથે ચર્ચા કરી હતી. જ્યારે મોટાભાગના સભ્યોએ જણાવ્યું કે તેઓ સરકાર રચવાની સ્થિતિમાં નથી, ત્યારે કેબિનેટે રાષ્ટ્રપતિ શાસન લાદવાની ભલામણ કરી હતી, જેનો રાષ્ટ્રપતિએ સ્વીકાર કર્યો હતો.

શ્રી અમિત શાહે ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે, 13 ફેબ્રુઆરી, 2025નાં રોજ રાષ્ટ્રપતિ શાસન લાગુ કરવામાં આવ્યું હતું. ત્યારે મણિપુરમાં ડિસેમ્બર, 2024થી આજ દિન સુધી કોઈ હિંસા થઈ નથી. તેમણે વિનંતી કરી હતી કે, આવી ગેરસમજો ન ફેલાવવી જોઈએ. શ્રી શાહે ધ્યાન દોર્યું હતું કે, જો આપણે સાત વર્ષ અગાઉની સ્થિતિનો ઉલ્લેખ કરીએ, જ્યારે મણિપુરમાં વિપક્ષની સરકાર સત્તામાં હતી, ત્યારે રાજ્યમાં એક વર્ષમાં સરેરાશ 200 દિવસની હડતાલ, નાકાબંધી અને કર્ફ્યુનો અનુભવ થયો હતો તથા એન્કાઉન્ટરમાં 1,000થી વધારે લોકો માર્યા ગયા હતા. તેમણે એ બાબતની પણ નોંધ લીધી હતી કે, એ દરમિયાન તત્કાલીન પ્રધાનમંત્રીએ મણિપુરની મુલાકાત લીધી નહોતી.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે વંશીય હિંસા અને નક્સલવાદમાં ફરક છે. તેમણે કહ્યું કે જ્યારે બે સમુદાયો વચ્ચે હિંસા થાય છે, ત્યારે તેની સાથે વ્યવહાર કરવાનો અભિગમ નક્સલવાદીઓ કે જેઓ સશસ્ત્ર છે અને દેશની સરકાર અને લોકોની વિરુદ્ધ ઉભા છે, સાથેના વ્યવહારથી અલગ છે. તેમણે ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે વિપક્ષ હિંસાના આ બે સ્વરૂપો વચ્ચેનો તફાવત પારખવામાં નિષ્ફળ જાય છે. શ્રી શાહે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, આ અતિ સંવેદનશીલ મુદ્દો છે અને તેના પર રાજકારણ ન થવું જોઈએ. તેમણે ધ્યાન દોર્યું હતું કે બંગાળમાં સંદેશખલી જેવા વિસ્તારોમાં મહિલાઓ સાથે સેંકડો વર્ષોથી દુર્વ્યવહાર કરવામાં આવતો હતો, પરંતુ વિપક્ષે કંઇ કર્યું ન હતું અને તે જ રીતે, આરજી કાર કેસમાં પણ કંઇ કરવામાં આવ્યું ન હતું. તેમણે કહ્યું કે આ ડબલ સ્ટાન્ડર્ડ લાંબા સમય સુધી ટકી શકે નહીં. ગૃહ પ્રધાને એમ પણ જણાવ્યું હતું કે મણિપુરમાં વંશીય હિંસામાં 260 લોકો માર્યા ગયા હતા, પરંતુ બંગાળમાં, એકલા ચૂંટણી સંબંધિત હિંસામાં લગભગ 250 લોકો માર્યા ગયા હતા. તેમણે કહ્યું હતું કે, વિપક્ષ બે બેઠકો જીતીને તેમને પાઠ ભણાવવા માંગે છે. પરંતુ દેશની જનતાએ છેલ્લી ત્રણ સામાન્ય ચૂંટણીઓમાં સતત વિપક્ષોને પાઠ ભણાવ્યો છે.

