ಕೇಂದ್ರ ಹಣಕಾಸು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವರಾದ ಶ್ರೀಮತಿ ನಿರ್ಮಲಾ ಸೀತಾರಾಮನ್ ಅವರು ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿಂದು 2024-25ರ ಆರ್ಥಿಕ ಸಮೀಕ್ಷೆ ಮಂಡಿಸಿದರು. ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಮಾನವ ಬಂಡವಾಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಮೂಲಭೂತ ಆಧಾರಸ್ತಂಭಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿವೆ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀತಿ-2020(ಎನ್ಇಪಿ) ಅನ್ನು ಈ ತತ್ವದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಹೇಳಿದೆ.

ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಣ

ಭಾರತದ ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು 14.72 ಲಕ್ಷ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ 98 ಲಕ್ಷ ಶಿಕ್ಷಕರನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, 24.8 ಕೋಟಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಆರ್ಥಿಕ ಸಮೀಕ್ಷೆ ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿದೆ(ಯುಡಿಐಎಸ್ಇ+ 2023-24). ಸರ್ಕಾರಿ ಶಾಲೆಗಳು ಒಟ್ಟು 69% ಪ್ರಮಾಣದಷ್ಟಿದ್ದು, 50% ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ 51% ಶಿಕ್ಷಕರನ್ನು ನೇಮಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ. ಅದೇ ಖಾಸಗಿ ಶಾಲೆಗಳು 22.5%ರಷ್ಟಿದ್ದು, 32.6% ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಂಡು 38% ಶಿಕ್ಷಕರನ್ನು ನೇಮಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ.

ಎನ್ಇಪಿ-2020 ನೀತಿಯು 2030ರ ವೇಳೆಗೆ 100% ಒಟ್ಟು ದಾಖಲಾತಿ ಅನುಪಾತ(ಜಿಇಆರ್) ಗುರಿ ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿದೆ. ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಹಂತದಲ್ಲಿ 93% ಜಿಇಆರ್ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಮಾಧ್ಯಮಿಕ(77.4%) ಮತ್ತು ಉನ್ನತ ಮಾಧ್ಯಮಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ(56.2%) ಅಂತರ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ, ಇದು ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸಮಗ್ರ ಮತ್ತು ಸಮಾನ ಶಿಕ್ಷಣ ಒದಗಿಸುವ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಿಸಲಿದೆ.

ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಲೆ ತೊರೆಯು ಮಕ್ಕಳ ಪ್ರಮಾಣವು ಸ್ಥಿರವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಹೇಳಿದೆ, ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಶೇ.1.9, ಹಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಶೇ.5.2 ಮತ್ತು ಮಾಧ್ಯಮಿಕ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಶೇ.14.1ಕ್ಕೆ ತಗ್ಗಿದೆ.

ನೈರ್ಮಲ್ಯ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಸಂವಹನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳ(ಐಸಿಟಿ) ಲಭ್ಯತೆ ಸೇರಿದಂತೆ ಮೂಲಭೂತ ಸೌಲಭ್ಯಗಳಲ್ಲಿನ ಸುಧಾರಣೆಗಳು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿವೆ, ಇದು ಶಾಲಾ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಯುಡಿಐಎಸ್ಇ+ 2023-24 ವರದಿ ಪ್ರಕಾರ, ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಹೊಂದಿರುವ ಶಾಲೆಗಳ ಶೇಕಡಾವಾರು ಪ್ರಮಾಣವು 2019-20ರಲ್ಲಿ ಇದ್ದ 38.5%ರಿಂದ 2023-2024ರಲ್ಲಿ 57.2%ಗೆ ಏರಿಕೆ ಕಂಡಿದೆ. ಅದೇ ರೀತಿ, ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಸೌಲಭ್ಯ ಹೊಂದಿರುವ ಶಾಲೆಗಳ ಶೇಕಡಾವಾರು ಪ್ರಮಾಣವು 2019-20ರಲ್ಲಿ ಇದ್ದ ಶೇ.22.3ರಿಂದ 2023-2024ರಲ್ಲಿ ಶೇ.53.9ಕ್ಕೆ ಏರಿಕೆ ಕಂಡಿದೆ.

