કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહની અધ્યક્ષતામાં એક ઉચ્ચ સ્તરીય સમિતિ (એચએલસી) એ વિવિધ રાજ્યો માટે ડિઝાસ્ટર મિટિગેશન પ્રોજેક્ટ્સ માટે રૂ. 3027.86 કરોડ. નાણાં મંત્રી, કૃષિ મંત્રી અને નીતિ આયોગનાં ઉપાધ્યક્ષની બનેલી સમિતિએ 10 રાજ્યોમાં વીજળીનાં જોખમને ઓછું કરવા માટે વીજળીનાં જોખમને ઓછું કરવા પર મિટિગેશન પ્રોજેક્ટનાં પ્રસ્તાવો પર વિચાર કર્યો હતો તથા નેશનલ ડિઝાસ્ટર મિટિગેશન ફંડ (એનડીએમએફ)માંથી ભંડોળ મેળવવા માટે દુષ્કાળની શક્યતા ધરાવતાં 12 રાજ્યોનાં 49 જિલ્લાઓને ઉદ્દીપક સહાય પર વિચાર કર્યો હતો.

ઉચ્ચ-સ્તરીય સમિતિએ દુષ્કાળની શક્યતા ધરાવતાં 12 રાજ્યોને કેટાલિટિક સહાય માટેનાં પ્રોજેક્ટને મંજૂરી આપી છે, જેનો કુલ ખર્ચ રૂ. 2022.16 કરોડ છે, જેમાંથી કેન્દ્ર સરકારનો હિસ્સો રૂ. 1200 કરોડ હશે. આ 12 રાજ્યોમાં આંધ્રપ્રદેશ, બિહાર, ગુજરાત, ઝારખંડ, કર્ણાટક, મધ્ય પ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર, ઓડિશા, રાજસ્થાન, તમિલનાડુ, તેલંગાણા અને ઉત્તર પ્રદેશનો સમાવેશ થાય છે.

સમિતિએ આંધ્રપ્રદેશ, બિહાર, છત્તીસગઢ, ઝારખંડ, મધ્ય પ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર, મેઘાલય, ઓડિશા, ઉત્તરપ્રદેશ અને પશ્ચિમ બંગાળ માટે કુલ રૂ. 186.78 કરોડના ખર્ચે 10 રાજ્યોમાં વીજળીની સલામતી પરના મિટિગેશન પ્રોજેક્ટને પણ મંજૂરી આપી છે.

કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રીએ 19 રાજ્યોનાં ઉચ્ચ પ્રાથમિકતા ધરાવતાં 144 જિલ્લાઓમાં રૂ. 818.92 કરોડનાં કુલ ખર્ચ સાથે અમલીકરણ માટે ફોરેસ્ટ ફાયર રિસ્ક મેનેજમેન્ટ માટે મિટિગેશન સ્કીમને પણ મંજૂરી આપી છે, જેમાંથી એનડીએમએફ અને એનડીઆરએફમાંથી કેન્દ્ર સરકારનો હિસ્સો રૂ. 690.63 કરોડ થશે. આ યોજનાનો મુખ્ય ઉદ્દેશ દેશમાં ફોરેસ્ટ ફાયર મેનેજમેન્ટ અભિગમમાં પરિવર્તન લાવવા માટે શમન પ્રોજેક્ટનો અમલ કરવાનો છે, જેથી જંગલમાં આગની સમસ્યાનું નિવારણ અને શમન કરવાની મહત્ત્વપૂર્ણ પ્રવૃત્તિઓને મજબૂત અને ટેકો મળી શકે. આંધ્રપ્રદેશ, અરુણાચલ પ્રદેશ, આસામ, છત્તીસગઢ, ગુજરાત, હિમાચલ પ્રદેશ, ઝારખંડ, કર્ણાટક, કેરળ, મણિપુર, મહારાષ્ટ્ર, મિઝોરમ, મધ્ય પ્રદેશ, મેઘાલય, નાગાલેન્ડ, ઓડિશા, તમિલનાડુ, તેલંગાણા અને ઉત્તરાખંડ જેવા રાજ્યો જંગલમાં લાગેલી આગને હળવી કરવા, જંગલમાં લાગેલી આગને હળવી કરવા, જંગલમાં લાગેલી આગની પ્રતિક્રિયા માટે સજ્જતા તેમજ આગ લાગ્યા પછીની આકારણી અને પુનઃપ્રાપ્તિ માટે જરૂરી પ્રવૃત્તિઓ હાથ ધરીને પોતપોતાની દરખાસ્તો રજૂ કરશે.

પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના આપત્તિને અનુકૂળ ભારતનાં વિઝનને સાકાર કરવા માટે ગૃહ મંત્રાલયે ગૃહ મંત્રી શ્રી અમિત શાહનાં માર્ગદર્શન હેઠળ દેશમાં આપત્તિઓનું અસરકારક વ્યવસ્થાપન સુનિશ્ચિત કરવા માટે અનેક પહેલો હાથ ધરી છે. પ્રધાનમંત્રી મોદીના નેતૃત્વ હેઠળની સરકારે ભારતમાં આપત્તિ જોખમ ઘટાડવાની વ્યવસ્થાને મજબૂત કરીને આફતો દરમિયાન જાનમાલના કોઈ વ્યાપક નુકસાનને રોકવા માટે અનેક પગલાં લીધા છે.

આ દરખાસ્તો અગાઉ એચએલસીએ સાત મુખ્ય શહેરોમાં શહેરી પૂરનાં જોખમ નિવારણ પ્રોજેક્ટ્સ જેવા અન્ય પ્રોજેક્ટ્સ માટે એનડીએમએફ પાસેથી નાણાકીય સહાયને મંજૂરી આપી હતી, જેમાં કુલ રૂ. 3075.65 કરોડનાં ખર્ચે, 4 રાજ્યોમાં જીએલઓએફ રિસ્ક મેનેજમેન્ટને કુલ રૂ. 150 કરોડનાં ખર્ચે અને 15 રાજ્યોમાં ભૂસ્ખલનનું જોખમ ઘટાડવાની કામગીરી સામેલ છે, જેનો કુલ ખર્ચ રૂ. 1000 કરોડ છે.

ઉપરાંત ચાલુ નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન રાજ્યોને રૂ. 24,981 કરોડથી વધારે રકમ રીલિઝ કરવામાં આવી છે. તેમાં 27 રાજ્યોને સ્ટેટ ડિઝાસ્ટર રિસ્પોન્સ ફંડ (એસડીઆરએફ)માંથી રૂ. 17479.60 કરોડ, નેશનલ ડિઝાસ્ટર રિસ્પોન્સ ફંડ (એનડીઆરએફ)માંથી 18 રાજ્યોને રૂ. 4808.30 કરોડ, 13 રાજ્યોને સ્ટેટ ડિઝાસ્ટર મિટિગેશન ફંડ (એસડીએમએફ)માંથી રૂ. 1973.55 કરોડ અને નેશનલ ડિઝાસ્ટર મિટિગેશન ફંડ (એનડીએમએફ)માંથી રૂ. 719.72 કરોડ 08 રાજ્યોને સામેલ છે.

AP/IJ/GP/JD