શ્રી અમિત શાહે નોંધ્યું હતું કે, વર્ષ 2004થી વર્ષ 2014 વચ્ચે પૂર્વોત્તરમાં 11,327 હિંસક ઘટનાઓ બની હતી, પણ મોદી સરકારનાં 10 વર્ષમાં આ ઘટનાઓમાં 70 ટકાનો ઘટાડો થયો છે, જે ઘટીને 3,428 થઈ ગઈ છે. તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, સુરક્ષા દળોના મૃત્યુમાં 70 ટકાનો ઘટાડો થયો છે અને નાગરિકોની જાનહાનિમાં 85 ટકાનો ઘટાડો થયો છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, મોદી સરકારે પૂર્વોત્તરમાં 20 શાંતિ સમજૂતીઓ પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે અને 10,000થી વધારે યુવાનોએ તેમનાં શસ્ત્રો સમર્પિત કરી દીધાં છે અને શાંતિનો સ્વીકાર કર્યો છે.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રી અને સહકારિતા મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે મણિપુરમાં વંશીય હિંસામાં અત્યાર સુધીમાં 260 લોકો માર્યા ગયા છે અને 70 ટકા મૃત્યુ પ્રથમ 15 દિવસમાં થયા છે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, મણિપુરમાં આ પહેલી વખત વંશીય હિંસા થઈ નથી. શ્રી શાહે ગૃહને જાણકારી આપી હતી કે, વર્ષ 1993 અને 1998 વચ્ચે મણિપુરમાં પાંચ વર્ષ સુધી નાગા-કુકી સંઘર્ષ થયો હતો, જેમાં 750 લોકોનાં મોત થયાં હતાં અને છૂટાછવાયાં બનાવો એક દાયકા સુધી ચાલુ રહ્યાં હતાં. તેમણે ધ્યાન દોર્યું હતું કે તત્કાલીન પ્રધાનમંત્રીએ તે સમયગાળા દરમિયાન રાજ્યની મુલાકાત લીધી ન હતી. 1997-98માં કુકી-પાઇટે સંઘર્ષ થયો હતો. જેના કારણે 50થી વધુ ગામોનો વિનાશ થયો હતો, 13 હજાર લોકોનું સ્થળાંતર થયું હતું, 352 લોકોનાં મોત નીપજ્યાં હતાં, સેંકડો લોકો ઘાયલ થયા હતા અને 5,000 ઘરો બળીને ખાખ થઈ ગયાં હતાં. શ્રી શાહે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, વર્ષ 1993માં છ મહિના સુધી ચાલેલાં મીતેઇ-પંગલ સંઘર્ષ દરમિયાન 100થી વધારે લોકોનાં મોત થયાં હતાં. આ હિંસક ઘટનાઓ દરમિયાન પણ તત્કાલીન પ્રધાનમંત્રીએ મણિપુરની મુલાકાત લીધી નહોતી. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે તેમની પાર્ટીએ તે સમયે હિંસાનું રાજકારણ કર્યું ન હતું, પરંતુ આજે વિપક્ષ રાજકીય જાબ બનાવીને મણિપુરના ઘાવને વધારી રહ્યો છે.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, મણિપુર હાઈકોર્ટનાં આદેશ અગાઉ મણિપુરમાં શાસનનાં સાત વર્ષ દરમિયાન એક પણ દિવસની હડતાળ કે કર્ફ્યુ નહોતો અને કોઈ હિંસા થઈ નહોતી. તેમણે કહ્યું કે, મણિપુરમાં આદિવાસી અને બિન-આદિવાસી સમુદાયો વચ્ચે વંશીય હિંસાની શરૂઆત હાઇકોર્ટના નિર્ણયને કારણે થઇ હતી. તેમણે કહ્યું કે આ હિંસા ન તો સરકારની નિષ્ફળતા છે કે ન તો આતંકવાદ અથવા ધાર્મિક સંઘર્ષ છે, પરંતુ હાઈકોર્ટના નિર્ણયના અર્થઘટનને કારણે બે સમુદાયો વચ્ચે ફેલાયેલી અસલામતીની ભાવનાથી ઉદ્ભવેલી વંશીય હિંસા છે. તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, બીજા જ દિવસે સુપ્રીમ કોર્ટે આ આદેશ પર એટલા માટે રોક લગાવી દીધી હતી કારણ કે તેને ગેરબંધારણીય ગણવામાં આવ્યો હતો.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે મણિપુરમાં રાષ્ટ્રપતિ શાસન લગાવવાનું કામ કોઈને બચાવવા માટે કે અવિશ્વાસ પ્રસ્તાવને કારણે નથી કરવામાં આવ્યું. તેમણે સમજાવ્યું હતું કે, રાષ્ટ્રપતિ શાસન લાગુ થયા પછી ભારત સરકારનાં ગૃહ સચિવ શ્રી અજય કુમાર ભલ્લાને મણિપુરનાં રાજ્યપાલ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યાં હતાં અને હવે રાજ્યમાં શાંતિ છે. શ્રી શાહે ગૃહને માહિતી આપી હતી કે, બંને પક્ષો વચ્ચે ઘણી બેઠકો યોજાઈ ચૂકી છે અને ગૃહમાં ચાલુ સત્ર દરમિયાન પણ બે બેઠકો યોજાઈ હતી. તેમણે એમ પણ જણાવ્યું હતું કે બંને સમુદાયો વચ્ચે બીજી બેઠક ટૂંક સમયમાં નવી દિલ્હીમાં યોજાવાની સંભાવના છે. ગૃહમંત્રીએ વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો કે બંને સમુદાયો પરિસ્થિતિને સમજશે અને સંવાદનો માર્ગ અપનાવશે. તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે મણિપુરમાં સ્થિતિ સામાન્ય થતાની સાથે જ રાષ્ટ્રપતિ શાસન તરત જ હટાવી લેવામાં આવશે, કારણ કે રાષ્ટ્રપતિ શાસનને યથાવત્ રાખવાની તેમની પાર્ટીની નીતિ નથી.

AP/IJ/GP/JD