ಸರ್ಕಾರವು ಸಮಗ್ರ ಶಿಕ್ಷಾ ಅಭಿಯಾನ(ನಿಷ್ಟ, ವಿದ್ಯಾ ಪ್ರವೇಶ, ಜಿಲ್ಲಾ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ತರಬೇತಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು(ಡಯಟ್‌ಗಳು), ಕಸ್ತೂರ್ಬಾ ಗಾಂಧಿ ಬಾಲಿಕಾ ವಿದ್ಯಾಲಯ (ಕೆಜಿಬಿವಿ) ಇತ್ಯಾದಿ ಉಪಯೋಜನೆಗಳ ಜೊತೆಗೆ, ದೀಕ್ಷಾ, ಸ್ಟಾರ್ಸ್, ಪರಾಖ್, ಪಿಎಂ ಶ್ರೀ, ಉಲ್ಲಾಸ್ ಮತ್ತು ಪಿಎಂ ಪೋಷಣ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಗಳ ಮೂಲಕ ಎನ್ಇಪಿ-2020ರ ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಶ್ರಮಿಸುತ್ತಿದೆ.

ಆರಂಭಿಕ ಬಾಲ್ಯ ಆರೈಕೆ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ(ಇಸಿಸಿಇ) ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲು, ಸರ್ಕಾರವು 2024 ಏಪ್ರಿಲ್ ನಲ್ಲಿ ಇಸಿಸಿಇಗಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪಠ್ಯಕ್ರಮ, ಅಡಿಪಾಯ ಮತ್ತು ಆರಂಭಿಕ ಬಾಲ್ಯ ಉತ್ತೇಜನದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿ – ನವಚೇತನ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದೆ. ನವಚೇತನವು ಹುಟ್ಟಿನಿಂದ 3 ವರ್ಷದವರೆಗಿನ ಮಕ್ಕಳ ಸಮಗ್ರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಮೇಲೆ ಗಮನ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುತ್ತದೆ. 36 ತಿಂಗಳ ಉತ್ತೇಜಕ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್ ಮೂಲಕ 140 ವಯಸ್ಸು-ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಆಧಾರಶಿಲೆಯು 3ರಿಂದ 6 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ 130ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಆಟ ಆಧಾರಿತ ಕಲಿಕೆ ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಮಕ್ಕಳ ನೇತೃತ್ವದ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಕರ ನೇತೃತ್ವದ ಕಲಿಕೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ.

ಸಾಕ್ಷರತೆ ಮತ್ತು ಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರದ ಮೂಲಕ ಬಲವಾದ ಅಡಿಪಾಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದು

ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಜೀವಿತಾವಧಿಯ ಕಲಿಕೆಯ ಯಶಸ್ಸಿಗೆ ಮೂಲಭೂತ ಸಾಕ್ಷರತೆ ಮತ್ತು ಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ(ಎಫ್ಎಲ್ಎನ್) ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಎನ್ಇಪಿ-2020 ಹೇಳಿದೆ. ಈ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ, ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸಾಕ್ಷರತಾ ಇಲಾಖೆಯು 2026-27ರ ವೇಳೆಗೆ ದೇಶದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮಗುವೂ 3ನೇ ತರಗತಿಯ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ ಎಫ್ಎಲ್ಎನ್ ಪಡೆಯುವುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು "ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರದೊಂದಿಗೆ ಓದುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾವೀಣ್ಯತೆಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉಪಕ್ರಮ (ನಿಪುಣ್ ಭಾರತ್)" ಎಂಬ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಧ್ಯೇಯ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ ಮಗುವೂ ಎಫ್ಎಲ್ಎನ್ ಸಾಧಿಸುವುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ನವೀನ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಬೋಧನಾ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸುತ್ತಿದೆ. ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ಅಂತಹ ಒಂದು ನಾವೀನ್ಯತೆಯನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದೆ, ಅಂದರೆ, ಎಫ್ಎಲ್ಎನ್ ಸಾಧಿಸಲು ಒಂದು ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ಪೀರ್ ಬೋಧನೆ ಅಂದರೆ ಶಿಕ್ಷಕರಿಲ್ಲದೆ ಮತ್ತಳ ನಡುವೆ ನಡೆಯುವ ಭೋಧನೆ ಒತ್ತು ಅಗತ್ಯ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದೆ.

