U Myntri Rangbah Duh, Narendra Modi u la plie paidbah ia ka Advantage Assam 2.0 Investment & Infrastructure Summit 2025 ha Guwahati, Assam mynta ka sngi. Da kaba pdiang sngewbha ia baroh ki kynrem ki lyndan ha kane ka prokram, u Modi u la ong, “Ka thain mihngi bad ka thain shatei lammihngi jong ka India ki dang iaid ha ka lynti ba thymmai sha ka lawei mynta bad ka Advantage Assam ka dei ka sienjam kaba heh ban pyniasoh ia ki lad kiba don bad ka jingkiew shaphrang jong ka Assam bad ka pyrthei.” U la ong ba ka histori ka la sakhi ia ka bynta kaba heh ba ka thain mihngi jong ka India ka don ha ka jingriewspah jong ka ri. Da kaba pynsngew ia ka jingkyrmen, u Myntri Rangbah Duh u la ong, “Mynta, katba ngi dang iaid sha ka Viksit Bharat, ka thain mihngi bad ka thain shatei lammihngi kin pyni ia ka por kaba shisha.” U la ong ba ka Advantage Assam ka dei ka nuksa jong kane bad u la kitbok kitrwiang ia ka Sorkar bad u Myntri Rangbah ka Assam kiba la pynlong ia kane ka prokram kaba heh. U la kdew sha ki ktien ba u la kren ha u 2013, ha kaba u la ong ba kan ym slem shuh ba ka ‘A na ka bynta ka Assam’ kan long ka jingshisha.

“Wat hapdeng ki jingartatien ha ka pyrthei, ki riewshemphang ki mynjur ia kawei ka jingshisha: ka jingkiew sted ka India,” la ong u Myntri Rangbah Duh. U la ban jur ba ka India kaba mynta ka dang trei da ka jing thmu na ka bynta kine ki 25 snem ban wan. U la ong ba ka pyrthei ka shaniah bha ia ki samla jong ka India, kiba la sted ban ioh ia ki sap bad ban saindur thymmai. U la kdew ruh sha ka jingsngewshngain ki briew kiba dang shu kiew ka ioh ka kot ha India, kiba la lait na ka jingduk bad kiba don ki jingthmu kiba thymmai. Da kaba ban jur halor ka jingshaniah ka pyrthei ia ki 140 klur ngut ki briew jong ka India kiba kyrshan ia ka jingskhem ka kam sain pyrthei bad ka jingbteng ki polsi, u Modi u la kdew sha ka jingsynshar ha India kaba bteng ban wanrah ia ki jingpynkylla. Shuh shuh, u la ong ba ka India ka dang pynkhlain ia ki lad pynbiang mar bad ka dang wanrah ia ki jingiakut na ka bynta ka khaii pateng bad ki bynta bapher bapher jong ka pyrthei. U la kren ruh shaphang ka jingiasoh kaba khlain bad ka East Asia bad ka India-Middle East-Europe Economic Corridor, kaba plie ki lad kiba thymmai.

Da kaba kdew sha ka jingkiew ka jingshaniah ka pyrthei ia ka India, kaba la sakhi na kane ka jingialang ha Assam, u Modi u la ong, “Ka bynta jong ka Assam ha ka jingkiew shaphrang jong ka India ka dang kiew.” U la ong ba ia ka bynta kaba nyngkong jong ka Advantage Assam Summit ka dei kaba la pynlong ha u 2018, bad ha kato ka por ka ioh ka kot ka long kumba T 6 lak klur da kaba bynrap ba hapoh kane ka sorkar jong ki, ka ioh ka kot jong ka assam ka la kiew ar shah ha tang hynriew snem. Shuh shuh, u la ong ba kane ka wan namar ka Sorkar Pdeng bad ka Sorkar Jylla. Ki jingbei tyngka kiba bun ha Assam ki la pynkylla ia ka sha ka jylla kaba kyrhai ki lad, u la ong. U Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka Sorkar Assam ka peit bniah ia ka pule puthi, ka jingkyntiew ia ki sap bad ka dang tei ia ka jinglong jingman kaba kham bha na ka bynta ka jingbei tyngka. U la ong ba ka Sorkar jong ki ka la trei na ka bynta ki jingdon jingem kiba iadei bad ka jingpyniasoh ha ki snem ba la dep. U la ai nuksa da kaba ong ba shuwa u 2014, ki don tang lai tylli ki jingkieng ha ka wah Brahmaputra, ia kiba la shna ha ki 70 snem. Hynrei ha kine ki 10 snem ba la dep, la dep shna saw tylli ki jingkieng ba thymmai. Kawei na kine ki jingkieng ka dei kaba la ai kyrteng kum ka jingpynkup burom ia u Bharat Ratna Bhupen Hazarika. U Modi u la ong ba hapdeng u 2009 bad 2014, ka Assam ka la ioh ka jingmang tyngka kaba T 2,100 klur na ka bynta ki kam rel hynrei ka Sorkar jong ki ka la kyntiew palat saw shah ia ka jingmang tyngka na ka bynta ki kam rel ha Assam sha ka T 10,000 klur. U la ong ba dang pynthymmai ia 60 tylli ki steshon rel ha Assam bad u la ong ba ka rel semi high-speed kaba nyngkong ha ka thain shatei lammihngi ka dei kaba iaid hapdeng ka Guwahati bad New Jalpaiguri.