ಮನಸ್ಸುಗಳ ಸಬಲೀಕರಣ: ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಕಲಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವುದು

ಎನ್ಇಪಿ-2020ರ ಅಡಿ, ಇಸಿಸಿಇ ಮೂಲಭೂತ ಸಾಕ್ಷರತೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ-ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಾಧಿಸುವ ಗುರಿ ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಹೇಳಿದೆ. ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಕಲಿಕೆಯ(ಎಸಿಇಎಲ್) ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಚರ್ಚಿಸಿದೆ. ಶಾಲಾ ಪಠ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಭಾವನಾತ್ಮಕ-ನೈತಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸೇರಿಸಲು ಶಿಕ್ಷಣಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಹೇಗೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಬಹುದು ಎಂಬುದರ ಉದಾಹರಣೆಗಳನ್ನು ಇದು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿ 4.0ರ ಆಗಮನದೊಂದಿಗೆ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೌಶಲ್ಯ ಶಿಕ್ಷಣದ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಬೆಳೆದಿದೆ, ಇದು ಯಾಂತ್ರೀಕೃತಗೊಂಡ, ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ(ಎಐ), ಐಒಟಿ, ಬೃಹತ್ ಡೇಟಾ ಮತ್ತು ರೊಬೊಟಿಕ್ಸ್‌ ತಂತ್ರಜ್ಞಆನದಿಂದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾದ ಹೆಚ್ಚು ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ಕೌಶಲ್ಯ-ತೀವ್ರ ಯುಗವಾಗಿದೆ.

ಅಂತರ (ಕಂದಕ) ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದು: ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಡಿಜಿಟಲ್ ಸಾಕ್ಷರತೆಯ ಅಗತ್ಯತೆ

ಡಿಜಿಟಲ್ ಸಾಕ್ಷರತೆಯು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಡಿಜಿಟಲ್ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುವುದು, ಸಂಶ್ಲೇಷಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಸಂವಹನ ಮಾಡುವಂತಹ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಕರಗತ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಉಳಿಯುವುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ತಾಂತ್ರಿಕ ಬದಲಾವಣೆಯ ತ್ವರಿತ ವೇಗವು ಶಿಕ್ಷಕರು ಹೊಸ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಬೋಧನಾ ವಿಧಾನಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನವೀಕೃತವಾಗಿರುವುದು ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಶಿಕ್ಷಕರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಮತ್ತು 21ನೇ ಶತಮಾನದ ಬೇಡಿಕೆಗಳಿಗೆ ಅವರನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ, ಸರ್ಕಾರವು ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ಡಿಜಿಟಲ್ ವೇದಿಕೆಯಾದ “ಟೀಚರ್‌ಆ್ಯಪ್” ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ.

ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಸಂಯೋಜನೆಯು ವೆಚ್ಚ-ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ, ಗುಣಮಟ್ಟದ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ವಿಶಾಲ ಜನಸಂಖ್ಯೆಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರವೇಶಿಸಬಹುದಾದ ಮತ್ತು ಒಳಗೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಏಕೀಕರಣವನ್ನು 3 ಪ್ರಮುಖ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಮೇಲೆ ಗಮನ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಬಹುದು: ಶಿಕ್ಷಕರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಬೋಧನೆಗಾಗಿ ಎಐ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಬಳಸುವುದು, ಉದ್ಯಮ-ಸಂಬಂಧಿತ ಕೌಶಲ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಮಾಣೀಕರಣಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುವುದು ಮತ್ತು ವೈಯಕ್ತಿಕಗೊಳಿಸಿದ ಕಲಿಕಾ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ರಚಿಸುವುದು ಅಗತ್ಯ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಹೇಳಿದೆ.

ಕೌಶಲ್ಯಗಳು, ಸಂಶೋಧನೆ, ನಾವೀನ್ಯತೆ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು, ಸರ್ಕಾರಿ-ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಪಾಲುದಾರಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಾಪಕರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ಹೂಡಿಕೆಗಳು ಶಿಕ್ಷಣ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ತಲುಪಿಸಲು ಮತ್ತು ಕಲಿಕೆಯ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿವೆ ಎಂದು ಆರ್ಥಿಕ ಸಮೀಕ್ಷೆ 2024-25 ಹೇಳಿದೆ.

ವಿಶೇಷ ಅಗತ್ಯವುಳ್ಳ ಮಕ್ಕಳು (ಸಿಡಬ್ಲ್ಯುಎಸ್ಎನ್): ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಒಳಗೊಳ್ಳುವ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವುದು

ಸಮಗ್ರ ಶಿಕ್ಷಾ ಅಡಿ, ಸಿಡಬ್ಲ್ಯುಎಸ್ಎನ್ ಅನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮತ್ತು ಉಪಕರಣಗಳು, ಸಹಾಯಕ ಸಾಧನಗಳು, ಭತ್ಯೆಗಳು, ಬ್ರೈಲ್ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳು ಮತ್ತು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಬಲಪಡಿಸುವಿಕೆ ಸೇರಿದಂತೆ ಚಿಕಿತ್ಸಕ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಗಳ ಮೂಲಕ ಮೀಸಲಾದ ಹಣ ಹಂಚಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಸುಧಾರಣೆಗಳಲ್ಲಿ 11.35 ಲಕ್ಷ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಇಳಿಜಾರುಗಳು(ramps), 7.7 ಲಕ್ಷ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಹ್ಯಾಂಡ್ರೈಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು 5.1 ಲಕ್ಷ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಬಹುದಾದ ಶೌಚಾಲಯಗಳು ಸೇರಿವೆ.

ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ

ಭಾರತದ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದೆ, 2021-22ರಲ್ಲಿ 4.33 ಕೋಟಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ದಾಖಲಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಇದು 2014-15ರಲ್ಲಿ ಇದ್ದ 3.42 ಕೋಟಿಯಿಂದ 26.5% ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. 18–23 ವಯಸ್ಸಿನ ಗುಂಪಿನ ಜಿಇಆರ್ ಕೂಡ ಇದೇ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ (2014-15ರಿಂದ 2021-22ರ ವರೆಗೆ) 23.7%ರಿಂದ 28.4%ಗೆ ಏರಿದೆ. 2035ರ ವೇಳೆಗೆ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಜಿಇಆರ್ ಅನ್ನು ಶೇ.50ಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಸರ್ಕಾರದ ಗುರಿ ಸಾಧಿಸಲು, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಜಾಲ ಮತ್ತು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ದ್ವಿಗುಣಗೊಳಿಸುವ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿದೆ.

ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಪರಿವರ್ತನೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿದೆ. 2014-15ರಲ್ಲಿ 51,534ರಷ್ಟಿದ್ದ ಒಟ್ಟು ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು(ಎಚ್ಇಐಗಳು) 2022-23ರಲ್ಲಿ ಇದ್ದ ಶೇ.13.8ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ 58,643ಕ್ಕೆ ತಲುಪಿದೆ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ತಿಳಿಸಿದೆ.

2040ರ ವೇಳೆಗೆ, ಎಲ್ಲಾ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಬಹುಶಿಸ್ತೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಾಗಲಿವೆ. ಈ ಗುರಿ ಸಾಧಿಸುವ ಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅವಕಾಶಗಳು, ಅನನುಕೂಲಕರ ಮತ್ತು ಹಿಂದುಳಿದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಖಾಸಗಿ/ದಾನಶೀಲ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಿಂದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿವೇತನಗಳು, ಆನ್‌ಲೈನ್ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಮುಕ್ತ ದೂರಶಿಕ್ಷಣ(ಒಡಿಎಲ್) ಮತ್ತು ವಿಶೇಷಚೇತರ ಕಲಿಯುವವರಿಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಬಹುದಾದ ಮತ್ತು ಲಭ್ಯವಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಮತ್ತು ಕಲಿಕಾ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳು ಸೇರಿವೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀತಿಯು 'ಭಾರತವನ್ನು ಜಾಗತಿಕ ಜ್ಞಾನದ ಸೂಪರ್ ಪವರ್' ಆಗಿ ಮಾಡಲು ಕರೆ ನೀಡುತ್ತದೆ ಎಂದು 2024-25ರ ಆರ್ಥಿಕ ಸಮೀಕ್ಷೆ ಹೇಳಿದೆ.

ಎನ್ಇಪಿ-2020ರ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಕೇಂದ್ರ, ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳು, ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ನಡುವೆ ಸಹಭಾಗಿತ್ವದ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದೆ.

*****