Ha kaba iadei bad ka jingiaid sted ka jingpyniar ia ka jingpyniasoh lyngba ki liengsuin ha Assam, u Myntri Rangbah Duh u la ong ba haduh u 2014, ki don tang hynniew tylli ki lynti pynher liengsuin, hynrei mynta kane ka la kiew sha ka 30 tylli. Kane ka jingpyniar ka la kyntiew bha ia ka ioh ka kot bad ka la plie lad ioh kam ia ki samla, u la ong. U Modi u la ban jur ba kine ki jingkylla kim dei tang ha ki jingdon jingem, hynrei ka la don ka jingkiew ha ka jingshngain, ha kaba la don ka jingiasoi ia ki jingiakut iasuk ha kine ki 10 snem ba la dep bad ka jingpynbeit ia ki jingiathan shaphang u pud u sam. U la ong ba ha man ki thain, baroh ki briew bad baroh ki samla ha Assam ki trei shitom na ka bynta ka jingkyntiew ia ka jylla.

“Ka India ka dang sakhi ia ki jingpynkylla ba heh ha baroh ki kam bad ka ioh ka kot bad ka la don ka jingbteng ia ki sienjam ban kyntiew ia ka jingsuk ban trei ha ki kam khaii pateng, bad la wanrah ia ka jinglong jingman ban kyntiew ia ki kam karkhana bad ka jingsaindur thymmai,” la ong u Modi. U la ong ba la wanrah ia ki polisi na ka bynta ki startup, ka jingshna tiar lyngba ki skhim PLI, bad ka jingmap ia ka jingsiew khajna ia ki kompani shna tiar ba thymmai bad ki MSME. U la kren ruh shaphang ka jingbei tyngka kaba heh jong ka Sorkar na ka bynta ki jingdon jingem ha ka ri. U Myntri Rangbah Duh u la ong ba ki jingpynkylla, ki kam karkhana, ki jingdon jingem bad ka jingsaindur thymmai ki buh ia ka nongrim kaba skhem na ka bynta ka jingkiew shaphrang ka India. U la ong ba kane ka jingkiew shaphrang ka dei kaba lah ban sakhi ha Assam, kaba dang kiew da ka jingsted kaba ar shah. U la ong ba ka Assam ka la buh ia ka thong ban don ka ioh ka kot kaba $150 billion shuwa u 2030. U la ong ba u ngeit skhem ba ka Assam kan sa pynurlong ia kane, namar ki briew ba tbit jong ka jylla bad ka jingieng skhem ka Sorkar jong ki. Da kaba ong ba ka Assam ka dang kylla sha ka khyrdop hapdeng ka South East Asia bad India, u Modi u la ong ba khnang ban kyntiew ia kane ka lad, ka Sorkar ka la sdang ia ka North East Transformative Industrialization Scheme, 'Unnati.' U la ong ba ka skhim 'Unnati' kan pynsted ia ka jingwan ki karkhana, ka jingbei tyngka bad ka kam jngoh kai ha baroh kawei ka thain shatei lammihngi ba kynthup ruh ia ka Assam. U la kyntu ia ki briew ba kin pyndonkam ia kane ka skhim bad ki lad kiba bun kiba don ha Assam. U Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka jaka ba ka Assam ka don ha ryngkat ki jingdon jingem jong ka ka pynlong ia kane ka jylla kum ka jaka kaba biang bha ban bei tyngka. U la kdew ruh ia u slasha na Assam kum ka dak jong ki lad kiba don ha Assam, da kaba ong ba une u slasha u la pawnam ha kylleng ka pyrthei ha kine ki 200 snem ba la dep, kaba la wanrah ia ka jingkiew shaphrang ha kiwei kiwei ki kam ruh.

Da kaba pyni ia ki jingkylla kiba la wan ha ka ioh ka kot jong ka pyrthei, ha kaba ka don ka jingdawa ia ki lad pynpoi mar kiba skhem, u Myntri Rangbah Duh u la ong, “Ka India ka la sdang ia ki kam ba kyrpang ban kyntiew ia ka kam shna tiar.” U la ong ba hapoh ka sienjam Make in India, ka jingpeit bniah ka dei ban kyntiew ia ka jingshna tiar ha ka dor kaba jem ha ki kam shna dawai, mar elektrik bad ki kali. U la ong ba ki kam karkhana jong ka India ki la pyndap ia ki jingdonkam ha ka ri bad ki la long ka nuksa jong ka jingtbit ha ka jingshna tiar ha ki iew ha kylleng ka pyrthei. U la ong ba ka Assam ka don ka bynta kaba heh ha kane ka jingkylla ha ka rukom shna tiar.

Haba ban jur ba ka Assam ka don ia ka bhah ha ka khaii pateng kylleng ka ri, u Modi u la ong ba mynta ka sngi, palat 50 percent ka jingpynmih ia ka natural gas hapoh ki jaka jong ka India ka wan na Assam bad ka la don ka jingkiew kaba kongsan ha ka jinglah pynmih mar ki jaka pynkhuid umphniang ka Assam ha kine ki snem. U la kdew ruh ba ka Assam ka la kiew sted ha ki kam kum ki semiconductor, elektronik, bad ka bording kaba khuid. U la ban jur ba namar ki polisi jong ka sorkar, ka Assam ka long ka jaka pdeng na ka bynta ki karkhana high-tech kumjuh ruh ia ki startup.

Haba ban jur ba ha ka mang tyngka ba dang shen, ka sorkar pdeng ka la ai jingmynjur ia ka Namrup-4 plant, u Myntri Rangbah duh u la ong ba kane ka jaka pynmih urea kan pynbiang ia ka jingdawa jong ka thain shatei lammihngi bad ka ri ha ki por ban wan. U la ong, “ka sngi kam jngai shuh haba ka Assam kan long ka jaka pdeng ba kongsan ha ka kam pynmih tiar ha ka thain lammihngi jong ka ri.” U la ban jur ba ka sorkar pdeng ka ai jingkyrshan pura ia ka sorkar Assam ban kot sha kane ka thong.

Haba kren shaphang ka jingkiew shaphrang ha ka pyrthei ka shong ha ka jingkylla digital, ka jingsaindur thymmai bad ka jingkiew shaphrang kaba wan na ka teknoloji, u Modi u la ong, “Katba ngi lah ban pynkhreh, katta ngin long kiba khlain ha kylleng ka pyrthei.’ U la bynrap ba ka sorkar ka iaid shaphrang da ki polisi kiba katkum ka juk ba mynta bad ki rukom treikam. U la kren shaphang ka jingkiew ba kongsan ka India ha ka jingpynmih ia ki tiar elektrik bad mobile ha kine ki shiphew snem ba la leit bad pynpaw ka jingkwah ban bteng ia kane ka khana jingjop ha ka jingshna ia ki semiconductor. U Myntri Rangbah duh u la ong da ka jingsngewsarong ba ka Assam ka dang kylla sha ka jaka pdeng jong ka kam shna semiconductor ha India bad u la ong ba ka jingplie paidbah ba dang shen ia ka Tata Semiconductor Assembly & Test facility ha Jagiroad, Assam, kan kyntiew ia ka jingkiew shaphrang ka teknoloji ha ka thain shatei lammihngi. U la ban jur ia ka jingiatreilang bad ka IIT na ka bynta ka jingsaindur thymmai ha ka kam ba iadei bad ka semiconductor bad ka kam ba dang iaid shaphrang ha ka semiconductor research center ha ka ri. U Myntri Rangbah duh u khmih lynti ba shuwa ban kut kine ki shiphew snem, ka dor jong ka kam ba iadei bad ki tiar elektrik kan kot $500 billion. U la ong da ka jingskhem ba, “Lyngba ka jingsted bad ka jingiar ki kam jong ka India, ka ri kan long kum ka bor ba kongsan ha ka kam shna semiconductor, ka ban plie lad ioh kam ia ki million ngut bad kyntiew ia ka ioh ka kot jong ka Assam.”

“Ka India ka la shim ia ki rai kiba iadei bad ki polisi da kaba sngewthuh ia la ka jingbahkhlieh shaphang ka mariang bad ka pyrthei ka iohi ia ka Renewable Energy Mission jong ngi kum ka nuksa bad ka dang bud ia ka,” la ong u Myntri Rangbah duh. U la ong ba ka India ka la bei tyngka ha ki tyllong bording kum ka solar, wind bad ka bording ba lah ban iaineh ha kine ki shiphew snem ba la leit. Kane ym tangba ka la pynurlong ia ki jingkut jingmut na ka bynta ki jingdon jingem ka mariang hynrei ka la pyniar ruh ia ka jinglah ka ri ban pynmih ia ka bording ba lah ban pynthymmai biang da shibun shah, u la bynrap. U Modi u la ong ba ka ri ka la buh thong ban bynrap sa 500 GW ka jinglah pynmih bording ba lah ban pynthymmai biang shuwa u 2030. “Ka sorkar ka trei ha ka thong ban kot sha ka jingpynmih green hydrogen 5 million metric ton ha ka shi snem shuwa u 2030,” u la ong. Da kaba ong ba ka la don ka jingkiew ki jingdon jingem kiba iadei bad ka gas ha ka ri, u Modi u la ong ba kane ka la ialam sha ka jingkiew ka jingdawa, bad ka ioh ka kot kaba iadei bad ka gas ka la kiew sted. U la ong ruh ba ka Assam ka don bun ki lad ha kane ka kam. U la ban jur ba ka sorkar ka la plie bun ki lad ki lynti ia ki karkhana, kynthup ki skhim PLI bad ki polisi na ka bynta ki sienjam ba khuid. U la pynpaw ka jingkwah jong u ba ka Assam kan long kum ka jylla ka ban ialam ha ka kam bording ba lah ban pynthymmai bad kyntu ia ki nongialam karkhana ban kyntiew ia ki lad kiba don ha Assam.

Da kaba ong ba ka thain mihngi jong ka ri kan don ka bynta ba kongsan ban pynlong ia ka India ka ri kaba la kiew shaphrang shuwa u snem 2047, u Modi u la ong, “Mynta, ka thain shatei lammihngi bad ka thain lammihngi jong ka ri ki kiew sted ha ki jingdon jingem, ki kam logistic, kam rep, kam jngoh kai bad ki kam karkhana.” U la pynpaw ka jingngeit skhem ba ka sngi kam slem shuh haba ka pyrthei kan iohi ia kane ka thain ka lamkhmat ha ka jingiaid lynti ka India ha ka roi ka par. U la khot sngewbha ia baroh ban long ki nongiatreilang bad ki paralok ha kane ka jingiaid lynti bad ka Assam bad u la pynkut da kaba kyntu ia ki jingiatreilang ban pynlong ia ka Assam ka jylla kaba kyntiew ia ki bor jong ka India sha ki kyrdan ba thymmai ha kylleng ka phang shathie jong ka pyrthei. U Myntri Rangbah duh u la kyntiew ia ka jingngeit skhem jong ki nongbei tyngka bad ki nongialam karkhana da kaba ong ba u don ryngkat bad ki ha ka jingiaid lynti jong ka Viksit Bharat da kaba ai jingkyrshan pura ia ki jingnohsynniang jong ki.

U Lat ka jylla Assam, Lakshman Prasad Acharya, Myntri Rangbah ka jylla Assam, Himanta Biswa Sarma, Ki Myntri Sorkar Pdeng, Dr. S Jaishankar, Sarbananda Sonowal, Jyotiraditya Scindia, Myntri Rangbah ka jylla Tripura, Dr. Manik Saha, Myntri Khynnah jong ka sorkar pdeng, Pabitra Margherita ki la iadonlang lem bad kiwei de ki kynrem ki lyndan ha kane ka jingialang.

Ka Nongrim

Ka Advantage Assam 2.0 Investment and Infrastructure Summit 2025 ha Guwahati, ka la sdang naduh ka 25 haduh 26 tarik Rymphang. Ka kynthup ia ka jingialang plie paidbah, hynniew tylli ki jingialang hapdeng ki myntri bad 14 tylli ki bynta kiba iadei bad ki phang bapher bapher. Ka kynthup ruh ia ka exhibition kaba pyni ia ka jinglong ka ioh ka kot jong ka jylla, da ka jingphaikhmat halor ka jingkiew shaphrang ki kam karkhana, ki jingiadei bad ka pyrthei ha ka khaii pateng, ka jingkiew ki karkhana, bad ka kam MSME kaba khlain, ba kynthup palat 240 ki nongpyni ia ki mar.

Ki kynhun bapher bapher nabar ri, ki nongialam kylleng ka pyrthei bad ki nongbei tyngka, ki nongshna polisi, ki riewshemphang ha ki kam karkhana, ki startup, bad ki samla pule bad kiwei kiwei kin iashim bynta ha kane ka Summit.

***